Widok POLISEMY I HOMONIMY WE WSPÓŁCZESNYM ŻARGONIE ROSYJSKIM (NOMINACJE OKREŚLAJĄCE MIŁOŚĆ, EROTYKĘ, SEKS I NARKOTYKI)

ISSN 1509-1619

Joanna Nawacka, Monika Piotrowska-Mazurowska Instytut SáowiaĔszczyzny Wschodniej

Uniwersytet WarmiĔsko-Mazurski w Olsztynie

POLISEMY I HOMONIMY WE WSPÓ àCZESNYM ĩARGONIE ROSYJSKIM (NOMINACJE OKREĝLAJĄCE

MI àOĝû, EROTYKĉ, SEKS I NARKOTYKI)

Key words: semantic characteristics, polysemy, polysemes, homonymy, homonyms, jargon

Wspóáczesny Īargon rosyjski to system sáów, w którym realizują siĊ zjawiska leksykalno-semantyczne jĊzyka ogólnonarodowego, takie jak polisemia, homoni- mia, synonimia czy frazeologia; to system, który

ɩɪɟɞɫɬɚɜɥɹɟɬ ɫɨɛɨɣ ɬɨɥɶɤɨ ɥɟɤɫɢɤɨɧ, ɤɨɬɨɪɵɣ ɩɢɬɚɟɬɫɹ ɫɨɤɚɦɢ ɨɛɳɟɧɚɰɢɨɧɚɥɶɧɨɝɨ ɹɡɵɤɚ, ɠɢɜɟɬ ɧɚ ɟɝɨ ɮɨɧɟɬɢɱɟɫɤɨɣ ɢ ɝɪɚɦɦɚɬɢɱɟɫɤɨɣ ɩɨɱɜɟ [Ȼɟɪɟɝɨɜɫɤɚɹ 1996: 32].

Pisząc niniejszy artykuá, autorki miaáy na celu przedstawienie zjawisk badaw- czych, jakimi są polisemia i homonimia w jĊzykowym kodzie miáosnym i narko- tycznym w obrĊbie Īargonu rosyjskiego. Analizowane sáownictwo, okreĞlające miáoĞü, erotykĊ, seks i narkotyki, zostaáo zebrane na podstawie nastĊpujących sáowników Īargonowych: Ȼɨɥɶɲɨɣ ɫɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɠɚɪɝɨɧɚ W.M. Moki- jenki i T.G. Nikitiny [Ɇɨɤɢɟɧɤɨ, ɇɢɤɢɬɢɧɚ 2000], ɋɥɨɜɚɪɶ ɦɨɫɤɨɜɫɤɨɝɨ ɚɪɝɨ (ɦɚɬɟɪɢɚɥɵ 1980–1990-ɯ ɝɝ.) W.S. Jelistratowa [ȿɥɢɫɬɪɚɬɨɜ 1994], ɋɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɚɪɝɨ (ɦɚɬɟɪɢɚɥɵ 1980–1990-ɯ ɝɝ.) W.S. Jelistratowa [ȿɥɢɫɬɪɚɬɨɜ 2000], ɋɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɫɥɟɧɝɚ I. Juganowa i F. Juganowej [ɘɝɚɧɨɜ, ɘɝɚɧɨɜɚ 1997], Ɍɚɤ ɝɨɜɨɪɢɬ ɦɨɥɨɞɺɠɶ. ɋɥɨɜɚɪɶ ɦɨɥɨɞɺɠɧɨɝɨ ɫɥɟɧɝɚ Ɍ.G. Nikiti- ny [ɇɢɤɢɬɢɧɚ 1998], Ɇɨɥɨɞɺɠɧɵɣ ɫɥɟɧɝ. Ɍɨɥɤɨɜɵɣ ɫɥɨɜɚɪɶ Ɍ.G. Nikityny [ɇɢɤɢɬɢɧɚ 2003], ɋɥɨɜɚ, ɫ ɤɨɬɨɪɵɦɢ ɦɵ ɜɫɟ ɜɫɬɪɟɱɚɥɢɫɶ. Ɍɨɥɤɨɜɵɣ ɫɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɨɛɳɟɝɨ ɠɚɪɝɨɧɚ O.P. Jermakowej, J.A. Ziemskiej i R.I. Roziny [ȿɪɦɚɤɨɜɚ, Ɂɟɦɫɤɚɹ, Ɋɨɡɢɧɚ 1999].

Terminem „polisemia” powszechnie okreĞla siĊ posiadanie przez wyraĪenie jĊzykowe (wyraz, zwrot lub zdanie) kilku znaczeĔ:

ɷɬɚ ɥɟɤɫɢɱɟɫɤɚɹ ɤɚɬɟɝɨɪɢɹ ɨɤɚɡɵɜɚɟɬɫɹ ɧɟ ɬɨɥɶɤɨ ɷɤɨɧɨɦɧɵɦ, ɧɨ ɢ ɭɞɨɛɧɵɦ ɫɩɨɫɨ- ɛɨɦ ɯɪɚɧɟɧɢɹ ɜ ɹɡɵɤɟ ɢɧɮɨɪɦɚɰɢɢ ɨ ɦɢɪɟ [Ȼɟɥɨɲɚɩɤɨɜa 1997: 226].

O polisemii mówimy wtedy, gdy miĊdzy róĪnymi treĞciami znaczeniowymi wystĊpują powiązania semantyczne [zob. àuczyĔski, Mackiewicz 2000: 37];

miĊdzy poszczególnymi znaczeniami muszą zachodziü pewne związki, musi istnieü miĊ- dzy nimi jakiĞ wspólny nietrywialny element znaczenia (rzeczywista cecha wspólna).

To wspólne znaczenie stanowi motywacjĊ nazwy [Grzegorczykowa 2001: 46].

ɀɚɪɝɨɧɢɡɦɵ ɧɟɪɟɞɤɨ ɦɧɨɝɨɡɧɚɱɧɵ, ɢ ɩɨɷɬɨɦɭ ɨɬɞɟɥɶɧɵɟ ɫɥɨɜɚ ɜ ɪɚɡɧɵɯ ɡɧɚɱɟɧɢɹɯ ɜɯɨɞɹɬ ɜ ɪɚɡɧɵɟ ɬɟɦɚɬɢɱɟɫɤɢɟ ɝɪɭɩɩɵ [ȿɪɦɚɤɨɜɚ, Ɂɟɦɫɤɚɹ, Ɋɨɡɢɧɚ 1999: XVII].

W leksyce narkotycznej i miáosnej wieloznacznoĞü moĪna charakteryzowaü z punktu widzenia korelacji miĊdzy wymienionym sáownictwem a leksyką innych Īargonów, a takĪe tylko w granicach badanego sáownictwa. ĩargonizmy czĊsto są uĪywane przez róĪne Ğrodowiska spoáeczne i w róĪnych sytuacjach. Jako przykáad moĪe posáuĪyü rzeczownik ɜɟɪɟɜɤɚ, który pod tym wzglĊdem jest bardzo zróĪni- cowany i oznacza:

1) w dziedzinie techniki ‘kabel’,

2) w jĊzyku pracowników radia ‘antena’,

3) w jĊzyku pracowników telewizji ‘telewizja kablowa’,

4) w jĊzyku programistów komputerowych i uĪytkowników komputerów osobi- stych ‘przewód áączący komputery’ lub ‘sieü lokalna’,

5) w jĊzyku rybaków ‘przyrząd sáuĪący do káusowania przy poáowie jesiotrowa- tych – mocny sznur z ostrymi haczykami’,

6) w jĊzyku muzyków ‘przewód do aparatury radiowej’, 7) w jĊzyku telefonistów ‘przewód telefoniczny’,

8) czy wreszcie w jĊzyku narkomanów ‘Īyáa’ (definicje zaczerpniĊto z [Ɇɨɤɢɟɧɤɨ, ɇɢɤɢɬɢɧɚ 2000]).

