Teresa NIEMOZYOKA
Osady malmu nad górnym Bugiem
WISTĘP
Omawiany obszar stanowi południowy odcinek lubelskiej części syn- klinorium brzeżnego w ujęcLu W. Pożaryskiego (1962). Osady malmu są
tu poznane bardzo słabo. Wynika to głównie z małej li'czby wierceń oraz nielicznej, mało charakterystycznej i słabo zachowanej fauny. Przy tym
wykształcenie litologiczne tych osadów odbiega od znanego nam, wy-
kształcenia z innych części Niżu Polskiego, co wyklucza możliwość ści
ślejszej paralelizacji. Do niedawna na obszarze tym nie był znany pełny
profil malmu, a jedynie w poszczególnych wiercen'iach różne je,go ogniwa.
Stąd wynikają rozbieżności w ocenie stratygraficz,nej osadów jury tego obszaru dokonywanej prz,ez poszczególnych autorów.
Pierwszy syntetyczny obraz występowania jury na tym obszarze daje J. 'Znosko (1961). Brak tu było wówczas głębokich wierceń, Które wyko- nano w późniejszym okresie. Na mapie odkrytej, 'bez osadóW młodszych
od jury, autorr ten znaczy w rejonie Tyszowiec i Ba,bczyna występowani,e
osadów'astartu, w Rudżie Lu'byckiej - osadów bononu; a w Cieszano- wie i Dolinach - oksfordu.
W. Moryc (1961) w wierceniu Basznia 1 wydziela pod osadami !kredy górnej kompleks mułowców piaszczystych i ciemnoszarych piaskowców z glaukoni'tEm}, a niżej wa'Pienie detrytyczno-oolitowe także z wkładką
szarozielonych mułowców zawierające nieoznaczalną faunę. Cały ,ten
zespół w oparciu o mikrofaunę autor zalicza do astartu, zastrzegając się
jednak, iż stropowe partie tej serii mogą reprezentować kredę starszą
od cenomanu.
, A. 2elichowski (1961) z wiercenia w Tyszowcach opisuje pstrą, zie-
lono-czerwono-szarą, terygenic21ną serię, zbudowaną z różnoziarnistych
Osadów piaszczystych, zawierających okruchy iłowe oraz mułowce, nie- kiedy dolomityczne. Paralelizując tę serię z osadami malmu z Rudy Lubyckiej i Babczyna autor ten określa ich wiek na górny astart.
!Pełniejszy profil malmu z tego obszaru daje wiercenie Ruda 'Lubyck;a.
Pod osadami piaszczystego cenomanu przebiło ono serię (719+'784,Q) wa- pieni peIityczno-oolirowych, kryptokrystalicznych, bardzo twardych, bar- wy jasnobeż'owej. Niżej występuje duży ~(784,O+932,O) kompleks dolomi- towo-anhydrytowy, przechodzący w pstrą czerwOllabrązową i szarozie-
Malm nad górnym Bu.giem 263
loną serię piaszczysto-mułowoową (932,0+1005,0), zawierającą wtrącenia
dolomitów i Wlpryśnięcia anhydrytu. Najniższą część profilu malmu z Ru- dy Lubyckiej ,stanowi seria wapieni organooetrytycznych, piaszczystych, miejscami dolomitycznych, z wtrąceniami anhydrytów. Seria ta leży nie- zgodnie na sfałdowanych osadach syluru.
A. Żelichowski (1961) serię pstrą, łącznie z leżącą pod nią 'Serią wa-
pienną, uwaza analogicznie jak w Tyszowcach za górny astart, natomiast
wyżej· leżące osady dolomitowo-anhydrytowe i wapienne - za kimeryd.
lP. KarnkowSki i E. Głowac;k'i (1961) wymieni:ają rw rejonie LubacziQwa osady kelowe.ju, oksfordu, rauraku i asta.rtu.
R. Ney (1962) analizując dokładnie profil malmu Rudy Lubyckiej widzi w nim osady od keloweju po astart-kimeryd, pstrą serię uznając
za oksford, a serię dolomitowo-anhydrytową za raurak .
Nowe światło na wiek i charakter osadów malmu na tym obszarze
rzucają materiały z wierceń Cieszanów 1 i Babczyn 2. Materiały te udo-
stępniła mi uprzejmie mgr K. Pawłowska. Szczególnie cenne i ciekawe Jest wiercenie C'ieszanów 1, stanowi ono bowiem jedyny otwór, który daje pełny profil malmu na omawianym obszarze. Znajdujemy w nim kompleksy :Skał zna:nez Rudy Lubyckiej i Tyszowiec OTaz z wierceń
obszaru niedki lwowskiej. Niezwykle 'cenny jest fakt, że w otworze tym nawiercono warstwę bulastą keloweju. Pozwala to wykluczyć możliwość
zaliczenia serii pstrej - odpowiednika zielonych margli Babczyna - do keloweju. Bardzo podobny i niemal równie pełny profil osadów malmu uzyskano 'z wiercenia Doliny 1. Niestety spągowy odcinek malmu {(około
25 m) nie był tam rdzeniOWany.
'"
'" '"
Pragnę podziękować mgr K. Pawłowskiej za udostępnienie mi mate-
riałów rdzeniowych z wierceń Cieszanów . 1 i Ba,bczyn 2 oraz mgr inż.
P. Karnkowskiemu za udostępnienie materiałów rdzeniowych i faunisty- cznych z wierceń rejonu Lubaczowa. Prof. W. Pożaryskiemu i doc.
J. Znosce dziękuję seroecznie za dyskusję nad zagadnieniem malmu Cieszanowa oraz dr W. Bieleckiej, mgr L. Karczewskiemu, dr J. Sztejn i mgr A. Raczyńskiej za oznaczenia faunistyczme.
CHARAKTERySTYKA LITOLOGICZNA OSADÓW MALMU Osady malmu w otworze Cieszanów 1 leżą na udokumentowanym faunistycznie keloweju, którego strop wyrażony jest warstwą bulastą
z fauną Bellemnites sp., Kosmoceras sp., Hecticoceras IBp. Ro~zyna j-e seria wapieni gruzłowatych (1212,5+1174,0 m), złożona 'z nieregularnie,
faliście .ułożonych gruzłów wapienia zbitego, jasnoszarego. Gruzły docho-
dzą do 4 cm długości, są częściowo lub całkowicie skrzemionkowane i czasem wykazują słabo zachowaną strukturę gąbkową. W serii tej nie znaleziono makrofauny. Z mikrofauny W. Bielecka oznaczyła Paalzowella jeijeli seiboldi L'll t z e, P. jeijeli elevata (P a a l z.), P. turbinella (G fi m b.).
Panad wapieniami gruzłowatymi występują '(1174,0+1138,0 m) wa- pienie organodetrytyczno-pelityczne przyrafowe, drobnoziarniste, miej-
2'64 Teresa Niemczyeka
scami czertowate, Z 'brunatnymi luib ciemnoszarymi krzemieniami. Powy-
żej występuje seria wapieni gąbkowych (1138,0+1108,0 m), bardzo silnie przekrystalizowanych, o słabo widocznej strukturze, niekiedy skrzemion- kowanych. Znaleziono tu nikłe szczątki fauny, z /których udało się ozna-
czyć Limatula sp. i Aucella sp.
