Celem niniejszego artykuáu jest próba oceny rozwoju rynku usáug leasingowych w Polsce w latach 2000–2011 oraz okreĞlenia perspektyw na kolejne lata

(1)

U N I V E R S I TAT I S M A R I A E C U R I E - S K à O D O W S K A L U B L I N – P O L O N I A

VOL. XLVI, 4 SECTIO H 2012

Uniwerstytet àódzki, Zakáad Finansów Korporacji

WOJCIECH STARZYēSKI

Rozwój i perspektywy rynku usáug leasingowych w Polsce

Development and prospects of leasing services market in Poland

Sáowa kluczowe: finansowanie przedsiĊbiorstw, leasing operacyjny, leasing finansowy, rynek usáug leasingowych

Key word: sources of finance, operating leasing, financial leasing, leasing services market

WstĊp

Zachodzące w ostatnich latach procesy integracji i globalizacji wymuszają na przedsiĊbiorcach szybkie reagowanie na zmiany i przystosowywanie siĊ do nich.

WaĪne jest nie tylko odpowiednie zarządzanie strategiczne, ale teĪ szukanie nowych moĪliwoĞci rozwoju oraz odpowiednich Ĩródeá finansowania przedsiĊbiorstwa. Polscy przedsiĊbiorcy coraz czĊĞciej decydują siĊ na korzystanie z kapitaáu obcego. Jedną z takich form finansowania jest leasing, stanowiący alternatywne finansowanie pozwalające przedsiĊbiorstwom na rozwiązanie problemu braku Ğrodków wáasnych na inwestycje.

Celem niniejszego artykuáu jest próba oceny rozwoju rynku usáug leasingowych w Polsce w latach 2000–2011 oraz okreĞlenia perspektyw na kolejne lata. Praca skáada siĊ ze wstĊpu, charakterystyki leasingu i jego znaczenia jako Ĩródáa finansowania przedsiĊbiorstw i przeprowadzoną na podstawie dostĊpnych danych o rynku usáug leasingowych w Polsce analizĊ funkcjonowania tego rynku w badanym okresie. W za- koĔczeniu znalazáy siĊ wnioski. W badaniu wykorzystano dane GUS dotyczące przed- siĊbiorstw leasingowych w Polsce od pierwszej publikacji na ten temat w 2008 r. oraz dane pochodzące z raportów rocznych Związku Polskiego Leasingu w latach 2000–2011.

(2)

1. Leasing jako Ĩródáo finansowania przedsiĊbiorstw

Leasing, bĊdący jednym ze sposobów pozyskiwania Ğrodków finansowania inwestycji, pojawiá siĊ w Stanach Zjednoczonych w latach piĊüdziesiątych XX w. Początki leasingu w Polsce miaáy miejsce pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. WiĊkszego znaczenia zacząá on nabieraü dopiero w latach dziewiĊüdziesiątych. Ze wzglĊdu na wiele pojawiających siĊ wątpliwoĞci i komplikacji przy zawieraniu transakcji leasingowych do 2000 r. naleĪaáy one do umów nienazwanych. Obecnie leasing jest uregulowany przez Kodeks cywilny w art. 709: „Przez umowĊ leasingu finansujący zobowiązuje siĊ w zakresie swego przedsiĊbiorstwa nabyü rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach okreĞlonych w tej umowie i oddaü korzystającemu do uĪywania albo uĪywania i pobierania poĪytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje siĊ zapáaciü finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniĊĪne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytuáu nabycia rzeczy przez finansującego”¹.

W stosunku do tradycyjnych umów leasing jest umową specyficzną, poniewaĪ ma on pewne cechy umowy najmu oraz kredytu. Stanowi rodzaj umowy cywilno- prawnej, której cechą charakterystyczną jest zapewnienie finansowania inwestycji bez nabywania prawa wáasnoĞci przedmiotu umowy podczas jej trwania.

