Reforma procedur decyzyjnych dotyczących finansów Unii Europejskiej w traktacie konstytucyjnym

REFORMA PROCEDUR DECYZYJNYCH

DOTYCZĄCYCH FINANSÓW UNII EUROPEJSKIEJ W TRAKTACIE KONSTYTUCYJNYM

Uwagi wstępne

Reformąprocedur decyzyjnych dotyczących finansów Unii Europejskiej w czasie ob­

rad Konwentu zajęły się dwagremiarobocze powołane przezprezydium, a mianowicie Koło robocze II (Procedura budżetowa) i Koło robocze III (Zasoby własne). Podczas gdy działalność Koła roboczego II dotyczyła procedury legislacyjnej stosowanej przy uchwalaniu rocznego budżetu i wieloletniej perspektywy finansowej, to prace Koła roboczego III były poświęcone głównie sprawie źródeł dochodów budżetowych Unii Europejskiej. Większość członkówKołaroboczego II od początku wyrażała przekona­

nie o konieczności uproszczenia i zwiększenia przejrzystości procedury uchwalania rocznego budżetu, przy zachowaniu równowagi instytucjonalnej, utrzymaniu dotych­ czasowej „kultury współpracy” pomiędzy obu władzami budżetowymi-Parlamentem Europejskim i RadąMinistrów, atakże połączeniu tychże zmian z wymogiem stworze­

niapodstaw traktatowych dla wieloletniej perspektywy finansowej1.

1The EuropeanConvention. Final reportof thediscussioncircleonthe budgetaryprocedure, 14 April 2003, CONV 679/03, s. 2.

Obrady Konwentu w sprawie przyszłości Europy w latach 2002-2003

Rezultatem prac Koła roboczego II byłraport końcowy, przedłożony 14 kwietnia 2003 roku plenum Konwentu. Zawierał on zalecenia dotyczące wieloletniej perspektywy finansowej iprocedury uchwalania rocznegobudżetu. Odnośnie do perspektywy finan­ sowej Koło robocze 11 zaproponowało cztery zasadnicze modyfikacje. Pierwszą z nich

była zmiana nazwy „perspektywy finansowej” na „wieloletnie ramy finansowe”. Zale­

cono, aby obejmowała ona okres conajmniej pięciu lat. Druga zmiana miała polegać nanadaniu statusu traktatowegowieloletnim ramom finansowym. W ślad za tym, i to byłatrzecia zmiana, zaproponowano następującą procedurę legislacyjną dla wielolet­ nich ram finansowych. Podstawą prawną miała być ustawa europejska uchwalana przez Radę Ministróww składzieszefów państw lub rządów, stanowiącą większością superkwalifikowaną lubkwalifikowaną, na wniosek Komisji Europejskiej i po uzyska­

niu zgody ParlamentuEuropejskiego, a niejak dotąd porozumienie międzyinstytucjo- nalne o dyscyplinie budżetowej i poprawie procedury budżetowej zawierane przez Parlament Europejski, Radę Ministrów i Komisję Europejską na podstawie decyzji Rady Europejskiej. W razie gdyby uchwalenie ustawy o wieloletnich ramach finanso­ wychnapotykało trudności, wówczas aż do czasujej przyjęciamiały obowiązywać puła­ py i inne postanowienia z ostatniego roku poprzednich wieloletnich ram finansowych.

Istotą czwartej zmiany byłanatomiast propozycja wprowadzenia postanowień umożli­ wiających dokonywanie modyfikacji wieloletniej perspektywy finansowej „w nagłych przypadkach”, choć w granicach środków własnych Unii Europejskiej i zgodnie z tą samą procedurą2.

2 Ibidem, s. 4-9.

3 Niektórzy członkowieKoła roboczego II opowiedzielisię za ustanowieniem specjalnejprocedury dla finansowaniazadań przewidzianych w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, por. ibi­

dem, s. 11.

