GEOMETRIA WYKREŚLNA I RYSUNEK TECHNICZNY
GEOMETRIA WYKREŚLNA I RYSUNEK TECHNICZNY
Instytut Geologii,
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
prof. UAM, dr hab. Jędrzej Wierzbicki
Pracownia Geologii Inżynierskiej i Geotechniki
GWiRT:
GWiRT:
PROGRAM WYKŁADÓW
RODZAJE RZUTÓW
•
RZUT RÓWNOLEGŁY
• RZUT ŚRODKOWY
•
RZUT PERSPEKTYWICZNY
•
RZUT AKSONOMETRYCZNY
RZUT PROSTOKĄTNY RZUT CECHOWANY RZUTY MONGE’A
RZUTY PROSTOKĄTNE
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
A - punkt
a
- prosta
a
- płaszczyzna
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
przynależność uporządkowanie przystawanie ciągłość
równoległość
AKSJOMATY – określają związki pomiędzy utworami podstawowymi
PRZESTRZEŃ EUKLIDESOWA
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
ODWZOROWANIE
Z Z’
A B
C
A’
B’
C’
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
PRZEKSZTAŁCENIA
RZUT ŚRODKOWY
S
A A’
P
3D
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
PRZEKSZTAŁCENIE
A A’
P
RZUT RÓWNOLEGŁY
k
3D
GWiRT:
GWiRT:
PODSTAWOWE POJĘCIA GEOMETRII EUKLIDESOWEJ
PRZEKSZTAŁCENIE
A
A’
P
RZUT RÓWNOLEGŁY
k
3D
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
A
k
PA’
punkt rzut równoległy punktu -
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
P
k a
a’ A’ H
aA
prosta rzut równoległy prostej -
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
punkt rzut równoległy prostej -
P
k
H
a= a’
a
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
proste równoległe rzut równoległy prostych równoległych -
P
k
H
ba
b
a’
b’
H
aGWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
punkty rzut równoległy prostych równoległych -
P
k
H
b= b’
b
H
a= a’
a
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
prosta rzut równoległy prostych równoległych -
P
k a
a’=b’
H
aH
bb
a
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
proste przecinające się rzut równoległy prostych przecinających się -
P
k a
b
a’
b’
P
P’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
proste przecinające się rzut równoległy prostych skośnych -
P
k a
b
a’
B b’
A’=B’
A
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
prosta i punkt rzut równoległy prostych skośnych -
P
k a
b
b’
a’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
proste równoległe rzut równoległy prostych skośnych -
P
k a
b
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
prosta rzut równoległy płaszczyzny -
P
k
l’
a
GWiRT:
GWiRT:
RZUT RÓWNOLEGŁY 3D
płaszczyzna rzut równoległy płaszczyzny -
P
k
a
a ’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT PROSTOKĄTNY 3D
P
P k
P’
RZUT PROSTOKĄTNY TO
RZUT RÓWNOLEGŁY W KIERUNKU PROSTOPADŁYM DO RZUTNI
GWiRT:
GWiRT:
RZUT PROSTOKĄTNY 3D
P
k
A
A’
B’
B
f
odcinek rzut prostokątny odcinka -
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY 3D
P
P k
P’
(2)j
j j
RZUT CECHOWANY TO
RZUT PROSTOKĄTNY + CECHY PUNKTÓW
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY
- PUNKT3D
P
B j
D’
A’
C’
(-2)
(0) (3)
(1)
C D
B
A
rzut cechowany punktu
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY
- PROSTA3D
j
P
a
1 2
H
aa’
2’ 1’
m
aGWiRT:
GWiRT:
j
2’ a’
c’ b’
1’ 0
6’ 5’ 4’
3’
-1’
rzut cechowany prostej
RZUT CECHOWANY
- PROSTAGWiRT:
GWiRT:
j
P
a
a’ = H
ab
b’
(2)RZUT CECHOWANY
- PROSTA3D
GWiRT:
GWiRT:
j
-1
P
a
0 1
2
s
apłaszczyzna w przestrzeni
RZUT CECHOWANY
- PŁASZCZYZNA3D
GWiRT:
GWiRT:
3D
j
-1
P
0 1
2
s
a1’ a
2’ a 0 a -1’ a s’ a
m
aj
f
m
aj
1
0
RZUT CECHOWANY
- PŁASZCZYZNAGWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany płaszczyzny – sposoby przedstawiania plan warstwicowy
j
3’ a 2’ a 1’ a s’ a
3’ a 2’ a 1’ a
warstwice
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
linia spadu
m
a3 2
m
aRZUT CECHOWANY
- PŁASZCZYZNAm
a= m
saGWiRT:
GWiRT:
j
P
a
H
aa’
1 2
2’ 1’
H
bb’
b
1 2
2’ 1’
3D
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
2’ 1’ 0 a’
2’ 1’ 0 b’
c’=d’
2’ 1’ 0
2’ 1’ 0
a’ II b’
m
a= m
b=
rzut cechowany prostych równoległych
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
jj
P
a 2
2’ 1’
b
1
H
aa’
b’ H
b2
2’
3D
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
jj
2’ 1’ 0 a’
0
b’
2 1’ = P’(1)
rzut cechowany prostych przecinających się
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
3D
jj
P
a 2
b
b’ = H
bH
aa’
2’ 1’
1
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany prostych przecinających się
jj
2’ 1’ 0 a’
b’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
jj
P’(?) a’=b’
2’ 1’ 0
7’ 8’ 9
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
proste skośne w przestrzeni
3D
jj
P
a 2
H
aa’
2’ 1’
b 1
1
2 b’
H
b1’
2’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
jj
2’ 1’ 0 a’
0
b’
1’
2’
P’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany prostych skośnych
jj