Z punktu widzenia firmy leasing moĪe peániü róĪne funkcje. Niektóre rodzaje Ğrodków trwaáych mogą byü wykorzystywane w bardzo krótkim czasie, inne z kolei znacznie dáuĪej. Z ekonomicznego punktu widzenia istnieje wyraĨna róĪnica pomiĊ- dzy leasingiem na krótki i dáugi okres. W praktyce gospodarczej wyróĪnia siĊ dwie podstawowe formy leasingu, finansowy i operacyjny. Przy wyborze formy przed- siĊbiorstwa biorą najczĊĞciej pod uwagĊ czas trwania transakcji leasingu, wysokoĞü opáat leasingowych i charakter obciąĪeĔ stron umowy leasingu.

Leasing finansowy czĊsto jest teĪ nazywany kapitaáowym, wáaĞciwym. Oznacza umowĊ, której okres jest zbliĪony do czasu amortyzacji przedmiotu, czyli czasu gospodarczej uĪywalnoĞci przedmiotu. Odpisów amortyzacyjnych, tak jak w kredy- cie, dokonuje korzystający, a koszt uzyskania przychodów stanowi dla niego czĊĞü odsetkowa. Zazwyczaj po upáywie czasu umowy leasingu finansowego nastĊpuje przeniesienie wáasnoĞci na leasingobiorcĊ. Taka forma dotyczy umów o charakterze Ğrednioterminowym i dáugoterminowym².

Leasing operacyjny – zwany równieĪ bieĪącym, eksploatacyjnym – polega na oddaniu danego przedmiotu transakcji do uĪytku z reguáy na czas krótszy od okresu jego gospodarczej uĪywalnoĞci. MoĪe on zatem zostaü oddany w leasing wiele razy³. Forma ta znajduje zastosowanie w umowach o charakterze krótkoterminowym, rza- dziej Ğrednioterminowym. Wpáywa na zwiĊkszenie kosztów uzyskania przychodów,

1 Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz. U., nr 74, poz. 857.

2 J. SzczepaĔski, L. Szyszko (red.), Finanse przedsiĊbiorstwa, PWN, Warszawa 2007, s. 127.

3 A. Skowronek-Mielczarek, Maáe i Ğrednie przedsiĊbiorstwa – Ĩródáa finansowania, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 82.

(3)

co nie pozostaje bez wpáywu na zmniejszenie podstawy opodatkowania o ponoszone koszty páaconych rat leasingowych⁴.

Podziaá leasingu na operacyjny i finansowy opiera siĊ na kryterium podmiotu uprawnionego do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy, finansujący (operacyjny) lub korzystający (finansowy). Takie rozróĪnienie sugeruje, Īe leasing moĪe byü wykorzystywany wyáącznie przez podmioty prowadzące dzia- áalnoĞü gospodarczą.

Tymczasem roĞnie, wprawdzie w wolnym tempie, zapotrzebowanie na tzw.

leasing konsumencki (prywatny), czyli usáugĊ polegającą na finansowaniu Ğrodków trwaáych na rzecz konsumentów, a wiĊc osób prywatnych nieprowadzących dziaáal- noĞci gospodarczej.

Przyczyn sáabego upowszechnienia tego rodzaju usáug na polskim rynku leasin- gowym moĪna upatrywaü w tym, Īe firmy leasingowe wstrzymują siĊ z aktywnym promowaniem tego produktu z powodu ograniczeĔ podatkowych. Z drugiej strony polscy konsumenci nie są jeszcze przekonani do takiej formy finansowania zewnĊtrz- nego, gdyĪ umowa leasingu gwarantuje im wáasnoĞü dopiero po spáacie wszystkich zobowiązaĔ przewidzianych w umowie. Z tego powodu powszechniejszą formą finansowania nadal pozostaje kredyt bankowy.

Biorąc pod uwagĊ m.in. duĪą popularnoĞü leasingu prywatnego w krajach za- chodnich, zmiany zachodzące w mentalnoĞci konsumentów oraz áatwiejsze procedury zawarcia leasingu konsumenckiego niĪ te związane z uzyskaniem kredytu bankowego, moĪna oczekiwaü, iĪ produkt ten bĊdzie siĊ w przyszáoĞci rozwijaá. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym temu zjawisku są moĪliwoĞci oferowania przez firmy leasingowe wynegocjowanych, korzystniejszych warunków zarówno zakupu samego przedmiotu leasingu, jak i innych usáug z nim związanych. Efektywnie mogáoby siĊ to przeáoĪyü na kompleksową usáugĊ uĪywania przedmiotu po kosztach niĪszych od tych, które musiaáby ponieĞü korzystający, dąĪąc do samodzielnego zrealizowania wszystkich tych czynnoĞci związanych z nabyciem i uĪywaniem przedmiotu leasingu⁵.