4 Ibidem, s. 9-14.

5 TheEuropeanConvention. Final reportof the discussion circle on own resources, 8May 2003,CONV 730/03, s. 1.

W procedurze uchwalania rocznego budżetuKoło robocze II zaleciłoustanowienie również czterech następujących zmian: po pierwsze, przyznanie KomisjiEuropejskiej prawa do pełnej inicjatywy ustawodawczej, przygotowującej na podstawie obowiązu­ jących dotądtraktatów jedynie wstępny projekt budżetu;po drugie, zniesieniepodziału nawydatki obligatoryjne i nieobligatoryjne, przy równoczesnym wzmocnieniu dyscy­ pliny finansowej między innymi przez nadanie statusu traktatowego wieloletnim ra­

mom finansowym, atakże utrzymanie dotychczasowej praktyki tak zwanego trilogu, czyli negocjacji prowadzonych przez Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską we wstępnej fazie opracowywaniaprojektu budżetu3; po trzecie, formalne włączenie do proceduryuchwalania rocznego budżetu postępowania rozjem­ czego, stosowanegotam dotąd jedynienamocydeklaracji RadyMinistrów, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej z 4 marca 1975 roku; po czwarte, wzmocnienie demokratycznej kontroliwykonania budżetu przez zobowiązanie Komisji Europejskiej do przedkładania Parlamentowi Europejskiemuspecjalnego raportu na temat efektyw­ ności wykorzystania środków budżetowych przed rozpoczęciem parlamentarnegopo­

stępowania w sprawieuchwalenia absolutorium z realizacji budżetu4.

8 maja 2003 roku raport końcowy ze swoich prac przedłożyłonatomiast Konwento­

wi Koło robocze III5.Podobnie jak Koło robocze II, zaleciło ono nadanie statusu trak­ tatowego wieloletnim ramom finansowym. Większość członków Koła roboczegoIII zaproponowała utrzymanie dotychczasowej procedury podejmowania decyzji w sprawie wielkości zasobów własnych oraz ustanawiania nowych kategorii zasobów (art. 269 TWE), atakże wprowadzenie nowej procedury określającej inne szczegóły dotyczące systemu zasobów własnych Unii.I tak,w pierwszej sprawie ustawęeuropejską miałaby

uchwalać, podobniejak dotąd, Rada Ministrów, stanowiąc jednomyślnie, po konsulta­

cji z Parlamentem Europejskim. Państwa członkowskie zaś ratyfikowałyby jązgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi. Natomiast w drugiej kwestii ustawę europejską uchwalałaby Rada Ministrów, stanowiąc większością kwalifikowaną, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Członkowie Koła roboczego III wyrażali przeświad­ czenie, że obowiązujące dotąd regulacje prawne pozwalają na ustanowienie nowej kategorii zasobów, bez konieczności wyraźnego ich wymieniania w traktaciekonstytu­ cyjnym6. O ilejednak niektórzy z uczestników dyskusji postulowali oparcie nowego systemu zasobów własnych wyłącznie na podatku europejskim lub podatkach narodo­ wych, o tyle inni opowiadali się za utrzymaniem dotychczasowego systemuprzy rów­

noczesnym zwiększeniu wysokości wkładów (składek) państw członkowskich pobie­ ranych od globalnej sumy ich rocznych PNB7. Plenum Konwentu zaakceptowało zalecenia obu kółroboczych z nieznacznymi zmianami i wprowadziło je do projektu traktatu konstytucyjnego8.

6 Ibidem, s. 7; por.też The European Convention. Draft Constitution, Volume I,Revised Text of Part One, 24 May 2003, CONV724/03, s.124.

7 The European Convention. Final reportof the discussion circle on own resources, 8 May 2003, CONV 730/03,s. 3-7.

8Jedną z najważniejszychpropozycjizgłoszonych na forumplenarnym Konwentu było pozostawienie możliwości wprowadzenia podatku europejskiego jako sprawy otwartej, za czym wypowiedzieli sięmiędzy innymi: Dominique Villepin, Pierre Lequiller, OlivierDuhamel, Elmar Brok,Josep Borrell, Hannes Fam- leitneri Andrew Nicholas Duff,por. TheEuropeanConvention.DraftConstitution, Volume 1, Revised Text ofPartOne..., op. cit., s. 124.