Następną serię (1108,0+1041,0 m) stanowią wapienie organodetrytycz- ne, różnoziarniste, z oolitami, nieco zapiaszczone, z licznymi członami
krynoidów, z detrytusem ślimaków, małżów i brachiopodów. W spągu tej serii występują wkładki dolomitów i wtrącenia gipsu. M. Zelichowska
oznaczyła stąd Septaliphoria a~eriformis (W i ś n.). Stropową część osa- dów tej serii nawiercono także w otworze Babczyn 2 (1132,0+1140,0 m) 1.
Są to podobnie jak w Cieszanowie wapienie organodetrytyczne, nieco zapiaszczone, bardzo silnie zdiagenezowane, miejscami kryptokrystaliczne, z drobnymi ciemnoszarymi pseudo-oolitami i oolitami, z kokami jeżow
ców i z krYłIloida:mi. OznaczonoS'tąd lpojedyncZJe formy Lima sp., Pseudo- nerinea sp. oraz stwierdzono występowanie oogonii char.
Powyżej wapieni organodetrytycznych występuje w obu wierceniach seria zielonych margli. W Cieszanowie (1041,0+993,0 m) są to zielone margle i wapienie margliste z warstewkami mułowcow, iłowców i zlepień
ców wapiennych. Wapienie mają charakter brekcjo wato-zrostkowy, po-
cięte są suturostylolitami, a wszystkie spękania i szczeliny wypełnia ma-
teriał ilasty z glaukonitem. Mułowce są ilasto-wapniSte, zielonawe i za-
wierają okruchy prawie czarnego wapienia dolomitycznego. Częstsze od
mułowców są tu zielonawe iłowce wapniste, zawsze z okruchami czar- nego lub 'beżowego wapienia. Dość licznie występują również zlepieńce
wapienno-ilaste, złożone z okruchów wapienia dolomitycznego, szarego i czaTnego tkwiących w 'iilasto-marglistym lepiszczu haorwy zielonej.
Miejscami zlepieniec jest wapienno-iłowcowy z przewagą .zielonego iłow
ca. Podrzędnie występują wtrącenia anhydrytów. W serii tej znaleziono
makrofaunę Pseudonerinea sp., Terebratula sp. oraz Iiieoznaczalne szczątki małżów. Z mikrofauny :występują bardzo liczne Pseudocyclammina jac- cardi ~S c h r o d t), małżoraczki Vernoniella sequana O e II" t l i oraz oogomie chaT.
W Babczynie seria zielonych margli '(1132,0+1'096,0 m) jest niemal identyczna. Margle są tu może intensywniej zielone, plamiste lub smu-
żyste z okruchami skał dolomitycznych. Makrofauny nie znaleziono, natomia'st masowo występu joe mikrofauna: Pseudocyclammina jaccardi
(S c h r o d t) oraz dość licznie Characeae.
Ponad serią zielonych maTlgli w OIbu omawianych wierceniach wystę
pują duże (C.ieszanów: 993,0+674,0 m i Babczyn.: 1096,0+866,0 m) 'kom- pleksy dolomitycZIlle. Są to dolomity margliste i wapniste, maTgle i wapienie dolomityczne oraz dolomity o baxwie szarej, .beżowej, bru- natnej i zielonawej, plamiste lub smużyste, o strukturach zwięzłych,
cukrowaty;ch, jamistych lub w różnym stopniu porowatych. Występują
w nich szczą1!ki zwęglonej i zlimonityzowanej flory, druzy kalcytu oraz skup'ienia substancji ilasto-bitumicznej. Ponadto w Cieszanowie obser-
1 Otwór :Be.bcsyn 2 zaJrońezono n& głębokości ,1140 m; posiada. on analogioony jak w Ciesza- nowie. ale n1epełny pro1U malmu.
Malm nad g6rnY'mBugiem 265 wuje się dość liczne wpryśnięcia anhydrytu i blaszkowatego gi'Psu. Za-
wartość dolomitu waha się w granicach 15+90% , ale najczęściej wynosi 40+80%. !Niekiedy w kompleksie dolomitycznym występują wapienie oolitowe, pelityczne oraz detrytyczno-ool'itowe i margliste.
W obu wierceniach występuje nieliczna fauna związana zarówno z partiami dolomitycznymi, Jak i wapieniami. W o.twOl'ze Babczyn są to:
Isognomon sp., Ostrea sp., Trigonia sp., Lopha genufiecta Ar ik :e II, Mytilus sp., o.raz ipojedyncze Gastropoda sp. i Ostracoda sp. W Cieszano- wie oznacrono: Trigonia cf. claveZata Par k.; Trigonia sp., Modida ex gr.
bipartita IS o w., Modiola sp. Z mikrofauny obok form bez znaczenia stratygraficznego. występują małżoraczki Vern.oniella sequana O e r t l i.
Najwyższą serię malmu w Cieszanowie (674,0+524,8 m) i iBahczynie (866,0+704,0 m) stanowią wapienie peHtyczno-oolitowe, silnie zdiagene- zowane, miejscami skaliste, z licznym skalcytyrowanym detry'tem fauny, z drobnymi spękaniami. W obu wierceniach (Cieszanów: 633,4+63'2,2 m i Ba:bczyn: 795,5+795,0 m) występuje wkładka wapi'enla nerinooiWego z licznymi, częściowo przekrystalizowanymi ślimakami.
rw
Cie~zanowieL. Karczew&ki oznaczył z niższych części tej serii: Nerinella cf. ornata (d' O rb.), N. cf. jollyana (d' O rbJ), N. elatior I(d' O rb.), N. tabularis C O!l1 tj., N. cf. altensis (d' O r 'b.), Mytilus cf. varians R o e m., a poIlladto Nerinella sp., Pseudonerinea sp., Ptygmatissp., Mytilus sp., Fibuila ~.
W Babczynie fauna jest mniej liczna i słabiej zachowana. Oznacrono
stąd N erinella cf. gurovi Ł a p k: i n, N. sp., Terebratula sp. Analiza mi- krofauniStyczna wykazała w Babczynie brak otwornic przewodnich, w CieszaIliOwie natomiast, w górnych partiach profilu malmu ujawniła obecność Valvulina cf. meentzeni K l i n g. oraz małżoraczków Meta- cyprissp. Dolne partie serii wapiennej zawierają pojedyncze wkładki
wapieni dolomitycznych.
Ponad serią wapienną malmu w obu wierceniach występują dotych- czas nie znane na tym terenie osady kredy dolnej. Jest to kreda dolna w mało znanej u nas facji !Wapienno-ilastej z podrzędnie występującymi
w niej ciemnobrunatnymi mułowcami .!Pod względem litologicznym po- dobna jest miejscami do osadów malmu, zawiera jednak mikrofaunę i nie-
liczną faunę charakterystyczną dla kredy dolnej. !Mikrofauna pochodząca
z Cieszanowa i Babczyna związana jest zarówno z partiami wapiennymi, jak i z mułowcami. Analiza wykO'1lana przez J. Sztejn ujawniła wyistę
powanie tu takich form, jak Cythe'l'ella staringi Van V e n, Proto- cytere propria S z o r a p., Schuleridea thorenensis (T r i e b.), Astacolus humilis (R e u n.). .
