Andrzej$LĄCZKA
Pstre łupki z Miłkowei
budowa geologiczna obszaru otaczaiqcego
WSTĘP
W czasie 'badań ,geologicznyeh prow~zonych w roku 1952 na "fał
dzie Jankowejstwierozono we,' wsi MiłkOIwa (na północ od Nowego
Sącza), przy zachodnim zakoń,ezeniu tego faMu, wśród warstw krośnień
skich cze:r:wone'łupki.
OhS'zar !WYstępowania' tychłupkÓow na:leży do słalbi~jp()lznanych c,zęści Karpat. H. Walter i K.Dun1kowski (1882) krótko wspominają, że w okolicy' wsi Miłkowa .Występuje piaskowiec cięż'koWicki,~łączona W' ich pracy mapa nie obejmuje tego terenu. W. Szajnocha w Atlasłe
Goologi,cznym Galicji (1902). daje 00 prawda mapę, na: której góra Ko- bylni1ca . Jest zbudolwana z piaskowców ciężkowiekiOh, a pozostały teren z piaskow'ców eoce'l'isldlch,a1e w tekście, nie podaje opisu tego obszaru.
W' latach, międzywojennych W' rejonie t~ pra'eowali H. Świdiiński
i S. ·Weign,er" wyniki jednak me zostały opublikowane, dopiero w roku 1950 R Świdziński wpracy o Łusce Stróż załącza mapę przeglądową, będącą wynikiem tych badań. S. Sokołowski VI pracy pt. "Geologia Du- najca między Tropiem a Kurowem" (1935), mającej podstawowe zna- czenie dla stratygrafii. tego obszaru, omawia niestety tylko wąski pas
W2Jdłuż doliny Dunajca.' W Ostatnim lata'ch likaza'ła: się praiCa H. Kozi- kowskiego 1(1956) obejmująca jedynie południową część om~wianego
obszaru. ,P. KaIinkowski. (1959) ogranicza się do omówienia antykUny
Jankowej. ,
,Ponieważ badania. dotyc!hczaso.we nie wyjaśnily, prolblemu ,czerwo.,.
nych łupków 'Z MiłJ.rowej, da!lsze badania prowadził autor w roku 1954 i 1960, co pozwoli1.o rozpoznać dokaklniej, stratygrafię i położenie tekto- nkzne tycll utworów. Wczasie tych baJClań stwierdzono również, że fałd
Jankowej przedłuża się bardziej 'ku zachodowi ndż przyjmowano dOtąd, sięga on bowiem aż po Miłkową (fig. ą
,
STRATYGRAFIA
W fa<łdzie Jankowej najstarszymi warstwami ukazującymi się na powier2ichni są paleoceńskie piaskowce górnoistebnicińskie,znane z pro-
filu:
rzeki Białej (p. Karnkowski, 1959). Są one wykształcone jako grubo-! ..
Andrzej Ślą czka
ławicowe, szare, wapniste piaskowce, ŻWykle gruboziarniste, frakcjono- rwane,miejscami z ławicami 'z egzotykami do. kilkunastu centymetrów
średnicy (E. Głowacki, 1959). Nad nimi leży ki:lkunastometrowy kom- -pleks czarnych,palroceński.ch łupkówgórn.oistebn:iańskich. PodOlbny
rożwój tych warstw obseTtwuje się w fałdzie Rożnowa, leżącym na pół
nocny za1chód od fałdu Jankowej 1(8. Sokołowski, 1935). Czarne łupki przechodzą ku górze w lupki zielone, -brunatne i czerwone, 'które pod-
ścielają najn.i2szy piaskowiec ciężlrowicld.W fałdzie JankOlwej r'ozwi-
nięte są. trzy poziomy piaskowca cię~kowickiego, z których najgru1bszy dolny osiąga miąższość ok<>ło, 10.0 m, miąższość pozostały·ch jest mniej- sza.. lPiaskowce są przekładane łupkami zielonymi i czel'lWony:mi. Podob- nie wykształcone są o;ne i 'W fałdzie Rożnowa, gdzie wśród piaskowców
występują soczewki 'zlepień1ców ilastych z ltcznymiegzotykami. Średnica
egzotyków dochodzi do dwóCh metrów, na ogół jednak nie przękracza
50 cm .. Zwykle są one dobrze OIbtoczone" szczególlnie egzotyki lwa pienne, które posiadają fOItny prawie Kułiste.
, lPrawie wszystkie ,egzotyki metamorficZne charakteryzuje obecność strukt:ux katab'laJSty'cznych, a nawe't blastbmylonitowych. ReprezentOłWane
są tu:(oznaczenia dokonane zostały głównie przez T. ·Wiesera): granity
mikroklinowo-bio'tytowe; gnejsy oczkowe, mikroklinowe, dwuntikowe;
gnejsy .biotytowe; r.ogowcowe, sa~haryty; fility serY'Cyto,we i biotytowe, - ; łupki mwarcowo-biotytowe, żyły 'kwarcowe i skaleniowe ora'z szare mar"':
mury i amfibolity bogate rw tytanit. Ponadt<> wnioewielkich ilościach występują porfiry gral}odioryrowe. Skały osadowe reprezen'tow,ane są
przez jasnobrunatne ,wapienie z krzemieniami, zaiW.ierają,c'e liczne igły gąbek, kOlce jeżowców i nieIiczneka'lpione11e 2lHl,iożone do Tintinopsella carpathica. (Egzotyki wapienne z liczną Calpionella alpina zostały zna-
, 'lezione w niewielki,ej odle'głości
w
Posadowej). Ponal<ito występują białewapienie rafowe z kora1i:lImi, iWapienie oolitowe Oil"az wapienie z neri- neami. Wapienie te przypuszczalnie reprezentują g6rną jurę - tytan.
