Aktywność fizyczna dzieci w wieku przedszkolnym
Elżbieta Chabros, Jadwiga Charzewska
Ruch jest naturalną potrzebą dziecka w wieku przedszkolnym.
Odpowiednia aktywność ruchowa jest dziecku niezbędna dla zapewnienia prawidłowego rozwoju fizycznego, umysłowego, motorycznego i społecznego. Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzuje silna potrzeba i ochota do aktywnego
działania, często ograniczana przez dorosłych.
Pobudzenie dojrzewania u. nerwowego,
wzrost szybkości przewodzenia
impulsów
Poprawa pamięci i jakości snu
Wzmocnienie odporności
Wzrost beztłuszczowej
masy ciała
Zmniejszenie ryzyka otyłości
Zwiększenie wydolności układu krążenia i oddechowego
Poprawa cech motorycznych: siły,
wytrzymałości szybkości Zapobieganie
powstawaniu wad postawy Harmonijny
rozwój układu mięśniowego
i kostnego
Aktywność fizyczna
Korzyści z systematycznej aktywności fizycznej
Z doniesień naukowych wynika, że poziom aktywności
fizycznej i sprawności dzieci w wieku przedszkolnym,
w ostatnich latach intensywnie zmniejsza się.
Wyniki wybranych prób sprawności fizycznej 6-7 letnich dziewcząt miejskich i wiejskich na tle grup rówieśniczych.
Trzcińska D i in. AWF, Warszawa 2011
Wyniki wybranych prób sprawności fizycznej 6-7 letnich chłopców miejskich i wiejskich na tle grup rówieśniczych.
Trzcińska D i in. AWF, Warszawa 2011
Jedną z przyczyn spadku sprawności fizycznej dzieci, jest coraz mniejsza ilość czasu poświęcana przez
dzieci na aktywność ruchową.
Przyczyny spadku sprawności fizycznej dzieci
Zajęcia sedentarne
(oglądanie telewizji, video, gry komputerowe).Badania GUS: czas poświęcany przez dzieci na oglądanie telewizji lub korzystanie z komputera wzrósł średnio z 2 godz. dziennie w 1996 roku do 2,4 godz. w 2009 roku.
Już 2-letnie dzieci spędzają przed ekranem telewizora średnio 1,6 godz.
dziennie.
Konsekwencje braku aktywności fizycznej:
Ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości
Na świecie żyje aktualnie 22 mln otyłych dzieci
poniżej 5. roku życia, a co
10. dziecko ma nadwagę.
Częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci w wieku 2-5 lat w krajach europejskich
Cattaneo A i in. Obesity Reviews 2010,411,5, 389-398
Częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci w wieku przedszkolnym
10,8
8
13,2
6,9
0 2 4 6 8 10 12 14
Dziewczęta Chłopcy
Nadwaga Otyłość (%)
Ogólnopolskie badanie dzieci 4 letnich
Rogalska-Niedźwiedź i in. Otyłość epidemią XXI wieku, AWF Warszawa 2006,73-80
Konsekwencje braku aktywności fizycznej
:Wady postawy
Z badań zdrowia dzieci wynika, że co 4. dziecko ma nieprawidłową postawę ciała i wymaga
zwiększonej opieki i działań
profilaktyczno-leczniczych
Występowanie odchyleń od prawidłowej postawy ciała u dzieci przedszkolnych (wiek 3-6 lat) z Poznania
Chłopcy Dziewczęta
85% 79%
Maciałczyk-Paprocka K i in. Probl Hig i Epidemilol 2011,92, 2, 286-290
Jak powinna wyglądać aktywność fizyczna
dzieci wieku
przedszkolnym ?
Najwłaściwszą formą aktywności fizycznej dla dzieci poniżej 7.
roku życia są wszelkie rodzaje aktywności oparte na
naturalnych formach ruchu,
w formie gier i zabaw ruchowych.
.
Jak poprawić aktywność fizyczną dzieci?
Zachęcać dzieci do różnych form ruchu.
Chwalić za postępy w zdobywaniu sprawności fizycznej.
Zapewnić dziecku codziennie przynajmniej godzinęspontanicznej zabawy.
Zapewnić dziecku przynajmniej przez godzinę udział w zajęciach zorganizowanych.
Ograniczyć czas spędzany przed TV i komputerem.
Być przykładem dla dziecka ćwiczyć razem z nim.