Podobne osady 'kredy dolnej nawiercono w otworze Basznia 1 (505,0+
618,9 m). Oznaczono stąd takie formy, jak Epistomina coracolla {R oe m.), E. cretosa T e n D a m, E. chapmani T e n D a m, Lenticulina subalata (R e u s s), Cythereis senckenbergi T r i e b., Lingulina semiornata He u s s.
Najbardziej miarodajne są tu dwie pieI'IWsze formy, charakteryzujące
g6rny walanżyn lub dolny hoteryw. Oznaczona przez A. Raczyńską fau- na: Astarte subcostata d' O r b. i Leda cf. scapha d' O 'l' 'b., takżecharak
terystyczna jest dla kredy dolnej. W. Moryc (19611) cytuje z tej serii
mikrofaunę jurajską, zastrzega się jednak, że może to być fauna na wtórnym złożu.
266 Teresa Niiemc.zycka
-Malm na o.mawianym o.bszarze nawiercono. również w o.tworze Basz- nia 1, Doliny 1 i Ruda Lubycka. Udo.stępnione uprzejmie przez Zjedn'O- czenie Prz'em.ysłu iNafto.,wego mate.riały rdzeniowe utwo.rów malmu po-
ZWo.liły mi stwierdzić duże ich podo.bieństwo litolo.giczne do. malmu z Cie- szano.wa i Babczyna.
Najipełniejszy profil jury górnej stwi'erd~ono w otwo.iI"ze Doliny 1.
Występują tu takie same serie litologiczne jak w Ci esza nowi e, w takim samym ułożeniu, przy czym miąższo.ści poszczególnych serii w o.bu 'Otwo- rach są bardzo 'zbHżone. Spąg o.sadów malmu nie był w pełni rdzenio.- wany, stąd brak dowodu' na ko.ntakt utworów malmu i keloweju. Kolejno o.d dołu występuje tu seria wapieni gruzłowatych 1(9,60,0+912,0 m), ni,eco mniej ty:po!Wych niż w Cieszanowie, ale c tym ,samym charakterze, z wpryśnięciami gipsu i anhydrytu. Wyżej leży ·seria wapieni rafdwych (912,0+840,0 m), złożona z silnie skalcytyzowanych, mniej wyraźnych
niż w Cieszano.wie struktur gąbkowych i ko.ralowych oraz organodetry- tycznych, przyrafo.wych wapieni z krynoidami i detrytem małżów. Ponad
nią występuje seria nieco zapiaszczonych wapieni o.rganodetrytyc-zno-<Joli- towych z kryno.idami (840,0+801,0 m). W porównaniu z Cieszano.wem obserwuje się tu znaczne wzbogacenie rw detryt krynoido.wy. iW stro.pie
występuje cienka wkładka szarozielonego marglu. Sz:czątków znaLezionej przeze mnie fauny, jak i okazóW fauny wypożyczonej od geologów.z Jasła
nie udało się o.znaczyć.
Stropowe części serii o.rganode1rytyczmo-oolitowej s'twierdzjono pod o.sadami -syluru w o.two.rze Ruda Lubycka. Obserwuje się tu silniejsze
niż w Do.linach zapiaszczenia o.raz występowanie wkładek piaskowców wapnistych z Acquipecten ex .gr. quaUcosta E t.
Należy podkreślić, że analogie między osadami malmu w wyższych częściach pro.filówz otw.orów wiertniczych tego obszaru są w dalszym
ciągu bardzo. wyraźne. Leżąca ponad wapieniami o.rganodetrytycznymi seria zielonych margli, znana z Babczyna i Cieszano.wa, występuje w iden- tycznym położeniu i wykształceniu w Dolina-ch i znajdUJe swoje odpo- wiedniki w Rudzie Lubyckiej. Także pstre terygeniczne osady Tyszow-
cówsą przez A. Zelichowskiego (1961) paralelirowane z tą serią. Szal'To- zielone margle z o.tworu D'Oliny (8'01,0+761,0 m), podobnie jak w Ciesza- n.owie, zawierają okruchy czarnych wapieni dolomitycznych o.raz bez- wa'pnistych iło.wców, są spękane i często brekcjowate. Ponadto w serii tej występują druzy kalcytu, dolomity margliste barwy zielonej oraz
wpryśnięcia anhydrytu. W Rudzie Lubyckiej (1005,0+932,0 m) odpowied- nikiem serii zielonych margli jest Ikampleks pstrych Skał piaszczysto-mu-
łowcowo-ilastych, w których o.brębie występują żlepieńce iłowco.we, brek- cje piaszczy.stb-wapienno-dol.omitowe i margle piaszczyste. Podrzędnie wy,stępują także konkrecje wapienne i limonitowe 'Oraz wtrącenia dolo- mitów i anhydrytów. Barwa skał jest brunatnoczerwona lub zielona, rza- dziej ceglasta, fio.leto.wa, rdzawa lub szara. Fauny w. tej serii nie znale- ziono. Występuje tu jedynie zwęglony delryt flory. Jak podaje R. Ney (1962), oznaczonro stąd następującą mikr.ofaunę: Spirillina tenuissima . G li m b. i Spirillina aff.elongata B i e 1. P o ż.
W Tyszowcach malm reprezentowany jest tylko przez serię pstrą
(710,8+664,8 m, A. Zelichowski, 19:61). Jest ona w odróżnieniu od ·swo.ich
Malm nad g6rnym Bugiem 26'7
odpowiedników z Rudy Lubyekiej i Cieszanowa wyrazme mułowcowo
-piaszczysta. W głóWiIlej mierze. zbudowana jest z piaskowców z okru- Cb:ami iłowymi. Mniejszy udział mają tu mułowce, często dolomityczne, o barwaeh pstryeh (zielono-czerwone). POOrz·ędnie występują iłowce, zle- py iłowcowo-pia'Skowoowe, brekcje dolomityczne i dolomity piaszczyste.
W serii t'ej, jak podaje A. 2elichowski (1961), występuje otwornica z ro- dzaju AmmodisC'U's.
. Seria dolomitowa znana z Cieszanowa i Babczyna wykształcona jest potlobnie w otworze Doliny (761,0+540,0 m). Są to wapienie i margle dolomityczne oraz dolomity Q 'barwach i strukturach takich jak w Cie- szanowie. IPodrzędnie w serii tej występują wapienie. OznacWllo stąd faunę Pseudonerinea ci. clytia (d' O r bJ), Ptygmatis sp., NerineUa sp.
W otworze wiertniczym Basznia wyróżniłam także serię dolomitową
(1131,2+858,0 m). Występuje tu ona w tym samym po~ożeniu jak w wy- mienionych wierceniach sąsiednich, to jest pod wapieniami oolitowo-pe- litycznymi. Mimo częściowego tylko rdzeniowania przewaga dolomitów i skał dolomitycznych w tej cz.ęści profilu Jest wyraźna. Seria ta nie
została przebita; otwór zatrzymano na głęb. 1131,2 m. Wydaje się jednak,
że występowanie w jej dolnych partiach margli dolomitycznych o odcie- niu zielJ.01Il'awym zapo,w'iada rychłe pojawienie się zielonych maTgli, zna- nych z Ciesza'nowa, Babczyna i Dolin.
