• Nie Znaleziono Wyników

Symulacyjne badania modeli wad dla celów defektoskopii ultradźwiękowej szyn

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Symulacyjne badania modeli wad dla celów defektoskopii ultradźwiękowej szyn"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ś L Ą S K I E J

Seria: T R A N S P O R T z. 14 Nr kol. 10 48

__________ 1 9 8 9

Piotr L E S I A K

In st ytu t A u t o m a t y k i i E l e k t r o n i k i T r a n s p o r t u Wyższ a S z k o ł a I n ż y n i e r s k a w R a d o m i u

S Y M U L A C Y J N E B A D A N I A M O D E L I W A D D L A C E L Ó W D E F E K T O S K O P I I U L T R A D Ź W I Ę K O W E J S Z Y N

S t r e s z c z a n l e . W p r a c y o m ó w i o n o a k u s t y c z n e m o d e l e w y b r a n y c h typów w a d w y s t ę p u j ą c y c h w s z y n a c h k o l e j o w y c h , p o d d a n o je s y m u l a cy j ny m b a ­ d a n i o m k o m p u t e r o w y m o r a z p r z e a n a l i z o w a n o p od k ę t e m z a u t o m at y zo wa ­ n y c h b a d a ń u l t r a d ź w i ę k o w y c h .

1. W S T Ę P

O c e n a w i e l k o ó c i w a d w s z y n a c h b a d a n y c h m e t o d ę u l t r a d ź w i ę k o w ą opiera się na p o r ó w n a n i u o b r a z ó w w a d r z e c z y w i s t y c h z o b r a z a m i s z t u c z n y c h wad o o k r e ś lo n yc h w y m i a r a c h i k s z t a ł t a c h . W z o r c e te s t a n o w i ę p o d s t a w ę ka l ib r a­

cji a p a r a t u r y s t o s o w a n e j p o w s z e c h n i e do k o n t r o l i r ęc z n e j szyn [2j. Jednak w p r z y p a d k u a u t o m a t y z a c j i t a k i c h b a d a ń z w y k o r z y s t a n i e m w a g o n u de f e k t o ­ sko powego, t w o r z e n i a w z o r c ó w z p eł ną g am ę w a d s z t u c z n y c h s t a j s się ucią­

żliwe l u b w r ę c z n i e m o ż l i w e [83. S p r a w i a to o d m i e n n y s p o s ó b p o m i a r u 1 k l a ­ sy fi kac ji wad , w y n i k a j ą c y z d y s k r e t y z a c j i s z y n y na e l e m e n t a r n e p rz ekr oje , co w e f e k c i e p o z w a l a na u z y s k a n i a z n a c z n i e w i ę k s z e j d o k ł a d n o ś c i pomiaru[7].

O b r a z w a d y z a l e ż y n i e t y l k o o d Jej w y m i a r u z a s t ę p c z e g o (śred nic y, d ł u ­ gości), a l e też od c h a r a k t e r u p o w i e r z c h n i o d b i j a j ą c e j £1, 4, 6j. D la t e g o też dl a p r a w i d ł o w e j i n t e r p r e t a c j i b a d a ń s z c z e g ó l n i e z a u t o m a t y z o w a n y c h , niezbę dn a jest z n a j o m o ś ć c h a r a k t e r y s t y k t y p o w y c h w a d w y s t ę p u j ą c y c h w s z y ­ nach. W y g o d n i e p o s ł u ż y ć s i ę w tym p r z y p a d k u s y m u l a c j ę k o m p u t e r o w ą , która pozwala na i l o ś c i o w ą a n a l i z ę z a g a d n i e n i a .

W a r t y k u l e o g r a n i c z o n o s i ę do p r o b l e m ó w w a d p o p r z e c z n y c h , a w i ę c w y k r y - nenych g ł o w i c a m i k ą t o w y m i . Z ł o ż o n o ś ć i n i e r ó w n o m i e r n o ś ć ich p o w i e rz c hn i, skłania do r o z p a t r y w a n i a e l e m e n t a r n y c h m a ł y c h p o w i e r z c h n i , z k t ó r y c h tw o ­ rzy si ę m e t o d ę s u p e r p o z y c j i w a d y r z e c z y w i s t e . W i ę k s z o ś ć z ty c h w a d c e ch u ­ je si ę s z y b k i m r o z w o j e m , s z c z e g ó l n i e w o b s z a r z e g ł ó w k i sz yn y , p ow od u ją c jej z ł a m a n i e [2, 3]. D l a t e g o też r o z p a t r z o n o c h a r a k t e r y s t y c z n e d l a badań u l t r a d ź w i ę k o w y c h r e f l e k t o r y o d b i j a j ą c a , tj. o t w ó r p ł a s k o d e n n y i p o w i e r z ­ chnię c y l i n d r y c z n ą .

