Niektóre wyniki badań nad zwi•zkiem pomiędzy składem petrograficznym węgli brunatnych z Turowa a ich własnościami brykietowniczymi

Tadeusz KRUSZEWSKI

Niektóre wyniki bad"ań " nad zwiqzkiem pomiędzy składem petrograficznym węgli brunatnych z Turowa

a ich własnościami brykietowniczymi

Węgiel

brunatny jest

kepaliną posiadającą

stan

uwęglenia pomiędzy węjglem

kamiennym a torfem.

Składa się

on 'z palnej

sUlbśtancjiorga­

nieznej "oraz balastu mineralnego

^(popiołu)

i wody. Z uwagi na

^różny

stan

przeobrażenia

i

^uwęglenia

substancji erganicznej wydziela

^się

sze- reg odmian

różniących się

nieraz wsp<)sóbzasadniczY. IProblem balastu mineralnego, jego. UlSuwania

'Z

urobku, nie interesuje zasadniczo naszej gospodarki narodowej, jako

że większość węgli

brunatnych jest spalana w

dużych

elektrowniach.

Należy jednakże zaznaczyć, że

substancja mi-

" neralna

wpływa także

w

dużym

stepniu na procesy " spalania

węgla.

Celem niniejszego 'opracowania jest wykazanie na podstawie prze- prowadzonych

"'badań

petrograficznych i chemicznych

wpływu jakości węgla

na jego.

własności

brykietownicze. Wiadomo bowiem,

że

brykiety

węglewe

dla celów

^opałowych

winny

wykazywać stałą objętość,

nawet po

długim składowaniu

w miejscu otwartym i wilgotnym, oraz posia-

dać odpowiednią wytrzymałość me~haniczną,

przede wszystkim na udar.

Wiadomo

również, że wyżej

wymienione

własności

' brykietów z

węgli

turoszewskich

są niezadewalające

ICT. Kruszewski, 1960; E. LicznerSki, 1900).

ME'I1ODYKA

BADAŃ

IPróbki

węgla

de

badań

petrograrficzno-chemicznych eraz

ważniejszych

parametrów ibrykietowniczych

(wytrzymałość

na

ściskanie

eraz wodo-

chłonność)

pobrano z

^cał-ego

profilu pienowego ek;sploatowanego

^pokładu

:węglewego

w kop. "Turów" I w latach 1900--r196

ⁱ

1. Celem scharaktery- zowania litotypów

^węglowych

sprofilowano w miejscu pobierania pr6- bek -ocies

węglowych

(!fig. 1). Wykonane ponatito ibadania mikro*opowe

wę:gli

z

ik.ażdej

pobranej iPr6lbki (tab. 1), jak i badania chemiczne

(analizę elelIlentall'ną

i

techiniczną węgli)

oraz badania niektórych parametrów brykietów " 'laboratoryjnych

(tab.3~

otrzymanych z

węgla

skruszonego.

poniżej

6 mm i sprasowanego. w temp. 40° C pod

ciśnieniem

1'200 IkG/cm

2•

KWartalnik Geologiczny, ot. "n, nr ł, "ld!68 1'.

Analiza ilościowa składników petrograficznych węgli· brunatnych z Turowa w· %

Grubość Dopleryt

Ksylinit Egzynit+ .

Głębokość próbki w m n.p.m. pobrania warstwy wm zżelifiko-(k!!ylinit wany) zachowany dobrze rozłożoriy Ksylinit humusowy Detrytus protobitu-miny Fuzynit

1 2 3 4 5 6 7 8

196,9-;..196,7 0,2 22 6 22 12 .11

I

²

196,4-;..195,7 0,7 21 2 12 14 8 3

195,-3 -;..193,8 1,5 19 20 23 8 7 4

193;8 -;"192,8 1,0 20 3 18 11 10 5

192,6-;"191,6 1,0 20 18 36 9 7 3

191,6-;"190,8 0,8 25 l 20 11 10 2

190,7+190,2 0,5 30 3 15 11 8 6

190,2-;"190,1 0,1. 8

-

5 17 12 3

190,1-;"189,8 0,3 25 l 16 17 12 5

1119,8+, 189,6 0,2 30 3 19 22 15 1

189,6-;..188,2 1,4 24 5 12 20 14 2

188,2-;..186,7 1,5 25 6 18 11 9 2

185,9-;..184,2 1,7 15 23 21 17

8

4

184,2-;..183,9 0,3 12 2 6 24 13 l

183,9-;,183,2 0,7 15 13 22 22 6. 2

183',2-;..182,6 0,6 15 31 24 14 5 2

182,6-;..182,2 0,4 17 23 22 19 4 3

180,7~179,5 1,2 21 15 29 18 6 3

179,5 -;..178,5 1,0 20 16 35 13 4 2

178,5+177,5 1,0 19 12 24 21 6 4

177,3+168,8 8,5 22 6 13 16 7 3

168,8 -;..167,4 1,4 20 24 24 14 4 2

167,4+.166,4 1,0 10 2 24 27 3 2

i

. Nieorga- niema substancja mineralna

9

25 10 19 33 7 31 27 55 24 10 . 23 29 12 42 20 9 12 8 10 14 33 12 32

Tabela 1

Suma

10 I

100 _I 100 ^{I ,} 100 100 100 100 100 100 ^, 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