Innymi kryteriami klasyfikacji leasingu, niezaleĪnie od jego charakteru – operacyjnego lub finansowego – są Ĩródáa nabycia przedmiotu leasingu (np. leasing zwrotny), rodzaj waluty, w jakiej jest denominowany leasing, wysokoĞü opáaty wstĊpnej czy teĪ status finansującego.

Umowy leasingu moĪna równieĪ sklasyfikowaü ze wzglĊdu na rodzaj przedmiotu oddawanego w leasing. RozróĪnia siĊ leasing ruchomoĞci, nieruchomoĞci czy teĪ rzeczy uĪywanych.

Leasing ruchomoĞci jest wykorzystywany w przypadku Ğrodków transportu, maszyn i urządzeĔ, ale równieĪ linii produkcyjnych, sprzĊtu medycznego i wyposa-

4 M. Panfil (red.), Finansowanie rozwoju przedsiĊbiorstwa – studia przypadków, Difin, Warszawa 2008, s. 253.

5 www.leasing.org.pl (30.04.2012).

(4)

Īenia gabinetów kosmetycznych, sprzĊtu biurowego (komputerów, drukarek, central telefonicznych), wyposaĪenia sklepów czy restauracji.

W leasingu nieruchomoĞci przedmiotami transakcji są nieruchomoĞci, w tym budynki, budowle, lokale uĪytkowe, biura, hale produkcyjne czy magazynowe.

Leasing rzeczy uĪywanych równieĪ zyskuje na popularnoĞci, a polega na oddaniu w uĪywanie rzeczy uĪywanych – dominuje w tym przypadku leasing samochodów, maszyn i urządzeĔ⁶.

PrzedsiĊbiorstwo, decydując siĊ na daną formĊ finansowania, musi uwzglĊdniü okreĞlone uwarunkowania i przepisy. Na leasing decyduje siĊ coraz wiĊcej przedsiĊ- biorców, aby zrealizowaü swoje cele, wykorzystaü moĪliwoĞci rozwoju i nadarzające siĊ szanse. Takie Ĩródáo pozyskania kapitaáu ma wiele pozytywnych cech, które przyczyniają siĊ do zwiĊkszenia liczby uĪytkowników leasingu.

Jest to szczególnie przydatny sposób finansowania dla podmiotów zaliczanych do maáych i Ğrednich przedsiĊbiorstw, gdyĪ leasing jest przez nie postrzegany jako optymalna forma finansowania, nie tylko ze wzglĊdu na korzyĞci podatkowe i ela- stycznoĞü umowy leasingu, ale takĪe zdecydowanie krótsze i prostsze procedury związane z zawarciem umowy.

Szczególną korzyĞü odnoszą przedsiĊbiorstwa, dla których leasing moĪe okazaü siĊ jedyną moĪliwoĞcią sfinansowania dóbr inwestycyjnych i które relatywnie niedawno rozpoczĊáy dziaáalnoĞü gospodarczą. CzĊsto banki wymagają, by dziaáalnoĞü taka byáa prowadzona co najmniej od roku. Firmy leasingowe wspóápracują z podmio- tami, które dziaáają nawet krócej niĪ póá roku. Wynika to z tego, Īe leasingodawcy stosują czĊsto uproszczone procedury ze wzglĊdu na fakt, iĪ to one pozostają wáaĞ- cicielami przedmiotu umowy aĪ do zapáaty ostatniej kwoty ustalonej w umowie.

Daje to moĪliwoĞü szybszego zrealizowania transakcji niĪ w przypadku procedury bankowej.

Leasing pozwala dostosowaü raty leasingowe do indywidualnych moĪliwoĞci korzystających zarówno przy ustaleniu poziomu wartoĞci początkowego zaangaĪo- wania (tj. tzw. opáaty wstĊpnej bądĨ czynszu inicjalnego), ceny wykupu, jak i po- szczególnych rat⁷.