(2)

144 P. L e s l a k

2. P O D S T A W Y T E O R E T Y C Z N E B A D A Ń S Y M U L A C Y D N Y C H

W z a u t o m a t y z o w a n y c h b a d a n i a c h s zy n, p r z e s u w a j ą c e 3 i ę w z d ł u ż os i x po p o w i e r z c h n i t o c z n e j g ł ó w k i g ł o w i c e , p o d ł ą c z o n e d l a c z ę ś c i n a d a w c z o - o d b i o r ­ czej d e f e k t o s k o p u (rys. 1), r e j e s t r u j ą w a d y w p o s t a c i o b w i e d n i s y g n a ł u n a p i ę c i o w e g o o a m p l i t u d z i e U ^ ( x ) r ó w n e j :

U „ y (x) = k fU „ ( x ) - A U (1)

g d z i e :

U H (x) - a m p l i t u d a s y g n a ł u e c h a na w e j ś c i u o d b i o r n i k a d e f e k t o s k o p u ,

kj - r e g u l o w a n e w z m o c n i e n i e w z m a c n i a c z a w . c z . d e f e k t o s k o p u ,

A U - n a p i ę c i e p o d c i ę c i a s y g n a ł u .

Rys. 1. I l u s t r a c j a s p o s o b u b a d a n i a s z y n y g ł o w i c ą k ą t o w ą

N - n a d a j n i k d e f e k t o s k o p u ,

Qz -

w z m a c n i a c z w i e l k i e j c z ę s t o t l i w o ś c i , D - d e t e k t o r a m p l i t u d y

Fig. 1. I n v e s t i g a t i o n m e t h o d of r ai l U 3 i n g a n g l e p r o b e

N - f l o w d e t e c t o r t r a n s m i t t e r , Ww c z - h i g h f r e q u e n c y a m p l i f i e r , D - ampli­

t u d e d e t e c t o r

W i e l k o ś ć n a p i ę c i a U w (x) z a l e ż y z a r ó w n o od f u n k c j i o p i s u j ą c e j c h a r a k ­ t e r y s t y k ę k i e r u n k o w ą g ł o w i c y y ( r o z k ł a d c i ś n i e n i a f al i) jak i fu n k­

cji c h a r a k t e r y z u j ą c e j z d o l n o ś ć o d b i c i a fa li u l t r a d ź w i ę k o w e j p r z e z w a d ę

V / V - 9łowicy

k ą t o w e j z p r z e t w o r n i k i e m k w a d r a t o w y m , a w i ę c ty po wy m u ż y w a n y m w e w s p ó ł c z e s n y c h k o n s t r u k c j a c h , k i e r u n k o w y r o z k ł a d p r o m i e n i o w a ­ n i a o p i s u j e z a l e ż n o ś ć dl, 4, 5j :

(3)

S y m u l a c y j n e b a d a n i a m o d e l i w a d . . 1 4 5

(

2

)

g d z i e :

t ‘ ” eln/ V

2

a - d ł u g o ś ć b o k u p r z e t w o r n i k a ,

f - c z ę s t o t l i w o ś ć gł ow i c y ,

C T - p r ę d k o ś ć fa l p o p r z e c z n y c h w m a t e r i a l e b a d a n y m (stal szynowa), 2

et - kęt p a d a n i a g ło w i c y ,

1

3 Ł - kęt c h w i l o w y g ło w i c y ,

fi

- kęt z a ł a m a n i a g ł o w i c y ,

rp - o d l e g ł o ś ć c h w i l o w a g ł o w i c y o d w ad y .