9 Regierungskonferenz(dalej RK) 2003. Vermerkdes Vorsitzes für die Delegationen.Nichtinstitutio­

nelle Fragen,einschließlich von Änderungsvorschlägen zum Bereich Wirtschaft und Finanzen, Brüssel, 24Oktober 2003, CIG 37/03,s. 5.

Konferencja międzyrządowa w latach 2003-2004

Postanowienia finansowe zawarte w projekcie Konwentu nadal budziły kontrowersje wśród państw członkowskich Unii Europejskiej. Powrócono zatem do nich podczas obrad konferencji międzyrządowej. Szczególnie dużo poprawek zgłoszono w czasie pierwszej fazy obrad pod auspicjami prezydencji włoskiej. I tak, Belgia wystąpiła z inicjatywąustanowienia „prawdziwego systemuzasobówwłasnych” UniiEuropejskiej, czyli w pełniniezależnegoodskładek krajów członkowskich. Rada do spraw Gospodarki i Finansówzaproponowała, abytraktatkonstytucyjny, obok wielkości zasobów własnych Unii, określałtakże górnągranicę wydatków planowanychwwieloletnich ramach finan­ sowych (art. 1-52 ust. 5 PTK)9. Wielka Brytania, Portugalia, Czechyi Słowacja zgłosiły postulat,aby Rada Ministrów jednomyślnieuchwalała ustawyeuropejskie określające szczegóły dotyczące struktury zasobów własnych Unii Europejskiej (art. 1-53 ust. 4 PTK). Rada do spraw Gospodarki iFinansów oraz delegacje Holandii, Czech,Słowacji i Łotwy opowiedziały się za tym, aby ustawy europejskieRady Ministrów, określające wieloletnie ramy finansowe po 2013 roku, były uchwalane jednomyślnie po konsultacji zParlamentem Europejskim, anie, jak przewidywał projekt traktatu konstytucyjnego,

większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej przez większość jego członków (art. 1-54ust.2 PTK)10.

10 Ibidem.

11 Ibidem.

12RK 2003.Addendum zumVermerk des Vorsitzes für die Delegationen.Regierungskonferenz (12-13 Dezember 2003). Addendum I zum Vorschlagdes Vorsitzes,Brüssel,9 Dezember 2003, CIG60/03 ADD1, s.15.

13 RK 2003. Vermerkdes Vorsitzes für die Delegationen. Klausurtagung der Minister in Neapel, Brüs­ sel, 9 Dezember 2003, CIG 52/03,s.6.

Najwięcejkontrowersji wśród uczestnikówobrad wywoływałyjednak uprawnienia Parlamentu Europejskiego w procedurze uchwalania rocznego budżetu. Rada do spraw Gospodarki i Finansów, a także delegacje Holandii, Czech, Łotwy, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji i Danii zgłosiły postulatosła­

bienia roli Parlamentu Europejskiego w tej procedurze. I tak,jeżeli w terminiedwu­

dziestu jeden dni, o których mówił art. III-310 ust. 5 tekstu Konwentu, komitet pojed­ nawczy, ustanowiony w celu stosowania wspomnianej już procedury rozjemczej, nie zatwierdziłby wspólnego projektu lub Rada Ministrów odrzuciłaby wspólny projekt, to wówczas należałoby uchwalić budżet, w którym każda pozycja budżetowa,co do której nie osiągnięto żadnego porozumienia, powinna być preliminowana na podstawie naj­ mniejszej kwoty zaproponowanej przez Radę Ministrów lubParlament Europejski,albo też na podstawie kwoty przyjętej w ustawie budżetowej z poprzedniego roku budżeto­