Funkcjonalną kategoryzacją nominacji okreĞlających miáoĞü, erotykĊ i seks jest ich podziaá na szeĞü podstawowych klas tematycznych [zob. OryĔska 1991]:

1. Nazwy osób: kobiet, mĊĪczyzn.

2. Nazwy czĊĞci ciaáa.

3. Nazwy przedmiotów (rzeczy).

4. Nazwy czynnoĞci, procesów, stanów i zachowaĔ.

5. Nazwy cech.

6. Nazwy emocji.

Nominacje narkotyczne takĪe dzielą siĊ na podobne klasy tematyczne:

1. Nazwy narkotyków.

2. Nazwy osób: narkomanów i osób związanych z procesem zaĪywania narkotyków.

3. Nazwy czynnoĞci związanych z przyjmowaniem narkotyków, ich wytwarzaniem i zdobywaniem.

4. Nazwy stanów emocjonalnych i fizycznych.

MiĊdzy znaczeniami badanych nominacji wystĊpują pewne związki i zaleĪno- Ğci z racji ich przynaleĪnoĞci do jednej, szerokiej grupy konceptów dotyczących przenikających siĊ pojĊü. EkonomicznoĞü jĊzyka, polegająca miĊdzy innymi na nadawaniu poszczególnym nominacjom wiĊcej niĪ jednego znaczenia, ma istotny wpáyw na powstawanie wspóáczesnego Īargonu. Polisemiczne nominacje realizują siĊ we wszystkich grupach tematycznych analizowanego materiaáu badawczego.

WieloznacznoĞü najliczniej jest reprezentowana w kategorii nazw narkotyków – 86 formacji posiada wiĊcej niĪ jedno znaczenie, przykáadowo:

• ɛɟɥɵɣ – ‘kokaina’, ‘heroina’, ‘proszek efedryny’;

• ɛɨɥɬɚɧɤɚ – ‘oczyszczony klej „ȻɎ”, uĪywany przez toksykomanów’, ‘odmiana narkotyku wáasnej produkcji z efedryny’;

• ɝɚɧɞɠɚ – ‘haszysz’, ‘marihuana’;

• ɝɪɚɦɦɨɮɨɧ – ‘narkotyk’, ‘haszysz’, ‘marihuana’;

• ɝɭɬɚ – ‘krople Īoáądkowe zawierające opium, które siĊ odparowuje i wykorzy- stuje jako narkotyk doĪylny’, ‘tabletki z substancją narkotyczną, które narkomani rozpuszczają w wodzie i wykorzystują do iniekcji’, ‘dowolny narkotyk doĪylny’;

• ɞɪɚɩ – ‘haszysz’, ‘marihuana’;

• ɞɭɪɟɯɚ – ‘ogólna nazwa narkotyków’, ‘opium wáasnej produkcji’, ‘marihuana’;

• ɤɢɤɟɪ – ‘kokaina’, ‘dowolny narkotyk’;

• ɤɨɤɚ – ‘kokaina’, ‘tabletka zawierająca substancje narkotyczne’;

• ɦɚɪɚɮɟɬ – ‘narkotyki’, ‘kokaina’, ‘morfina’;

• Ɇɚɪɢɹ – ‘opium’, ‘morfina’;

• ɦɭɤɚ – ‘kokaina’, ‘morfina’;

• ɩɥɚɫɬɢɥɢɧ – ‘Īywica z pyákiem, zbierana z kwiatostanów konopi’, ‘narkotyk w postaci pasty’, ‘haszysz’;

• ɪɭɱɧɢɤ – ‘Īywica z pyákiem, zbierana z kwiatostanów konopi’, ‘marihuana’,

‘haszysz’;

• ɫɚɪɯɚɧ – ‘opium’, ‘haszysz’;

• ɫɟɧɨ – ‘sucha sáoma makowa’, ‘niskogatunkowy haszysz’, ‘kaĪdy niskogatunko- wy narkotyk’;

• ɬɟɦɧɨɬɚ – ‘narkotyki’, ‘trankwilizatory’, ‘narkotyki wykorzystywane do uĞpie- nia ofiary kradzieĪy’;

• ɯɚɧɤɚ – ‘narkotyki’, ‘opium’, ‘narkotyk na bazie opium’, ‘preparaty lecznicze zawierające substancje narkotyczne’, ‘narkotyk wáasnej produkcji przygotowany z leków’;

• ɯɢɦɢɹ – ‘Ğrodki narkotyczne, tabletki’, ‘surogat opium domowej produkcji’,

‘Ğrodki chemiczne uĪywane przez toksykomanów’;

• ɱɟɪɧɭɯɚ – ‘opium’, ‘bardzo mocna herbata’, ‘jedna z nazw narkotyku wáasnej produkcji ze sáomy makowej’;

• ɱɭɦɚ – ‘narkotyki’, ‘kokaina’.

Natomiast wĞród nominacji seksualnych szczególnie liczne przypadki (34 ha- sáa) polisemii odnotowano w klasie nazw organów páciowych. Bliskie sąsiedztwo

organów kojarzonych z seksem bądĨ teĪ ta sama funkcja mĊskich i ĪeĔskich orga- nów powoduje nazywanie róĪnych organów páciowych tym samym Īargonizmem.

Hasáa mające wiĊcej niĪ jedno znaczenie to:

• ɛɭɮɟɪɚ, ɤɨɪɦɚ – ‘piersi’, ‘poĞladki’;

• ɦɚɧɞɚ, ɦɚɧɞɟɥɶ, ɲɚɪɢɤɢ – ‘piersi’, ‘moszna’;

• ɛɚɝɚɠɧɢɤ, ɩɨɦɢɞɨɪ, ɩɨɦɢɞɨɪɵ – ‘poĞladki’, ‘moszna’;

• ɞɭɩɟɥ, ɞɭɩɥɨ – ‘ĪeĔskie organy páciowe’, ‘usta’;

• ɞɭɯɨɜɤɚ, ɧɨɪɤɚ – ‘odbyt’, ‘ĪeĔskie organy páciowe’;

• ɤɚɪɞɚɧ, ɥɸɫɹ, ɩɨɩ, ɩɨɩɭɝɚɣ, ɫɨɥɨɜɟɣ, ɬɪɭɛɚ, ɮɭɮɟɥɶ – ‘mĊskie organy pácio- we’, ‘poĞladki’;

• ɤɚɱɚɥɤɚ, ɫɨɥɨɜɟɣ, ɬɟɥɟɜɢɡɨɪ, ɬɨɩɤɚ, ɲɚɯɬɚ – ‘ĪeĔskie organy páciowe’, ‘poĞladki’;

• ɥɟɧɢɧɫɤɢɟ ɦɟɫɬɚ – ‘organy páciowe’, ‘poĞladki’;

• ɥɸɫɢ, ɥɸɫɶɟɧɚ, ɥɸɫɶɟɧɚ ɩɚɜɥɨɜɧɚ, ɥɸɫɹ, ɮɭɮɥɨ, ɲɨɤɨɥɚɞɧɢɰɚ – ‘poĞladki’,

‘odbyt’;

• ɨɱɤɨ, ɬɪɭɛɚ – ‘mĊskie organy páciowe’, ‘odbyt’;

• ɨɱɤɨ – ‘organy páciowe’, ‘odbyt’.