W c e l u w y z n a c z e n i a w y r a ż e n i a na w i e l k o ś ć e c h a Uw (x) e le me n ta rn e j w a ­ dy, z n a j d u j ę c e j s i ę w o d l e g ł o ś c i x od p u n k t u W na o s i z więzki w y s y ­ łanej p r z e z g ł o w i c ę (rys. 2), w y z n a c z o n o r o z k ł a d c i ś n i e n i a P^(z,x)|

w i r w p o l u d a l e k i m w i ę z k i fal o d b i t y c h od tej w a d y z w y r a ż e n i a :

Ry s. 2. I l u s t r a c j e s p o s o b u o k r e ś l e n i a p o ł o ż e n i a w a d y g ł o w i c ę kę to w ę Fi g. 2. D e t e r m i n a t i o n m e t h o d of d e f e c t p o s i t i o n u s i n g a n gl e .probe

(3)

(4)

1 4 6 P . L e s l a k

g d z i e :

P(z)| - c i ś n i e n i e w p u n k c i e W o s i z,

9 w (/31) - c h a r a k t e r y s t y k a k i e r u n k o w a w a dy .

Z a k ł a d a j ą c i d e n t y c z n o ś ć c h a r a k t e r y s t y k i V g ( / ^ ) d la p r z y p a d k u n a d a w a ­ n i a i o d b i o r u , o t r z y m a n o :

Uw (x) = P ( * ) | r P,,i*)|rv;(/St )Vl,(/S1 )

(*)

g d z i e :

P „ ( z ) | r - c i ś n i e n i e fa l i o d b i t e j od w a d y na o s i w i ą z k i z w o d l e g ł o ­ śc i r.

3. M O D E L E T Y P O W Y C H W A D

Do b a d a ń w y b r a n o m o d e l e d w ó c h t y p o w y c h r e f l e k t o r ó w : o t w ó r p ł a s k o d e n n y i p o w i e r z c h n i ę c y l i n d r y c z n ą , t a b l i c a 1 [ l , 6], S y m u l u j ę o n e n a s t ę p u j ą c e w a d y r z e c z y w i s t e , i tak:

- o t w ó r p ł a s k o d e n n y to p ł a t k i , p ę c h e r z e g a z o w e l u b w t r ą c e n i a n i e m e t a ­ l i c z n e , w g U I C t y p 2 1 1 . 2 0 i 2 1 1 . 1 0 [2, 3j] ,

- p o w i e r z c h n i a c y l i n d r y c z n a to w a d y z m ę c z e n i o w e t y p u 2 1 1 i w z g r z e i n a c h t y p u 4 1 1

T a b l i c a 1

R o d z a j w o u iy

' O t w ó r 3

p ta s kodę»*

% ( M

T P t t f a b f ) Ł cosfl. .

[ 2 c T2 ( r p * r 2 ) J

1 cosoC

P o w ie n c k m ia

\ l__ trrtł

D i t - t o

(Ij.

o a b a s f i o j f — ^ b .

+ r , ) i c o s o c r c rz l W

(5)

S y m u l a c y j n a b a d a n i a m o d e l i w a d . . 1 4 7

g d z i e :

- w s p ó ł c z y n n i k p r z e c h o d z e n i a f a l i u l t r a d ź w i ę k o w e j przez g r a n i c ę k o n t a k t u g ł o w i c a - s z y n a ,

Hi

- " 2 + r p ) “ t ł u m i e n i e fal u l t r a d ź w i ę k o w y c h ,

¡5. - w s p ó ł c z y n n i k t ł u m i e n i a f al i w gł ow i c y ,

rj - d r o g a f al i w gł ow i c y ,

c5"t - w s p ó ł c z y n n i k t ł u m i e n i a fali w sz yn i e ,

CL c°e/>o

r2 " c J c o s c T r i “ z a s t ę p c z a d r o g a fa l i w g ło w i c y , 2

L1

W b a d a n i a c h z a u t o m a t y z o w a n y c h w y z n a c z a n a jest s z e r o k o ś ć obwiedni w a d y , o k r e ś l o n a s k r a j n y m i w i e l k o ś c i a m i + x k (rys. 2), p r z y których a m p l i t u d a a c h a w a d y U w (*) ^ U k , g d z i e U k - p o z i o m k o m p a r a c j i . Po ró wnujęc a m p l i ­ t u d ę e c h a w a d y d l a x = x ( U k ) i x - 0, p r z y j m u j ą c ^ g ( p i ) | x „o “ 1 o r a z u w z g l ę d n i a j ą c z a l e ż n o ś ć (4), o t r z y m a n o :

Uw ( X ) FdDl I. W

" 0

f

- 1

U w (x.Ó)

LdBJ

g 2 0 l « * -V w (Ó) (5)

g d z i e i W g - c z u ł o ś ć u k ł a d u d e f e k t o s k o p - g ł o w i c a .