Dość licznie wyStępują również wapienie z mszywiołami i 'litotamniami
,Oil",az wap~enie.i ,piaskowce'z numu!litami i dyskocyldinami.
Powyżej piaskowców cięZkowicki1ch roZwinięty jest kompleks warstw hieroglifowych, osiągający maksymalną miąższość (370 m) w fałdzie' Roż
no"VVa.Składa się on przede wszystkim z łupków zielonych, niekiedy szarych, i1astyrch, d,enko łupiącyrch się. W niższej części tej serii sPotyka
się, soczewki łupków czerwonych. W środkowej części tej serii rozwi-
nięty jest kompleks, o 'Zmiennej miąższości łupków brunatnyoh, 'cienko
łupiących się, ilastyCh, zbliżonych swoim w.yglądem do łupków menili-"
towych przekładanyrch '. łupkami szarozi,elonymi (iW faMzieJ,anko,wej
'łupki te podchodzą aż po warstwy menilitowe). Oprócz wyżej wspo- mnianym łupków, ,w kompleksie tym rozwinięte są wkładki piaskowców jasnych,bezwapnistych,
meco
cukrowatych, średnioziarnistych, zzielo- tiymi 'ziarnami 'glaukonitu, rozwinięte soczewkowo, zbliżone do piaskow- ców magdaleńskich. Oprócz piaskowców, wystęPJlją tu ki1kumetrowej" grubości 'ławice mułowców z egzotykami. Skład egzotyków pod<>bny jest
do egzotyków z piaskow~ciężkowkkiego. W fałdzie Rożno,wa, po.wyżej
omówionyrch piaskowców i . łupków, ,przy,chodzi pono,wnie ,seria zielonych
łupków z ,bardzo nielkznYmi, cienkimi wkładkami piąsko-wców
l ,pru ... :
natnych łupków oraz soczewkami zielonawych syiderytów:' < " , • , ,,' - ,.'
I·
00 O -o 0----0- - _' __ 000 __ ______ 0 __ ' _0 ___ ' __ 0:-:;-;0_0 ___ 0 __ 0 __ 0 _ ---,---,
'.\. ,- .... 0; ...
Pstre łupki ż Mlłkowej 297
t- Id' r )
t" Milkowa o
fe .. .. ..J1.1t~
..... ::::: ... ~' ~.
-
ł--u.-w~~f': 1\1:~ : : :i ; : ~; :: ; .:···· · · z.; : : I :: : ::: ': ': : :,;:,':: . ;:;.: .:
lu . ... ::: . .
::~ :~... lflczana-
~"" ~~
... Siedlec ... ;IBl, .. . . ~
~
I T
f'::::, .-:!:=f' I I •1
~-J.
.... ---r ...=::::~ ;;mI ~2"DIill31 : :::::: 14
DIIIJS" [IJó ~7
X.J(-8 / - " 9o~
'1/0Fig. 1. Mapa geologiczna zachodniego przedłużenia antykliny Jankowej oraz syn- kliny Bobowej
Geologie map of the western prolongation of the Jankowa anticline and the
o Bobowa syncline '
~ - wa.mtwy h1eroglifowe z (a)mII!l'I!'laml gIobi~; 2 - W9II.1Jf;wY JD.eIlfidtowe z (e) l'oOg'OWOIIIIIli 1 (b) p1askOWCSlm1 gruboł!&W1eawym.1 w ~; 3 ...:... piil:8lroWce krośJJdień
SkJl.e gru'boła.wlIc()WIe; 40 - ddIDełu,pk!! ~eńBk<!e; 5 - o !Pias!rowce m6IlllrołłllW!l.oowe 'k:rośmeńskl.e z (a) poi'ZJI.Omen:I. p1Mi!t()WICÓW ®l'Uboławioowyclb.; 6 - gór-ne łuipJrt k!rośn1eń
Sk1e; 7 - pStr.e łupJd.; 8 - oś a.ntYk'r~; 9 - oś fIY1IIIk:UiniY; 10 - UJme p1"ZlekrQj6w 1 - h1erogly.ph1c beds wi.tli (a) g!obigerina marls; 02 -men1l1te'.bed!ł W1th (a) hotns- tonea a.n.d (b). th~ sand.s~ BIt tbe battom; 3 - th!lclkbedJded Klramo sa.ndsIlones; 4 - !JowIer Krosno sruw.es; 5 o - tb!lJnibeddJed, !KrtlImo sa.:iIdstiaIles WlLth (a) hDil1!zo-n ot ·tbtc.kibedded sa;ndston·ea; 6 ~ u'Pper K.rosn:o Shlllles; 7 - vM'1ega.ted shwles; 8 - ax1s ot 8IIJ/tlJall.ne; 9 - a.x1s ot sytnOl1IJJe; 10 - ł1nes ot <ll"Oł!II sect40ns
Zielone łupkl przechodzą ku górze
w '
łupki grubo łupiące się,margliste o~az twarde :zielonatwe margle globigerynowe. Sporadycznie margle te zawierają dość duże domieszki związków że1aza i lWietrzejąbrunatno.
Margle niekiedy są przewarstwione cienkołaWicowymi', drobnoziarnisty- mi, niebieskoszarymi piaskowcami. .