W Rudzie Lubyckiej odpowiednikiem serii dolomitowej Cieszanowa jest seria dolomitowo-anhydrytowa {932,0+784,0 m), reprezentowana przez dolomity i margle dolomityczne, przewarstwione drobnokrystalicz- nym anhydrytem. Anhydryt i gips występuje również w dolomicie w po- staci konkrecji i wpryśnięć. Wapienie 'są w tej serii rzadkie i częściowo objęte procesem dolomityzacji.
Najwyższa część osadów malmu znana z Cieszanowa i Babczyna wy-
stępuje również w otworze Doliny (540,0+369,0 m), iBasznia (858,0+
618,0 m) i Ruda Lubydka (784,0+719,0 m.). We wszystkich wymienio- nych otworach występuje ten sam typ osadów - wapienie pelityczno-oo- litowe, bardzo silnie zdia'genezowane, z przekrystalizowaną fauną. W spą
gowych partiach tej serii występują wkładki dolomitów.
STRATYGRAFIA
Z uwagi na niewielki -zespół fauny, często słabo zachowanej, analiza stratygraficzna osad6w malmu na omawianym obszarze jest bardzo tru(ł
na. Podobnie jak na .terenie całej Lubelszczyzny i Podlasia brak tu w osadach malmu fauny amonitowej. Dla ustalenia stratygrafii malmu w rejonie Cieszanowa i Babczyna podstawowe znaczenie mają Jedynie
ślimaki, brachiopody oraz otwornice i małżoraczki. Pełny profil malmu znany jest jedynie z Cieszan<iwa i Do'lin. W Cieszanowie dolna granica osadów malmu wyznaczona jest na głębokości 1212,5 m, to jest w miejscu
występowania warstwy 'buiaBtej keloweju z Belemnites .sp. Kosmoceras sp. i Hecticoceras sp. Osady wy-stępujące powyżej tej granicy zawierają
jedynie ubogi zespół fauny małżowej i brachiopooowej, słabo zachowanej i wskutek .tego trudnej do oznaczenia gatunkowego. Można tu wymienić
268 Teresa Ndemczycka
o TgsIowce I
Kral,n~Ogród
o Ugnie w
v uda LlJbgcka
W{f/kie Mostg
Kamienka Bugska o Niesfierow
o~
~BlJsl<
"
\
o 10 20km
''----'-'
- ....
'00ll
mm
~1 '.lliTIL]2 @5 06 0 7 / 8
Fig. 1. Mapa występowania osadów Qksfordu~rauraku w lu'belskiej części synkli- norium brzeżnego
Map of the Oxfordian-Rauracian sedimoots occurring in the Lublin part of the marginal synclinórium .
1 - we,pienie oolltowo-krynoidowe rau.r8llru.; 2 - wapienie rafowe Buraku.; 3 - wapienie
gruzłowato-rafowe z krzemieniami rauraku i oksfordu; 4 - -doLomity oksfordu; 5 - otwory wiertnicze z osadami rauraltu; 6 - otwory wiertnicze z osllliami rauraltu i oksfordu;
7 - otwory wiertnicze z osadami malmu bez oksfordu i rlllUl"6ku; 8 - granica 2IIIoBl.ęgu wYstępowania osadów rauraJru; 9 - granica zasięgu wYstępowania osadów oksfordU 1 - oolltlc-c.rlnoidal llmastonas ot the Rauracian; 2 - reef llmeatones o! the Raura.clan;
3 - giW7ular-reef llmestonas with fllnta ot the Rauraclan and Oxfordlan; 4 - Oxfordlan dolomites. <5 - 'bore holas showing tlhe Rauracian sedlments; 6 - bore holas Showing the Rauraclan and Oxfordlan sedlmenta; 7 - bore holee showing the Malm sedlments wlthout the Oxfordlan and Rauracian; 8 - boundary ot extenslon ot the Rauraclan sedlmenta:
9 - .boundary of extenalon ot the Oxfordlan sedlmen18
takie formy, jak Septaliphoria asteriformis W i ś n., Terebratula sp., Zeilleria sp., Aucella sp. Jedynie Septaliphoria asteriformis IW i ś n. jest
formą, która dla obszaru południowej :Polski może mieć znaczenie straty- graficzne. J.est ona dość szeroko Z'nana z osadów rauraku obrzeżenia Gór
Ma,lm nad górnym Bugiem 26,9
Świętokrzy;slcich i Kujaw. Cytują tę formę o/bok Septaliphoria a'sberiana (d' O rb.) J. Lewiński (1912), S. Z. RÓZycki (1953:), H. Świdziński (1927), W. Barczyk (19611).
Nieco lepiej charakteryzuje te osady mikrofauna. W. Bielecka obok form o dość szerokim zasięgu stratygraficznym znalazła tu otwornice takie, jak Paalzowella turbinella (G li m b.), P. feifeli elevata (IP a a 1 z.), P. feifeli seiboldi (L u t z e) -przewodnie dla osadów argorwu i rauraku.
W~daje się, że mimo dość słabej dokumenta'Cji faunistycznej osady te
można uznać za nierozdzielony oksford - raurak i jego górną ,granicę poprowadzić w miejscu zmiany litologicznej osadów Oł"az masowego poja- wienia się dt;worni'C Pseudocydammina jaccardi (S c h r o d t).
W obrębie tak wydzielonego oksfordu - rauraku można wyróżnić
dwa zasadnicze kompleksy skalne: czertowate i skrzemionkowane wapie- nie gruzło.wato-rafowe i organodetrytyczno-pelityczne wapienie z kry- noidami, między którymi, być może, przebiega granica oksford - raurak.
Osady równowiekowe występują w podobnym położ'~iu w otworze Do- liny. Stropowe ich partie widzę także w otworach Babczyn (1140+1132 m) i Ruda LU!bycka .(1046,0+1005,0 m). IW Babczynie należy się spodziewać
osadów tego wieku w miąższościach, zbliżonych do miąższości z otworu Cieszanów. Natomiast brak tych osadów w Tyszowcach i obecność tylko stropowych ich części w Rudzie Lubyckiej pozwala w przybliżeniu okreś
lić zasięg transgresji oksfordu i rauraku w lubelskiej części synklinorium
brzeżnego (fig. 1).
Występująca powyżej organodetrytycznych, krynoidowych wapieni seria zie'lo.nych margli (Babczyn, Cieszanów, Doliny), prz'echodząca ku
północnemu wschodowi w pstrą serię piaszczysto-ilastą Rudy Lubyclkiej i Tyszowiec, poZbawiona jest makrofaUll1y o znaczeniu strat~graficznym.
Natomiast analiza mikrofauny wykonana przez W. Bielecką wykazała występowanie w zielonych marglach Babczyna i Cieszanowa licznych Pseudocyclammina jaccardi (S c h T () d t), małżoraczków Vernoniella sequana O e T t'l i oraz zan~k występujących niżej form' rauracJ,rich, co
skłania do uznania tej serii za osady amartu.