2. Analiza i ocena rynku usáug leasingowych w Polsce

Leasing, pomimo stosunkowo krótkiej historii na rynku polskim, jest obecnie jedną z najpopularniejszych form finansowania przedsiĊbiorstw. Gromadzeniem danych dotyczących rynku usáug leasingowych w Polsce zajmuje siĊ Związek Polskiego Leasingu (ZPL) i GUS. ZPL zrzesza firmy dziaáające w sferze usáug leasingowych oraz opracowuje coroczne raporty na podstawie informacji uzyskanych z tych

6 Ibidem.

7 Ibidem.

(5)

przedsiĊbiorstw. Liczba czáonków ZPL zmieniaáa siĊ w kolejnych latach; najmniej firm – tylko 23 przedsiĊbiorstwa leasingowe – uwzglĊdniono w corocznym raporcie w latach 2003 i 2004, natomiast w ostatnim zestawieniu odnotowano 36 podmiotów (por. tabela 1). Analizując wyniki rynku usáug leasingowych w Polsce na przestrzeni ostatnich 12 lat, moĪna zaobserwowaü dynamiczny wzrost wartoĞci umów leasingowych. Zgodnie z danymi ZPL rekordowy okazaá siĊ 2008 rok, w którym wartoĞü aktywów osiągnĊáa poziom 33,07 mld zá. Wraz z pojawieniem siĊ kryzysu finansowego, który w 2009 r. dotknąá równieĪ polskich przedsiĊbiorców, wartoĞü realizowanych umów leasingowych spadáa o blisko 30%. NiepewnoĞü wywoáana kryzysem spowodowaáa, iĪ wiĊkszoĞü przedsiĊbiorców ograniczyáa dziaáalnoĞü inwestycyjną i skupiáa siĊ na oszczĊdzaniu. Ostatnie dwa lata okazaáy siĊ znacznie lepsze, wartoĞü zawieranych umów na rynku zwiĊkszaáa siĊ, osiągając w 2011 r. poziom 29,18 mld zá (por. tabela 1).

Tabela 1. Rozwój usáug leasingowych wg raportów Związku Polskiego Leasingu w latach 2000–2011

Lata Liczba firm leasingowych WartoĞü nowych umów (w mld zá)

2000 37 6,9

2001 26 6,45

2002 28 7,84

2003 23 10,2

2004 23 13,7

2005 23 16,2

2006 34 21,4

2007 37 32,65

2008 36 33,07

2009 34 22,99

2010 34 23,9

2011 36 29,18

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych z ZPL www.leasing.org.pl (30.04.2012).

Gáówny Urząd Statystyczny badania dotyczące dziaáalnoĞci przedsiĊbiorstw leasingowych po raz pierwszy przeprowadziá w Polsce w 2008 r. – objĊáo ono okres 2006–2007, w kolejnych latach odbywaáo siĊ juĪ co roku, zatem pozwoliáo to na zgromadzenie porównywalnych danych w przedziale czasowym 2006–2011. O ile

(6)

w pierwszym przeprowadzonym badaniu uwzglĊdniono 56 przedsiĊbiorstw (2007 r.), o tyle w roku 2011 byáo to juĪ 89 podmiotów (por. tabela 2).

Tabela 2. Rozwój rynku usáug leasingowych w Polsce w latach 2006–2011 wedáug GUS

Lata Liczba firm leasingowych WartoĞü nowych umów (w mld zá)

2006 b.d. 16,8

2007 56 27,1

2008 65 28,9

2009 81 21,4

2010 84 23,9

2011 89 27,8

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych z GUS z lat 2008–2012 (dziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych).

Jak wynika z danych statystycznych, najwyĪszą dynamikĊ wzrostu zaobserwo- wano w 2009 r., bowiem odnotowano blisko 25-procentowy wzrost liczby badanych przedsiĊbiorstw. Ostatnie dwa lata charakteryzują siĊ znacznie niĪszym tempem wzrostu (odpowiednio 4 i 6%). W roku 2011 zawarto 130 tys. nowych umów na áączną kwotĊ okoáo 27,8 mld zá. Rok wczeĞniej byáo to odpowiednio 133 tys. klientów na kwotĊ okoáo 23,9 mld zá⁸. Zatem wydaje siĊ, Īe roĞnie Ğrednia wartoĞü jednej umowy, odpowiednio ze 180 tys. do 214 tys. zá. Rok 2009 charakteryzowaá siĊ znacznym za- hamowaniem sprzedaĪy usáug leasingowych, odnotowano bowiem aĪ 26-procentowy spadek wartoĞci zawieranych nowych umów leasingowych – pomimo wzrostu liczby przedsiĊbiorstw oferujących te usáugi. W roku 2010 nastąpiáa znaczna poprawa (blisko 12-procentowy wzrost sprzedaĪy), podobnie jak w 2011 r. (16% wzrostu).