Powyżej margli globigerynowych rozwinięty jest kompleks warstw. menilitowych. W fałdzie Rożnowa są one silnie zaburzone i miejscami prawie całkowicie zredukowane. Znacznie lepiej są one zachowane
298 Andnej Ślączk:a
iW fałdzie Jankowej, szczególnie w jego południo;wym skrzydle. Bezpo- .. średnio nad marglami ,globigerynowymi występuje kHkunastometrowa
seria brunatnych, liściastych łupków z wkładkami brunatnych margli.
W serii tej; oraz poniżej jej, wy,kształcone są loka1nie (w rejonie Przy- donicy oraz Miłkowej i Łyczanej) gr.UJbołaJ~cowe, wapniste, szare, śred
niozi~jste piaskowce typu krośnieńskiego,pTzekładane brunatnymi
łupkami. Miąższość ich nie przekracza 40 m. Stanowić one mogą od-
dźwięk facji ,cergowskiej.
01 02 12Z33
~ 4 Q 19 ~oFig. 2. Szkic środk<>wej części kompleksu pstrych. łupków w Miłkowej
Sketch of the middle part of a variegated shale complex at Mił
kowa
1 - w8ll'St1wy krośn1eńflldJe; 2 - petre
łupk1 eooefuik1e; 3 - pstl"e ł1llPkl. kre- dow.e; 4 - iltnte prz;ekróju
1 ~ Kman:o beds; 2 - lI!looIme ~
shal,eg; 3 - C<1'ebIIloeau:s v8Jl"1egSlbild· sha- las; 4·- llare ot cross SoeIC111on
Wyżej rozwinięty jest kilkunastometrowy kompleks hrunatnych margli IkrzemiOiIlkowychi brunatnych, względnie czarnych rogowcó~,
jeszcze lokalnie 'z wildadkami gruboławioowych. piaskOlWCÓW typu: kr0-
śnieńskiego. Sporadycznie w marglach tych spotyka się wkładki łupków
typu jasielskiego. IPonad tym kompleksem wyksztakona jest własdwa.
seria łupków menilitowych z nie licznymi wkładkami jasnych piaskow-, ców z glaukonitem, na ogół bezwapiennych, o miąższości do 20 m. Wy-
kazują one podolbieństw<?, do piaskawców magdalJ.eńskich; również kie-:
Tunki transpocrtu materiału są podobne -:- rn:ateriał· ten pochodził z po1łu
dniowego wsdhodu i z połUdnia. Świadczy to, że obszar sedymentacji piaskowcóW magdaleńsĘich sięgał co najmniej po fałd rożnowski. Łupki
menilitowe są reprezentowane głównie przez typowe, ciemno brunatne, twarde, liściaste bądź grubo łupiące się łupki, niekiedy wapniste. Obok
nich spotyka się łupki szare. ' . .
Przejście między warstwami menilitowymi a krośnieńskimi jest dość
szybkie. Wśród łupków meni1litowycl1 poja.wiasi.ę kilka ,ławic piaskow- ców krOlŚnieńskicfu, a następni~ --..:. zwarty kompleks piaskowoów grubo-
ławicowych. Wkładki !łupków menilitowych .wśród piaskowców krośnień
skich s'ą na ogół rzadkie i tworzą nieduże s()oczewlti. Sporadycznie
dochodzą one 00 5 m miąższości i wtedy opr~· łupków są obecne
równi.eż bia!awe piaskowce z glaukonitem. W jedn.ej 'z wkładek łupków
menilitowych na północ od Łyczanej występują ławice brunatnych ro- .. gowców. Takie wkładki opisuje również S. Sokołowski (1935) znad Jeziora'
RożnowskiegQ. . .
\~... . . .. ; .•. , ... -----.. _ •... _ .. -.. -... _ ... , .... ,." _ ...... _ ... ,._.,.~ .. -.
I .'
Pstre łupki z Miłkowej 299
Leżą,ce powyżej warstwy krośnieńskie opLsane zostały w jednej z po- przetdni,~h pra,c{A. Ślącżk:ił,' 1959), dlatego.opis ich zostanie ogranic'zony . do niezbędnego minimum~ !PoiIlard~upkami menilitowymi 1~ży około 200-
-metrowy komplekspiaskow06w gruboiawioowych z .nielicznymi tylko
wkładkami szarych łupków. !Piaskowce te są na ogół .wapIriste, średnio
ziarniste, sporadycznie spotyka się cienkie wkładki materiału ,grubszego,
.zawierającego niekiedy ułamki skorup inoceramów. Ponad piaskowcami
r02lwinięty jest ki'lkunastOllIletrowy kompleks piaskowców średnioławi
cowych, skorupowych, nie !WSzędzie jednak rozwinięty (odnosi się to
głównie do południowego skrzydła fałdu Rożnowa). Wyżej zallega seria szarych, grubo łupiących się, marglistych łupków z rZadkimi., cienkimi
wkładkami piaskowców. Seria. ta w f.a'łdzie Rożnowa osiąga miąższość do . stukilk'udziesięciu mętrÓlw. W fałdzie Jankowej zwykle nie przekracza 100 m .. ŁUipki te przykryte są kilkunastometrowym pakietem średnilQ
igruboła'Wioowy;ch piaskowców p~ytowyeh i sko:rupowy;dh, tworzą:cydh często wyraźny próg 'w morfologii. W fałdzie Jankowej tworzą one tY'lko soczewki. W górę profilu pojawia się seria piaskowców cienko- i średnio
ławicowych, skorupowych, przekładanych łupkami szarymi. Stosunek
łupków do piaskowców jest2llllienny, na ogół jednak przeważają· łupki, . coszaególnie wyraźnie zazna~' się w wyższej części omawianej serii.