1).:1

o <:)

8 Il>

o. ~

N fil

! _.... ~

_~

daisży ciąg tabeI.i 1

1

I

²

I

³

I

⁴

I

⁵

l _I

,

166,4-;.-165,4 1,0 5 1 26

165,4-;.-164,4 1,0 9 4 20

164,4-;.-163,4 1,0 16 1 22

163,4-;.-162,4 1,0 4

-

¹¹

162,4-;.-161,4 1,0 13 1 25

161,4-;.-160,4 1,0 10 13 35

160,4+159,4 1,0 11 12 .43

159,4-;.-158,4 1,0 12 11 32

158,4-;.-157,4 1,0 13 5 32

157,4+156,4 1,0 16 14 34

156,4-;'-155,4 1,0 12 12 31

155,4-;.-154,4 1,0 4 14 28

154,4-;.-153,4 1,0 15 10 28

153,4-;.-152,4 1,0 15 18 26

152,4-;.-151,4 1,0 17

-

²⁷

151,4-;'-150,4 1,4 9 9 31

150,0-;.-149,0 1,0 14 8 23

149,0r.-148,0 1,0 14 3 31

148,0-;.-146,9 1,1 10 15 26

146,9+145,9 1,0 21 9 22

145,9-;.-144,9 1,0

, 7 3 13

J44,9+-143,9 1,0 15 3 23

143,9-;.-142,9 1,0 10 2 17

I

⁶

I

⁷

I

⁸

l

^{25 30 5 6 9 3}

24 4 5

18 9 2

24 4 2

28 4 .2

18 6 4

22 11 ^(;

32 9 2

19 5 5

28 10 2

34 13 2

27 11 4

18 9 2

29 12 8

26 11 7

29 13. 5

26 18 l

29 11 2

23 8 3

26 11 3

27 9 1·

29 9 3

I

⁹

I

29 28 28.

56 31 8 6 6 7 7 5 5 5 12 7 7 8 7 7 H 37 22 30

10 100 100 100 100 100 . 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

o!D ~

!IQ

I;' [

§

i

N·

1-3 Ę

o

~

o ~

-

202

Tadeusz K!ruszewski

CHARAKTERYSTYKA

PETROpRAF1jOON~EMIC:ONA IWĘGLI

Badane

węgle składały się

z naprzemianlegle

występujących

warstw ksylitu normalnego z

wkładkami

ksylitów st,rukturalnychora.z

węgli

ziemistych.

Węgle

VI

części

górnej

(pokład IV)

i

śroc;łkowej I(pokład IIIiI)

badanego profilu, jak i

częściowo

warstwy

przy.spągowe (pokład

II) wy-

kazują

znaczne zanieczyszczenia

substancją nieorganiczną tworzącą

licz- ne przerosty ilaste. Ponadto spotyka

się

liczne cienkie warstwy

węgli

bi- tumicznych. Wykonane badania mikroskopowe

wykazały dużą

.zawar-

tość

substancji

żelowatych,zarówno

w ksylinitach, jak i detrytusie hu- musowym - detrynicie.

Szczegółowe Hości-owe

rozmieszczenie

składni­

ków petrograficznych w profilu pionowym badanych

węgli

przedstawi o+- ne jest w tab. 1. Jak wynika z tej tabeli, badaniami mikroSkopowymi stwierdzono

zną.czną zawartość żeli

- doplerytu '(ksylinitu

zżelifikowa­

neg~

prawie we wszystkich przebadanych

ławicach węglowych,

a

także zmienną zawartość

ksylinitu dobrze zachowanego i

rozłożonego,

jak i de- trytusu humusowego i

ciałek

egzynitdwo-protOlbituminowych. Grupa fu- zynitowa w

przeciwieństwie

do nieorganiCznej substancji mineralnej jest nieliczna.

Przeprowad'ZOne badania chemiczne

węgli

(tab. 2)

wykazały

niewiel- ki wzrost pierwiastka C w dolnych warstwach

węglowy<:h

: (w .

pokładzie

U) w stosunku do

węgli Występujących wyżej

(w

po'kładzieilV').

Bada- nia te

wykazały

ponadto istnienie szeregu

ławic węglowych

o

wyż.szej zawartości prasmoły

i wo,qoru, k' tórych · pochodzenie

należyłączyó

z

po-

ziomami

węgli

bitumic2lnych, a.

poWstałych

na drodze Ibituminizacji sub- stancji lignino-celulozowej w warunkach anerobowych (T. KruszewSki 1964).

'Zawartość

siarki (l-otnej i pirytowej) jest umiarkowana i nie wy- ka'zuJe

regularności

w

występowaniu.

CHARAKTEiRY:STYKIA 'N!,EKTÓRYOH PARAJMiEllRÓW BRYKIETOWiNICZYOH

Badania niektórych parametrów brykietowniczych Wykonano na

wę­

glach 7Jbadanych uprzednio mikf.oskopowo i chemicznie.