Rynek usáug leasingowych ze wzglĊdu na swój charakter dzieli siĊ na leasing ru- chomoĞci i leasing nieruchomoĞci. W Polsce ewidentnie najpopularniejszy jest leasing ruchomoĞci, który stanowi ponad 90% rynku. Leasing nieruchomoĞci, ze wzglĊdu na doĞü skomplikowane procedury, jest wykorzystywany przez przedsiĊbiorców doĞü rzadko. Leasing ruchomoĞci dotyczy przede wszystkim Ğrodków transportu drogowego, pozostaáych Ğrodków transportu, maszyn i urządzeĔ przemysáowych oraz innych Ğrodków trwaáych, takich jak komputery i sprzĊt biurowy.

WĞród ruchomoĞci finansowanych poprzez leasing najpopularniejszą grupĊ stanowią Ğrodki transportu drogowego – ich udziaá w rynku ruchomoĞci na koniec 2011 r. wyniósá blisko 56% wedáug danych ZPL (por. tabela 3) i 67% wedáug danych GUS (por. tabela 4). Są to gáównie samochody osobowe i ciĊĪarowe o dopuszczalnej masie caákowitej do 3,5 tony.

8 DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 2.

(7)

Tabela 3. Struktura % wartoĞci leasingu wg rodzajów ruchomoĞci w latach 2000–2011 wedáug ZPL

Rodzaj ruchomoĞci

Lata

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ĝrodki transportu

drogowego 54,8 53,4 67,9 74,0 71,7 63,7 61,3 65,7 62,7 57,9 59,6 55,6 Pozostaáe Ğrodki

transportu 4,4 4,4 1,5 0,9 1,0 2,5 3,0 1,8 1,7 2,6 2,7 3,3 Maszyny

i urządzenia 32,4 32,2 25,4 21,4 23,7 31,1 33,2 29,9 32,6 36,6 35,5 38,2 Pozostaáe

ruchomoĞci 8,4 10,0 5,2 3,7 3,6 2,7 2,5 2,6 3,0 2,9 2,2 2,9

Ogóáem 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie www.leasing.org.pl (30.04.2012).

Tabela 4. Struktura wartoĞci wg rodzajów ruchomoĞci w latach 2006–2011 wedáug GUS

Rodzaj ruchomoĞci

Lata

2006 2007 2008 2009 2010 2011

w %

ĝrodki transportu drogowego 62,06 67,25 67,49 62,30 66,78 64,25 Pozostaáe Ğrodki transportu 3,17 1,04 1,83 2,59 1,93 3,59

Maszyny i urządzenia 31,16 28,92 27,26 31,12 28,26 29,09 Pozostaáe ruchomoĞci 3,61 2,79 3,42 3,99 3,03 3,07

Ogóáem 100 100 100 100 100 100

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 14; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2010 r., GUS, Warszawa 2011, s. 13; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasin- gowych w 2009 r., GUS, Warszawa 2010, s. 10; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2008 r., GUS, Warszawa 2009, s. 13; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2007 r., GUS, Warszawa 2008, s. 9.

Drugi segment rynku leasingu ruchomoĞci stanowią maszyny i urządzenia. Udziaá tego segmentu w rynku w analizowanym okresie wahaá siĊ od 21,4% w 2003 r. do 38,2% w 2011 r. (por. tabela 3). Wedáug danych GUS ten sam wskaĨnik jest niĪszy i wynosi nieco ponad 29% (por. tabela 4) Najpopularniejszymi produktami w tej grupie są leasing sprzĊtu budowlanego oraz cieszący siĊ coraz wiĊkszym zainteresowaniem leasing maszyn rolniczych. Pozostaáe Ğrodki transportu i ruchomoĞci stanowią áącznie zaledwie 5–6% udziaáu w rynku.