WĞród nominacji dotyczących miáoĞci, erotyki i seksu znajdują siĊ hasáa na- zywające jednoczeĞnie poszczególne organy páciowe lub czĊĞci ciaáa i osoby (46 haseá):

• ɚɤɪɨɛɚɬ, ɛɚɪɫɢɤ, ɛɚɪɫɭɤ, ɞɠɢɝɢɬ, ɺɪɲ, ɤɨɥɨɤɨɥɶɱɢɤ, ɤɪɚɫɧɚɹ ɲɚɩɨɱɤɚ, ɱɟɛɭɪɚɲɤɚ, ɲɚɩɨɱɤɚ – ‘mĊskie organy páciowe’, ‘homoseksualista’;

• ɛɚɥɚɥɚɣɤɚ, ɞɵɪɤɚ, ɤɨɬɥɟɬɚ, ɤɨɲɺɥɤɚ, ɦɨɱɚɥɤɚ, ɩɟɪɟɞɨɤ, ɯɢɩɚ, ɲɦɨɧɶɤɚ –

‘ĪeĔski organ páciowy’, ‘dziewczyna’;

• ɜɚɮɥɹ, ɤɟɤɫ, ɩɢɯɚɥɨ, ɩɢɯɚɥɶɧɢɤ, ɫɥɨɧ, ɫɩɨɧɫɨɪ, ɱɭɜɚɱɨɤ – ‘mĊskie organy páciowe’, ‘mĊĪczyzna’;

• ɩɨɝɪɟɦɭɲɤɚ, ɪɵɛɤɚ, ɫɨɫɤɚ, ɫɨɫɭɥɶɤɚ, ɯɚɪɢɭɫ, ɯɨɪɺɤ, ɯɨɪɶ, ɰɵɩɚ, ɱɢɠ, ɲɤɭɪɚ – ‘mĊski organ páciowy’, ‘dziewczyna’;

• ɜɵɯɭɯɨɥɶ, ɪɵɛɤɚ, ɯɨɪɺɤ, ɯɨɪɶ – ‘mĊski organ páciowy’, ‘prostytutka’;

• ɨɧɨ – ‘mĊski organ páciowy’, ‘lesbijka’;

• ɬɵɥ, ɬɵɥɵ – ‘poĞladki’, ‘Īona’;

• ɝɨɧɞɨɧ – ‘mĊski organ páciowy’, ‘onanista’;

• ɦɚɫɥɨɛɨɣɤɚ – ‘mĊski organ páciowy’, ‘onanista’;

• ɩɥɨɫɤɨɥɨɞɤɚ – ‘páaski kobiecy biust’, ‘kobieta z páaskim biustem’;

• ɞɜɚ ɫɨɫɤɚ – ‘maáe kobiece piersi’, ‘dziewczyna z maáymi piersiami’;

• ɰɟɥɤɚ – ‘báona dziewicza’, ‘dziewica’.

WieloznacznoĞü wystĊpuje we wspólnych nominacjach osoby i przedmiotu, na przykáad:

• hasáa ɝɚɧɞɨɧ, ɝɨɧɞɨɧ – nazywają jednoczeĞnie impotenta i prezerwatywĊ, a ha- sáa ɝɚɥɨɲ, ɝɚɥɨɲa, ɮɭɮɚɣɤɚ – ĪonĊ i prezerwatywĊ;

• nominacje narkotyczne ɚɰɟɬɨɧɤɚ, ɛɚɲɚɬɭɦɧɚɣ, ɛɚɲɚɬɭɧɛɚɣ, ɛɚɲɚɬɭɧɦɚɣ, ɞɭɪɞɟɰɟɥɨ, ɞɭɪɞɢɰɟɥɥɚ, ɤɪɭɝɥɹɤ, ɥɟɤɚɪɶ, ɧɚɪɤɨɬɚ, ɬɨɤɫɢɤ, ɬɨɪɱɨɤ, ɱɢɯɧɚɪɶ – to zarówno nazwy osób, jak i nazwy narkotyków.

Pozostaáe wieloznaczne nominacje narkotyczne to:

• nazwy narkotyków i stanów po zaĪyciu narkotyku – ɝɥɸɤ, ɝɥɸɤɚɥɨɜɨ, ɤɚɣɮ, ɤɭɦɚɪ, ɤɭɦɨɪ, ɦɭɥɶɬɢɤ, ɦɭɥɶɬɢɤɢ, ɫɭɲɧɹɤ, ɬɨɪɱ, ɬɨɪɱɚɥɨɜɨ, ɯɚɧɞɪɚ, ɯɭɦɚɪ;

• nazwy narkotyków i strzykawek – ɲɢɪɟɜɨ, ɲɢɪɤɚ, ɲɢɪɚ, ɲɢɪɟɜɤɚ, ɲɢɪɹɥɨɜɤɚ, ɲɢɪɹɥɨɜɨ;

• nazwy związane ze stanami psychofizycznymi wystĊpującymi po zaĪyciu narko- tyku – ɚɫɬɪɚɥ, ɛɚɥɞɟɠ, ɢɡɦɟɧɚ, ɥɨɦɤɚ, ɥɨɦɤɢ, ɨɬɤɢɞɨɧ, ɩɪɢɯɨɞ.

Spora grupa nominacji wieloznacznych, a dokáadniej – o dwóch znaczeniach, to hasáa wystĊpujące w roli wykrzyknika, wyraĪające emocje i jednoczeĞnie funkcjo- nujące w roli rzeczownika (poniĪej podane przykáady zostaáy zaliczone do polise- mii z uwagi na zapis ich poszczególnych znaczeĔ w obrĊbie jednego hasáa w sáow- nikach Īargonowych, jednakĪe naleĪaáoby siĊ zastanowiü, czy nie są to homonimy, gdyĪ znaczenia te odnoszą siĊ do róĪnych czĊĞci mowy). Są to okreĞlenia:

• nazywające coĞ lub kogoĞ wspaniaáego, wywoáującego aprobatĊ, podziw i sil- ne wraĪenie: ɚɬɚɫ, ɛɚɥɞɺɠ, ɡɵɤɚ, ɤɚɪɚɭɥ, ɦɨɧɬɚɧɚ, ɨɛɫɚɞ, ɨɬɤɚɬ, ɩɨɤɚɬ, ɩɨɬɪɹɫ, ɭɛɨɣ, ɭɦɚɬ, ɭɩɚɞ, ɱɭɦɚ;

• wyraĪające kaĪdą dowolną emocjĊ w znaczeniu wykrzyknika i wyraĪające kon- kretne emocje:

– zadowolenia, radoĞci, rozkoszy: ɤɚɣɮ, ɤɚɣɮa, ɤɚɣɮɟɲɧɢɤ, ɤɚɣɮɟɲɧɢɤɢ, ɤɚɣɮɭɥɶɤɚ, ɤɚɣɮɭɥɶɤɢ, ɤɟɣɮ,

– oszoáomienia, zdumienia i uniesienia: ɨɛɚɥɞɚɣɫ, ɨɛɚɥɞɚɯɢɧ, ɨɛɚɥɞɟɦɨɧ;

• bĊdące jednoczeĞnie rzeczownikiem nazywającym coĞ piĊknego i przysáówkiem oznaczającym, Īe coĞ jest piĊkne i wspaniaáe: ɤɥɟɜɹɤ, ɧɢɲɬɹɤ;

• nazywające coĞ wspaniaáego, piĊknego i stan wywoáany tym czymĞ: ɩɨɬɨɥɨɤ;

• nazywające ogólnie pozytywne uczucia i konkretne uczucia:

– zadowolenia i przyjemnoĞci: ɬɚɫɤɚ, ɬɚɫɤɢ, ɬɚɳ, – zachwytu i aprobaty: ɛɥɢɧ.