Węgle

te za-

wierały niejędndkrotnie

bardzo

duż·ą zawartość części

nieorganicznych, które, jak wiadomo,

wpływają niekor.zysłnie

na

wytrzymałość

brykie- tów.

Jednakże

w celu ustalenia

najważniejszych

czynników

osłabiających trwałość

Ibrykietów zdecytiowano

się również przebadać węgle

o ponad- normatywnej

zawartoLści popiołu.

Otrzymane wyniki

badań

przedsta- wione

są

w tab. 3. Jak wynika z Itych

badań,

na

ogólną liczbę ~6

próbek ,210 z nich

wykazywało

tak

dużą wodochłonność, że spowodowała

ona ich rozpad po

włożeniu

brykietów do wody. Badane próbki

zawierały

bardzo

dużą zawartość części

mineralnych, co, jak

już

wspomniano,

wpływa decydująco

na

ni$ką wytrzymałość

brykietów na

ściskanie

oraz ich rozpad w wodzie.

Pozostałe bryłkiety

z innych warstw

węglowych charakteryzowały się również

bardzo

dużą 'wodochłonnością, 'Zwyjąt­

kiem

węgli

z poziomu 1'55,4+164,4 m, które

wy'kazywały

stosunkowo

małą wodochłonność. !Porównując

wyniki

Ibadań wodochłonności

brykie- tów o

małej zawartości popiołu

ze

składem

petrograficznym tych

węgli

stwierdza

się, że węgle

o bardzo

dużej wodochłonności charakteryrują się zawartością składników 'żelowych powyżej l~/o.

Wykonane badania wy-

Poklad Ił

-j-167.0

+166.0'

7165,0

,t-164.0

+'63.0

+162.0

-'-161.0

,,160.0

+'59.0

+'58.0

-+·157,0 .

+

^156.0

+155.0 .

+'54.0

1-153.0

+152.0 .

+151.0

+159.0

+149.0

+148.0

+147.0

1-146.0 +14~;0

ksylit norMIlIny z węglem ziem!słym. zoilon,

ksylit normalny z loczewkoml fuzytowymi i węgla bitumicznego oroż z wklodkami lIaslyml

ksylił normo In, zoilon, z wklodkoml ksylitu " .t'uUurze drzewiastej

ksyllł normalny z wkl"d~n.

mi ilolłymi

ksylit normalny z wkładkami kayU'"

o slrukturze drzewlaslej: w"gla biłumlcznego oraz :za ,skupieniami sferoa,derył6~

ksylit normoIn, z wklodka

węgla bifumiclnego ksylit' normoIn, i węgl.m ziemistym

węgiel ziemiaty na przemian z ksy\llem normaln,m ksylit. normain, z wkładkami }'łęgla bltumic".Qa

węgiel zlemi."

ksylit normalny z węgl.m ziemlllym oraz wlilodkoml ks,łlłu a słruklunlł drzewłastei i węgla" bitumicznego ksyliI normalny z węglem ziemi.łym i wkladkami '''Ig- lo blłvmlcznello

"

węgiel ziemis',

hyli' #larmoIn, z. węgle.

ziemlslym z wkladkami sł., rosyderylów

węgi.1 'Ieml,'y

węgiel zleml.I, •. wkładko·'

mi klyli.u O .Iruklurze drz.' wiol'.l

ka,lił hoimai,!, z' "~łodk ... ' mi ko,Ulu O otruk"'",ze. drze·' wiosl.l I c'enklml ",kładko, mi ... ~, ... I ... bilumlcz.!.ego .

ksy'It normalny r ".I~ako·

mi .;'IIo;'.go węgra bilu·:

m1cznegp

i.s,U,"ąo-rmalny z socż~wko­

mi of"'ro'sydery'ów ·i·'wkłod;

kam~ '}'łl/glo ~Uurtl~ .. an.go

~ęgief 'li.ylilo-.,.",'.,;1emf>"

ksyliI !'ormalnY n~:. PT, .. eml~n

t ks,ht.'" " .h ....

,,,rz.

iłrzf"-

+

^143.0 )Wi".tvl. .

Poklad 1\1

+'80.0

+179.0

+178.0

+1"77.0

+176.0

!.175.0

+174.0

+173.0

·t 1 72.0

+171.0

,+170.0

+'69.0

+168.0

' !iii ^T

k~ylii normalny

ks'y!n nor.:n"~i~y zwarstew"

koml węgla bilunicznego ksylit norma In, na przemian

I w"glem ziemls'ym I wilg I.m· biluml . . n,m ksylit a struklurze drzewias 'el. w czę'cl dolnej zoIlon, II ,aonaszo"

hyllt n';rmalny

węgl81 .bilumlczny z węglem zlemio',m

ksyUł r ormalny o won'ew kac h clemnlejsż,ch naprze mionlegIe z warslewkaml '.'e'l%ymi

węgiel bl"'mlcrny

ksylit normalny ia.na~runa'n,

kaylU normalny ci.mnobruna,ny

węgiel zl.mls'y. zailany

hylił o, sIu kiurze drzewiollei II Izor,·

koylił normalny ciemnobrunain, Ilerooydery'y

ił azarobrunotny

koyiił o.struklurze drZlł,,!lostej ksyW normalny na przemion z kl,IU.m o, .truktu~ze drze",,!,iast-i "

klyllt normolny: w ''''1'ci górnej, zoilon,

. ksylił normoin, z "'IQ/8m zlemlll,m

O ... _~1_·~3m

2

--- 4-

rn _===::;=== --- _: - ' ·

7.

