Dr Arkadiusz Kłys Dr Arkadiusz Kłys

Dr Arkadiusz Kłys Dr Arkadiusz Kłys

O mydle i o innych kosmetykach –

kosmetykach –

Środki powierzchniowo czynne.

Co to jest mydło?

Metody otrzymywania i mechanizm działania Rys historyczny

Rys historyczny

Podział i właściwości Co to są detergenty?

Rys historyczny Podział i właściwości

Sole, najczęściej sodowe, nasyconych lub nienasyconych kwasów tłuszczowych, o wzorach ogólnych:

C

H

COONa C

H

COONa,

gdzie n=11-17

Co to są mydła???

C C C

C

C C C C C

Wiązanie nasycone:

Wiązanie nienasycone:

Najczęściej występujące kwasy to: stearynowy, palmitynowy, mirystynowy, laurynowy, oleinowy

Mydło otrzymywane przez zmydlanie tłuszczów

zwierzęcych, głównie łoju lub utwardzonych olejów zwierzęcych, głównie łoju lub utwardzonych olejów roślinnych, często z dodatkiem oleju kokosowego.

Zwykle mydła mają odczyn zasadowy . Mydło jest pierwszą znaną substancją powierzchniowo czynną.

Metody otrzymywania mydła

Zmydlanie

3

Metody otrzymywania mydła

katalizowana lipazą- matanoliza

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ → 3C₁₇H₃₅COOCH₃ + C₃H₅ (OH)₃ C₁₇H₃₅COOCH₃ + NaOH → C₁₇H₃₅COONa + CH₃OH

-części o charakterze hydrofilowym -części o charakterze hydrofobowym.

Zachowane zapiski wskazują, że starożytni Egipcjanie myli się regularnie. Medyczne zapiski opisują użycie mieszaniny tłuszczy roślinnych i zwierzęcych z

zasadowymi solamido leczenia ran skóry oraz do mycia.

We wczesnym okresie, Grecy myli się We wczesnym okresie, Grecy myli się ze względów estetycznych. Nie używali jednak do tego mydła-

stosowali glinę

Zwyczaj mycia rozpropagowali Rzymianie.

Pierwsza słynna łaźnia rzymska, wykorzystująca wodę z akweduktu, powstała ok. 312 r. p.n.e.

Po upadku Cesarstwa Rzymskiego mycie przestało być

rzeczą popularną. Ten brak higieny zaowocował w Europie rzeczą popularną. Ten brak higieny zaowocował w Europie średniowiecznej plagami chorób.

Pierwszymi krajami produkującymi mydło były: Hiszpania, Francja i Włochy. Wynikało to z dostępu do oliwy z oliwek. W Anglii

zaczęto mydło produkować w XII wieku.

1791 r. Francuski chemik Nicholas Leblanc opatentował proces otrzymywania sody alkalicznej i węglanu sodu z popiołów roślinnych.

1811r Michel Eugene prekursor produkcji mydła.

Odkrył naturę tłuszczy jako estrów gliceryny i kwasów tłuszczowych.

i kwasów tłuszczowych.

Dopiero wynalazek Nicolasa Leblanca - „sztuczna soda” - sprawił, że mydło stało się tańsze w produkcji i przez to powszechnie dostępne.

Wiek XIX przynoszący dalszy postęp techniczny sprawił, że mydło można już było wytwarzać z chemicznych surowców zamiast naturalnych.

Podział mydła

(białe i twarde), są stałe w temperaturze

pokojowej, rozp. w H₂O

są miękkie (maziste) zwane mydłem

szarym, rozp. w H₂O

pół-ciekłe w temp. pokojowej i słabo rozpuszczalne w H₂O – nie stosuje się ich jako środków myjących, lecz stosuje jako dodatki do litowych smarów łożyskowych;

rozp. w H₂O, tworzą się najczęściej podczas reakcji mydła np. potasowego

z CaCl (zawartego w wodzie twardej), w postaci tzw. "kłaczków".

Mydło odznacza się właściwościami:

Palmitynian wapnia

Stearynian wapnia

- matuje

- ułatwia rozprowadzanie

Stearynian magnezu

Mydła w przemyśle kosmetycznym

Stearynian magnezu

Substancja biała, tłusta w dotyku, mało toksyczna. Stosowany w pudrach dla dzieci, lub pudrach do twarzy

- poprawia przyczepność - właściwości kryjące

Palmitynian magnezu

- emulgator

Naturalne „mydła”

Saponiny z rośliny, w polsce głównie z mydllnicy lekarskiej saponis medicinalis

Nazwa detergent pochodzi o łacińskiego słowa detergentis – czyszczący. Są to substancje stosowane do usuwania brudu (myjące i piorące) które w odróżnieniu od mydeł wykazują

aktywność nawet w twardej wodzie

Zastosowanie detergentów obejmuje użycie ich jako środków:

Lata 1950 - Proszki do pralek automatycznych, płyny piorace, płyny do mycia naczyń, wybielacze

Lata 1960 – Środki do usuwania plam, proszki enzymatyczne

Lata 1970 – Mydła w płynie, płyny zmiekczające, Lata 1970 – Mydła w płynie, płyny zmiekczające, proszki wraz ze zmiękczaczem

Lata 1980 – Proszki do prania w zimnej wodzie,

proszki do zmywarek, koncentraty proszków do prania

Lata 1990 – Superkoncentraty proszków i płynów do prania, nowoczesne środki zmiękczające tkaniny, sole do prania

Detergenty handlowe powinny odznaczać się właściwościami:

Wyróżnimy:

a) d. sarkozydowe

b) d. siarczano-alkilowe

c) d. 4-alkilobenzenosulfoniowe c) d. 4-alkilobenzenosulfoniowe d) d. N-acetyloglutamionowe

e) d. taurydowe

f) d. sulfobursztynowe

g) d. steapirynowe

Są delikatne dobrze pieniące się anionowe substancje

powierzchniowo czynne, stosowane w szamponach pod nazwą Medilan KF i Medilan KA.

