opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VII
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
O SILE
ARGUMENTÓW
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
O sile argumentów (kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym/
tworzenie i rozumienie informacji, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się, inicjatywność i przedsiębiorczość)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury. II. Kształcenie językowe. 2. Rozwijanie rozumienia twórczego i sprawczego charakteru działań językowych oraz formowanie odpowiedzialności za własne zachowania językowe.
6. Rozwijanie wiedzy o elementach składowych wypowiedzi ustnych i pisemnych oraz ich funkcjach w strukturze tekstów i w komunikowaniu się. III. Tworzenie wypowiedzi. 2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. 4. Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy).
Treści nauczania (wymagania szczegółowe):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu (…); 2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie. II. Kształcenie językowe. 3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń: 2) rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich. III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń: 1) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę; 2) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;
4) wykorzystuje znajomość zasad tworzenia tezy i hipotezy oraz argumentów przy tworzeniu (…) tekstów argumentacyjnych; 5) odróżnia przykład od argumentu;
6) przeprowadza wnioskowanie jako element wywodu argumentacyjnego; 7) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: (…) przemówienie (…).
Metody/Formy pracy:
m. podające; m. praktyczne: praca z tekstem; m. problemowe, aktywizujące:
rozsypanka pojęciowa; m. ewaluacji: termometr (kilka schematów, np.: atmosfera, atrakcyjność, zaangażowanie, współpraca w parze) lub wypowiedź pisemna: dwa argumenty na poparcie tezy: Lekcja była ciekawa lub Lekcja była nieciekawa; formy pracy: zbiorowa, indywidualna, grupowa, w parach.
Środki dydaktyczne:
Adora Svitak Czego dorośli mogą nauczyć się od dzieci, konferencja TED z 2010 r. (transkrypcja), tablica poglądowa Przemówienie z zasobów Scholaris, rozsypanka pojęciowa (teza/definicja tezy; argumentować/objaśnienie, czym jest argumentowanie; argument/definicja argumentu; argument rzeczowy/
definicja argumentu rzeczowego/przykład argumentu rzeczowego/teza, do której sformułowano argument rzeczowy; argument odwołujący się do emocji/definicja argumentu odnoszącego się do emocji/przykład argumentu odwołującego się do emocji/teza, do której sformułowano argument odwołujący się do emocji (opracowanie na podstawie Egzamin ósmoklasisty. Vademecum nauczyciela. Język polski, ORE, 2018, s. 48–50).
Przed lekcją:
Na lekcji M160 uczniowie oglądają wystąpienie dwunastoletniej Adory Svitak.
Przeglądają w serwisie YouTube kanał polskich konferencji TED. Oglądają jedno wystąpienie, zastanawiają się, czy wykład spełnia ich oczekiwania i z czego to wynika.
Podczas lekcji:
1. Uczniowie dzielą się wrażeniami z obejrzenia wybranego wystąpienia na polskiej konferencji TED. Uzasadniają swoją ocenę wykładu. Nauczyciel prosi o odniesienie się do zredagowanych na poprzedniej lekcji kryteriów udanego przemówienia.
2. Uczniowie intuicyjnie definiują terminy: teza, hipoteza, argument. Każdy uczeń otrzymuje rozsypankę, układa jej elementy z sąsiadem – tworzy definicje terminów wraz z przykładami.
3. Nauczyciel wręcza parom uczniów transkrypcję wykładu Adory Svitak. Prosi, aby uczniowie zaznaczyli w tekście tezę (T), argumenty rzeczowe (AR1, AR2) i przykłady (PR1, PR2), argumenty odwołujące się do emocji (AE1, AE2) i przykłady (PE1, PE2) itp. Podsumowanie na forum – odczytywanie przykładów, modyfikacje, ustalenie prawidłowego przyporządkowania.
4. Uczniowie w parach redagują szczegółowy plan odtwórczy przemówienia Adory Svitak. Porównują plan z pracą sąsiedniej pary uczniów.
5. Zadanie domowe: Zajmij stanowisko wobec jednej z podanych tez, sformułuj przynajmniej jeden argument rzeczowy i jeden argument odwołujący się do emocji oraz przykłady do obu rodzajów argumentów. Tezy: 1. Wykształcenie to największy kapitał. 2. Internet to medium, które wkrótce zastąpi tradycyjne gazety i czasopisma. 3. „Tyle o sobie wiemy, na ile nas sprawdzono” (Wisława Szymborska).
5
Komentarz metodyczny
Uczniom ze SPE nauczyciel może przygotować uproszczoną wersję rozsypanki (np. tabela z lukami do wypełnienia wybranymi kartami). Mogą oni także korzystać z transkrypcji wykładu ze strony ted.com, a cudzoziemcy mogą wysłuchać wykładu w swoim ojczystym języku (kolejna możliwość ustawień na stronie ted.com).