Występujący powyżej zielonych margli i ich odpowiedników kom- pleks dolomitowo-'anh~rytowy, znany ze wszystkich wymienionych wier-
ceń z wyjątkiem Tyszowiec, zawiera bardzo nieliczną i mało charakte-
rystyczną [aunę. W Cieszanowie są to formy określone jedynie rodzajowo:
Modiolasp., Ostrea sp., Trigonia sp. lub nieco tylko dokładniej - Xri- gonia cf. clavelata P a r k., Modiola
ex
gr. bipartitata S o w. Równieżw Babczynie obolk licznych Ostre a sp., Trigonia sp., Lopha sp. udało. się określić gatunkowo tylko Lopha genuflecta Ark e 11. 'Z kompleksu tego w otworze Doliny L. Karczewski oznaczył Pseudonerinea ci. clytia d' OTn., Ptygmatis sp., Nerinella sp.; Z6tworu Basznia - Nerinea sp.;
z otwo.ru Ruda Lubycka - Trigonia sp., ?Pseudonerineasp. W Cie:sza- nowie w tymże kompleksie W. Bielecka znalazła kilka małżoraczków
Vernoniella sequana O e r t l i znanych z astartu i najniższego kimeryd'li Francji (H. J. Oertli, 19'57). U nas (Wig W. Biel'ecldej - informacja ustna!) fO'I"tny te występują jedynie w osadach astaTtu.
Wię'ksze nagromadzenie przeWodniej fauny ma miejsce dopiero, po-
wyżej kom.pleksu dolomitowego - w serii wapiennej, pelitycmo-oolito-
270
o o
o o
v v v
o o
o o
o o
~2 E 3
Teresa Ndemczycka
@)Che/m
o v
~Krasnogrr)d-;-':::-: ":.--:.
J~O _ _ _ _ _ _ _
oliny ... : .... :. ::: ...••. : '.
o - - - - Cieszan w - - _..:...:...:...:Wiells!/)(2.sJiJ..:. :...:..:. .:....
\O,O~ _ ... __
~goo/Ą - fla!l!.luska ... .
4:?-~:i
... -
--;:;;;-l.o;l!llenka Bugska\-~ . . :-·NiestierOłY "":"--'-':''-:'':..:..' .;..'.:.' ...". .... i:-.:.. • .:.'.:.' .:.'.:.'.:.' :....
----0---
\
\
\
\
\
~3 ~
l f
o
'L--_J..' _-..i' 10 ZOkm~4 ~
. . . .o . . .
...
~6 ~ l'i00l7
~
lZKKJ
~8 ~9
~ 070 @11
~ig. 2. Majpa osadów mzszego astartu lulbellskiej części synklinorium !brzeżnego i niecki lwOW'skiej w facji morskiej, lagunowej i lagunowo-ikontynentalnej Map of the Asta·rtian sediments occurring in the iLublin part od: the marginal syndinorium and the Lwów trough, in the marine, lagoonal and la.goonal- -continental facies
l - mułowce; 2 - ·p1askowce; 3 - plMkowce brekclowate; 4 - margle brekclowa.te;
5 - iłowIOe; 6 - mepjJeńoe ptaM.czyate; 7 - ~ 'W8\P1eD:llil; 8 - utwory ·węgl.onośne;
9 - wa.p1en1e oolltowo-detrytycl1lIle; 10 - otwory 1!I osad&m1 astanu w facji lagunowo-kon- tynentalneJ 1 lagunowej; :Ll - otwory 55 osadam1 astanu w facji morskiej; 12 - zas1ęg osadów lIBtal11;u w facji morza otW&il'tego; 13 - zasięg OI!eldów astartu w facJd l&gunoweJ;
14 - Z'IIIS1ęg osadów asta.r:tu w facji llloglloIlowo-JrontyneIWallneJ
1 - mudstones; 2 - sandstonIl!!; 3 - brecc1&ted sanJd.!!tones; 4 - lbrecc1ated marla; 5 - clay8tones; 6 - a.renaceOlll8 conglomerates; 7 - calcareou8 conglomerates; 8 - carbonate format1ons; 9 - ooILt1c-detrlt&1 llmestonea; 10 - bore hołes shoW1ngthe Astal'tian sed1- menta 1n the łe.goona1-cont1nental facies; 11 - bore holes l!ihow1ng the Astart1an sed1ments In the marine fa.c1es; 12 - e~tent of tne Astart1a.n sed1men·tg 1n ,the open sea fac1es;
13 - extent of 1llle Astart1an sed1menta 1n the lagoonal f&cl68; J.4 - extent oif tlb.e Astart1an sed1ments 1n the lagoonal-cont1nentaiL fac1e8
Malm nad górnym 'Bugiem
\
\
\
o
, 10 l 20km ,~3 ~
// ... 4 . / 5
271
06 @7
,F'ig. 3. Mapa osadów wyższego astartu lubeIsldej części synk!liJIlorium brzeżnego
. i niecki lwcurskiej wyksztaŁcony,ch w litofacji siarczanowo-węglanowej
Map of the Astartian sediments occurdng in the LU!blin part o·f the manglinal synclinorium . and in the Lwów trough, in thesulpha.te-carbonate iithofacies 1 - wapienie oolltowo-detrytyczne; 2 ~ utwory dolom1tyocEIl6 (dolomlty, dolomlty mar.
gUste, waplen1e l margle dolomltyczne) ; 3 - anhydryt 1 gIipsy; 4 - 2lII8ięg osadów astarotu w facji węglanowo-slarczanowej; 5 - zaelęg osadów &Startu w facji siarcmnoWej ; 6 - otWlOry wlert.n1cze z OBIIds.m:lBBtaortu w facji węglatnJawo-siillllcZa.!lOWęj; 7 -'-otWlOll'Y w1IeiL'!f;n.L-
cze /bez astartu wyż&.zego
l - oolltic-detrltai l11D-estones; 2 .,... dolomlt1c form.a.tlone (dolomltes, marly dolomitea, dolomltlc llmestones lmd ma.r18); 31 - anhydrltes and gypsums; 4 - extent of the Asta.rtlm sed1ments In the carbonate-sulphate facles; 5 - extent of the .A.sta1'!tlan asdl- meIlJts hi. the sull>ha.te tacie.,; 6 - bOre :holes ahowlngthe Aatartlan sed1meIrt8 In the
c&J.'\bonate-sułphate facles; 7 - bore holes shoWlng the Aata.rtlan sedlments In the lagoona1-contlnental facles
wej Cieszanowa i Dolin. W Cieszanowi,e są to formy Nerinella elatior d'Orb., N. ef. tabularis (Contj.), N. cf. jollyana (d'Orb.), N. cf.
ornata (d'
o
r h.), N. d. altenensis {d'o
r b.~, Neri.nea tuberculosa D ,e f r., Ptygmatis sp.; w Babczynie - Nerinella cf. gurovi Ł a p kin. Analiza272 Teresa Niemc.zycka
wymienionej fauny wykazuje, że są to formy charakterystyczne dla osa- d6w astartu.
Nerinella ornata (d' O r b.) cytowana jest z astartu p6łnocno-wschod
n~ego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich przez L. Karczewskiego (1960), a z astartu Czar:IlDgłow6w pr~ez A. WilczyńJSkiego :(1962). Z astartu Francji cytują ją W.
o.