Nie odtłuszczają i nie przesuszają skóry i włosów poza

właściwościami usuwającymi bród, pieniącymi dodatkowo

N

R O

C H₃

COO-M+

M= Na+, NH+(CH₂CH₂OH)₃ R- reszta kwasu tluszczowego

hamują próchnicę zębów.

Najaktywniejsza jest sól trsi(2-hydroksyetylo)amoniowa.

•Syntetyczne substancje anionowe, skuteczne środki myjące, piorące niepodrażniające skóry i błon śluzowych.

•Stosowane w szamponach, środkach kąpielowych i preparatach do kosmetyki jamy ustnej i zębów.

•Największe zastosowanie z tej grupy ma siarczan laurylo sodowy oraz siarczany 2-etyloheksylu.

OSO₃-M+

CH₃ C

H₃

M = Na+, NH₄+, NH+(CH₂CH₂OH)₃

•Substancje anionowe w których atom siarki jest bezpośrednio połączony z atomem węgla w pierścieniu aromatycznym, a

grupa alkilowa zawiera n=8-11 atomów węgla.

• Mają silne właściwości odtłuszczające, dlatego, w formie

• Mają silne właściwości odtłuszczające, dlatego, w formie soli

z trietanoloaminą, stosowane są do mycia skóry przetłuszczającej się.

SO₃ CH₃(CH₂)n

M = Na+, HN+(CH₂CH₂OH)₃

- M +

•Są to sole kwasu N-acetyloglutaminowego.

•Roztwory tych detergentów mają pH zbliżone do pH skóry, posiadają dobre właściwości myjące nawet w twardej wodzie,

•W kosmetyce stosowana jest sól sodowa tris(2-

hydroksyetylo)amoniowa z reszta tłuszczową R lipidów oleju kokosowego

NH O R

O O O

H

O

NH+(CH₂CH₂OH)₃

• Sole sodowe pochodne tauryny, nie drażnią skory i błon śluzowych, dają trwałą pianę nawet z wodą twardą.

• Pod nazwą Hostopon KTW stosowane są w pastach do zębów jako substancje czyszczące i pianotwórcze.

R

O

NH

SO₃Na

H₃N+

SO₃-

Hostopon KTW tauryna

• W kosmetyce zastosowanie ma sól sodowa diestru 2- etyloheksylowego kwasu sulfobursztynowego.

• Ma dobre właściwości zwilżające, potęguje działanie

środków przeciwbakteryjnych, stosowana jest w pastach do środków przeciwbakteryjnych, stosowana jest w pastach do zębów i szamponach przeciwłupieżowych.

SO₃Na O

C₂H₅

C₂H₅ H₅C₂ O

H₅C₂

O O

•Przykładem tej grupy detergentów jest chlorek

steapiryniowy zaliczają się do łagodnych detergentów stosowanych w szamponach.

N⁺ O

NH O

O CH₃(CH₂)₁₆

Cl

•Mydło sodowe z kwasów tłuszczowych łoju ok. 60%

•Mydło sodowe z kwasów tłuszczowych łoju ok. 60%

•Mydło sodowe z oleju kokosowego 10-27%

•Chlorek sodu 0,5%

•Substancje kompleksujące 0,3%

•Przeciwutleniacze 0,1%

•Kompozycja zapachowa 0,5-2,0%

•Barwniki 0,1%

•Inne dodatki i woda add 100%

Glikol propylenowy 4%

Wodorotlenek potasu 3%

Fenyloetanol 0,3%

Polioksymetylenowany monosteearynian 1%

Polioksymetylenowany monosteearynian 1%

Laurylosiarczan sodowy 10%

Kwasy tłuszczowe oleju kokosowego 10%

Woda

Chlorek sodu 83%

Siarczan sodu 2%

Laurynosiarczan sodowy 10%

Kompozycja zapachowa 5%

Siarczan sodowy eteru laurylowego 16%

Dwuetanoloamid kw. tł. oleju kokosowego 3%

Ester poliglikolowy kwasów tłuszczowych 3%

Kompozycja zapachowa 1%

Konserwanty, kwas cytrynowy, woda add 100%

alkohol docedylowy, n-dodekan-1-ol, sodium leureth sulfate, C₁₂H₂₅SO₄Na

WIKI: Działa drażniąco na skórę i może powodować wiele problemów skórnych

składnik: toników, balsamów, żelów myjących, zmywaczy,

szamponów i płynów do kąpieli, past do zębów, płyny do mycia naczyń, płyny do mycia silników samochodowych