M o d e l u j ą c w y r a ż e n i e (5) i k o r z y s t a j ą c z o p i s ó w f u n k c j i z a m i e ­ s z c z o n y c h w t a b l i c y 1, w y z n a c z o n o d r o g ą s y m u l a c j i k o m p u t e ro we j s k r a j n e w a r t o ś c i x k> d l a z a d a n e g o p r o g u n a p i ę c i a k o m p a r a c j i (rys. 3).

Slwiu:ZnBlSxl5 : pdtm) : 91.17 ctałeść Hj : 8.7 eaśa: Mis dilfkl plaski

siew] : 49 ; kim! : 3 t U

; r

~ \

! / /

\\ir i

ŚB... 8 ... x Em 3 S B 1"

Feziwi k w m ra c ji IdSS ? -70 X . s.e

3 * 1 ii 1:1

(6)

1 4 8 P. L e s l a k

Rys. 3. P r z y k ł a d o w e z m i a n y a m p l i t u d y n a p i ę c i a a c h a w a d Fig. 3. E x a m p l e of a m p l i t u d e c h a n g e of d e f e c t e c h o v o l t a g e s i g n a l

4. A N A L I Z A W Y B R A N Y C H B A D A Ń

B a d a n i a s y m u l a c y j n e w y k o n a n o d l a g ł ó w k i s z y n y , k t ó r a p r z y k o n t r o l i a p a r a t u r ę W A D - 1 [7, 8], d z i e l o n a jest u m o w n i e na 13 p o z i o m ó w A u ^ , n a t o ­ m i a s t k o l e j n e e m i s j e fa li u l t r a d ź w i ę k o w e j n a s t ę p u j ę z k r o k i e m A x (rys.l), W u t w o r z o n e j w te n s p o s ó b s i a t c e u m i e s z c z o n o w ś r o d k a c h jej o c z e k a n a l i ­ z o w a n e w a d y o r ó ż n y c h w y m i a r a c h . Na p o d s t a w i e o b l i c z o n y c h ¿ x^ , w y z n a c z o ­ no p r z y r o s t y Ax', A x " o r a z A y , A y ' (rys. 2) o k r e ś l a j ę c e s k r a j n e w y m i a ­ ry wad , a tym s a m y m i n f o r m u j ę c e o m o ż l i w o ś c i p o z o r n e g o z w i ę k s z e n i a w y m i a ­ ró w w a d y ( w y j ś c i a p o z a o b r ę b o c z k a s i a t k i ) . P r z y k ł a d p o k a z a n o na rys. 4, d l a A y g = 3 , 6 m a i A x » 1 0 mm, co w y n i k a z k ę t a g ł o w i c y 70°.

Na tej p o d s t a w i e m o ż n a o s z a c o w a ć m a k s y m a l n ę g ł ę b o k o ś ć (nr p o z i o m u ) z a l e g a n i a e l e m e n t a r n e j w a d y , k t ó r e j w y m i a r y n i e z o s t a n ę z a w y ż o n e , p o d wa­

r u n k i e m p e ł n e j s y m e t r i i p o ł o ż e n i a w a d y w o c z k u s i a t k i .

Z p r z e p r o w a d z o n y c h o b l i c z e ń w y n i k a d u ż a z b i e ż n o ś ć a n a l i z o w a n y c h modeli r e f l e k t o r a p ł a s k o d e n n e g o i p o w i e r z c h n i c y l i n d r y c z n e j . N a j w i ę k s z ę r o z b i e ż ­ n o ś ć u z y s k a n o dl a $ 3 z t e n d e n c j ę w z r o s t u d l a n i ż s z y c h p o z i o m ó w . Np. dla n a j b a r d z i e j n i e k o r z y s t n e g o p r z y p a d k u p o k a z a n e g o na rys. 3, o d p o w i e d n i e r ó ż n i c e p r z y r o s t ó w p o d a n e w m m w y n o s z ę ¿(Ax') « 0 , 5 1 , <5 ( A x ' ) = 1,2,

¿(Ay') - 0 , 1 8 i ¿ ( A y " ) = 0 , 3 7.