Całkowicie ·odmiennie przedstawia się wykszta'łcenie warstw 'budu-
jących płat pstrydhłupków (fig. 3 i 4). Wykonane wiercenia oraz badania mikropaloontologiczhe J. Blaicher (1961) pozwoliły na ustalenie ichstra- ty:grafii. Stratygrafia ta przec3stawiona' zostanie. od warstw lllajmłodszych
do najstarszych.
Fig. 3. Przekrój poprzeczny przez kompleks S
pstrych łupków·
Transverse cross section through the complex of variegated shales
l .:.... W8.'rStwy ~; 2 - pstn, łup-··
. kil eoceńSkie;· 3 - .szare łupik:1 ~
z wkładk6IIl1 średn.lołlllW'Waw'Yoh pJBsarow- c6w; 4 - <l7Jel'W1OD.e ł~ la'Iedowe; 5 -
.ozerwon,e łl@kll kredowe' II wldadkilmt ~-
.
ków z1elonyrch .
f - Kl'l061lO beds; 2 - 1!l000000e va.Tdego.ted shlllles; 3 -gu:-ey Pala.eocene 8haJ1es Wi\Jtlh . . ~nterbe~ crf medt'llm-bedided Bwruilito- rr:r.TJ
nes; 4 ' - C~EJtlLCeous red sJiai,es; 5 - Cre- ti..hli.J 1
tacel:lUs red Sihales with ln1<er.beddlngs. of
!tl'een lIbales .
20m
L-.;.. ... - - ' ,
Najm'łodszym ogniwem są eoceńskie czerwone łupki ilaste; niekiedy z cienkimi wikładkami iupków zielonych, ponadto łup'ki szaroniebieskie, ciemnopopielate i sporadycznie cienmobrunatne.Występują W nidh
z€-.
spały mikrofauny, iW !których licznie niekiedy jest reprezentowana Cyclammina amplectens.
Starszym ogmwem, reprezentującym przypuszcZalnie paleocen, jest parometrowy kompleks piaskowców wapnistych, średnioławioowych,
szaro.niebieslrich i szarobrunatnyCh, przekładanyCh szarymi łupkami
wapriistymi. . W łupkach tyoh występuje mikrófaunaskładająca się
z gatunków długowiecznych oraz bard2lO' nielicznie repre'zentowanych gatunków znanych od gocnej kredy do dolnego eocenu, jak Hyperam-
"~ .
300 Andrzej Sllączka
s
NI
II
III'
o
.... ' - - - ' _ 500 ... _....---"
1000 mFig, 4, Przekroje poprzeczne przez synklinę Bobowej
Transverse cross s·ections through the Bobowa syncline
1. - łu!plkikrooś:n1eiiallde; 2 - pl.asIrowce krośm.eńSklie olIenikloła.wioowe ~6IIlIB łu.p_.
kamt: 3 - pd8skowce k:roś'Ji1eńsllde gTUbOOliwd.oowe; 4 - 'W!Ia'IIbwy menM1rowe; '5 '- łupki pstre; 6' - [oin1111 łI8SUoIlięC'l!a. m~
l - KirIo8n:o Shalee; 2 - ItolI!LIIIb8dded Krosno smJIdstanes l.D.'beIltłtmflLfied 'by shBilee;
3 - tb1dk:bedkl.ed Krosi:w SMldstc:mes; 4 - men1lll.te bEIdB: 5 - vllll'1egar1;ed shaILes;
6 - 1tne 0If 'łihe. Magu~ ov·lll"!old .
mina grzybowski D y 1., . Hormosiria ovulum . (G i' z y b.) v. gigantea Ge r o c h, Nodellum' velascoense C u s h., i Rzehakina epigona R z e ih a k. Oprócz' tego znaleziono pojedyn~ze okazy Uvigerinammina jankoi M.a j s o n.
Poniżej serii piaskowcOwej rozwinięta jest kiIkunastocentymetrowa 'Warstwa łupków czerwony,ch 'z cienkimi wkładkami ł'upków 'zielonych, a dalej czerwone łupki bez wkładek. W czerwonych łupkach obecne są zespoiły mikrofauny zawierające (oprócz wspomnianych wyżej ,gatunków
przejściowych paloogeńsko-górnokredowych) nowe gatunki, -znane od
mastrycl1u.Są to: Haplophragmoides glabra C u s h~ a n et Wat e r s, Dorothia sp., Spiroplectammina dentata A 1 t h, ponadto Haplophrag.- mides sp., Trochamminaquinqueloba G e r o c h. i V~rneuilinoides d.
subfiliformis B art. . .
Niżej pojawia się ponownie warstwa. ~czerwonych łupków z cienikimi wldadkami ~upkÓIW zielonych, podścielona łupkami cZer1Wonymi. Miąż
szość tydh ostatnich nie' jest znana, gdyż nie zostały one przebite do .
głębokości 33 metróW (fig. 4). W całej tej serii zespOły mikrofa.uny są
odmienne od poprzednich, utrzymują się gatunki długowieczne, zanikają
natomiast gatunki poziomów górnych i przybywają, w niżej podanym
porządku,' -gatunki nowe: Dorothia ci. filifirmis (B e r t h e l i n), Hyper- ammina d. gaultina T e
n
D a m, Trocholina cf. elevata ip a a z 1 o w.:" !