Fig. l~ ~:ó;tl1-e ma~f~K~P0'7~,,~okład~~.) w~glo~y;?h W

T ....

o~e

··196.0 +,195,0

'-194.0

+193.0

+191.0

+190.0

+189,0

+188.0

1-187.0

+186.0

+185,0

+184.0

Pokład IV

klylił n .. rmolny

ił jasnol}ory

ksylit o strukturze drzewios teł Ił jasnoszary

ksylit o lłruklurze drzewiol'ei kaylił normałl"\y"o przemian z "sylitem' o struklurz .. drze- wiastej

ksylit normalny, zallony ił iosnonory ,

hyłif o strukturze dr-Z8wlOsteł

kaylit "normalny na przemian z ksylitem o strukturze drzewloałej

l'

^jasnoszor

węgiel ziem1st, zoilony z ksylitem normalnym ił szarobrunatny z d_tryłusem roslinnyrn h~lił normalny

II 'z ks,lItem normaln,m

'.yli, normalny. moc", EL

Ilon,

Ił iasnolZoty z de'tytule,m roś.linnym

k·ayli. normalny z węg!em ziemistym'

w"giel zlemia'y .ail .. n,

"

ksylit o a'rukfur~. dt:z.wi\.l~.

'el z wklodkomt ila"ymi

·ił jOlnolZdry klyli. nOł'~lny zoilony

~ac;.oscopl~.~~~ctionsiróf:co~ s,~ ~t 'rl'JfJ6w . . , ,_ . ^{_< _ _ .}

l :-;-"ir;SyUt O B ... ' liiferosydery t :at.rukturzę·,·ilJ.:'Ż"ew~teJ; ' __ ,~ .... , . ,_, ',~ _·k5y~~,llormaIw·;,,3 - '-•. I , --

-+

, " ' . węł#'M zi$neą.:'. ,~ .' -i 1łi:.- ł!.~ węgieł !):Iłtumiczn,Y; ' '" ... - . II ~ ptry,t;. '1 - fu,zy~:. l....:...~te of;óend$1c;,tl!Xturtł; 2 4.,I\Ol'$Ił ~; ~ -1.liIItthY coWf:-"

cl8Yt5 ..:..,

~lttiidun~

'eo&l;

6 - ··pyi-lte;. '1 '~. :f'usl.te; 8 -' spha".eraslderit

Głębokość

pobrania próbki wmn.m.p.

196,9+196,7 196,4+195.7 195,3+193,8 193,8+ 192,8 192,8+191,6 191,6+190,8 190,7+190,2 190,2+190,1 190,1+189,8 189,8+189,6 189,6+188,2 188,2+186,7 185,9+184,2 184,2+ 183,9 183,9+183,2 183,2+182,6 182,6+182,2 . 180,7+179,5 . 179,5+178,5 178,5+177,5 177,3+168,8 168,8+167,4 167,4+166,4 166,4+165,4 165,4..;-164,4 164,4+163,4 163,4+162,4 162,4..;-161,4 161,4";-160,4 160,4..;-159,4 159,4+ 158,4 158,4";-157,4 157,4..;-156,4 156,4";-155,4 155,4+ 154,4 154,4..;-153,4 153,4..;-152,4 152,4..;-151,4 151,4+ lsa,O 150,0+149,0 149,0..;-148,9 148,.0..;-146,9 146,9..;-145,9 145.9+144,9 144,9+143,9 143,9 ..;-142,9.

Tabela 2 ADa1Jza tedmiczoa ielementama węgli bnmatnycb z Turo.".

_ _ _ :--_ _ --:--_ _ _ S-;-tan--=po_w_ie,u_m_o-_such_.:....y7<a_n_a'_ity.:....C221-:y..:...) _ _ --:-_ _ ----; _ _ _ _

!