Liczne przypadki polisemii wystĊpują w obrĊbie nazw osobowych. ĩargoni- zmy nazywające kobiety (dziewczyny) jednoczeĞnie nazywają:

• prostytutki: ɛɚɛɰɚ, ɛɚɥɟɪɢɧɚ, ɛɭɛɥɶ, ɜɚɬɪɭɲɤɚ, ɜɟɲɚɥɤɚ, ɞɪɸɱɤɚ, ɞɵɪɤɚ, ɠɭɱɤɚ, ɡɚɩɱɚɫɬɶ, ɤɚɧɚɜɚ, ɤɥɸɲɤɚ, ɤɨɛɵɥɚ, ɤɨɠɚ, ɥɹɥɶɤɚ, ɦɚɪɬɵɲɤɚ, ɦɚɪɭ- ɫɹ, ɦɟɬɥɚ, ɦɨɱɚɥɤɚ, ɦɭɯɚ, ɩɪɨɮɭɪɚ, ɩɪɨɮɭɪɤɚ, ɩɪɨɮɭɫɟɬɤɚ, ɩɪɨɲɦɚɧɞɨɜɤɚ, ɪɨɝɨɠɚ, ɪɵɛɤɚ, ɫɟɤɭɯɚ, ɫɟɤɭɲɤɚ, ɫɟɤɭɲɧɢɰɚ, ɫɤɜɚɠɢɧɚ, ɫɬɟɥɶɤɚ, ɬɟɥɹɬɢ- ɧɚ, ɬɺɬɤɚ, ɮɚɤɭɯɚ, ɯɚɥɹɜɚ, ɯɨɪɶ, ɱɟɪɬɨɜɳɢɧɤɚ, ɱɢɤɫɚ, ɱɭɜɚ, ɱɭɜɢɯɚ, ɲɜɚɛɪɚ, ɲɤɜɚɪɤɚ, ɲɤɭɪɚ, ɲɦɚɪɚ, ɲɦɨɧɶɤɚ;

• przyjacióáki: ɛɚɥɚɥɚɣɤɚ, ɛɢɤɫɚ, ɤɚɞɪɚ, ɥɹɥɶɤɚ, ɦɚɪɭɯɚ, ɦɚɪɶɹɧɚ, ɦɟɬɥɚ, ɦɨɱɚɥɤɚ, ɩɪɨɦɨɤɚɲɤɚ, ɱɟɪɟɦɲɚ;

• Īony: ɤɨɥɞɨɛɢɧɚ, ɤɨɬɥɟɬɚ, ɮɭɮɚɣɤɚ, ɱɟɪɟɦɲɚ, ɱɟɪɟɲɧɹ, ɱɟɪɺɦɭɯɚ, ɲɜɚɛɪɚ, ɲɭɲɚɪɚ, ɲɭɲɟɪɚ, ɳɭɤɚ;

• kochanki: ɛɚɪɺɯɚ, ɛɚɪɺɲɤɚ, ɛɚɪɺɲɧɢɰɚ, ɛɚɪɭɯɚ, ɛɚɪɭɲɤɚ, ɛɚɪɭɲɧɢɰɚ, ɛɚɪɵɲ- ɧɹ, ɞɪɸɱɤɚ, ɦɚɪɭɯɚ, ɦɚɪɶɹɧɚ, ɮɚɤɭɯɚ, ɯɚɪɢɭɫ, ɯɦɚɪɚ, ɱɟɪɟɦɲɚ, ɲɤɜɚɪɤɚ.

Przykáady wieloznacznoĞci to takĪe nominacje okreĞlające równoczeĞnie:

• ĪonĊ i prostytutkĊ – ɤɥɢɡɶɦɚ;

• ĪonĊ i przyjacióákĊ – ɫɭɤɨɧɤɚ;

• przyjacióákĊ i kochankĊ – ɮɪɟɧɞɚ;

• kochankĊ i prostytutkĊ – ɯɚɪɺɤ.

Polisemiczne nominacje narkotyczne w obrĊbie nazw osób to na przykáad:

• ɝɨɧɟɰ – ‘czáowiek wyjeĪdĪający na zbiór maku i konopi, pracujący zazwyczaj dla handlujących narkotykami na wielką skalĊ’, ‘czáonek grupy narkomanów zajmujący siĊ przenoszeniem i przewoĪeniem narkotyków’;

• ɡɜɟɪɶ – ‘handlarz narkotyków z Azji ĝrodkowej’, ‘handlarz narkotyków’;

• ɦɚɪɚɮɟɬɱɢɤ – ‘narkoman’, ‘wáaĞciciel meliny narkomaĔskiej’;

• ɬɪɚɜɧɢɤ – ‘narkoman’, ‘palacz marihuany’, ‘byáy narkoman, który przeszedá na picie bardzo mocnej herbaty’;

• ɯɚɧɠɢɫɬ – ‘narkoman wprowadzający narkotyki doĪylnie’, ‘narkoman zaĪywa- jący opium’;

• ɯɢɦɢɤ – ‘czáowiek przygotowujący narkotyki w tajnym laboratorium’, ‘narkoman’;

• ɲɚɪɨɜɨɣ – ‘narkoman zaĪywający opium’, ‘narkoman wstrzykujący sobie nar- kotyki’, ‘narkoman przebywający w wiĊzieniu’, ‘niepeánoletni narkoman’.

W grupie rzeczowników polisemia dotyczy takĪe nazw, których podstawowe znaczenia nie są róĪne, nastĊpuje jedynie zawĊĪenie pola znaczeniowego, przykáa- dowo:

• ɞɪɵɧ, ɤɨɥɛɚɫɚ, ɨɝɥɨɛɥɹ, ɱɭɞɢɥɶɧɢɤ, ɲɭɬɢɥɶɧɢɤ – ‘mĊski organ páciowy’

i ‘duĪy mĊski organ páciowy’;

• ɤɚɪɚɧɞɚɲ, ɦɚɧɶɤɚ, ɨɤɭɪɨɱɟɤ, ɩɟɪɱɢɤ, ɪɵɛɤɚ, ɫɬɪɭɱɨɤ – ‘mĊski organ páciowy’

i ‘maáy mĊski organ páciowy’;

• ɬɨɪɱɢɥa, ɬɨɪɱɢɥɨ – ‘mĊski organ páciowy’ i ‘mĊski organ páciowy w stanie wzwodu’;

• ɩɥɟɲɶ – ‘mĊski organ páciowy’ i ‘gáówka mĊskiego organu páciowego’;

• ɜɨɞɨɩɪɨɜɨɞ – ‘mĊski organ páciowy’ i ‘mĊski organ páciowy impotenta’;

• ɦɚɧɶɤɚ, ɩɟɞɟ, ɩɟɞɟɪ, ɩɟɞɪ, ɩɟɞɪɢɤ, ɩɟɞɪɢɥɚ, ɩɟɞɪɢɥɨ, ɩɟɞɪɢɬɬɨ, ɩɟɞɹ, ɩɟɬɭɯ, ɩɟɬɭɲɨɤ, ɩɟɬɸɧɱɢɤ, ɩɢɞɪɚ, ɪɭɫɥɚɧ – ‘homoseksualista’ i ‘pasywny homosek- sualista’;

• ɞɹɬɟɥ – ‘pasywny homoseksualista’ i ‘aktywny homoseksualista’.