2’ 1’ 0 a’
2’ 1’ 0 b’
2’ 1’ 0 d’
c’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
3D
j
-1
P
0 1
2
s
a1’ a
2’ a 0 a -1’ a s’ a A
(2)A
(2’)RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany punktu i prostej leżących na płaszczyźnie
j
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
a’
A’(2) 2’
3’
1’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
P
a
0 1
2
s
as
bb
0 1
2
3D
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany płaszczyzn równoległych
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
s’ b 8’ b 7’ b 6’ b
1’ a II 8’ b m
a= m
b=
s’ a II s’ b
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
P
a
0 1
2
s
a3D
2 1
b
2 1
a
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
b’
2’
3’
1’
a’
2’
3’
1’
rzut cechowany prostej równoległej do płaszczyzny
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
b’
2’
3’
1’
a’
3’
A’(2) 1’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
płaszczyzny przecinające się w przestrzeni
3D
j
P
a
0 1
2
s
ab
k
abs
b0
1 2
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
s’ b 4’ b 3’ b 2’ b
k’
abRZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
3D
j
P
a
0 1
2
s
ab
s
b1 2
k
abRZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWpłaszczyzny przecinające się w przestrzeni o warstwicach II
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWs’ b 4 b 3’ b 2’ b
k’
bgk’
agk’
abGWiRT:
GWiRT:
prosta przebijająca płaszczyznę w przestrzeni
3D
j
P
a
0 1
2
s
ab
k
abs
b0
1 2 a 2
1 P
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
j
s’ a 3’ a 2’ a 1’ a
a’
1’
2’
s’ b 1’ b
2’ b P’
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWGWiRT:
GWiRT:
prosta prostopadła do płaszczyzny w przestrzeni
3D
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWj
P
a
0 1
2
s
aa
H
a1
s
H
sH
sj H
am
a,sm
aGWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWs’ a 1’ a 2’ a 3’ a
m
a= 1/ m
a=
j
m
am
aa’ 1’ a a’
2’
1’
GWiRT:
GWiRT:
płaszczyzna prostopadła do płaszczyzny w przestrzeni
3D
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWj
P
a
0 1
2
s
ab
s
b1
2
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓWs’ b 1’ b 2’ b 3’ b
m
a= 1/ m
b= j
m
bm
aa’ 1’ b a’
2’
1’
a a a b
GWiRT:
GWiRT:
rzut cechowany prostej prostopadłej do prostej
RZUT CECHOWANY -
WZAJEMNE POŁOŻENIE ELEMENTÓW1’ a 2’ a 3’ a
m
a= 1/ m
b= j
m
am
b1’ a b’
b’
2’
1’
a a a b
a’
2’
1’
3’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTj
e l
r S
P
1P f
r
3D
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTobrót punktu wokół osi pionowej
j
P’
(2)l’=S’
r
P’
1(2)f
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTj
P’
(1)r f
1’ a 2’ a 3’ a
P’
1(1)l’=S’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTobrót prostej wokół osi pionowej
j
e
1a
2 l
S
(1)f S
(2)2
a
1e
23D
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTj
l’=S’
(1)=S’
(2)r f
2’
2’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
OBRÓTobrót prostej wokół osi pionowej
j
1’
r2
b’ 2’
2’
l’=S’
(1)=S’
(2)r1
f f
r1
1’
r2
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADKŁAD – obrót przy następujących założeniach:
- oś obrotu leży na rzutni (jest pozioma)
- kąt obrotu jest taki aby punkt po obrocie znalazł się na rzutni
POJĘCIA:
- Oś obrotu = oś kładu.
- Kąt obrotu = kąt kładu.
- Kład o kąt P/2 nazywamy kładem prostokątnym.
- Promień obrotu = promień kładu.
- Środek obrotu = środek kładu.
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADj
2j
PA
(2)oś kładu
A
x(2)2j
kład prostokątny punktu
3D
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADj
2
x1
xGWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADkład punktu
j
2j
PA
(2)oś kładu r
r r
xA
x(2)A
O(2)3D
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADj
2
x2
0GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY -
KŁADkład płaszczyzny
j
10 =
2x
s’b 1’b 2’b 3’b
j
sxb s0b
20
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA60 50 40 30
55
65 25
50
45
30
40 50
60 60
60 50 40 30
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA55
65 25
45
40 30
m
m
60 50
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA55
65 25
45
60 50 40 30
55
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA56
55 54
53 52 51
54 55
56 57
53 52 51
58,3
S’
K’
H’
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA54 53 52 51
55 55,4
A
A
j
52 53 54 55
56 55,4 profil powierzchni
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA54 53 52 51
55 55,6
1:2 j
mst
0,6mst
linia stokowa linia spadu
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA54 53 52 51
55 55,6
j =1 1:m
54
m
nachylenie w punkcie
GWiRT:
GWiRT:
RZUT CECHOWANY –
POWIERZCHNIA TOPOGRAFICZNA54 53 52 51
55 55,6
j
ma przekrój dowolną
płaszczyzną a
s’a
54,5