Stan bezwodny i bezpopiołowy

S S .S

I

^{C H}

^Prasmoła

Prasmoła Wilgoć

% %

8,06 6,09 9,84 10,01 10,21 7,27 10,55 15,81 17,10 22,93 12,21 10,68 10,08 16,04 9,32 17,42

·14,84 12,56 13,11 . 14,86 11,95 11,31 13,33 14,97 15,50 12,16 9,71 13,25 18,02 15,80 15,46 16,24 14,64 17,20 19,54 15,60 10,56 12,16 12,75 13,82 14,91 18,58 13,22 12,62 . 11,77 11,22

21,29 21,04 21,17 17,97 16,86 23,34 18,30 6,85 13,15 14,24 19,83 19,63 29,02 19,27 26,26 24,46 24,13 11,16 10,24 10,04 8,37 10,66 8,90 9,18 9,62 10,40 5,19 8,47 10,56 11,98 12,31 10,99 11,73 12,45 10,33 11,82 11,58 12,16 11,76 14,29 11,28 10,33 10,44 7,86 8,94 8,66

Popiół

%

23,22 36,53 16,92 30,31 6,40 28,97 24,60 50,94 22;03 8,90 20,91 26,91 10,85 38,50 17,87 8,07 10,73 7,17 8,42 12,00 29,67 10,35 28,74

·26,20 25,35 25,50 51,43 28,31 6,59 5,30 5,06 6,36 5,99 4,71 4,65 4,48 10,70 6,00 6,22 6,88 6,48 6,50 12,73 34,25 2O,5Z

n,44

C

%

38,53 26,78 41,36 33,70 53,73 31,13 37,62 29,50 43,90 55,13 40,17 37,40 42,61 34,47 38,00 47,25 46,80 56,17 56,42 53,77 41,50 55,45 40,48 43,94 44,89 44,13 n,37 43,57 59,12 59,17 59,65 59,41 58,44 58,29 61,26 58,95 53,83 58,53 58,19 56,16 59,54 60,91 53,94 39,10 48,67 43,54

H

%

2,62 1,75 3,07 2,69 4,07 1,95 2,75 3,51 4,48 5,30 2,93 3,04.

2,60 4,29 2,37 3,69 3,85 4,93 4,93 5,09 4,30

· 4,96 4,10

·4,31 4,44 4,06 3,50 4,41

5,28

4,94 5,00 4,70 4,79 5,02 5,46 4,65

·4,29 4,89 4,45 4,24- 5,05 5,59 4,70 3,83 4;52 4,43

O+H

% ^{całkowita lotna piPUtowa ~p}

% % %

% % %

14,08 13,30 "

16,16 14,84 18,62 14,15 15,87 8,84 15,69 15,88 15,63 12,35.

14,53 11,97

·14,41 15,87 13,97 19,64 18,96 17,93 15,02 17,82 16,46 15,05 14,24 14,87 11,89 14,13 17,42 18,06 17~73 18,46 18,62 19,51 18,28 20,08 19,34 18,25 19,14 18,26 17,49 16,29 17,64 . . 14,43 16,67 15,24

0,42 0,70 1,46 0,59 0,49 0,56 1,00 0,44 0,86 0,68 0,66 0,79· 0,54 0,56 1,21 0,78 0,61 0,96 .1,12 1,20 1,25 1,24 1,40 1,49 1,56 1,13 0,67 1,31 1,44 0,99 0,75 0,36 1,14 0,30 0,28 0,30

0,44

0,57 0;62 0,43 0,44 0,66 0,69 0,63 0,79 · 0,84

0,26 0,60 1,32 0,49 0,32 0,46 0,86 0,36 0,15 0,55 0,53 0,67 0,39 o,sa 1,09 0,66 0,52 0,96 1,03 1,17 1,14 1,16 1,32 1,32 1,46 1,04 0,62 1,11 1,03 0,55 0,25 0,08 0,43 0,02 0,02 0,02 0,14 0,11 0,15 0,17 0,16 0,38 0,55 0,53 0,68 0;69

0,12 0,32 1,09 0,21 0,08 0,15 0,49 0,08 0,35 0,10 0,15 0,34 0,04 0,13 0,52·

0,21 0,13 0,14 0,15 0,16 0,48 0,47 0,82 0,71 0,83 0,39 0,24 0,112 0,81 0,35 0,22 0,10 0,71 0,08 0,13 0,09 0,30 0,34 0,32 0,12 0,12 0,18 0,16 0,14 0,31 0,30

69,35 62,93.

66,58 65,04 69,84 65,06· 65,83 69,62 67,60 71,66 67,48 69,93 70,73 67,21 67,64 69,93 71,60 68,52 68,83 68,82 66,93 69,86 64,76 67,66 68,68 68,84 62,95 68,84 70,94 71,00 72,17 71,29 70,71 69,94 71,67 70,15 69,05 71,40 70,40

·70,76 72,04 73,09 10,12 67,25 68,62 67,92

4,71 4,11 4,94 5,19 5,29 4,07 4,81 8,28 6,89 6,80 4,02 5,68 4,31 8,36 4,21 5,46 5,89 6,01 6,01 6,61 6,93 5,74 6,56 6,63 6,79 6,33 8,05 6,96 6,33 5,9~

6,05 5,64 5,79 6,02 6,38 5,53

" 5,49

5,96 . 5,49 5,34 6,11 6,70 6,11 6,58 6,37 .6,91·

14,50 14,31 15,84 19,31 13,27 15,19 18,46 37,31 26,33 29,80 20,51 19,97 16,73 31,Z7 16,58 25,78 22,70 15,32 . 15,99 19,02 19,27 14,25 21,32 23,05 23,71 18,96 22,33 26,22"

23,54 18,96 18,70 19,48 17,71 20,64 22,86 18,56 13,51 14,83 15,42 17,41 18,04 22,29 17,18 21,70 16,59 17,50

Tabela :3 Badania. Dłelrt6rych parametr6w bryldetDwnłczych węgU brunataydl z Torowa

Wytny- ^Zawartość WytrzymałoŚĆ na ściskanie

małoŚĆ wilgoci, Wodochłonność brykietów

Głębokość

brykietów przyktórej brykietów po nawodnieniu w

%

wagowych po upływie

w kG/cm² po upływie

pobrania na formo-

próbki w m _{wkG/cmściskanie} ² wano _kietyw bry-

% mm 1~1 mm

^3?