Pstre łJlpki· z Miłkowej 301
Ammobaeulitessp., Reoph~~. :minuta T a p p a n i Plecturecurvoide$
sp. ,Ponadto w łupkach tych stwierdzono w wielu miejscaCh masowo-
,występujące, wielokształtne, . 'często wrzecionowate konkrecj,e syrlery- tyczne z domieszką węglanu wapnia (orzeczenie T. Wiesera). .
Istnienie pewnej ciągłości w . ze.spqłach mikroł8.uny sugeruje,ż~
w ,czerwonych lupka,chzMiłkowej reprezentowany jest prawie pełny·
profil oddotlnej części 'górnej kredy po eocen M7łącZinie. .
!W niejasn:ej pozycji stratygraficznej występują cienkie, zielone i cżer
wone łupki radiolariowe oraż czaxne ~upki manganowe. Wykazują on~
duże podobieństwo do zielonych radioilaryt6w ora'z łupków mangano- wych, występujących w kredzie nad warstwami 19ockimi. Nie jest więc
wykluczone, żestanOlW:ią one odpowiednik tego poziomu.
Rxl'zw6j kredy ig6rnej i eocenu w facji niemal wyłącznie ilastej ni~
bardzo mieści się iW dotychczas znanych profila,ch stratygraficznyCh,.
a hrak margli nie pozwala na zaliczenie tychutwor6w do serii pod-
śląskiej .. Również przynależność do jednost'ki magurskiej jest :raczej
wątplliwa, .zar6wnb ze względu na rozwój osadów, jak i odmienny cha- rakter mikrofauny (J. BlaiCher, A. Ślączika, 1961). Najbardziej pra.wdo- podobne wydaje się, że reprezentują one. serię śląską w facji niemalże wyłącznie ilastej, która m<>g!a tworzyć się na peryferiach facji piaszczy.- stej. Nasuwa się wobec tego przypuszczenie, że 'kreda górna i €OCen serii śląskiej ,~pod()bme jak na północy, tak i ku południowi) przecho-
dziły w fację ilastą. Nie jest MTYk1uczone, że jeszcze dalej ku"połwdniowi istniało przejście w fację mal'glistą. Taką możliwość sugeruje . obecnOŚĆ'
mekiedy dość Ucznych globotruilkan (T. Birecki. - wiadomość ustna) oraz f:ragmentów skorup inoceramów w warst,waCh kroŚIlieńskich, kt6-
. ry;ch materiał poChodził z potłudniowego zachodu.
'TEKTONIKA
Omawiany obszar należy do jednootki śląskiej i. obejmuje zachodnie
przedłużenie 'synkliny Bobowej (wraz z południową częścią antykliny
·Ro,żnowa)or,az, fałd Jankowej. Od południa ograniczany jest przez na ..
sunięcie jednostki magurskiej. .
F a 'ł d R o ż n o
w:a
na omawianym odcinku reprezentowany jest tyJ.ko przez niewii:!'lki fragment pdłuJdniowego skrzydła, w części wsdhod- niej o kierunku wschód-zachód, w części za,cfu.odniej skr,ęcającyku
pofudniowemuzachoc,łowi. Skrzydio to zapada ogOlnie ku południowi
pod kątem 50°, w miarę posuwania się ku osi synkliny upad mli:I.iejsza'
się i ~ejscamiwynosi ·15 0. Na pograniczu między warstwami krośnień- . skimi i menilitowymi występują na całym obszarze. si'lne zl'ilźnienia,
znaczna część warstw menilitowych uległa Wytarciu i w wielq. przypad- kach warstwy krośnieńskie kontaktują prawie ,bezpośTednio z mal'glami globigerynowymi, względnie nawet z warstwami hieroglifowymi {fig. 2) ..
Skrzydło to jest przecięte drobnymi uskokami, szczeg61nie licznymi na pagr.aniczu warstw ikrośnieńskich i menilitowyCh. .
Antyklina Rożnowa przechOdzi ku południowi w asymetryczną s y n-. k l i n ę B o b o w e j.Jej skrzydło. północne jest bardziej połogie.
upady wahają się tu w gran~cach 20+3·5°, ponadto wykazuje ono liczne wtórne sfałdowania ułożone schodowo (fig. 2), wyraźnie .występujące
302 AndrzejSlączk:a
· . w ogniwaCh łuplkO'wo-p:iaskowc()wych~ Sfałdowania te mają postać asy- metrycznychfaMów ze stromym, względnie nawet wstecznie obalonym
skrzydłem południowym o[['az połogim, niekiedy nawet płasko. leżącym
. skrzydłem północnym. Amplituda tych·· fałdów wyriosi naj,wyżejkIlka
. metrów. ·Zanikają one ku zaChodowi. ' 'l
Oś synkliny ma przebieg równoleżnikOwy, naza.dhód od . Jelnej '(już
poza obrębem załączonej mapy) przedęta jest dwiema poprzecznymi dyslokacj.ami, przesuwająGym.i skrzydło zachodnie ku· południowi. W okO- licy 'Woli Kurowskiej oś synkliny chowa się pod nas~ięcie magurskie.
Jak można wnioskować z odnriennegO' wykształcenia w .części zachodniej obu skrzydeł i z występujący'ch tam zaburzeń tektonicznych, n-aosi syn- kliny lwystępuje ·zluźnienie i skrzydłO' południowe synkliny uległoczę'
ściowej redukcji. SkrzydłO' to, będące jednocześnie skrzydłem północriy'lll
antykliny Jankowej, zapada pod kątem 80° '8. Jest 0010 przecięte kilkoma drobnymi uskQkami,' z których część w QkoHcy Łyczanej przecina rów-
nież antykllinę Jan'kO'wej.. .