Dietrach (1925) i M. Cossman (1898~. Nerinella@Chelm
® Tgszowce
Kra~c
@ Wielkie Mosty')
\\
Kamienka Bugska
.
~BU"
=---±--;-~-r--+.--.-'Niesfierow -'--r-~r-L...--,--' @ .
\\
o \\
o
, 10 ,f7TOl fT7Tl
~' '[Z[2J2 06 0.7
Fig. 4. Ma.pa występowania osadów ltimerydu w lubelskiej części synlclinorium
brzeżnego .
Map of the Kimmeridgian sediments occurring in the Lublin part of the marginalsynclinorium
1 - wapienie oolltowe; 2 - wapienie .pel1tyczne; 3 - wa.plenle msrgl1ste; 4 - wap!6'Il1e Bk:allste; 5 - wa.plenle Qolomltyczne 1 Qolom!ty; 8 - otwory wiertnicze z osa.aam! kime- il"ydu; 7 - otwory w1ertmc%Je ·bez klmerydu; 8 - 81'8ID>1oa. ZIlIIlęguwY~wami.a osadów ld:merydu
1 - oo11tlc llmestonea; 2 - pel1t1c Umestones; 3 - marly l1mestones; 4 - rook;y 11me- stones; 5 - . Qolomltlc l1mestones and dolom!tes; 6 - 'bore noles showing 1lb.e Klmme-
!rI.d'8l1im fIedJ1meJl1ts; 7 - l:xlIre ho!Jes wlthlOUt the Klmmerldgl:am. secł1ments; 8 - bounda.ry ot 4lZtena1on ot tne KID:l.Dl,e!rI.dglan &ed.lments
Malm nad górnym \l3ugie-m 273 gurovi Ł a p k i n znana jest w Polsce od niedawna. L. Karczewski znaj-
dował ją wastarcie Błazin oraz w wapieniach oolitowych astartu Radzy- nia. Z jury donieckiej cytuje ją N. J. Łapkin (1959). Według tego autora
występuje ona w najwyższych częściach poziomu z Amoeboceras alt er-
. nans i najnizszych częściach poziomu A. kitchini, co odpowiada I})Ozio-
mom Rasenia cymodoce
fW.
J. Arkell, 1956) i Ringstedia anglica (8. Z. Ró-życki, 1'9'53). Astarcki:mi formami są także Nerinella tabularis (C o n t j.~
iN. altenensis (d' O r bJ) opisane iprzez K. A. Zittela (1873) i M. Cossrnana (1898) z sekwanu Francji. Obie te fOlI'my w literaturze poIlskiej nie są
cytowane. Dość szeroko natomiast znana jest u nas Pseudonerinea clytia
Ci,6ZtII16w
Sasznia' • K,
.,m.R1_---~D~
1·: ... b~B~§§WI:·:·:·:·:':·:':·j,, ·
4 . . . 18 /I.I'IIeJf -226»Skala pllmDWQ: O ~ sp up l§Om
Fig. 5. Zestawienie profil6wmalmu z wierceń lubelskiej części synklinorium brzeż
nego
Comparison of the Malm profile s from bore holes in the Lublin part of the marginal synclinorium
l - waplen1e pelityczno-oolltowe; 2 - wa,plenle zbite; 3 - dolomlty oraz ma.rgle 1 wa- pleme dJo1omltyczne; 4 - wlliP1en.11e detlr'ytyezno..<llCllitowe z ~,nodxlami; 5 - wapI.en1e gąbkowe; 6 - wap1enie organodetrytyczne z ozertaml l krzemlenlaml; 7 - WlliPlenle
gruzłowate; 8 - wap1enie margl1ste; 9 - margle brekcjowate; 10 - !łowce; 13. - zle- pleJ1ce lłowcowo-mułowcowo-p1a8Żczyste; ola - ple.sltowce zbrekcjowane; 13 - WlIfttwa bulasta; 14 - brekcja dolOmltowO-anhyodrytowa; 15 - zlep1eńce wapienne; 16 - mułOwce
p1aszczyste; 17 - ,p1askowce WlIIPn1ste l dolomityczne; 18 - anhydi"yty; 19 - gipsy; 20 -
szcZlłtkl flory; 21 - :!Buna 1 mlkrofauna; 22 - rozmycia erozyjne; 23 - brak rdzenia.:
T - trzeclorzęd; Xl - kreda. dolna; Kt - kreda górna; S - sylur; C - kaorbon 'l - pel1tlc-oolltlc llmestones; 2 - compact Umestones; 3 - dolomLtes and dolom1t.tc marla and Ilmestones; 4 - detrltal-ool1tlc llmestones wlth cr1nolds; li - sponge 11me- stan.ee; 6 - orga,nodetrltail. llmestan.es wloth· cber1B and ru,n,ts; 7 - gLobuaar 11meston.es:
8 - marły l1mestones; 9 - brecc1ated mSl."ls; 10 - cl~stone9; 11 - claystone-mudstone- -arenaceous conglomerates; 12 - brecclated sandstones; 13 - nodu!lar 'bed; 3.4 - dolo- m1t1c-&nhydrlte brecc1a; 15 - 11mestones cong!omer8ltes; 16 - arenaceoua mudBtones;
,]{f - ca;lca.reous and dol.olnitlc sa.n.d.stanes; 18 - 8IIlhydrites: 19 - gyp&WJIB; 20 - rematns
ot flora; 21 - fauna and mlcrofauna; 22 ~ ,eroslaneJ. WIl8h-out; 23. - lack of drUl cGre;
T - Tert1ary; Xl - Lower Crete.ceoue; X2 - Upper Oretaceoua; S -Sllurian: C - car-
bon1iterous .
274 Teresa Niiemczycka
(d'
a
T b.); z osadów ,astartu cytuje ją J. LewińSki ((912) i J. Siemi- radzki (1922,). L. Karczewski znajdował ją w wapieniach astartu okolic Sulej0wa i Radomska oraz wastarcie wielu wierceń na Niżu !Polskim.Z astartu Sulejowa cytuje ją także W. Barczyk (19'61). We Francji wystę
puje w górnym sekwanie, a w Niemczech - wnajniższych częściach
dolnego kimerydu - w ujęciu W. J. ArkeUa (19'56). Jak wynika z po-
wyższej ,lrnalizy, przytoczona fauna pozWala uznać te osady za utwory astartu.
Inne wymienione wyżej formy mają zasięg szerszy i znane !Są z osa- dów astartu i kimerydu {J. Dembowska, 1953; W. C. Kowalski, 1958;
L. Karczewski, 19'60; A. Wilczyński, 19'6'2; W. Barczyk, 1961). Górną gra-
nicę astartu w wierceniu Cieszanów należało,by postawić w miejscu za- niku fonrn astarckich, to jest olkoło 34 m powyżej wkładki wapienia nerineowego. Analogicznie powinna ona przebiegać w Babczynie, chociaż fauna neri:neowa znaleziona tu ~ostała d·opiero w warstwie wapienia neri- neowego. Większa trudność w wyznaczeniu tej grlrnicy istnieje w iBaszni i Dolinach. Wydaje się, że analogicz!lie do Cieszanowa i Babczyna można przeprowadzić ją tuż po'wyż'ej miejsca występowania faUJrly nerineowej w otworze Basznia, a w otworze DoHny - w mi'ejscu 'zaniku wkładek doaomitycznych (ftg. 5).