I mm ^{~ 11~} mm

mm

^1~ I

mm ^3?

I

mm

^{~ 11~}

mm

196,9+196,7 121 18,5

- - - ^-

rozpad po wł~żeniu do wody

196,4+195,7 101 17,6

- - - ^-

^{rozpad po włożeniu do wody}

195,3 + 193,8 167 17,5 no 25 22 22 ^DO

I

^22,2

I

^24,8

I

^26,7

193,8+192,8 156 17,8

- - ^- -

^{rozpad po włożeniu do wody}

192,6+191,6 171 18,4 no 46 37 31 no

I

^24,8

I

^26,3

I

^30,7

191,6+190,7 108 17,8

- - - ^-

^{rozpad po włożeniu do wody}

190,7+190,2 130 18,4

- ^- - ^-

^{rozpad po włożeniu do wody}

190,2+190,1 129 18,3

- ^- - ^-

^{rozpad po włot.eniu do wody}

190,1+189,8 129 18,5

- - ^- -

^{rozpad po włożeniu do wody}

189,8+189,6 51 . 18,5

- - - -

^{rozpad po włoł.cniu do wody}

189,6+188,2 126 18,4

- ^{- - -}

^{rozpadpO włożeniu do wody}

188,2+186,7 141 17,7

- ^{- - -}

^{rozpad po włożeniu do wody}

185,9+184,2 86 18,2 no 25 19 14 no

I

^2i,6

I

^23,0

I

^29,1

184,2+183,9 114 18,3

- - ^- -

^{rozpadpo włożeniu do wody}

183,9+183,2 136 17,6

- ^{- -} -

^{rozpad po włoźen.iu do wody}

183,2+182,6 176 17,5 no 148 140 108 no 3,4 5,5 9,5 . 182,6+182,2 161 17,6 no 80 64

41

no 11,3 16,0 19,7 180,7+179,5 211 17,3 130 110 92 86 16,4 18,8 ~1,5 23,1 179,5+178,5 213 17,8 79 74 69 60 23,9 26,3 26,4 28,4 178,5+177,5 217 17,7 79 74 58 48 17,9 19,4. 22,1 24,7

177,3+168,8 140 17,7

- - - -

^{rozpad po włożeniu do wody}

168,8+167,4 212 17,7 74 60 50 46 25,8

I

^26,6

I

^28,7

I

^32,0

167,4+166,4 161 17,7

- - - -

^{rozpad po włożeniu do wody}

166,4+165,4 168 17,8

- - ^- -

^{rozpad po włożeniu do wody}

165,4+164,4 164 18,0 27

- ^- -

^1,7

^I

rozpad po 20 min 164,4+163,4 137 18,0

- - -. -

^{rozpad po włożeniu do wody}

163.4+162,3 122 18,0

- ^- - ^-

^{rozpad po wł()Żeniu do wody}

162,4+161,4 t30 18,1

- - - -

^{rozpad po włożeniu do wody}

161,4+160,4 215 17,9 174 155 121 106 5,5 no no no 160,4+159,4 222 17,6 206 201 167 ^j. 107 3,6 4,7 9,8 16,3 159.4+158,4 195 17,6 177 169 154 119 2,8 4,2 8,1 13,2 158,4+157,4 202 18,0 192 177 134 83 2,7 6,9 11,4 17,4 157,4+-156,4 213 18,2 186 173 145 106 6,8 9,9 12,9 18,3 156,4+155,4 212 17,5 106 ·194 177 121 2,2 3,8 6,9 13,8 155,4+ 154,4 220 17,5 218 209 194 189 1,0 1,4 2,9 4,9 154,4+153,4 206 17,3 194 179 159 101 2,8 4,8 9,9 18,7 153,4+152,4 260 17,7 229 . ^{219 174 164 4,4 6,7 10,6 14,9} 152,4+151,4 190 17,2· 144 99 78

-

^{10,6 18,0 25,7 rozp.}

151,4+150,0 205 18,2 169 165 156 126 2,0 3,5 6,6 9,6 150,0+149,0 22S 17,9 174 151 142 124 2,8 5,0 9,7 12,0 149,0+148,0 227 17,5 203 189 174 129 4,3 7,1 9,9 16,4 148,0+146,9 222 . 17,2 219 218 218 164 1,7 2,8 4,9 9,9 146,9+145,9 ^{220 .} 17,7 118 88 70 66 1~,9 20,4 24,2 27,3 145,9+144,9 152 17,5

