Prognozy rozwoju rynku pracy w społeczeństwie informacyjnym

Halina Świeboda

Prognozy rozwoju rynku pracy w

społeczeństwie informacyjnym

Ekonomiczne Problemy Usług nr 123, 337-343

IS S N : 1 8 9 6 -3 8 2 X | w w w .w n u s .e d u .p l/p l/e p u / DOI: 10.18276/epu.2016.123-31 | strony: 337-343

H A L I N A Ś W I E B O D A

Akademia Obrony Narodowej1

PROGNOZY ROZWOJU RYNKU PRACYWSPOŁECZENSTWIE INFORMACYJNYM

Streszczenie

Perspektywa finansowa lat 2014-2020 otworzyła kolejne szanse na wsparcie roz­

woju społeczeństwa informacyjnego. Efektywny rynek pracy jest jednym z kluczowych

czynników, dzięki któremu możliwy jest rozwój. Artykuł poświęcono diagnozie sytu­

acji na rynku pracy oraz identyfikacji zagadnień i trendów ważnych dla bezpieczeństwa

społecznego, dla którego podstawą jest pewność zatrudnienia. Wyłaniająca się sytuacja

ma znaczenie strategiczne, bowiem przewidywania trendów na rynku pracy są szcze­

gólnie istotne w kontekście zmian demograficznych, a więc przyszłości kraju.

Słowa kluczowe: technologie ICT, rynek pracy, nowe zawody.

Wprowadzenie

Projekt programu operacyjnego Polska Cyfrowa (MAiC 2014) jako szczegól­

nie ważne cele przewiduje wzmocnienie cyfrowych podstaw rozwoju kraju,

w oparciu o szeroki dostęp do szybkiego Internetu, efektywne i przyjazne użytkow­

nikom e-usługi publiczne oraz stale rosnący poziom kompetencji cyfrowych społe­

czeństwa2. W kontekście tak sformułowanych celów niezwykle istotna staje się

identyfikacja czynników, które w nadchodzącej przyszłości będą kształtować rynek

pracy.

1 Z a k ła d Z a r z ą d z a n ia R y z y k i e m w I n s t y t u c ie I n ż y n ie r ii S y s t e m ó w B e z p i e c z e ń s t w a n a W y d z i a l e B e z p i e c z e ń s t w a N a r o d o w e g o w W a r s z a w ie .

2 P r o b le m p o tr z e b i r o z w o j u k o m p e t e n c j i p o r u s z o n o w a rty k u le : H . Ś w ie b o d a ,

Kształto­

wanie kompetencji obywatelskich na potrzeby rozwoju społeczeństwa informacyjnego

338

D o p r o g n o z o w a n i a p r z y s z ło ś c i u ż y w a s ię r ó ż n y c h t e c h n ik i n a r z ę d z i, w y k o ­ r z y s tu je s ię r o z m a ite p o d e j ś c i a te o r e ty c z n e . W p r o g n o z o w a n iu p r z y s z ło ś c i ś w ia d o ­ m o ś ć n a s z y c h d o ś w ia d c z e ń i w i e d z a n a t e m a t h i s to r ii o d g r y w a ją n i e b a g a t e l n ą ro lę . H is to r ia m o ż e b y ć ta k ż e d o s k o n a ły m d o s ta r c z y c ie le m a n a lo g ii, p e r s p e k ty w p r z y ­ d a tn y c h w p r z y g o to w y w a n iu s c e n a r iu s z y p r z y s z ło ś c i. A le in a c z e j p r z e d s t a w i a j ą się p r ó b y p r o g n o z o w a n i a w p ły w u r o z w o j u i z a s to s o w a ń t e c h n o lo g ii n a r y n e k p r a c y w p r z y s z ło ś c i. J u ż o b e c n ie o d c z u w a m y z m ia n y , j a k i e w y w o łu ją t e c h n o l o g i e z o b ­ s z a r u I C T w z a k r e s ie w y m a g a ń , k o m p e te n c ji, w i e d z y i u m ie ję tn o ś c i, j a k i m i m u s z ą s ię l e g ity m o w a ć p r a c o w n ic y .