(7)

S y m u l a c y j n e b a d a n i a m o d e l i w a d . . 1 4 9

W y n i k i te ś c i ś l e k o r e l u j ę z p r z y j ę t y m p o z i o m e m k o m p a r a c j i napięcia o r a z c z u ł o ś c i ą d e f e k t o e k o p - g ł o w i c a . W i e l k o ś c i te m o g ę by ć us t alo ne d o ­ ś w i a d c z a l n i e d l a m i n i m a l n e g o w y m i a r u j e d n e g o t y p u w a d y w y m a g a n e j do w y ­ k r y c i a M .

Rys. 4. I l u s t r a c j a p o z o r n y c h z m i a n w y m i a r ó w w a d p ł a s k o d e n n y c h w z a l e ż n o ­ ści o d g ł ę b o k o ś c i ic h z a l e g a n i a w g ł ó w c e e z y ny

Fig. 4. I m a g i n e r y c h a n g e of d i m e n s i o n e of fiat b o t t o m d e f e c t s w i t h r e s pe ct to d e p t h of p o s i t i o n in ra ił h ea d

5. W N I O S K I I K I E R U N K I D A L S Z Y C H P R A C

P r z e d s t a w i o n e b a d a n i a s y m u l a c y j n e m o d e l i w a d s z y n k o l e j o w y c h po w in n y być p o m o c n e pr zy o c e n i e r o z m i a r ó w w a d i k a l i b r a c j i a p a r a t u r y u l t r a d ź w i ę ­ k o wej w y k o r z y s t u j ą c e j s k a n i n g o w ą m e t o d ę p o m i a r u wad. Jak np. W A D - 1

[ V ] .

R o z s z e r z a j ą c m o d e l e w a d o i n n e c h a r a k t e r y s t y c z n e r e f l e k t o r y , m oż na o d ­ w z o r o w a ć z ł o ż o n e k s z t a ł t y n i e c i ą g ł o ś c i s z y n w c a ł y m Jej o b s z a r z e na p o d ­ s t a w i e m e t o d y s u p e r p o z y c j i . P o z w o l i to na d o s k o n a l e n i e f u n k c j i p r z e t w a ­ r z a n i a a p a r a t u r y w z a k r e s i e d o k ł a d n o ś c i p o m i a r u g e o m e t r i i wad.

(8)

1 5 0 P . L e s l a k

L I T E R A T U R A

[[1^ r y p B a a A. K. , E p M o jio B H . H.i y n b i p a 3 B y K O B o a K O H ip o jib C B ap H H x e i b o b . T e x -

HHKa 1972.

C2]

C h m i e l E . , S w i d e r s k i Z. : D e f e k t o s k o p o w e b a d a n i e e l e m e n t ó w n a w i e r z c h n i k o l e j o w e j . W K iŁ , W a r s z a w a 19 78.

C 3 ] B a ł u c h H. : D i a g n o s t y k a n a w i e r z c h n i k o l e j o w e j . W Ki Ł, W a r s z a w a 19 78.

C 4 ] D e p u t a t 0.1 B a d a n i a u l t r a d ź w i ę k o w e . P o d s t a w y . IM Z i O D K K S M H , G l i w i c e 19 79 .

l5-1 r y p a n ą A . K . , K y3bM H H a J I . H . : C n p a B o a H u e A a a r p a w u H a n p aB JiS K H O cTh a c K a i e j i e # y ź b i p a 3 B y K 0 B u x A S tp S K T o c K o n o B . T e x H H K a , K a e B 1 9 8 0 .

C n p a B o h h k k n o A p e ^ a K i j e a iO w oeB a B . B . j I l p a f i o p u ą j i h H e p a s p y m a m ą e r o k o h t p o j i h M a ie p H a JiO B

k

H 3 ,ą e j i n a . M a m a H O c i p o e H a e , M o cK B a

1986.