WieloznacznoĞü wystĊpuje takĪe w grupie czasowników. WĞród nominacji narkotycznych są to hasáa nazywające jednoczeĞnie:

• stany psychofizyczne i sposoby zaĪywania narkotyków: ɛɚɥɞɟɬɶ/ɩɪɢɛɚɥɞɟɬɶ, ɝɥɸɤɚɬɶ/ɡɚɝɥɸɤɚɬɶ, ɤɚɣɮɨɜɚɬɶ/ɤɚɣɮɚɧɭɬɶ, ɤɭɦɚɪɢɬɶ, ɨɛɤɚɣɮɨɜɚɬɶɫɹ, ɨɛɤɭɪɢɬɶɫɹ, ɩɪɨɬɚɳɢɬɶɫɹ, ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɬɶ/ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɜɚɬɶ, ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɬɶɫɹ/

/ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɜɚɬɶɫɹ, ɬɚɳɢɬɶɫɹ/ɡɚɬɚɳɢɬɶɫɹ, ɬɨɪɱɚɬɶ/ɡɚɬɨɪɱɚɬɶ, ɯɭɦɚ- ɪɢɬɶ, ɯɭɦɚɪɢɬɶɫɹ, ɲɭɝɚɬɶɫɹ;

• nazwy związane z zaĪywaniem narkotyków: ɜɞɭɧɭɬɶ, ɜɞɭɬɶ/ɜɞɭɜɚɬɶ, ɜɡɨ- ɪɜɚɬɶ/ɜɡɪɵɜɚɬɶ, ɜɦɚɡɚɬɶ, ɜɬɢɪɚɬɶ, ɜɬɵɤɚɬɶ, ɝɪɟɬɶ/ɩɨɞɨɝɪɟɬɶ, ɞɜɢɝɚɬɶɫɹ/

/ɞɜɢɧɭɬɶɫɹ, ɞɨɝɧɚɬɶɫɹ/ɞɨɝɨɧɹɬɶɫɹ, ɞɭɧɭɬɶ, ɡɚɤɢɧɭɬɶɫɹ/ɡɚɤɢɞɵɜɚɬɶɫɹ, ɡɚ- ɩɚɪɢɬɶɫɹ, ɡɚɪɚɡɢɬɶɫɹ, ɤɨɥɟɫɢɬɶ/ɡɚɤɨɥɟɫɢɬɶ, ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɬɶɫɹ/ɪɚɫɤɭɦɚɪɢ- ɜɚɬɶɫɹ, ɪɚɫɯɭɦɚɪɢɬɶɫɹ, ɲɚɛɢɬɶ/ɲɚɛɧɭɬɶ;

• nazwy związane ze stanami psychofizycznymi, wystĊpującymi po zaĪyciu narko- tyku: ɜɫɬɚɜɢɬɶ/ɜɫɬɚɜɥɹɬɶ, ɜɵɪɭɛɚɬɶɫɹ/ɜɵɪɭɛɢɬɶɫɹ, ɤɨɥɛɚɫɢɬɶ, ɨɬɤɢɧɭɬɶɫɹ/

/ɨɬɤɢɞɵɜɚɬɶɫɹ, ɩɟɪɟɤɭɦɚɪɢɬɶɫɹ, ɪɭɛɚɧɭɬɶɫɹ/ɪɭɛɢɬɶɫɹ, ɯɭɦɚɪɢɬɶ.

Wieloznaczne czasowniki z zakresu nominacji okreĞlających miáoĞü, erotykĊ i seks to:

• ɛɚɥɞɟɬɶ – ‘lubiü kogoĞ’, ‘reagowaü emocjonalnie’;

• ɛɪɚɬɶ, ɜɡɹɬɶ, ɤɨɰɚɬɶ, ɤɭɲɢɪɨɜɚɬɶ, ɦɚɯɚɬɶɫɹ, ɩɢɥɢɬɶɫɹ, ɩɪɢɛɚɜɥɹɬɶ – ‘zaj- mowaü siĊ miáoĞcią’, ‘odbywaü stosunki páciowe’;

• ɜɫɬɚɜɢɬɶ, ɜɫɬɚɜɥɹɬɶ, ɩɟɪɟɬɶ, ɩɟɪɟɬɶɫɹ – ‘odbywaü/odbyü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘zachwycaü/zachwyciü siĊ’;

• ɜɵɩɚɫɬɶ/ɜɵɩɚɞɚɬɶ ɜ ɨɫɚɞɨɤ, ɨɬɤɢɧɭɬɶɫɹ, ɨɲɢɡɟɬɶ, ɨɮɢɝɟɬɶ – ‘wpaĞü w skrajnie emocjonalny stan’, ‘zdziwiü siĊ bardzo, doznaü wstrząsu’;

• ɡɚɜɚɮɥɢɬɶ – ‘odbyü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘odbyü z kimĞ oralno-genitalny akt páciowy’;

• ɡɚɫɵɯɚɬɶ – ‘odczuwaü silne emocje’, ‘zakochiwaü siĊ’;

• ɡɚɬɨɪɱɚɬɶ – ‘odczuü silne emocje’, ‘polubiü kogoĞ’;

• ɤɚɬɚɬɶɫɹ ɧɚ ɤɚɪɭɫɟɥɹɯ – ‘odbywaü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘uczestniczyü w grupowym seksie’;

• ɤɨɜɵɪɹɬɶɫɹ – ‘odbywaü z kimĞ lesbijski stosunek páciowy’, ‘onanizowaü siĊ’;

• ɧɚɬɹɝɢɜɚɬɶ, ɧɚɬɹɝɢɜɚɬɶ ɧɚ ɫɟɛɹ, ɧɚɬɹɧɭɬɶ, ɧɚɬɹɧɭɬɶ ɧɚ ɫɟɛɹ – ‘odbywaü/

/odbyü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘zmuszaü/zmusiü do maáĪeĔstwa (o kobiecie)’;

• ɨɛɚɥɞɟɜɚɬɶ, ɨɛɚɥɞɟɬɶ – ‘wpadaü/wpaĞü w skrajny stan emocjonalny’, ‘za- chwycaü/zachwyciü siĊ kimĞ’;

• ɨɩɟɬɢɬɶ, ɨɩɟɬɭɯɚɬɶ, ɨɬɩɟɬɢɬɶ, ɨɬɩɟɬɭɯɚɬɶ – ‘odbyü z kimĞ homoseksual- ny stosunek páciowy’, ‘odbyü z kimĞ przy uĪyciu siáy homoseksualny stosunek páciowy’;

• ɨɩɪɢɯɨɞɨɜɚɬɶ – ‘odbywaü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘odbywaü z kimĞ przy uĪyciu siáy homoseksualny stosunek páciowy’;

• ɩɟɱɚɬɚɬɶ – ‘odbywaü z kimĞ stosunek páciowy’, ‘odbywaü z kimĞ homoseksu- alny stosunek páciowy’;

• ɫoɫɬɵɤɨɜɚɬɶɫɹ, ɫɬɵɤɨɜɚɬɶɫɹ – ‘odbyü/odbywaü z kimĞ stosunek páciowy’,

‘spotkaü/spotykaü siĊ z kimĞ’;

• ɮɚɛɚɬɶ, ɮɚɜɚɬɶ – ‘odbywaü z kimĞ oralny stosunek (dotyczy homoseksuali- stów)’, ‘pieĞciü jĊzykiem organy páciowe (dotyczy homoseksualistów)’;

• ɲɚɥɚɜɢɬɶ – ‘zajmowaü siĊ prostytucją’, ‘zaczynaü zajmowaü siĊ prostytucją’.