wego, jeżeli ta byłaby większa11. Oznaczałoto, żew razie braku porozumieniamiędzy Parlamentem Europejskim a RadąMinistrów w komitecie pojednawczym Parlament nie mógłbyjuż potwierdzać wszystkich swoich poprawek, jak przewidywał to tekst Konwentu (art. III-310 ust. 8 PTK), lecz KomisjaEuropejskamusiałabyprzystąpić do przygotowania nowego projektu budżetu. Parlament Europejski utraciłby zatem część swojej siły przetargowej, zrównując się uprawnieniami z Radą Ministróww tymsensie, że bezzgody którejkolwiek ztych instytucji nie można byłobyuchwalić ustawy budże­

towej.

Prezydencjawłoska odrzuciła trzy pierwsze poprawki, zaakceptowała czwartą zaś na ostatnią zareagowała ambiwalentnie. Jeśli chodzi o procedurę uchwalania wieloletnich ram finansowych po 2013 roku, to w czasie sesji Rady Europejskiej w dniach 12-13 grudnia2003 rokuw Brukseli prezydencjawłoskazaproponowała poprawkę wychodzą­ cą naprzeciw oczekiwaniom Rady do spraw Gospodarki i Finansów, Holandii, Czech, Słowacji i Łotwy. W ślad za tym nie tylko pierwsze wieloletnie ramy finansowe po wejściu w życie traktatu konstytucyjnego, jak przewidywał projekt Konwentu, ale także następujące po nich bezpośrednio kolejne ramy finansowe miałybyćuchwalane jednomyślnie przez Radę Ministrów, jeżeli Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną przyjęłaby decyzję europejską upoważniającą Radę Ministrów do ta­ kiego postępowania(art. 1-54 ust. 4 PTK)12. Odnośnie do propozycji ograniczenia roli Parlamentu Europejskiego w procedurze uchwalania rocznego budżetu rząd włoski w nocie przedłożonej uczestnikom neapolitańskiego konklawe uznał za „celowe”, aby przynajmniej „w obecnym momencie” trzymać się postanowień projektutraktatu kon­ stytucyjnego, ponieważ alternatywne propozycje zgłoszone przez różne delegacje gro­ ziły zachwianiem „całej równowagi instytucjonalnej” we wspomnianej procedurze.

Jednak z drugiej strony zaliczył tę sprawę do ośmiu otwartych jeszcze kwestii spor­ nych13. Dopiero w czasie grudniowej sesji Rady Europejskiej w Brukseli prezydencja

włoska przedstawiła propozycję znowelizowania wspomnianej procedury. Zasadnicza zmiana miałapolegać na tym, żeRada Ministrów, stanowiąc większością kwalifikowa­ ną mogła w terminieczternastu dni oddaty potwierdzenia przezParlamentEuropejski jego poprawek odrzucićprojektbudżetu z tymi poprawkamilub zażądać,aby Komisja

Europejska przedłożyła nowy projekt budżetu. Jeżeli Rada Ministrów nie podjęłaby żadnej decyzji, ustawa europejska w sprawie budżetu byłaby ostateczna (art. 111-310 ust. 8 PTK). Ponieważ podobne uprawnienie Parlamentu Europejskiego, zapropono­ wane jużw projekcie traktatu konstytucyjnego,zostało utrzymanew mocy (art. III-310 ust. 9 PTK)14, to zmiana zaproponowana przez prezydencję włoską wyrównywałasiłę przetargową Parlamentui Rady Ministrów w procedurze uchwalania rocznegobudżetu.

Jednocześnie Komisja Europejska,RadaMinistrów i Parlament Europejskizostały zobo­ wiązane do korzystania z uprawnień przyznanych im w tej procedurze zgodnie z Konstytucją i aktami przyjętymi najej mocy, w szczególności w dziedziniezasobów własnych Unii oraz równowagi między dochodami i wydatkami (art. III-310 ust. 11 PTK)'5.