- - ^{- -}

^{rozpad po} włoteniu ~o wody 144,9+143,9 206 17,5 54 48 39

3S

21,6

I

^28,0

I

^31,0

I

^31,8

143,9+142,9 162 17,8

- - - ^-

^{rozpad po włożeniu do wody}

Węgle

bruna.tIie z Tin'ówa 203

trzymałości'brykietówna ściskanie potwierdziły

wyniki

^badań

E. Licz- nerskiego

IC1960), Ze węgle

brunatne z Turowa,

pOsiadające Inałą

zawar-

tość popiołu,

.

pozwalają

na uzyskanie brykietów

owystarciającej

wy-

tl'zymałoOŚCi'

mechanicznej, która

iednakże

cechuje wsponmilana uprzednio

wodochłonność.

. .

OMÓWIIENTE WYNIKÓW: rWNIOSIKI

Przeprowadzone : badania petrograficzno-chemiczne oraz . brykietow- nicze

wskazują,że:

1. Eksploatowany

pokład węglowy, składający się

.zasa,clniczo z 3 od-

rębnych pokładów węglowych

(IV. III, i II), . posiada

duże zróżnicowanie składu

petrograficznego

węgli

w profilu . pionowym. WY arstwy gó:r:ne

są

bogatsze w ksylity oraz przerosty ilaste.

Część środkowa (pokład II1~I)

charaktery.zuje

się występowaniem

poziomów

węgli

bitumicznych 'oraz przerostów ilastych. Warstwy

spągowe l(pokład

II)

posiadają węgle

: bru- natne zbudowane z ksylitów normalnych z

wkładkami

!ksylitów struktu- ralnych dll'zewiastych oraz

węgli

'Ziemistych. .

2. Badania mikroskopowe

węgli wykazały duże zżelLfikowanie

sub- stancji organicznej.

Zawartość

ksylinitów

zżelifikowanych O

cechach

zJbUżonych

do doplery1;u jest znaczna prawie we wszystkich warstwach

węglowych. Ciałka

egzynitowo-protobituminowe w

ildŚci

4+18

^% wystę-

.

pują

w

całym

profilu pion'Owym badanych

pokładów węglowych. Skła­

dają się

'One

głównie

z

ciałek żywicznych.

3. Wykonane badania chemiczne

węgli potwierdzają

badania mikro- skopowe

niewy'kazujące odrębnych nagromadzeń ciałek eg~nitowo-pro­

tdbi, tuminowych, a

wiążących

natomiast

wyższe zawartości prasmoły

z

'bituminizacją

sU1bstancji Hgnmo-celul'Ozowych w specyficznych warun- kach aner'Obowych.

!Zawartość

pierwiastka C jest typowa dla nieco prze-

obrażonych

--:-

zżeli;f"Ikowanych węgli

brunatnych.

4. Badania

wytrzymał,ości

na

^ściskanie

Ibry!kietów wy'konanychz

od-

nośnych węgli

oraz ich

wodochłonności wSkazują

na

możliwość

·otrzymy- wania brykietów o odpowiedniej

wytrzymałości

mechanicznej z

węgli

o

małej zawartości popiołu,

lecz o

małej wodoodporności

wskutek du-

żego udziału

w

węglach ż·eli

- doplerytu (ksylinitu

zżeliJfik'Owanego).

' 5.

Usunięcie składników węglowych powooujących

zmniejszenie wo-

doodporności węgli

z uwagi na ich poddbne

własności

fizyczno-mech a- lIlicznez

resztą składników węglowych,

nie

może ibyć

w chwili obecnej wykonane na dTOd· ze normalnej przeróbki mechanic2ll1ej

^węgla.

Gł6wny Instytut Górnictwa Katowice., Pl. iGwall'lk6w l

Nadesłano dnia '17 [utego 1967 r.

pISMlENNlC'DWO

KRUSZEWSKi T. (191610)

-lBadania petrograficzne

węgli

brunatnych z Iropalni

. Tur6w. Pr. Gl. lnst Górn;, .cz. I.

Katowtce.

204 Tadeusz Krus, zewski

KRU~I

T.

,~1004) -

Ohara®terystyka

,

petrograficzna bitumicznych

w~gli

brUlIl.alVnych z TUIl"OWa.

Kqm,

G'l. Inst. G61'n., nr 356. KatowIDce.

LlOONERSKiE.

{l~OO)

- Badania nad ibrykietowalno§cill

w~gli

brunatnych z ko.;, 'paIni Tur6w, Konin i Przyjazn Narod6w oraz mieszanin tyehwQgll.

Kom. GI. 'Inst. G6rn., nr 262. Katowice.