Najmniej liczną grupĊ polisemów (tylko 8 przykáadów) stanowią przymiotniki:

• ɛɚɥɞɺɠɧɵɣ – ‘doskonaáy, wspaniaáy’, ‘wspaniaáy, wywoáujący zachwyt’;

• ɤɪɭɬɨɣ – ‘piĊkny, zasáugujący na uwagĊ, aprobatĊ’, ‘oryginalny, robiący duĪe wraĪenie (o kobiecie, dziewczynie)’;

• ɭɛɨɣɧɵɣ, ɱɭɦɨɜɨɣ – ‘doskonaáy, wspaniaáy’, ‘piĊkny, wywoáujący silne, pozy- tywne wraĪenie’;

• ɨɮɢɝɢɬɢɬɟɥɶɧɵɣ – ‘doskonaáy, wspaniaáy’, ‘piĊkny, wspaniaáy, wywoáujący zachwyt’;

• ɤɚɣɮɟɲɧɵɣ, ɤɚɣɮɧɵɣ, ɤɚɣɮɨɜɵɣ – ‘doskonaáy, wspaniaáy’, ‘piĊkny, zasáugu- jący na uwagĊ, aprobatĊ’.

WĞród badanych wieloznacznych nominacji narkotycznych, oprócz dwu- znacznych i posiadających trzy znaczenia, znaleziono 15 wyrazów wyróĪniających siĊ czterema i wiĊcej znaczeniami, na przykáad:

• ɡɚɧɸɯɚɧɧɵɣ: 1) ‘czáowiek zaĪywający kokainĊ’, 2) ‘czáowiek znajdujący siĊ pod wpáywem kokainy’, ‘czáowiek bĊdący pod wpáywem narkotyków’, 3) ‘nar- koman zrujnowany przez naáóg’, 4) ‘czáowiek, który zmará z powodu zaĪywania narkotyków’, 5) ‘toksykoman, narkoman’;

• ɤɭɤɧɚɪ: 1) ‘rozdrobniona sáoma makowa’, 2) ‘narkotyk przygotowany ze sáomy makowej’, 3) ‘mielone gáówki maku’, 4) ‘wywar ze zmielonych gáówek maku, który koncentruje siĊ poprzez odparowanie i wprowadza doĪylnie’, 5) ‘wyciąg z maku opiumowego’, 6) ‘ogólna nazwa narkotyków’;

• ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɬɶɫɹ/ɪɚɫɤɭɦɚɪɢɜɚɬɶɫɹ: 1) ‘wyjĞü ze stanu syndromu abstynencyj- nego za pomocą niewielkiej dozy narkotyku’, 2) ‘zaĪyü narkotyk’, 3) ‘odczuü stan euforii narkotycznej’, 4) ‘wznowiü przyjmowanie narkotyków po czasowej wstrzemiĊĨliwoĞci, po leczeniu’, 5) ‘wypaliü papierosa z marihuaną’, 6) ‘piü na- par bardzo mocnej herbaty’;

• ɫɬɟɤɥɨ: 1) ‘ampuáka z narkotykiem’, 2) ‘lekarstwa w ampuákach, wykorzysty- wane jako Ğrodki narkotyczne’, 3) ‘heroina (w ampuákach)’, 4) ‘naczynia wyko- rzystywane do przygotowania narkotyków’;

• ɱɟɪɧɹɲɤɚ: 1) ‘opium, surowe opium’, 2) ‘jednorazowa doza opium’, 3) ‘kro- ple Īoáądkowe zawierające opium’, 4) ‘bardzo mocna herbata’, 5) ‘dowolny narkotyk’.

Wyrazy polisemiczne dają siĊ sprowadziü do wspólnego Ĩródáa, chociaĪ sáuĪą do oznaczania róĪnorodnych przedmiotów i zjawisk rzeczywistoĞci narkomanów.

MiĊdzy wszystkimi znaczeniami badanych sáów polisemicznych wystĊpuje okre- Ğlony związek semantyczny (wspólny element semantyczny). CzĊsto wyrazy áączą siĊ z gáównymi znaczeniami nie wspólnymi elementami sensu, a tylko tymi cecha- mi, które mogą byü nazwane asocjacyjnymi. Nowe znaczenie moĪe opieraü siĊ na podobieĔstwie zewnĊtrznym desygnatów – te same hasáa dotyczą róĪnych kobiet:

prostytutek, przyjacióáek, kochanek, Īon. PodobieĔstwo znaczeĔ moĪe opieraü siĊ takĪe na podobieĔstwie dziaáania, na wypeánianej funkcji, czynnoĞci. Jak wspo- mniano, bliskie sąsiedztwo organów kojarzonych z seksem czy teĪ ta sama funk- cja mĊskich i ĪeĔskich organów powoduje nazywanie róĪnych organów páciowych tym samym Īargonizmem. PodobieĔstwo formy, ksztaátu nazwanego przedmiotu moĪe odnosiü siĊ do nominacji okreĞlających jednoczeĞnie poĞladki i mosznĊ, piersi i mosznĊ, piersi i poĞladki.

Poczynione obserwacje w zakresie rozwoju polisemii w sáownictwie narko- manów pozwalają zauwaĪyü, Īe zjawisko to nie jest znamienne dla Īargonu narko- maĔskiego i obejmuje jedynie 214 wyekscerpowanych jednostek wieloznacznych, co stanowi 12,8% zarejestrowanych sáów. TakĪe wĞród nominacji dotyczących miáoĞci, erotyki i seksu polisemia nie jest reprezentowana doĞü licznie: 538 nomi- nacji wieloznacznych stanowi okoáo 15% wszystkich badanych nominacji:

„ɇɢɠɧɢɦ ɩɪɟɞɟɥɨɦ” ɦɧɨɝɨɡɧɚɱɧɨɫɬɢ ɹɜɥɹɟɬɫɹ ɨɞɧɨɡɧɚɱɧɨɫɬɶ (ɦɨɧɨɫɟɦɢɹ), ɤɨɬɨɪɚɹ ɯɚɪɚɤɬɟɪɢɡɭɟɬɫɹ ɧɚɥɢɱɢɟɦ ɭ ɫɥɨɜɚ ɬɨɥɶɤɨ ɨɞɧɨɝɨ ɡɧɚɱɟɧɢɹ [Ȼɟɥɨɲɚɩɤɨɜɚ 1997: 226].

WiĊkszoĞü jednostek leksykalnych związanych z narkotykami (okoáo 87%) i nominacji miáosno-seksualnych (75%) jest monosemiczna, charakteryzuje siĊ leksykalną jednorodnoĞcią, jasnoĞcią i wyrazistoĞcią znaczeniową. Jurij Apresjan umiejscawia monosemiĊ na jednym biegunie na skali niejednoznacznoĞci, na dru- gim znajduje siĊ homonimia [Apresjan 2000: 177].