L 7 j Le si a k P . , K a r c z A., W l a z ł o 0.: M e t o d a p o m i a r u d y s k r e t n e g o o b r a z u wad w z a u t o m a t y z o w a n y c h b a d a n i a c h u l t r a d ź w i ę k o w y c h s z y n k o l e j o w y c h . M a t e ­ r i a ły VI I K r a j o w e j K o n f e r e n c j i M e t r o l o g i i i B u d o w y A p a r a t u r y P o m i a r o ­ w e j , W r o c ł a w 1986.

L8 ] L e s i a k P . , K a r c z A., W l a z ł o 0. : B a d a n i a u l t r a d ź w i ę k o w e j a p a r a t u r y W a ­ g ow ej W A D - 1 w t o r z e p r ó b n y m . M a t e r i a ł y X V I I K r a j o w e j K o n f e r e n c j i B a ­ d a ń N i e n i s z c z ą c y c h , C z ę s t o c h o w a 1988.

R e c e n z e n t : Ooc. dr inż. Z d z i s ł a w S w i d a r s k i

W p ł y n ę ł o do R e d a k c j i 1 5 . 0 9 . 1 9 8 9 r.

CHMMyjIbHUHOHHHE HCCJIEflOBAHHH M0.HEJIEH HE$EKT OB JDIH y jIb T P A 3 B y KOBOM JEiE K T O C K O IIH H JKEJIESHOflOPOaCHUX PEJIbCOB

P e 3 jo u e

B p a O o i e c o3, n a H H a i c y c T a a e c i c B e i i o f l e j i a h s k o t o p h x t h h o b f l e S i e a i o B x s j i e a H o a o - p o x H h c c p e x b c o B , n p o B e a e H H c a n y j i a a o h h h s K o u n b r a r e n H u e H c c j i e a o B a H H a u o a e j i e i t a . p a 3 p a 6 o i a H a x a a a j i a 3 o t o b i c h 3 p e H a a a B i o M a i a p a 3 0 B a H H o a y x b i p a3B y K o B o a A e $ e K i o o K o n a a .

S I M U L A T I O N T E S T S OF D E F E C T M O D E L F O R U L T R A S O N I C D E T E C T I O N OF R A I L S

S u m m a r y

T h e p a p e r d e a l s w i t h a c o u s t i c m o d e l s of c h o s e n t y p e s of r ai l d e f e c t s . T h e s e d e f e c t s a r e i n v e s t i g a t e d u s i n g s i m u l a t i o n m e t h o d a n d a n a l y z e d w i t h r e s p e c t to a u t o m a t i c u l t r a s o n i c tes ts.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Stochastyczne, przypadkowe zachowanie nieliniowego układu dynam icznego, którego ruch opisany je s t determ inistycznym układem równań różniczkowych jednoznacznie

Na rysunku 9 przedstawiono porównanie wartości skutecznych przyspieszeń drgań dla czujnika jedno- osiowego oraz trójosiowego w  kierunku X dla od- cinka toru referencyjnego

Na podstawie wyników badań stwierdzono, że jest możliwa ocena stanu powierzchni tocznej szyny za pomocą parametrów drganiowych, szczególnie drgań mierzonych na szyjce

Wysoka skuteczność nowych metod tworzenia informatycznego systemu diagnostycznego (ISD) mobilnej magnetycznej defektoskopii torów kolejowych zależy od skutecznego rozwiązania

W artykule jest przedstawiony matematyczny opis procesów przetwarzania energii w napędzie elektrycznym i hydrostatycznym oraz opis modelu układu regulacji napędu

Zestawienie wartości współczynnika oporu powietrza C n w zależności od kąta obrotu profili obu łopat względem kierunku wiatru, dla różnych wartości liczby

Odległości obliczone za pomocą miary GDM2 dla trzeciej i czwartej struktury danych są w kolejności najsilniej skorelowane z odległościami obliczo- nymi za pomocą

Opróoz regulatora R^ zastosowano tu dodatkowo regulator Rg zmieniający V* na podstawie pomiaru Gy. Ten sposób sterowania jest rozszerzeniem eterowania badanego w pracy [5]