TaJIcYDI KPYIllEBCKH

HEKOTOPLIE PElYJlLTATLI I1CC.lIE,lJ;OBAHHR CWI3H

MIDK,l(Y I1ETPOI'PACllIAECKUM COCTABOM TYPOmOBCImX BYPLIX lTJlEA 11 HX JiPHKETUPl'EMOCTLIO

Pe3IOMe

OCHOBHOit 3a,I(a'l.eit 6pmcempoBllBHll 6yporo yrJlll BBmleTCll B3I'OTOBJreHHe TODJIRBHldX 6Pl1- KeTOB. 3TH 6pmren.x ,n;OJDKllLI xaparrePB30BllTLCJI nOCToJIHHLtM o61.eMoM H COOTBeTcTBYIQxqejt Mex~oit npo'IHOCThIO. B pa60Te ,n;e.naIOTCII nom.tI1(H BLllICBHTh neTpOrpalj,K>-XHM:KrrecKHMH MeTO,n;aMH :apH"DIBld 6oJIbmoit BO,n;onOrJIomaeMOCTH TypOmOBCmX 6ypHldX yrneit. Mmcpocxo- D:H'l.eCKHe HCCJIe,n;OBaBHll yrn.eit, oT06pa.mn.rx ID mp:Lepa TypYB I, yEa3LIBaIOT Ha 3Ha'lllTe.JIhJIoe yomCTHe'reJIH(lHI:\RP0BaBHOrO KCWXeHHTa no o6JIBXY 6JIJil3Xoro p;oDUJIePllTY, a TaJOKe' Ha Maoro- 'lHcn.elllll>xe 'yro.m.m.te un.aCTId c nOBLImeHHIdMCo,n;eplKaBHeM Heorpa.Hll'reCKIIX 'IaCnm;. KpOMe' Toro, XHMH'IeCKlIMH HCCJIe,I(OBllBHllMH 6ldJIO ',n;OKa3aHO HaJIH'IHe Pll,l(a un.aCTOB C nOBLImeHHIdM cop;epJKaimeM uePBH'llloit CMOJlLl H BOP;OPOp;a, upOHcxO~eHHe KOTOPIdX cn.ep;yeT CBlI3ldBan.

C rOpH30HTaMH 6:a:ryMJm03Hi.Dt yrneit, BLllIBJIeHHldX B MeCTopo~eHHH. HCClIe,n;OBaBHllOCHOB- Horo nOWaTeJ1Jl 6pmrempoBllBHll - COUPOTHBJIeBHll ClKaTHIO - nOKa3aJIH, '!.TO ID TypOWOBCmX ' yrneA C HOO9JIbDloit 3OJIbHOC'1'l>IO MOryr 6Ll1'L npoB3Bep;eHld 6pmrem 06nap;aIOIItHe YP;OBlIeTBO- PHTeJIbHoit MeX8.HH'IecKOA npo'IHOC'i'bIO K ClKaTHIO, HO 6om.moA BO,n:OUOrJIOIqaeMOCTI.IO, ~ ecJIH oHil 6i.IJ:m IDrOTOBlIeHLI B3 yrlIe:ll: co :ma'lHTeJIbBLIM CO,D;epllalHHeM nepBH'llloit CMOJlLl. Cpu- HeHHe pe:iyJlbTaTOB, MHlCpOCKOnFrecmx HCCiIep;o:iJaHHil: H ,D;aHHldX no BO,n;onorlIOIqaeMOCTH yrneit n03BOJIHl10 YCTaHOBH'Th, TrrO yrJIH, co,n:ep,oI$e 6on.ee 10% reJIH(I~BaHHoro KCHJIeIDrra XapIlKTepH3YIQTCJlO'l.eBb 6om.mo:ll: BOp;OnOrJIoIqaeMOCThIO, upHBoJJ,mteA K paspymeHHIO HCCJIe- AYeMLix 6pmceToB.

Tadeusz

KRUSWWSK'I

SOME BESUL'M OF STUDIES ON 'l1BE RiELATIONS BETWEEN pE'i1ROGRAPmC COMPOSITION OF BROWN 'COAUI FlROH TUR()w AND, DIEI.R ,BRIQtmTTING

PROPERTIES

Summary

Brown coal briquettes for firing puvposes should be

'

characterized by a stable

.

and adequate mechanical strength. The present work is an attempt at explaining the causes

o-f

great water absorbability of the :Turqsz6w c' oals,

,by

mean$.

Cif

pe,;;

trographic and chemical methods .

.

Microscope examinationsof' the coals taken at

Streszezenie 205

the Tur6w I exposure, point to a considerable amount ot gelled xyUnite showing features approximate to dopplerite, and to numerous coal banks characterized by an increased content of inorganic substances. Furthermore, the chemical exami- nations :have shown ·the presence of various banks with higher amounts of primary

·

tar and of hydrogen, whose origin should be related to thelbituminous coal horizons ascertained in the

depos~ts.

The examinations

of

the .fundamental briquetting para- meter, i.e . .of compression strength, have demonstrated that the Turoszaw· coals with low ash contents, can

^yi~ld

briquettes characterized, on the one hand, hy adequate compression strength, on the other, however, by great water absorbability, even

if

they are produced of coals with consideraible amount

of

primary tar.

A oomparison of the results

of

microscope examinations and

of

water absorbability

of coals allowed to state that coals having more than lONo of gelled xY'linite are

chara· cterized by a high water absorbability that is responsible for disintegration

of the briquettes in study.