Omawiając zagadnienie homonimii w rosyjskim Īargonie narkotycznym (homonimia nie wystĊpuje wĞród nominacji okreĞlających miáoĞü, erotykĊ i seks), warto wspomnieü, Īe w literaturze jĊzykoznawczej moĪna znaleĨü wiele poglądów na samo pojĊcie homonimii wyrazowej. Niektórzy jĊzykoznawcy podkreĞlają, Īe we wspóáczesnym jĊzykoznawstwie z synchronicznego punktu widzenia odróĪnia- nie polisemii od homonimii jest bezpodstawne [PolaĔski 1993: 408]. TrudnoĞci w odróĪnieniu homonimii i polisemii doprowadziáy innych lingwistów do twier- dzenia, Īe homonimami naleĪy nazywaü tylko te sáowa, które mają róĪne po- chodzenie etymologiczne. Niekiedy jako obiektywne kryterium rozgraniczenia homonimii i polisemii podaje siĊ wykáadnik sáowotwórczy i syntaktyczny [ɒɦɟɥɺɜ 1977: 80]. Wiktor Winogradow nadmienia:

ɇɟ ɩɪɨɧɢɤɚɹ ɝɥɭɛɨɤɨ ɜ ɫɟɦɚɧɬɢɱɟɫɤɢɟ ɨɫɧɨɜɵ ɞɚɧɧɨɣ ɤɨɧɤɪɟɬɧɨɣ ɹɡɵɤɨɜɨɣ ɫɢɫ- ɬɟɦɵ, ɧɟɜɨɡɦɨɠɧɨ ɭɫɬɚɧɨɜɢɬɶ ɩɪɢɡɧɚɤɢ ɢ ɧɨɪɦɵ ɤɨɧɫɬɪɭɤɬɢɜɧɨɝɨ ɨɛɴɟɞɢɧɟɧɢɹ ɡɧɚɱɟɧɢɣ ɜ ɫɨɫɬɚɜɟ ɨɞɧɨɝɨ ɢ ɬɨɝɨ ɠɟ ɫɥɨɜɚ, ɫɩɨɫɨɛɵ ɨɛɪɚɡɨɜɚɧɢɹ ɧɨɜɵɯ ɫɥɨɜ ɢ ɡɧɚ- ɱɟɧɢɣ, ɧɟɜɨɡɦɨɠɧɨ ɨɬɥɢɱɢɬɶ ɨɦɨɧɢɦɵ ɨɬ ɪɚɡɧɵɯ ɡɧɚɱɟɧɢɣ ɨɞɧɨɝɨ ɫɥɨɜɚ. ɋɦɵɫ- ɥɨɜɵɟ ɝɪɚɧɢɰɵ ɫɥɨɜɚ ɦɨɝɭɬ ɛɵɬɶ ɨɱɟɧɶ ɲɢɪɨɤɢ, ɚ ɢɧɨɝɞɚ ɢ ɧɟ ɜɩɨɥɧɟ ɨɩɪɟɞɟɥɟɧɵ [Winogradow 1977: 165].

ChociaĪ homonimia jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym w jĊzyku ro- syjskim [por. Ⱥɯɦɚɧɨɜɚ 1957], to w analizowanym materiale odnotowano tylko jedną homonimiczną parĊ wyrazową w obrĊbie nominacji narkotycznych:

• ɰɟɧɬɪ (I) – ‘centralna Īyáa na jakiejkolwiek czĊĞci ciaáa’;

ɰɟɧɬɪ (II) – ‘haszysz (z Azji ĝrodkowej)’.

Niektóre jednostki wstĊpują w relacje homonimiczne z jednostkami z innych Īargonów; w takim przypadku moĪemy mówiü o homonimii miĊdzyĪargonowej.

W oparciu o definicjĊ homonimii jako równoksztaátnoĞci znaków jĊzykowych o wyraĨnie róĪnym znaczeniu, nieposiadających Īadnych związków semantycz- nych i odnoszących siĊ do odrĊbnych zjawisk, zarejestrowano nieliczne przypadki (37 jednostek leksykalnych) homonimów miĊdzyĪargonowych, na przykáad:

• ɤɨɞɚ (I) – ‘kodeina’,

ɤɨɞɚ (II) – 1) ‘koĔcowa czĊĞü utworu muzycznego’, 2) ‘koniec, zakoĔczenie, ukoĔczenie czegoĞ (najczĊĞciej nieudane)’ 3) ‘zakoĔczenie, wnioski (w pracy rocznej, pracy dyplomowej)’;

• ɤɨɥɹ (I) – ‘ikona z wizerunkiem ĝwiĊtego Mikoáaja’, ɤɨɥɹ (II) – ‘but (o obuwiu roboczym)’,

ɤɨɥɹ (III) – ‘narkoman wprowadzający narkotyki doĪylnie’;

• ɥɨɦɚɬɶ (I) – ‘przebywaü w stanie syndromu abstynencyjnego’, ɥɨɦɚɬɶ (II) – ‘targowaü siĊ, záagodziü warunki transakcji’,

ɥɨɦɚɬɶ (III) – ‘oszukiwaü, wykorzystując zrĊcznoĞü rąk, przy przeliczaniu banknotów lub papierów wartoĞciowych, lub tasując karty’;

• ɮɟɧ (I) – 1) ‘fenamina’, 2) ‘fenobarbital’, ɮɟɧ (II) – ‘miáoĞnik, zwolennik, kibic, fanatyk’.

Na podstawie powyĪszych spostrzeĪeĔ moĪna stwierdziü, Īe homonimia nie jest reprezentatywna dla Īargonu narkotycznego. Zjawisko to zaobserwowano tyl- ko w jednej parze wyrazowej. W obrĊbie nominacji okreĞlających miáoĞü, erotykĊ i seks zjawisko homonimii nie wystĊpuje.

Przeprowadzona analiza semantyczna materiaáu badawczego pozwala na wy- suniĊcie wniosku, Īe polisemia i homonimia nie są zjawiskami reprezentatywnymi dla wspóáczesnego Īargonu rosyjskiego. Bogactwo Īargonu przejawia siĊ w wie- loĞci nominacji jednoznacznych, monosemicznych. Nominacje, w zaleĪnoĞci od ich atrakcyjnoĞci, wykazują mniejszy lub wiĊkszy zasiĊg terytorialny, jak równieĪ trwaáoĞü. CzĊĞü omawianych nominacji moĪe juĪ zatem nie funkcjonowaü.

Bibliografia

Apresjan J.D. (2000). Semantyka leksykalna. Synonimiczne Ğrodki jĊzyka. Wrocáaw.

Grzegorczykowa R. (2001). Wprowadzenie do semantyki jĊzykoznawczej. Warszawa.

àuczyĔski E., Mackiewicz J. (2000). JĊzykoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia. GdaĔsk.

OryĔska A. (1991). Kategorie semantyczne leksyki jĊzyka potocznego i gwary wiĊziennej.

W: J. Puzynina, J. BartmiĔski (red.). Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne. JĊzyk a Kultura. T. 2. Wrocáaw.

PolaĔski K. (red.) (1993). Encyklopedia jĊzykoznawstwa ogólnego. Wrocáaw–Warszawa–

–Kraków.

Ⱥɯɦɚɧɨɜɚ Ɉ.ɋ. (1957). Ɉɱɟɪɤɢ ɩɨ ɨɛɳɟɣ ɢ ɪɭɫɫɤɨɣ ɥɟɤɫɢɤɨɥɨɝɢɢ. Ɇɨɫɤɜɚ.