A
n t y k l i n a J a n k o IW e j przebiega na omawianym·· odcinku ze wschO'du na zachód, jedynie przy zachodnini kO'ńcu· lekko skręca kupółnocy, 00 poiWoduje zwężenie się synkliny Bobowej (fig. 1). Jest O'na prawie symetryczna, lekko. obalona ku północy. SkrzydłO' północne za- pada pod kątem ·00+80° ku . południowi. . .()b.serwuje się w nim drobne . iluźnienia na granicy warstw hieroglifowy'ch i menilitowych, pOwodu:'"
jące IQkalną redukcj·ę maI1gli globigerynO'wych i rogow'oów 'WTaz z częścią łupków menilitowyCh. SkrzydłO' południowe zapada !ku południowi nieco
· łalgodniej, upady wahają się tu· iW granicach 35-:-60°. Ku zadhodO'wi
· antyklina dość szybkO' dhowa się pod gruboławicowe piaskowce kraśnień..;
sIcie, .również szy·bkO' znikające z powierzchni, być:rnOOe, ucięte usko- kiem. 'Oś jej, zaznaczona dalej wśrbd wyższych warstw krośnieńskich,
zanurza się ku zachodowi, jednak już znacznie wO'lniej i dochodzi skośnie
'do nasunięcia magurskiego. . .
. Wyższa ,część południO'wego skrzJ1l<N:a antykliny Janikowej, zbuidoWana z warstw krośnieńskich przykryta jest· przez skOśnie przebiegające na-
sunięcie magurskie. Bezpośrednio przed nasuniędem iWarstwy te są'
.wtórnie sfaŁdowane imiejiSicami iSillnie zaburzone.
Obserwacje terenowe wydają się przeczyć stI.gestii H. Kozi.ikOlwskiego .(1956), że /Warstwy krośnień,$k:ie, występujące· na południO'wy wschód od Dąbrowskiej Góry, na!leżą jeszcze tektonicznie do jednostki śląskiej . .. Przeczy temu bieg tyoh warstw, które na południowy zachód od SiOOilec
przebiegają mniej więcej równolegle do hrzegu nasunięci.a,Qraz stwier- dzeni'e pstryCh łupków lub warstw ihierogllifowych prawie wszędzie wzdłuż przyjętej granicy jednostki roagurskiej. Nie jest wykluczone, że
'miejseami, na przykład na południ.e od Słowikowej, dochodzi do bezpo-
średniegO' kontaktu warstwkrośn.ieńskic'h fałdu Jankowej i warstw
krośnieńskich z serii okiennej. • .
. Niejasna jest pozycJa wąskiej strefy warstw menilitowych, uka'zują
cydh się przed czołem nasunięcia maguxskiego na zachód od Ubiadu (już
poza obrębem załączonej mapy). W odsłonięciu przy drodze w Woli
· Kurow'skiej . lwi dać, że Iwarstwy te wraz. z krośnieńskimi przefałdO'wane .są z pstrymi łupkami jednostki magurskiej. Nasuwa to przypuszczenie,
- ----------_._._----:----_.-:'-_._-.-.-:.----::-_ .. _-- - -.- -- ---:.-.-------- - ----:--_._--, __ - , - - _____ ----:_ •. , -_ _ _ -:-__ _ __ 0_'_ .. ____ 0 __ ' ' ' '
. , ·· ·· 1
Pstre łupki z Miłkowej 303
że mamy tutaj do czynienia
z
łuskami strefy okiennej przefałdo.wanymiz serią ma.gurnką. .
W tym stosunkOWo. słabo ·zaburzonym. o.bszarze pojawia się w Miłko-.
wej, w niejasnej pozy'cji tektoniCznej, pakiet czerwo.ny;chłupków. Wy-
stępuje on w północnym skrzydle anykliny Jankowej, . wśród stromo
zapadających warstw kro~eńskich, w odległości około 230 m q,d stropu .warstw ~eni1itowych. Ma on kształt owalny,. wydłużony w, kierunku wschó'd - zachód" 0,' !CHugości. około 300 m i szerokości okOło 80 m.
'W części środkowej grubość tego pakietu :wynosi conajinihlej3'5 m, gdyż
wiercenia prowadzone do tej .głębokości nie przebiły go. ŁuPki 'budu-
jące ten pakiet są silnie spraSC'Wane i zaburrone, w kilku jednak miej- scadl 'udało się wykonać pomiary, które wykazały, ż·e cały kompleks z,apada ku po;łudniowi pod kątem 40+70°, a bieg jego. j,est ogólnie zgodny z o.taczającymi warstwami krośnieńskimi. Jak wynika z. obser-
,wacji powierzchniowy;cIh i1wiel'ceń, pakiet· ten buduj-e kilka. łusek
(fig. 3 i 4). .