(8)

Tabela 5. Struktura wartoĞci umów leasingowych w podziale na leasing finansowy, operacyjny i mieszany zawartych w latach 2006–2011

Rodzaj leasingu

Lata

2006 2007 2008 2009 2010 2011

w %

Finansowy 68,8 70,9 72,0 76,5 65,9 72,3

Operacyjny 27,2 25,1 24,5 13,5 32,1 26,6

Mieszany 4,0 4,0 3,5 10,0 2,0 1,1

Ogóáem 100 100 100 100 100 100

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 14; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2010 r., GUS, Warszawa 2011, s. 13; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasin- gowych w 2009 r., GUS, Warszawa 2010, s. 10; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2008 r., GUS, Warszawa 2009, s. 13; DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2007 r., GUS, Warszawa 2008, s. 9.

Innym analizowanym czynnikiem związanym z rynkiem usáug leasingowych w Polsce jest rodzaj umowy leasingowej. Jak wynika z tabeli 5, najwiĊcej transakcji dokonywano w formie leasingu finansowego, bo aĪ blisko 70% wszystkich zawieranych umów. WartoĞü takich umów na koniec 2011 r. wg danych GUS wyniosáa 20,11 mld zá⁹. Udziaá leasingu operacyjnego jest znaczenie mniejszy i wahaá siĊ na przestrzeni lat 2006–2011 od 13,5% do 32,1%. W praktyce gospodarczej najrzadziej wykorzysty- wana jest umowa leasingu mieszanego¹⁰. Wyjątkiem byá rok 2009, w którym udziaá umów realizowanych poprzez ten rodzaj leasingu osiągnąá poziom 10%. Przyczyną tego stanu rzeczy byá kryzys na rynku usáug leasingowych, a przedsiĊbiorcy, którzy nie mieli Ğrodków pozwalających na zakoĔczenie wykupem danego Ğrodka trwa- áego umowy leasingu operacyjnego, przedáuĪali ją umową leasingu finansowego.

Wybór rodzaju umowy leasingowej przez przedsiĊbiorcĊ jest determinowany przede wszystkim optymalizacją podatkową, istnieją jednak inne czynniki, które wymuszają wybór konkretnej umowy leasingu. Przykáadem mogą byü projekty inwestycyjne wspóáfinansowane w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu SpójnoĞci w okresie programowania 2007–2013, w którym przedsiĊbiorcy z województwa áódzkiego i zachodniopomorskiego mają do dyspozycji tylko leasing finansowy, gdyĪ leasing operacyjny i zwrotny nie są kwalifikowane.

Analizując wybrane pozycje bilansu przedsiĊbiorstw leasingowych w Polsce, moĪna áatwo dostrzec wzrost wartoĞci ich majątku w badanym okresie. O ile w 2006 r. áącznie aktywa stanowiáy 27,5 mld zá, to w 2011 r. odnotowano ponad 2,5-krotny wzrost tej

9 Por. DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 14.

10 Leasing mieszany (dwuetapowy) – w pierwszym etapie jest zawierana umowa leasingu operacyjnego, a po jej zakoĔczeniu – umowa leasingu finansowego. Por. DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2008 r., GUS, Warszawa 2009, s. 6.

(9)

wartoĞci, do poziomu 73,1 mld zá. W szybkim tempie rosną równieĪ kapitaáy wáasne, zwáaszcza w latach 2009–2011, osiągając poziom 12,9 mld zá w ostatnim badanym roku (blisko 5-krotny wzrost w stosunku do 2006 r.)¹¹.

Podobnie jak w przypadku pozycji bilansowych analiza wybranych elementów z rachunku zysków i strat badanych przedsiĊbiorstw leasingowych potwierdza ich systematyczny wzrost, przy czym przychody z caáoksztaátu dziaáalnoĞci charakteryzo- waáy siĊ nieco wyĪszą dynamiką aniĪeli koszty z caáoksztaátu dziaáalnoĞci, zwáaszcza w ostatnich trzech latach, co znalazáo odzwierciedlenie we wzroĞcie poziomu zysku netto. Na szczególne podkreĞlenie zasáuguje rok 2011, w którym zysk netto osiągnąá blisko 1,5 mld zá¹², co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego o ponad 114%.