Zalecenia aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży w wieku 5-17 lat. WHO - 2010 rok
Co najmniej 60 minut dziennie aktywności fizycznej o umiarkowanej lub dużej intensywności.
Aktywność fizyczna trwająca dłużej niż 60 minut dziennie przynosi dodatkowe korzyści zdrowotne.
Największą część codziennej aktywności fizycznej powinna stanowić aktywność aerobowa,
Co najmniej 3 razy w tygodniu powinna być
stosowana aktywność o dużej intensywności w tym wzmacniająca mięśnie i kości.
Za aktywność fizyczną o dużej intensywności uważa się aktywność powodującą przyspieszone bicie serca,
przyspieszenie oddechu i pojawienie się uczucia gorąca.
Edukacja zdrowotna uwzględniająca aktywność fizyczną i rozwój sprawności ruchowej dzieci powinna zajmować szczególne miejsce w przedszkolu.
Edukacja zdrowotna uwzględniająca aktywność fizyczną i rozwój sprawności ruchowej dzieci powinna zajmować szczególne miejsce w przedszkolu.
Nasilająca się tendencja do zwiększania zajęć dydaktycznych w przedszkolach i nadmiernego wydłużania czasu, w którym są one realizowane kosztem zabaw ruchowych przyczyniła się do zmiany podstawy programowej wychowania
przedszkolnego.
Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego
obwiązuje od roku szkolnego 2009/2010 w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach, innych formach wychowania przedszkolnego oraz w klasach pierwszych szkółpodstawowych. (ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r /Dz. U. z 2009 Nr 4, poz. 17/ )
Podstawa programowa. Celem wychowania przedszkolnego jest:
Punkt 6 „Troska o zdrowie dzieci i ich sprawność
fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych”
W trakcie zabawy dzieci intensywnie się uczą i skutecznie rozwijają swój umysł, dlatego w nowej ustawie programowej istotne jest dążenie do
przywrócenia dziecięcej zabawie należytego miejsca w wychowaniu przedszkolnym.
W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg
wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zalecane są następujące proporcje zagospodarowania czasu przebywania
w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:
20%
20%
20%
40%
Zabawy Zabawy na powietrzu
zajęcia dydaktyczne zabawy opiekuńcze
Zabawa dzieci bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela
dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku,
w parku itp. (organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, itd.);
różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego nauczyciel może dowolnie
zagospodarować
Prawidłowo prowadzone zajęcia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb dziecka, a wymagania uzależnione od zdolności ruchowych,
umiejętności, i poziomu rozwoju fizycznego dziecka.
Program poprawy aktywności fizycznej realizowany w przedszkolu powinien rozwijać i doskonalić sprawność ruchową dzieci poprzez:
wyrabianie pozytywnej motywacji do zabaw, zajęć ruchowych i uprawiania sportu,
rozwijanie sprawności ruchowej poprzez gry i zabawy, kształtowanie motoryki: szybkości, gibkości, zwinności, koordynacji ruchowej,
rozumienie roli aktywności fizycznej i ruchu na świeżym powietrzu dla prawidłowego rozwoju i zdrowia,
kształtowanie prawidłowej postawy i płynności ruchów, rozwijanie koordynacji ruchowej.
Współpraca z rodzicami:
W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele powinni : informować rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci,
• zachęcać rodziców do wspólnych organizacji imprez sportowych i udziału w nich,
• edukować o wpływie aktywności na rozwój i zdrowie ich dziecka.
PODSUMOWANIE
Aktywność fizyczna dużego odsetka dzieci w wieku przedszkolnym jest zbyt mała.
Konsekwencją jest wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości oraz wad postawy.
Ważną rolę w zwiększaniu aktywności fizycznej dzieci odgrywają przedszkola.
Troska o sprawność i aktywność fizyczną dzieci powinna być jednym z najważniejszych zadań nauczycieli przedszkolnych,
Ścisła współpraca nauczycieli przedszkolnych i rodziców przyczyni się do wykształcenia u dzieci pozytywnej motywacji do aktywności fizycznej i sportu.Wykształcenie już u dziecka w wieku przedszkolnym nawyku codziennej aktywności fizycznej wytworzy w nim potrzebę czynnego wypoczynku,
uprawiania sportu i aktywnego sposobu spędzania czasu wolnego, co będzie kontynuowane w okresie młodzieńczym, a następnie i w dorosłym życiu.
