Anna Szczęsna
"Multimedialne materiały
dydaktyczne. Projektowanie i
wykorzystywanie w edukacji
techniczno-informatycznej", Eunika
Baron-Polańczyk, Zielona Góra 2006 :
[recenzja]
Problemy Profesjologii nr 1, 181-183
Anna Szczęsna
recenzja książki: Eunika Baron-Polańczyk, Multimedialne materiały dydak
tyczne. Projektowanie i wykorzystywanie w edukacji techniczno-informatycznej,
Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2006.
W 2008 roku Oficyna W ydawnicza U niwersytetu Zielonogórskiego wznawia druk książki „M ultim edialne materiały dydaktyczne. Projektowanie i wykorzystywanie w edukacji techniczno-inform atycznej” autorstwa Euniki Baron-Polańczyk. Jest to m onografia licząca 269 stron tekstu, składająca się z kilku logicznie powiązanych ze sobą części w postaci: w stę pu i wprow adzenia, czterech tem atyczno-przedm iotowych rozdziałów oraz z zakończenia i bibliografii.
W e Wstępie A utorka zasygnalizow ała podstaw owe przesłanki teoretyczne naw iązują ce do uzasadnienia wyboru tem atu pracy podkreślając przede wszystkim: konieczność eduka cji techniczno-inform atycznej obejmującej swoim zasięgiem całe społeczeństwo, ogrom ną rolę i miejsce m ultim edialnych m ateriałów dydaktycznych (MMD) poczytywanych ja k o nie zbędny elem ent do praw idłowej i efektywnej realizacji procesu kształcenia i w ychowania w zreformowanej szkole, wym agania stawiane przed współczesnym nauczycielem w zakresie projektowania i w ykorzystyw ania MMD. Z kolei Wprowadzenie zawiera szczegółowe wyja śnienia term inologiczne dotyczące: projektowania, multimediów oraz m ateriałów dydaktycz nych. Tutaj rów nież zaznaczono, że przyjęte teoretyczne przesłanki oparto na wstępnym zało żeniu, iż projektując i oceniając M M D należy brać pod uwagę dwa podstawowe obszary: in żynieryjno-techniczny i pedagogiczny z uwzględnieniem metodyki nauczania przedm iotow e go. Stąd też konieczność, a zarazem i trudność zadania podjętego przez Autorkę, interdyscy plinarnego rozpatryw ania now oczesnych technologii inform acyjnych oferujących M M D - dotyczy to zarówno procesu ich projektowania ja k i wykorzystywania w edukacji.
W rozdziale pierwszym Edukacja ogólnotechniczna - technika i informatyka w m o
delu kształcenia A utorka w przejrzysty i uporządkowany sposób charakteryzuje edukację
ogólnotechniczną określając miejsce i rolę techniki i informatyki w modelu kształcenia. Przedstaw ia przem iany w koncepcjach edukacji ogólnotechnicznej (poczynając od genezy nauczania zajęć politechnicznych a kończąc na reformie systemu oświaty w 1999 roku) oraz aktualny stan edukacji ogólnotechnicznej w Polsce, ze wskazaniami na w spółczesną koncep cję kształcenia w świetle celów i zadań stawianych edukacji ogólnotechnicznej i edukacji inform atycznej w zreform ow anej szkole.
Projektowaniu i wykorzystywaniu m ultimedialnych m ateriałów dydaktycznych w aspekcie inżynieryjno-technicznym poświecony je st rozdział drugi. A utorka wnikliwie ana
lizuje cel, miejsce i rolę projektowania w działalności technicznej człowieka ze szczególnym zwróceniem uwagi na zaspakajanie potrzeb w działaniach celowych człowieka, proces i przedmiot projektow ania oraz podmiot projektowania - w tym koncepcyjne m yślenie tech niczne i kreację pomysłu. C harakteryzuje także multimedialne materiały prezentacyjne, jako najbardziej uniw ersalną i pojem ną formę produktów w ielomedialnych, opisując ich podsta
182 Recenzje
wowe cechy oraz zalecenia dotyczące tekstu, czcionek, barw, dźwięku i prowadzenia pokazu. Poruszone zagadnienia z zakresu współczesnych technologii internetowych podkreślają ich ogrom ną rolę ze w zględu n a to, że stanow ią one najprostszy i najtańszy sposób projektowania i w ykorzystyw ania M M D.
W rozdziale trzecim A utorka koncentruje się na ważnych spraw ach dotyczących p r o
jek to w a n ia i w yk o rzystyw a n ia m ultim edialnych m ateriałów dydaktyczn ych w sferze etycznej, p ra w n e j i społeczn o-ekon om iczn ej. U w zględniając ideę wychow ania w szechstronnego - która w swych celach, obok zapew nienia każdem u dziecku możliwie pełnego rozwoju intelektual nego, fizycznego i estetycznego, wym ienia rozwój moralny - podkreśla znaczenie etyki w kontekście problem ów rozw oju technologii inform acyjnych. Om awia tutaj także prawne uw arunkow ania ochrony własności intelektualnej oraz uwarunkow ania społeczne i optymali zację kosztów projektow ania i wykorzystywania multimedialnych m ateriałów dydaktycznych w edukacji. N a szczególną uwagę zasługują wskazane przez A utorkę związki miedzy etyką a rozwojem technologii inform acyjnej, wyraźne wyodrębnienie prawnych uwarunkowań do tyczących ochrony własności intelektualnej oraz sprawy kosztów projektowania materiałów dydaktycznych na rzecz edukacji.