Przeprowadzona analiza potwierdza, Īe rynek usáug leasingowych w Polsce w ostatnich latach rozwijaá siĊ dynamicznie pomimo panującego ogólnoĞwiatowego kryzysu finansowego. ĝwiadczy o tym rosnąca liczba przedsiĊbiorstw i instytucji finansowych oferujących usáugi leasingowe oraz áączna wartoĞü nowo zawieranych umów. Ze wzglĊdu na trudnoĞci z pozyskaniem przez przedsiĊbiorstwa finansowania w postaci kredytu bankowego leasing staje czĊsto gáówną formą finansowania inwestycji rzeczowych.

ZakoĔczenie

Przedstawione w artykule dane statystyczne i analiza potwierdzają, Īe leasing jako instrument finansowy cieszy siĊ duĪym zainteresowaniem wĞród przedsiĊbior- ców. Nadal istnieją jednak pewne bariery, w szczególnoĞci brak spójnoĞci miĊdzy interpretacją uregulowaĔ prawnych i podatkowych, co budzi niepokój i niepewnoĞü na rynku usáug leasingowych, zarówno po stronie korzystających, jak i finansujących.

Kryzys dotknąá teĪ rynek usáug leasingowych w Polsce, szczególnie widoczne byáo to 2009 r. Dynamiczny rozwój tego rynku w Polsce potwierdzają zarówno wzrost wolumenu nowo zawartych umów leasingowych, jak i poprawa wyników finansowych przedsiĊbiorstw leasingowych w latach 2010–2011. Najprawdopodobniej leasing bĊdzie siĊ rozwijaá wraz z poprawą koniunktury gospodarczej w Europie.

DuĪa konkurencja na rynku usáug leasingowych spowoduje, iĪ oferta kierowana do przedsiĊbiorstw z roku na roku bĊdzie korzystniejsza i áatwiej dostĊpna, a sam leasing stanie siĊ jeszcze bardziej konkurencyjny w stosunku do kredytu.

Finansowanie poprzez leasing przekáada siĊ na rozwój wielu segmentów rynku, przede wszystkim – pojazdów. JednakĪe naleĪy zwróciü uwagĊ na coraz wiĊkszy udziaá umów na maszyny i urządzenia, który moĪe byü spowodowany rosnącą skáonnoĞcią przedsiĊbiorstw do inwestowania.

11 Por. DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012, s. 19.

12 Ibidem, s. 20.

(10)

Zaprezentowane dane statystyczne i bieĪące sygnaáy páynące z otoczenia dają podstawĊ do przypuszczenia, Īe polski rynek usáug leasingowych po przejĞciowym kryzysie w kolejnych latach bĊdzie wykazywaá tendencjĊ wzrostową.

Bibliografia

1. DziaáalnoĞü przedsiĊbiorstw leasingowych w 2011 r., GUS, Warszawa 2012.

6. Ickiewicz J., Pozyskiwanie, koszt i struktura kapitaáu w przedsiĊbiorstwach, SGH w Warszawie, Warszawa 2004.

7. Gigol K., Bank a leasing (finansowanie, zabezpieczenie, dochodzenie naleĪnoĞci), Biblioteka Bankowa, Twigger, Warszawa 2001.

8. Panfil M. (red.), Finansowanie rozwoju przedsiĊbiorstwa – studia przypadków, Difin, Warszawa 2008.

9. Skowronek-Mielczarek A., Maáe i Ğrednie przedsiĊbiorstwa – Ĩródáa finansowania, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.

10. SzczepaĔski J., Szyszko L. (red.), Finanse przedsiĊbiorstwa, PWN, Warszawa 2007.

11. Ustawa z dnia 26 lipca 2000 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz. U., nr 74, poz. 857.

12. www.leasing.org.pl.

Development and prospects of leasing services market in Poland

The aim of this article is to assess the development and prospects of the leasing market in Poland in the years 2000–2011. The paper consists of an introduction, the characteristics of the leasing and its importance as a source of financing business. The study used data of Central Statistical Office for leasing companies in Poland in the years 2006–2011 and data from annual reports of Polish Leasing Association in the years 2000–2011.