14 Zgodnie z nimParlament Europejski mógł w terminie czternastudni od daty przyjęcia przez komitet pojednawczy wspólnego projektuodrzucić tenże projekt większością głosów deputowanych i3/5oddanych głosów, anastępnie zażądać, aby Komisja Europejska przedłożyła nowy projekt budżetu, por. RK 2003.

Addendum zum Vermerk des Vorsitzes fur die Delegationen. Regierungskonferenz (12-13 Dezember 2003). Addendum I,CIG 60/03 ADD 1....op. cz/.,s. 17.

15 Ibidem.

16The Intergovernmental Conference (dalej-IGC)2003. Note from Presidencyto Delgations.Meeting of Heads ofStateorGovernment, Brussels, 18 June 2004, CIG84/04,s. 16;Traktat ustanawiający Kon­

stytucję dla Europy podpisany w Rzymie 29 października 2004 roku, Urząd KomitetuIntegracji Europej­

skiej,Warszawa2004, s. 38.

Prezydencja irlandzkanieznacznie zmodyfikowałaustaleniadotyczące wieloletnich ram finansowych, odwracając kolejność ustaleń zawartych w projekcie Konwentu.

Wychodziły onejednak jeszczebardziej naprzeciw oczekiwaniompłatników netto Unii niż poprawki zaproponowane przez prezydencję włoską. W ślad za tym Rada Mini­

strów miała zasadniczo uchwalać ustawy europejskie o wieloletnich ramach finanso­ wych, stanowiąc jednomyślnie, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiegoudzie­

lonej przez większość jegoczłonków.Jednocześnie Rada Europejska, stanowiącjedno­

myślnie, mogłabyw przyszłościsamaprzyjąć decyzję europejską upoważniającą Radę Ministrów do stanowienia większościąkwalifikowanąw procedurze uchwalania wie­

loletnich ram finansowych(art. 1-55 ust.2i 4 TK)16.

Prezydencja irlandzka zaproponowała także istotne zmiany dotyczące uprawnień Parlamentu Europejskiego w procedurze uchwalania rocznego budżetu Unii Europej­ skiej. Dotyczyły one postępowania rozjemczego i zbliżałyje do zwykłej procedury legislacyjnej, czyli zasadniczo procedury współdecydowania w wersjizmodyfikowanej przez Traktat amsterdamski. 1 tak, jeżeli w terminie dwudziestu jeden dni, októrych była mowa wyżej, komitet pojednawczy nie doprowadziłby do porozumienia w spra­ wie wspólnego projektu, to wówczas Komisja Europejska powinna przedłożyć nowy projekt budżetu (art. 111-404 ust. 8 TK). Jeżeli natomiastw tym samym terminie komi­ tet pojednawczy doprowadziłby do porozumieniaw tej sprawie, to zarówno Parlament Europejski, jak i Rada Ministrów miały jeszcze czternaście dni, licząc od tej daty, i cztery możliwości,aby przyjąć wspólny projekt. Popierwsze, jeżeli ParlamentEuro­ pejski i RadaMinistrów zatwierdziłyby wspólny projekt lub nie podjęłyby decyzji lub

jeżeli tylko jedna ztych instytucjizatwierdziłaby wspólny projekt, podczas gdydruga nie podjęłaby decyzji, to ustawa europejska ustanawiająca budżet byłaby uznana za ostatecznie przyjętązgodnie ze wspólnym projektem. Po drugie, jeżeli Parlament Eu­ ropejski, stanowiąc większościągłosów swoich członków, i RadaMinistrów odrzuci­ łyby wspólny projekt, lub uczyniłabytojednaz tych instytucji, podczas gdy druganie podjęłaby decyzji, to wówczas KomisjaEuropejska musiałaby przedłożyć nowy pro­ jekt budżetu. Po trzecie, jeżeli Parlament Europejski, stanowiąc większością swych członków, odrzuciłby wspólny projekt, podczas gdy Rada Ministrów zatwierdziłaby go, towówczas Komisja Europejska również musiałaby przedłożyć nowy projekt bu­ dżetu. Po czwarte, jeżeliParlament Europejski zatwierdziłbywspólny projekt,podczas gdy Rada Ministrów odrzuciłaby go, to Parlament Europejski mógłw terminie czterna­ studniod daty odrzucenia projektu przez Radę Ministrów,stanowiącwiększościąswych członków i większością kwalifikowaną 3/5 oddanych głosów, zdecydować o potwier­ dzeniu wszystkich lub niektórych swoich poprawek. Jeżeli którakolwiek z poprawek Parlamentu Europejskiego nie zostałaby jednakpotwierdzona, to utrzymane musiałoby być stanowiskouzgodnione przez komitet pojednawczy w sprawie pozycji budżetowej, którabyłaprzedmiotem tej zmiany. Na tej podstawie ustawa europejska ustanawiająca budżet zostałaby uznanaza ostatecznieprzyjętą (art. III-404 ust. 7 lit.a-d TK)17.