W p ły w e w o lu c ji i in te n s y w n e g o ro z w o ju te c h n o lo g ii, w o s ta tn im c z a s ie z w ła s z ­ c z a s y s te m ó w m o b iln e j k o m u n ik a c ji, I n te r n e tu , r o z w o ju s y s te m ó w k o n tr o li, ta k ic h j a k n p . G P S , r ó ż n e g o ro d z a ju s y s te m ó w m o n ito r in g u , o d c z u w a się j a k o p o d n o s z e n ie p o z io m u e f e k ty w n o ś c i d z ia ła ń i p o z io m u b e z p ie c z e ń s tw a ( je d n a k ż e p r o c e s te n o d b y ­ w a się z n a r u s z e n ie m n a s z e j p r y w a tn o ś c i) . P o n a d to je d n y m z a m b iw a le n tn y c h s k u t­ k ó w j e s t p r o c e s z a c ie r a n ia s ię g r a n ic y m ię d z y p r a c ą a z a ję c ie m , a ta k ż e o d c z u w a n y m o g ra n ic z a n ie m c z a s u p r y w a tn e g o o r a z w z r a s ta ją c y m i w y m a g a n ia m i z a a w a n s o w a ­ n y c h u m ie ję tn o ś c i i k o m p e te n c ji z z a k r e s u w y k o r z y s ta n ia IC T n a r y n k u p ra c y . 1. W p ł y w r o z w o j u I C T n a r y n e k p r a c y W r a z z r o z w o je m te le in f o r m a ty k i n a s t ą p i ł d y n a m ic z n y ro z w ó j s e k to r a u s łu g in f o r m a c y jn y c h , k t ó r y z w i ę k s z a s w ó j u d z ia ł w P K B i g e n e r u je j e d n o c z e ś n i e m i e j ­ s c a p ra c y . D z iś u d z i a ł I C T w tw o r z e n i u p o ls k ie g o P r o d u k tu K r a jo w e g o B r u tto to o k . 5 % . P r o g n o z u je s ię , ż e w 2 0 2 0 r o k u m a o s ią g n ą ć o d 9 % d o 1 3 % P K B . W f i r ­ m a c h ś w ia d c z ą c y c h u s łu g i IT p r a c u je w P o ls c e p o n a d 1 40 ty s . o s ó b . W a r to ś ć r y n k u u s łu g IT to 2 9 % c a łk o w ite j w a r t o ś c i r y n k u IT w P o ls c e ( d a n e ID C ). W n a d c h o d z ą c y c h la ta c h p r z e w i d u j e s ię d a ls z y , a le u m ia r k o w a n y ro z w ó j r y n ­ k u u s łu g . P r o g n o z u je s ię , ż e d y n a m ic z n y w z r o s t m o g ą o d n o to w a ć u s łu g i ty lk o z z a k r e s u h o s tin g u in f r a s tr u k tu r y ( h o s tin g i n f r a s tr u c tu r e s e r v ic e s , 1 7 ,5 % C A G R , 2 0 1 3 - 2 0 1 8 ) i z a r z ą d z a n ia a p lik a c ja m i k l i e n t a { h o s te d a p p lic a tio n m a n a g e m e n t, 1 7 ,6 % C A G R , 2 0 1 3 - 2 0 1 8 ) , d o c z e g o m o ż e s ię p r z y c z y n ić s z e r s z e w y k o r z y s ta n ie r o z w ią z a ń w c h m u r z e . D o ty c h c z a s o w e o b s e r w a c je r y n k u p o t w i e r d z a j ą in f o r m a c je , ż e w ię k s z o ś ć d o d a tk o w o w y k r e o w a n y c h m ie js c p r a c y w s e k to r z e u s łu g b y ł a s k o n c e n tr o w a n a w t r z e c h o b s z a r a c h , w k t ó r y c h s z e r o k o w y k o r z y s tu je s ię n o w e t e c h n ik i i t e c h n o l o ­ g ie in f o r m a c y jn e : 1. S e k to r u s łu g r y n k o w y c h : in f o r m a ty k a , t u r y s ty k a , tr a n s p o r t l o tn ic z y i u s łu g i b iz n e s o w e . 2. S e k to r u s łu g p u b lic z n y c h : s e k to r e d u k a c ji i z d r o w ia . 3. S e k to r u s łu g o s o b is ty c h : k u ltu r a , r e k r e a c j a i w y p o c z y n e k .

N ie w i e l k i n a to m ia s t b y ł w z r o s t z a t r u d n i e n i a w w ie lu u s łu g a c h t r a d y c y jn y c h , a n a w e t w y s t ą p i ł r e g r e s w h a n d l u d e ta lic z n y m , u s łu g a c h p o c z to w y c h , b a n k o w y c h , u b e z p ie c z e n ia c h i a d m in is tr a c ji p u b lic z n e j. T e c h n o lo g ie d l a r y n k u p r a c y g e n e r u j ą z a r ó w n o s z a n s e , j a k i z a g r o ż e n ia ( t a b e la 1). Z g o d n ie z r a p o r te m O E C D P o l s k a z a j ę ł a 2 6 . m ie js c e n a 3 2 k r a j e p o d w z g l ę ­ d e m j a k o ś c i r y n k u p r a c y . N a jw ię k s z y m i s ła b o ś c ia m i n a s z e g o r y n k u p r a c y są: - b e z r o b o c ie w ś r ó d m ło d y c h , - u m o w y n a c z a s o k r e ś lo n y , - n is k ie p e n s je , - s tre s i n i e r ó w n o ś c i p ła c o w e . W e d łu g r a p o r t u P o la c y s ą le p ie j w y k s z ta łc e n i, w ię c e j p r a c u ją , a le m n ie j z a r a ­ b i a j ą n i ż w in n y c h k r a ja c h .