W obrębie tak wydzielonego astartu na omawianym obszarze za'zna- cza się wyraźne zróżnicowanie facjalne. W najniższej jego części, repre- zen:towanej przez zielone margle z Ba1bczyna o!raz pstre serie z Rudy Lubyckiej i Tysww'iec, można za A. ŻeliChowskim {1961:) wyodrębnić
od zachodu fację lagunową z wyraźnymi Wpływami morza otwartego (Doliny, Cieszanów i Babczyn) oraz fację lagunowo";kontynentalną z Ru- dy Lulbyckiej i Tyszowi,ec (fig. 2).
W wyższym astarcie panuje w 'zachodniej części fa'cja morska (węgla
nowa), przechodząca ku wschodowi, w lagunowo-węgl;mowo-siarczanową
(fig. 3~. Zasięg facji morskiej na wschodzie Jest mniejszy niż lagunowo- -kontynentalnej i osady węglano'Ve w Tyszowcach już nie występują.
Zagadnienie dolomityzacji, powszechne w osadach astartu w omawia- nych wierceniach, nie zostało dokładniej przepracowane. Wydaje się, że
ma tu miejsce dolo~ityzacja syngenetyczna i epigenetyczna. ,
Osady IPD'wyżej górnej granicy astartu pozbawione są makrofauny.
Występuje tu tylko mikrofauna. Oznaczone, ze strotpowych części
malmu z Cieszanowa i Babczyna formy Valvulina cf. meentzeni (K l i n g L), występ1J.jące jedinoczesnie z Metacypris sp., znane są głównie
z osadów kimerydu. Jedynie na tych dość sła'bych przesła'nlkach można oprzeć przypuszczenie, że stropowa partia, malmu w Cieszanowie ,i Bab- czynie o!raz ich odpowiedniki w Dolinach i Baszni reprezentują na tym obszarze kimeryd (fig. 4).
JURA NIECKI LWaWSKlEJ W ŚWIETLE WYNIKÓW Z \WIEHCEŃ
LUBELSKIEJ CZĘŚCI SYNKLINo.RIUM BRZEŻNEGO
Podobne osady jury występują na obszarze niecki lwowskiej i za- padliSka przedkarpackiego.W repr,ezentatywnym dla tego terenu wier- ceniu Rawa Ru'sika O. M. Anastasjewa (1'957~ i J. M. Sanciller 1(19610) wy-
Tabela 1 Porownanie stratygraficzne osadow malmu nad gornym Bugiem
Niecka lwowska i zapadlisko przedkarpackie Lubelska cz~sc synklinorium brzeznego (obszar gornego Bugu) O. M. Anastasjewa, 1957;
J. M. Sandler, 1960 W. N. Slawin, W. J. Dobrynina, 1958
wapienie organodetry- tyczne i pelitycZlie
wynurzenie; wapienie ooli- towe i pseudooolitowe, w SPctgu z wldadkami
dolomit6w
.~ r1
a
o ~ g
dolomity, anhydryty, bre- (j) >. N
I
,.\.:i ~ ·1·
kcja dolomitowo-ilasta, I ro 0
ilowce zielone § ~
C-
~ u),.\.:i
wapienie oolitowo-organo- detrytyczne, kryptokrys-
taliczne
wapienie przewarstwiane dolomitami (poziom nimiowski)
dolomity, gipsy, anhy- dryty, wtrctcenia ilowc6w
A. M. Zelichowski, 1961
wapienie skaliste i litograficzne (40 m)
wapienie oolitowe i pseudo-oolitowe (507120 m)
anhydryty, dolomity, wapienie (45 7 120 m)
I !J
'5:§'
----~--- ------
pstry kompleks ilasto- piaszczysto-mulowcowy z
oogoniami char i Am~
modiscus sp.
pstre ily, piaskowce, zle- piellce; pstre ily i piaskow- ce z w~glem brunatnym
(facja zabuzanska)
rozmycia; pstre ily i pias- kowce mikowe
Brak osad6w odpowiadajctcych nizszej cz~sci jury obszaru Cieszanowa i Babczyna
Cz~sc poludniowo-zachod- nia
margle zielone. brekcja wapienno-matglista, wa- pienie krynoidowe (45 m)
Okolo 300 m nizszego malmu na doggerze
Cz~sc poludniowo- -wschodnia terygeniczne osady pstre, wldadki wapieni; w cz~sci
peryferycznej w SPctgu wapienie (140 m)
Brak osad6w
T. Niemczycka, 1962
wapienie pelityczno-ooIitowe silnie zdiagenezowane, miejscami skaliste (37 7 80 m)
wapienie oolitowo-organodetrytyczne, silnie zdiage- nezowane, w Spctgu z wkladkami dolomit6w (637126 m)
Cz~sc
poludniowo-zachodnia dolomity z wkladkami wapiem 1 wprysni~ciami
anhydryt6w (220 7 367 m), margle zielone brek- cjowate, zlepience i brek- cje wapienno-margliste z okruchami czarnych dolo- mitycznych wapieni i z
oogoniami char (36739 m)
Cz~sc
p61nocno-wschodnia anhydryty Rudy Lubyckiej z przewarstwieniami dolo- mit6w (146 m); pstre tery- geniczne osady piaszczysto- ilaste, brekcjowato-zlepien-
cowate (45 776 m)
wapienie organodetrytyczne wapienie piaszczyste z kry- zapiaszczone; wapienie ra- noidami Rudy Lubyckiej fowe, gctbkowe, z koralami (41 m)
wapienie organodetrytyczne czertowate z krzemieniami wapienie gruzlowate, skrze-
mionkowane (172 m)
warstwa bulasta z Cosmo- ceras sp. Hecticoceras sp.
Belemnites sp.; nizej mu- lowce szare nie przebite
Brak osad6w
Malm nad górnym Bli,giem 275
dzielają nad osadami sfałdowanego syl~ru z graptolitami 3 kompleksy skalne stanowiące odpowiedniki poszczególnych serii malmu obszaru ,po-
łudniowego synklinorium brzeżnego (tab. 1). Są to od dołu: kompleks
ilasto-mułowcowo-piaszczysty (miąższość 34 m), zlepieńcowaty, wapnisty, o barwaeh pstrych, ezerwOiIlo-szaro-zielonych i rdzawożółtych. Podobnie jak w Cieszanowie i Babczynie występują w nim oogonie char oraz tak jak w Tyswwcach Ammodiscus sp. Powyżej występuje kompleks siar-
czanowo-węglanowy (miążsZość około 205 m) repl'ez.entowany prz;ez dolo- mity i anhydryty z wkładkami wapieni, brekcji dolomitowo-ilastej i sza- rozielonych iłowców. Największą serię malmu stanowi kompleks wapien- ny (miąższość 71 m), złożony z wapienipelitycznyeh, organodetrytycz- nyeh, oolitowych i pseudo-oolitowych nawzajem się przelWarstwiają'cych,
barwy' kremowdbiałej lub szarej, w stropie silnie przekrystalizowanych, w spągu z wkładkami dolomitów. . .