17 RK 2003.Vermerkdes Vorsitzes vom10.Juni2004fur die Delegationen. Vorschlag des Vorsitzes imAnschluss andieMinistertagung vom 24. Mai 2004,Brüssel, 10.Juni 2004, C1G79/04, s. 19-21;Trak­ tat ustanawiający Konstytucję dla Europy...,op. cit.,s. 190-192.

Zmiany wprowadzoneprzez prezydencję irlandzką w procedurze uchwalania rocz­ nego budżetuoznaczały, że z jednej strony Parlament Europejski nie mógł wprawdzie, jak w projekcie Konwentu, potwierdzać zaproponowanychprzez siebie poprawek, gdy komitet pojednawczy nie przyjął wspólnego projektu, zaś Komisja Europejskamusiała w takiej sytuacji przedłożyć nowy projektbudżetu. Z drugiej stronyjednak Parlament Europejski mógł to uczynić, jeżeli komitetpojednawczy osiągnął porozumienie, ami­ mo to Rada Ministrów odrzuciła wspólny projekt. Do uchwalenia rocznego budżetu była zatem potrzebna albo równoczesna zgoda ParlamentuEuropejskiego i Rady Mini­

strów, podobnie jakw zwykłej procedurze legislacyjnej, albo potwierdzeniepoprawek przez ParlamentEuropejski po uprzednim przyjęciu wspólnego projektu przez komitet pojednawczy, czego procedura ta nie przewidywała. Byłoto równoznaczne z ponow­ nym wzmocnieniem pozycji Parlamentu Europejskiego wobec Rady Ministrów, w porównaniu z propozycjami zawartymi w poprawkach prezydencji włoskiej, choć inaczej niż w projekcie Konwentu, gdyż niejako drogą okrężną po spełnieniu wyżej wymienionych warunków.

Traktat konstytucyjny

Traktat konstytucyjny ustanawia istotne, ale nieliczne modyfikacje w obowiązujących dotąd regulacjach wdziedziniefinansów Unii Europejskiej. Nadaje onporazpierwszy status traktatowy wieloletnim ramom finansowym, cojednak jedyniesankcjonujedo­

tychczasowąpraktykę. Celem wieloletnich ram finansowych jestzapewnienie płynno­

ści w dokonywaniu wydatków Unii w sposób usystematyzowany i w granicach jej zasobów własnych. Ma je określać ustawa europejska uchwalana jednomyślnie przez Radę Ministrów, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej przez większośćjego członków. Jednak Rada Europejskamoże również przyjąć jednomyśl­ nie decyzję europejską, która upoważnia Radę Ministrów do uchwalania wspomnianej ustawy europejskiej większością kwalifikowaną. Roczny budżet Unii ma być zgodny z wieloletnimi ramami finansowymi (art. 1-55 ust. 1-4 TK). Parlament Europejski, RadaMinistrów iKomisja Europejska zostajązobowiązane do tego, abyw czasie całej procedury prowadzącej do przyjęcia ram finansowych podejmować wszelkie środki niezbędne do pomyślnego jej zakończenia (art. III-402 ust. 5 TK)18 19 19. W porównaniu z dotychczasowymi możliwościami istniejącymi przy zawieraniu porozumień między- instytucjonalnych wprowadzenie nowej procedury uchwalaniawieloletnichram finan­ sowych znacząco wzmacnia pozycjęParlamentu Europejskiego w tej dziedzinie.

18Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy...,op. cit., s. 38, 189-190.

19 Ibidem,s. 190-194.

Traktat konstytucyjny umacnia także pozycję Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego w procedurze uchwalania rocznego budżetu Unii Europejskiej. I tak, Komisja Europejska uzyskuje pełne prawo do inicjatywy ustawodawczej. Może ona równieżzmieniać projekt budżetu w tokuwspomnaniej procedury aż do czasu powoła­

nia komitetu pojednawczego (art. III-404 ust. 2 TK). Umocnieniepozycji Parlamentu Europejskiego wynika natomiast ze zniesienia podziału wydatków budżetowych na obligatoryjnei nieobligatoryjne oraz z wprowadzeniado procedury budżetowej postę­ powania rozjemczegopodobnego do tego, które będzie stosowane w zwykłej procedu­ rze legislacyjnej, aleprzyznającego Parlamentowi Europejskiemudodatkowoprawo do potwierdzenia własnych poprawek po uprzednim przyjęciuwspólnego projektu przez komitet pojednawczy,czegota ostatnia procedura jednak nie przewiduje.Oznacza to, że po pozytywnym zakończeniu postępowania rozjemczego do uchwalenia budżetu niezbędna jest zgoda Parlamentu Europejskiego i Rady Ministrów, podobnie jak w zwykłej procedurze ustawodawczej, ale z drugiej strony w razie odrzucenia przez Radę Ministrów wspólnego projektu uzgodnionego przez komitet pojednawczy Parla­ ment może doprowadzić do uchwalenia budżetu na podstawie wszystkich lub części swoich poprawek (art. 111-404 ust. 7 litery a-d TK).Pozycję ParlamentuEuropejskiego, ale także demokratyczną kontrolę wykonaniabudżetu, wzmacnia ponadto postanowie­

nie traktatu konstytucyjnego zobowiązujące KomisjęEuropejską do przedkładania Par­

lamentowi i Radzie Ministrów sprawozdania na temat efektywności wykorzystania środków budżetowych przed rozpoczęciem parlamentarnego postępowania w sprawie uchwalenia absolutoriumz realizacji budżetu(art.III-408 TK)1.

Traktat konstytucyjny ustanawiarównież po raz pierwszy dwieróżne procedury le­ gislacyjne dla ustalenia systemu zasobów własnychUnii. Przepisydotyczące systemu zasobów własnych Unii, ale nie ich wielkość, jak przewidywał projekt Konwentu, a także ustanawianie nowych i likwidowanie istniejących zasobów ma ustalać w dro­ dze ustawy europejskiej Rada Ministrów, stanowiąc jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, państwaczłonkowskie zaś winny tę ustawę zatwierdzać zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi (art. 1-54 ust. 3 TK). Natomiast środki wy­ konawcze dotyczące systemuzasobów własnych wzakresie przewidzianymw ustawie ma określać Rada Ministrów na mocy ustawy europejskiej, uchwalanej większością

kwalifikowaną (a nie, jak dotąd, jednomyślnie) i po uzyskaniu zgody Parlamentu Eu­

ropejskiego (art. 1-54 ust. 4 TK)20. Inaczej niżdotychczas, nie jest również wymagana do wejścia w życie takiej ustawy jej ratyfikacja przez państwa członkowskie, co jest równoznacznez ograniczeniem roliparlamentównarodowych w tej dziedzinie.

20 Ibidem, s. 37;Projekt Traktatu ustanawiającego KonstytucjędlaEuropy, Urząd OficjalnychPublika­

cjiWspólnotEuropejskich, Luksemburg 2003, s. 45-46.