Ȼɟɥɨɲɚɩɤɨɜa ȼ.Ⱥ. (red.) (1997). ɋɨɜɪɟɦɟɧɧɵɣ ɪɭɫɫɤɢɣ ɹɡɵɤ. Ɇɨɫɤɜɚ.

Ȼɟɪɟɝɨɜɫɤɚɹ ɗ.Ɇ. (1996). Ɇɨɥɨɞɺɠɧɵɣ ɫɥɟɧɝ: ɮɨɪɦɢɪɨɜɚɧɢɟ ɢ ɮɭɧɤɰɢɨɧɢɪɨɜɚɧɢɟ. ȼɨɩ- ɪɨɫɵ ɹɡɵɤɨɡɧɚɧɢɹ 3.

ȼɢɧɨɝɪɚɞɨɜ ȼ.ȼ. (1977). Ɉɫɧɨɜɧɵɟ ɬɢɩɵ ɥɟɤɫɢɱɟɫɤɢɯ ɡɧɚɱɟɧɢɣ ɫɥɨɜɚ. W: ȼ.ȼ. ȼɢɧɨɝɪɚ- ɞɨɜ. ɂɡɛɪɚɧɧɵɟ ɬɪɭɞɵ. Ʌɟɤɫɢɤɨɥɨɝɢɹ ɢ ɥɟɤɫɢɤɨɝɪɚɮɢɹ. Ɇɨɫɤɜɚ.

Ƚɪɚɱɺɜ Ɇ.Ⱥ. (1996). Ⱥɪɝɨɬɢɡɦɵ ɜ ɦɨɥɨɞɺɠɧɨɦ ɠɚɪɝɨɧɟ. Ɋɭɫɫɤɢɣ ɹɡɵɤ ɜ ɲɤɨɥɟ 1.

ȿɥɢɫɬɪɚɬɨɜ ȼ.ɋ. (1994). ɋɥɨɜɚɪɶ ɦɨɫɤɨɜɫɤɨɝɨ ɚɪɝɨ. Ɇɨɫɤɜɚ.

ȿɥɢɫɬɪɚɬɨɜ ȼ.ɋ. (2000). ɋɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɚɪɝɨ (ɦɚɬɟɪɢɚɥɵ 1980–1990-ɯ ɝɝ.). Ɇɨɫɤɜɚ.

ȿɪɦɚɤɨɜɚ Ɉ.ɉ. (1999). ɂɫɬɨɱɧɢɤɢ ɩɨɩɨɥɧɟɧɢɹ ɢ ɬɟɦɚɬɢɱɟɫɤɢɟ ɝɪɭɩɩɵ ɠɚɪɝɨɧɚ.

W: ȼ.Ƚ. Ʉɨɫɬɨɦɚɪɨɜ. əɡɵɤɨɜɨɣ ɜɤɭɫ ɷɩɨɯɢ. ɂɡ ɧɚɛɥɸɞɟɧɢɣ ɧɚɞ ɪɟɱɟɜɨɣ ɩɪɚɤɬɢɤɨɣ ɦɚɫɫ-ɦɟɞɢa. Ɇɨɫɤɜɚ.

ȿɪɦɚɤɨɜɚ Ɉ.ɉ., Ɂɟɦɫɤɚɹ ȿ.Ⱥ., Ɋɨɡɢɧɚ Ɋ.ɂ. (1999). ɋɥɨɜɚ, ɫ ɤɨɬɨɪɵɦɢ ɦɵ ɜɫɟ ɜɫɬɪɟɱɚ- ɥɢɫɶ. Ɍɨɥɤɨɜɵɣ ɫɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɨɛɳɟɝɨ ɠɚɪɝɨɧɚ. Ɇɨɫɤɜɚ.

Ɇɨɤɢɟɧɤɨ ȼ.Ɇ., ɇɢɤɢɬɢɧɚ Ɍ.Ƚ. (2000). Ȼɨɥɶɲɨɣ ɫɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɠɚɪɝɨɧɚ. ɋɚɧɤɬ- -ɉɟɬɟɪɛɭɪɝ.

ɇɢɤɢɬɢɧɚ Ɍ.Ƚ. (1998). Ɍɚɤ ɝɨɜɨɪɢɬ ɦɨɥɨɞɺɠɶ. ɋɥɨɜɚɪɶ ɦɨɥɨɞɺɠɧɨɝɨ ɫɥɟɧɝɚ. ɋɚɧɤɬ- -ɉɟɬɟɪɛɭɪɝ.

ɇɢɤɢɬɢɧɚ Ɍ.Ƚ. (2003). Ɇɨɥɨɞɺɠɧɵɣ ɫɥɟɧɝ. Ɍɨɥɤɨɜɵɣ ɫɥɨɜɚɪɶ. Ɇɨɫɤɜɚ.

Ɍɨɬ ɋ. (1997a). ɇɟɫɤɨɥɶɤɨ ɡɚɦɟɱɚɧɢɣ ɩɨ ɩɨɜɨɞɭ ɢɫɫɥɟɞɨɜɚɧɢɣ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɠɚɪɝɨɧɚ ɜ ɫɜɹɡɢ ɫ ɢɧɬɟɪɟɫɧɵɦ ɢ ɞɨɫɬɨɣɧɵɦ ɩɪɢɫɬɚɥɶɧɨɝɨ ɜɧɢɦɚɧɢɹ ɫɥɨɜɚɪɟɦ (ȼ.Ɇ. Ɇɨɤɢɟɧɢɤɨ.

ɋɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɣ ɛɪɚɧɧɨɣ ɥɟɤɫɢɤɢ. Berlin 1995). Studia Russica 16. Ȼɭɞɚɩɟɲɬ.

Ɍɨɬ ɋ. (1997b). Ʉ ɜɨɩɪɨɫɭ ɨ ɩɪɢɟɦɚɯ ɨɛɪɚɡɨɜɚɧɢɹ ɪɭɫɫɤɢɯ ɠɚɪɝɨɧɧɵɯ ɫɥɨɜ (ɂɫɬɨɪɢɱɟɫ- ɤɢɣ ɚɫɩɟɤɬ). Studia Russica 16. Ȼɭɞɚɩɟɲɬ.

ɒɦɟɥɺɜ Ⱦ.ɇ. (1977). ɋɨɜɪɟɦɟɧɧɵɣ ɪɭɫɫɤɢɣ ɹɡɵɤ. Ʌɟɤɫɢɤɚ. Ɇɨɫɤɜɚ.

ɘɝɚɧɨɜ ɂ., ɘɝɚɧɨɜɚ Ɏ. (1997). ɋɥɨɜɚɪɶ ɪɭɫɫɤɨɝɨ ɫɥɟɧɝɚ (ɫɥɟɧɝɨɜɵɟ ɫɥɨɜɚ ɢ ɜɵɪɚɠɟɧɢɹ 60-90-ɯ ɝɨɞɨɜ). Ɇɨɫɤɜɚ.

Summary

Polysemy and Synonymy in the Modern Russian Jargon (Nominations Defining Love, Eroticism, Sex and Narcotics)

The article presents the phenomena of polysemy and homonymy within the field of nominations defining love, eroticism, sex and narcotics in the modern Russian jargon.

Although polysemous nominations appear in all the semantic groups presented in the article, polysemy is not a representative phenomenon in the modern Russian jargon. Homonymy is illustrated only by one pair of homonyms within the narcotic nominations.