Analogiczne kompleksy skał znane są także z wierceń Turynka, Ka-
;mienka Bugska, oraz Ugniew (O. M. Anastasjewa, 19'57; W~ I. Sławin,
W.,J. Dobrynill1a, 1958). ,
W otworze Niesterow (Zółtkiew) występują jedynie dwa górne kom- pleksy, na:tomiast w otworach Krasnogród, Sakaloraz Wielkie Mosty
tyłko terygeniczna seria pstra (O. M.Anastasjewa, 19571). Seria tery- geniczna występuje w podobnym położeniu jak w Ty:szowcach, to jest na osadach westfalu, a pod cenomanein, jest ona tu tylko w większym
~topniu zlepieńcowata, bezwapienna i zawiera zwęgloną florę.Występu
jące w zlepieńcach bloki skalne dochodzą do 2m średnicy, podczas ,gdy w Tysroweach nielprzekraczają 40 om {A. ZeliehOlWBki, 196'1}. Rozprze- strzenienie jej ku wschodowi wg W. I. Sławina iW. J.Dobryniny (1.958) jest niewielkie i nie sięga poza miejscowości Gorochów, Radiechów i Busk.
Przynależność stratygraficzna poszczególnych serii nie jest prżez :autorów radzieckich określona jednoznacznie.
O. M. Anastasjewa (1957) pstry kompleks ilasto-piaszczysty zalicza do dolnego keloweju, natomiast olbie leżące wyżej serie dolomitowo-anhy-
drytową i oolitową do Oksfordu - kimerydtL Powyżej stropu serii ooli- towej widzi ona w Rawie Ruskiej śladykonty;ilentamego wie'tnenia, a górne warstwy serii wapiennej powyżej wynurzenia zalicza do bananu.
Autorka ta cytuje następującą faunę: Ammodiscus sp. - znajniższej,
pstrej serii Rawy Ruskiej oraz Modiola cf. tulipaea . L a u T i, Pecten (camptonectes) ci. lens S o w. i Spirophthalmidium sp. ze spągu kom- pleksu dolomitowo-anhydrytowego. Z wapiennej organodetrytycznej i o:oli.towej serii rejonu Ni,esterowa cytuje Turbo posillus A 1 th. i Ne- rinea mariea d'O rb. .
. W. I. Sławin i W. J. Dobrynina :(1958) u!llieszczają wszystkie wyżej
omówione osady W szerokim przedziale od kajpru po piętro dolnowoł'
żańskie (tabela l):
Pstre iły i piaskowce występujące w dolnych partiach profilu U gniewa
uważają za osady naj starsze i 'zaliczają je do górnego kajpru na pod- stawie występowania w nich szczątków skrzypów, analogicznych do skrzypów z kajpru Niemiec. W stropie tych oSadów widzą rozmycie, a powyżej leżące pstre terygenic2lIle osady, rÓW'IliOWiekowe z pstrymi osa- dami Sokalai Krasnogrodu, wyodrębniają jako serię soIkalską. W jej
Xwartlllln1k G1lo1oglczny - l)
Teresa Niemezycka
obrębie wyróżniają dwie facje: lagunowo-kontynentalną - zaburzańską
o szerszym rozprzestrzenieniu oraZ węglonośną - występującą lokalnie na północ od Sokala. Z osadów facji zaburzańskiej rejonu Wielkich Mos- tów F. Stanisławski (in W. I. Sławin, W. J. Dobrynina, 1958) opisuje
florę retyko-l'iasową. i doggerską i na podstawie analogii z obszarem kra- kowskim serię sokalSką zalicza do liasu.
Osady dolomitowo-anhydrytowe autorzy ci wyodrębniają jako serię
Rawy Ruskiej i zaliczają ją do batonu - keloweju. W osadach dolomi- towo-anhydrytowych obok fauny cytowanej przez O. M. Anas'tasjewą znajdują dalsze formy bez 'znaczenia stratygraficznego: Pleuromya va- rians A g .. , Modiola 'Sip., Mytilus !Sp., Exogyra d. nana S o w~
Wiek najwyższej serii detrytyczno-oolitowej z wkładkami dolomitów w spągu określają niejasno. Wydzielają ją jako serię bukowińską i umie-
szczają albo w szerokim przedZiale dk,sfo1'd - piętro dolnowo~ż,ańskie,
al'bo w przedziale kimeryd - piętro dolnowołżańskie. Najniż,sze osady w tej serii wyodTębniają jako poziom niżniowski i przytaczają za A. AI- them (1881) faunę znalezioną w osadach Niżniewa. Wiek tego poziomu
określają na środkowy i górny kimeryd. Z wyższych ,partii serii buk,o-
wińskiej, które uważają za najmłodsze osady malmu' z obszaru niecki lwowskiej (Rawa Ruska, Ugni.ew, 'Busk), cytują makord.faunę ;bez więks'Jie
go znaczenia stratygraficznego: Nerinea sp., Pleuromya sp., Lithodomus sp., Ostrea sp., AstaTte ,~., Cucullaea sp. oraz mikrofaunę, wśród której
występują liczne fonny, jalk Spiraphthalmidium sp. ex. gr. auris K li h., S. ex gr. carina tum K li b. et Z W., Textularia aff. agglutiamus d' O r b.
Formy te znane są z górnych części niemieckiego oksfordu, a więc obej-
mują osady astartu w ujęciu S .. Z. Różyckiego (1953). Utwory o podobnym
wyłkształceniu litologicznym znane są także z rejonu Halicza. J. Samso- nowicz (1950) w otworze !Błudniki wyodrębnia ponad osadami oldredo- wego dewonu kompleks jurajski o miąższoś·ci około 371 m, w którym od dołu występują: zlepieniec podstawowy z otoczakami dolomitów de-
wońskich i z krzemieniami (8,1 m:), pstre łupki i piaskowce ·(41 m) oraz wapienie i dolomity z anhydrytami 'C3202 m). Najwyższe serie J. Samso- nowicz zalicza do banonu, w zwiąZku z występowaniem w nich Corbula inflexa R o e m., niższe natomiast części, pozibawione fauny - do ki~
merydu.
Mimo dość ogólnych danych, w profilu tym można do patrzeć się
tPo-
dobieństwa do osadów jury z wierceń zarówno obszaru niecki lwowskiej, jak i lubelskiej części synklin.orium brzeżnego. W stosunku do osadów jury Rawy RuSkiej obserwuje się tu nieznaczne zwiększenie miąższości
zarówno serii pstrej terygenicznej, jak i położonego nad nią k.ompleksu
wapie.nno~dolomitycznego. 'W osada'ch terygenicznych występują wg J. Samsonowicza otoczaki dolomitów dewońskich. Być może, że okruchy wapieni dolomitycznych występujące w zielonych marglach z Ciesza- nowa i Dolin są tego samego charakteru.
Zagadnienie stratygrafii osadów jUl"y w niecce lwowskiej i zapadlisku przedkarpac'kim nabiera nowego znaczenia 'W świetle wyników z wierceń
Cieszanów, Doliny, Ruda Lulby,cka. Widoczne jest duże podobieństw.o
osadów malmu lubelskiej części synklinorium ·brzeżnego do malmu niecki lwowskiej.' W .osadach jurajskich niecki lwowSkiej istnieje możliwość