:Położenie czeI'lW'onych' łupków oraz brak· jakiej~o!1wiek struktury antyklinalnej w warstwadh otaczającyh sugerują, że stanOlWiąone płat
za;kHnowanyod góry w warstwy krośnieńskie. Wydaje się, że moźiUwość
przebicia się tych utworów od dołu przez warstwy krośnieńSkie należy całkowicie wykluczyć, gdyż brak jestsilJniejszych zaburzeń: tektonicz- nyc'h w .otaczających warstwach krośnieńskich. Zarówno na wSCihod.zie w :fałdzie Jankowej, jak i
na
północnym zachodzie wfa.łdzi.e Rożnowa-or:az na południowym wschodzie w łusce 'Stróż eocen, a szczególnie gÓTIla kreda. wykształcone są w facji prawie ·wyłącznie piaskowcowej, a lłupki przekładające piaskowce JW przelWażającej części posiadają bar- wy szaro-zielone lub. ciemnoszare. Wydaje się !Więc nieprawdopodo1bne.
aby wyciŚ'nięciumogły ulec tylko łupki czerwone. Również zastrzeżenia
budm przypuszczenie, że utWOTy te odpowiadają serii przejśeiolWej mię
dzy jednostką śląską a podśląSką. Jest ibowiem mało prawd~poidobne,
aby jednostka śląska podścielona była tak daleko ku południowi prżez jednostkę podSląSką.Nie obSerwuje się tutaj ponadto wypiętrzeń anty-' klinalnych, charakterystycznych d1a strefy 'lanclroTo.ńskiej lub żegociń-
skiej. ,
Najbardziej prawdopodobne wydaje się, że czerwone łupki z Miłko
wej . stanowić mogą porwak . południowej części serii śląskiej, ukrytej o hecnie . pod nasunięciem magurskim, wklinowany wczasie nasuwania
się płas,zczowiny magurskiej.
KlU'Packa Stacja ;Terenowa 'I,G.
N6desła.no d.n» 17 .1ułiego 196211'.
PIŚMIENNICTWO
IJLAICHER J., ŚLĄCZKA A. (1961) ~' Zagadnienie czerwonych łupków z Miłko
wej. Kwart. geol., 5, p. 999-1'000, nr 4. Warszawa .
. GłiOWACKI E. (1959) - Skały egzotyczne z warstw istebniańskich w Jankowej w Karpatach środkowych, Rocz. Pol. ·Tow. Geol., 39, nr 3. Kraków.
j .
'--',--
.' /-
3-04 Andrzej Slączka
KARN'KOWSKI P. (1959) -Budowa geologiczna antykliny Jankowej. 'Rocz. Pol.
Tow. Geol., 39, nr 3. Kraków.' i
KOZIKOWSKI H. (1'955) - Jednostka Ropy -Pisarzowej, nowa jednostka tekto- niczna' polskich !Karpat fliszowych, Biu!. Inst. Geol., 110, p. 93-121.,
Warszawa. '
ąOKOŁOWSKI S, (1935) - Geologia doliny Dunajca między Tropiem a K,urowem.
Kosmos, nr 60, p. 49-93. Lwów.
SZAJNOCHA W. (1902) - Atla~ Geologiczny Galicji, z. H. Komis. Fizjogr. Akad.
Umiej. Kraków.
SLĄCZKA A. (195~9) - Nowe dane o rozwoju warstw krośnieńskich w synklinie
, ,Bobowej oraz na połudI1ie 9d Tarnawy~Wielopola. Kwart. geol., 3.
p. 605-617, nr 3. Warszawa.,
SWIDZI].q'SKI H. (1950) - Łuska Stróż koło Grybowa. Biui. Państw. Inst. Geo!., 59.
Warszawa.
W ALT1l:R H, DUNIKOWSKI K. (1882) --'-Geologiczna budowa naftonośnego obszaru
, ,zachodnio-galicyjskich Karpa~. Kosmos, nr 7. Lwów.
AHJPKetl:, C:hJIEH'łK,A,
I1ECTPLm ~I Hl M.HJIKOBO:A, H I'EOJIOrwmCKOE CTPOEHHE OKPYiKAIOIl(ErO pARom
Pe310Me
PacCMaTJ;l~aeMbtil: paHoH npe~cTaBJIŚleT 1O:11mylO "l:aCTb C'MJIe3CKo:tł C'l'pyKTypbJ '(ll;eHT'P<łJIbHbIe KapnaTbI). BbI~eJImoTcH 3~ecb aHTHKmmaJIb .fIHK<;)BOH, CHHKJrnHaJIb Bo6oBOH H aHTHKJIHHaJIb POOKHOBa. B CKJIa~e POJKHOBa B no~oIIIBe HaHBbICrnero
QeruKKOB~oro nec"l:aHHKaBCTPe"l:alO'l'CH MHOTO"l:HCJIeHHbIe 3K30TH"l:ecKHe rJIhl6bI.
CJIOJKeHHble MHKp'oKmmOBo-6HO'l"HTOBbIMH rpaIDiTaMH, O'łKO'BbIMH, 6J!OTHTOBbIMH;
-~ByXc:n:IO~sr.HhiMH 'rHeHCaMH, 6MOTHTOBbIl\rn: rHeHcaMH, CaXapJ{TaMH, eepH~'l'OBbIMH'
-J! 6HOTHTOBbIMH <pHJIJIHTallUf, KBapQeBbIMK J! nOJIeBOnmaTOBbIMJ! JKHJIaMJ!, a TaKlKe cepblMM MpaMopaMH, 'l'HTaHOBblMM aM<pH6oJIliiTaMH H rpaHO~MopHTOBbIMH: noP<PHPaMH.