N ajbardziej obszerny oraz rozbudowany pod względem strukturalnym i merytorycz nym rozdział czw arty traktuje o projektow an iu i w ykorzystyw aniu m ultim edialnych m ateria
łó w dydaktyczn ych w a sp ek cie p ed a g o g iczn ym . W obszarze podmiotowym Autorka w yekspo now ała takie istotne zagadnienia jak: 1) potrzeby edukacyjne uczniów - możliwości i oczeki w ania uczących się: w spom aganie procesu nauczania-uczenia się multimediami w celu zw iększenia efektów w ielostronnego rozw oju osobow ości, psychologiczne podstawy uczenia się wspom aganego M M D , w ymogi społeczeństw a inform acyjnego i pokolenia Generacji Y oraz 2) wym agania staw iane nauczycielom: kom petencje zawodowe nauczycieli, standardy kom petencji inform acyjnych w kontekście projektowania i w ykorzystywania MMD. W tym ostatnim A utorka nakreśliła rów nież koncepcję (opracow any na podstawie literatury przed miotu autorski m odel) kom petencji inform acyjnych w zakresie projektowania i wykorzysty w ania M M D. W obszarze przedm iotowym poruszano zagadnienia związane z wyposażeniem szkolnych pracowni kom puterow ych, gdzie prezentowane są projekty na rzecz rozwoju społe czeństw a inform acyjnego, które z kolei w arunkują w yposażanie szkół w nowoczesny sprzęt teleinform atyczny. Charakteryzow ane są tutaj także standardy techniczne wyposażenia pra cowni w kom putery oraz standardy w yposażenia i obudowy medialnej szkół.
W w ieloaspektow ych rozw ażaniach nad procesem projektowania i wykorzystywania m ultim ediów w opracow aniu starano się zachować konwencję rozprawy naukowej - co w Zakończeniu zaznacza sam a A utorka - przedstawiając różne poglądy i koncepcje propago wane przez ośrodki akadem ickie, które m ają istotne znaczenie dla kształcenia wspomaganego M M D. A utorka tegoż opracow ania ma świadom ość wielu braków oraz zawężonego potrak tow ania niektórych problem ów i podkreśla, że przedstawione zagadnienia stanow ią zaledwie zarys tw orzącej się teorii i praktyki now oczesnej, dynam icznie rozwijającej się, technologii inform acyjno-kom unikacyjnej obejm ującej M M D nowej generacji. Bardzo bogata B ibliogra
Recenzje 183
może stanowić właściwy materiał dla zainteresow anych om aw ianą problematyką. D latego też A utorka pisze, że m onografia traktująca o wieloim edialnych materiałach dydaktycznych adre sow ana je st dla tych w szystkich, których interesują aspekty procesu projektowania i w ykorzy styw ania m ultim ediów w edukacji oraz stwierdza, iż przedstawiane zagadnienia m ogą być przydatne nie tylko dla badaczy podjętej problem atyki, ale i dla studentów (szczególnie kie runku Edukacja Techniczno-Inform atyczna) oraz nauczycieli praktyków (nie tylko techniki i inform atyki). W arto w tym miejscu jeszcze dodać, że zawarte w analizowanym opracowaniu zagadnienia, odnoszące się do projektowania i wykorzystywania MMD, stanowiły dla A utor ki teoretyczną podstawę badań em pirycznych o charakterze diagnostyczno-zależnościowym a uzyskane wyniki badań oraz próba ich interpretacji zostały ju ż opublikowane (zob.: E. Baron-Polańczyk, M ultim edialne materiały dydaktyczne w edukacji techniczno- inform atycznej w szkole podstaw ow ej i gimnazjum. Raport z badań, O ficyna W ydawnicza
U niw ersytetu Zielonogórskiego, Zielona G óra 2007).
K siążka je st pozycją nader aktualną i cenną, rozpatrującą szeroko zagadnienia pod stawowe, ja k i aspekty poboczne, uzupełniające. M a szerokiego odbiorcę. Jest bowiem godna polecenia przede w szystkim z uwagi na zawarte w niej wielostronne podejście do problem a tyki obejm ującej proces projektowania i wykorzystyw ania multimedialnych materiałów dy daktycznych. M oże stanowić ona nie tylko źródło wiedzy, ale i inspiracji do refleksji nad po stulatami staw ianym i edukacji przyszłości, potrzebami edukacyjnymi uczniów oraz w ym aga niami stawianym i nauczycielom w zakresie kompetencji informacyjnych. M oim zdaniem może stać się przedm iotem ważkich dyskusji w gronach osób profesjonalnie lub nieprofesjo nalnie zainteresowanych podjętą przez Eunikę Baron-Polańczyk problematyką. Pozycja „M ultim edialne m ateriały dydaktyczne. Projektowanie i wykorzystywanie w edukacji tech- niczno-inform atycznej” je st ze wszech m iar godna polecenia.