IIO"l:TH Bce nopo~ xaprucrepH:3y1OTCH KaTa6JłaCTH"lecKHMH cTPyKTYPaMH. OC~O"l:HbIe
nopo;l\l>I npe~CTaBJI'eHbI CBeTJi:0-6ypblMM H:3BeCTHHKaMH c H:peMHHMH, co~epJKaIQHMVr MHorO"l:McJl'eHHbIe cnHKyJIbI ry60K, HrJIbI MOpcKJ:1X eJKeH H HeMHOTO"l:MCJIeHHble KaJI-' IIHOHeJIJIbI, CXO~HbIe c Tintinopsella carpathica. KpOMe TOrO; BCorpe"l:aK>TCH 6en:bIe.
, PH<p0Bble, OOJIHTOBble H HepHHeO'BbIe H3BeCTHSIKH.3TH H3BeCTHHKH BepXHelOpCKoro , BOOpaCTlł;. .n;OBOJIbHO MHorO"l:HCJIeHIThI 'l"lł.'IOKeMIIIaHKOBble H: JIHTOTaMHHeBble H3BeenrH-
KM, a TaK:lKe' H3BeCTHHKH H neC"l:aHHKT1: c HYMMyJIHTaMH H ~HCKOQHKJIH:HaMH.
K ceBepy OT CK:rra~ .fIHKOBOH, B KpQCReBCKHX CJIOHX, pacnpoCTPaHeHa BbIKJrn- mmawIQaHCH K Bepxy naqKa necTpbIX CJIaHQeB.· MHKpo<paYHHCTH"'łElCKH'e HCCJIe~O'Ba':.
mm nOKa3aJIH, "l:TO H:MeeTCH 3~ecb ~e.l:to, no BCet1 Beposr.THOCTH,C nOJIHbIM npo<PHJII:!'M OTJIO:lKeHHH OT CeHOHa no BbICWyw "l:aCTb 30QeHa. J13 CTPaTMl'PacpM"leCKOTO H ,TeKTO-
HH"l:ecKoro ,aHaJIH3a CJIe~yeT, :'iTO OHH npe~CT'llBJIHIOT, BepOHTHO, CHJIe3CKyIO CBHTY B nO"l:TH HCKJI1O"l:MTeJIbHO rJIHIUICTOH <paqMH, KOTOpaH MOrJIa 06pa30BaThcH no KPa-
r .• ~·,.·'T::---::;-''-;-:·----~-~;-.~'-' ---~7~~-~'-
. . - . -'---:-:- . , - , . ---'- '
-~.-• .
--~---~---:-~--~:-~---:,--:---~--- !
Streszczenie 305
JIM necq'aHHcTO-et cPaqHH. 'B CB.fI3H· C 3~M B03mutaer npe~nOJIO:IKeHHe, 'iTO Bepxae- MeJIOBble H !loqeHOBbIe OTJIOJKeHH.fI CWIe3iCoii! CBHTbI, no~06Hbl'M 06PasOM KaK Ha
. . I
C'enepe, TaK H It IOry nepeXO~JIH'B rJIHHHcTYIO cP~. He HCKJIIO'iaeTC.fI,. 'iTO exqe . ~a.JIbmeK IOry cyrqecT'B~a.JI. nepexo~ B MepremrCTyIO cPaqJflO, (, 'ieM rosopH'JIO 15&1
Ha.JJH'iHe,HHor~a ~OBOJIbHO MHOrO'iHC'JIeHHbIX, rJIOOoTPYHKaH H CI10pa~H'iecKKX 06-' .JIOMKOB paKO'BHll: HHo:qepaMOB B KPOCHeHCKHXCJIOaX, MarepHaJI KOTOPbJX., nOCTynaJI
Ha 3TY reppwropmo H3 roI'O-3ana;o;a.
Andrzej SL4CZl{A
V ABlEGA.TED SBAI.ftl FROM MlLKOWA ~ GEOLOGY OF THE ADJACENT AREA
Summary
The area under discussion constitutes the southern part of the Silesian unit (Middle Carpathians). Here, the followmg members were distinguished: Jankowa anticline, Bobowa syncline, and Rozn6w anticliIie. In this latter numerous' exotics occur at the bottom of the uppermost Ci~Zkowice strata. There are represented here microcline.-biotite granites; micrbcline, dimica and biotite gneisses; augen- -gneisses; sacchrites; sericite and biotite phyllites; quartz and feldspar veins as well as grey marbles, titanium amphibolites; and granodiorite porphyries. Almost all of them are characteristic of catablastic structures. The sedimentary rocks are represented by light-brown limestones. with flints,' contadning numerous sponge spicules, echinoid spines, and few Calpibnellae resembling Tintinopsella carpathica.
Moreover, here ' occur white reef, oolitic and Nerinea limestones, too. The lime-
.. sto~es are trpper Jurassic. Fairly often alsobryozoan and1ith6tamnian limestones
appear, as well as limestones and sandstones containing Nummulites and Disco- cyclinae are present. .
Anudst the iKrosno beds, north of the Jankowa fold, there occurs, wedged":in from above, a small complex of variegated shales. Microfaunistic .examinations disclosed that there occurs probably a full profile from the Senonian up to the' higher part of the Eocene. It results of the stratigraphic and tectonic considerations that these shales, most probably represent the Silesianseries in an almost exclusi- vely argillaceous fades,' which might have been fonned at the periphery of an arenaceous fades. This suggests that the Upper Cretaceous and the, E<icene of the Silesian series passed southwards, similarly as in the north, into an argillaceous fades. It is also possible that more to the south, a transition into a marly fades, existed there. This is proved by the fact that in the Krosno beds, the material of which was in this area transported from southwest, there sometimes occl.\r rather numerous Globotruncana and, sporadically, test fragments of Inoceramian.
-I i
· 1
.. ~ . ! : I