Tabela 1

Zmiany na rynku pracy wywołane rozwojem technologii ICT

Szanse Zagrożenia

nowe formy pracy,

powstanie nowych zawodów, nowe miejsca

pracy, zmniejszenie bezrobocia,

niezależność od miejsca zamieszkania,

polepszenie warunków pracy,

konieczność ustawicznego kształcenia,

minimalizacja kosztów utrzymania powierzchni

biurowych

zwiększenie bezrobocia poprzez automatyza­

cję pewnych stanowisk pracy,

zmniejszenia zatrudnienia w przemyśle

i rolnictwie,

powiększenie luki pokoleniowej,

konieczność kształcenia ustawicznego i zdol­

ności do przekwalifikowań

Źródło: opracowanie własne.

W n a jk o r z y s tn ie js z e j s y tu a c ji n a r y n k u p r a c y s ą o s o b y o n a jw y ż s z y c h k w a l i f i ­ k a c ja c h z a w o d o w y c h . W 2 0 1 5 r o k u w s k a ź n ik i r y n k u p r a c y p o p r a w iły s ię , a s to p a b e z r o b o c i a w y n io s ła 7 ,5 % , o s ią g a ją c w a r to ś ć c o r a z b l i ż s z ą h is to r y c z n e g o m in im u m ( 7 % ) z 2 0 0 8 ro k u . W y s tę p u je j e d n a k w y r a ź n e z r ó ż n ic o w a n ie w p o s z c z e g ó ln y c h r e g io n a c h k r a ju . T a n ie je d n o r o d n o ś ć j e s t w y n ik ie m n i e r ó w n o m ie r n e g o r o z w o ju s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z e g o re g io n ó w . 2 . A k t u a l n e t r e n d y n a r y n k u p r a c y I T w P o l s c e P o tr z e b y r y n k u w y m u s z a j ą n a f ir m a c h p o s z u k iw a n ie p r a c o w n i k ó w o w ą s k ic h s p e c ja liz a c ja c h w o b s z a r z e IT . M ię d z y in n y m i c o r a z w i ę k s z ą p o p u l a r n o ś c i ą c ie s z ą s ię u m ie ję tn o ś c i w z a k r e s ie p r o g r a m o w a n i a S A P , te s t o w a n i a o p r o g r a m o w a n ia , z a r z ą d z a n ia B ig D a t a d l a r ó ż n y c h s e k to r ó w c z y w o b s z a r z e r o z w ią z a ń d l a u s łu g m o b iln y c h . N a z a tr u d n ie n ie m o g ą lic z y ć o s o b y z d o ś w ia d c z e n ie m j a k o p r o g r a m i s t a

340

i te s t e r w p r o je k ta c h w y k o r z y s tu ją c y c h n a jn o w s z e w e r s je t a k ic h te c h n o lo g ii, ja k : J a v a /J E E , N E T , C + + , iO S , A n d r o id , W in d o w s P h o n e O S o r a z H T M L 5 , C S S 3 i J a v a S c r ip t. P o s z u k iw a n i s ą e k s p e r c i o d : w ir tu a liz a c ji, k o m u n ik a c ji b lis k ie g o z a ­ s ię g u ( N F C ) , k o m u n i k o w a n i a w c z a s ie r z e c z y w is ty m ( R T C ) , c lo u d c o m p u tin g u i b e z p i e c z e ń s t w a IT . J e d n o c z e ś n ie o p r ó c z k w a lif ik a c ji w y m a g a n e s ą tz w . k o m p e te n c je m ię k k ie , ta k ie j a k : u m ie ję tn o ś ć p r a c y w z e s p o ła c h , k o m u n ik a ty w n o ś ć , k r e a ty w n o ś ć , z a r z ą ­ d z a n ie c z a s e m w r a m a c h r e a liz o w a n y c h p r o j e k t ó w c z y d u ż a o d p o r n o ś ć n a s tre s. I n f o r m a ty k a o d 2 0 1 3 r o k u j e s t n a jp o p u la r n ie js z y m k ie r u n k ie m s tu d ió w w P o ls c e (ry s. 1). W e d łu g n a u k a .g o v .p l w r o k u a k a d e m ic k im 2 0 1 4 /2 0 1 5 o p r z y ję c ie n a in f o r m a ty k ę s ta r a ło s ię 3 0 ,3 ty s . k a n d y d a tó w .

Rys. 1. Liczba studentów i absolwentów kierunków informatycznych

Źródło: dane GUS.

N i e s t e t y li c z b a s t u d e n tó w n ie p r z e k ł a d a s ię n a lic z b ę a b s o lw e n tó w k ie r u n k u in f o r m a ty k i, c o p o w o d u je , ż e w te j p r o f e s ji o d c z u w a s ię b ra k i.

W całej U n ii E u ro p e js k ie j, a le r ó w n ie ż i w P o ls c e , śre d n io 8 p r o c e n t firm z g ła s z a z a p o trz e b o w a n ie n a s p e c ja lis tó w IC T (M ig ra c je z a ro b k o w e P o la k ó w , W o r k S erv ice).

P r o g n o z y d o k o ń c a 2 0 2 0 r o k u p r z e w id u ją , ż e w U E b r a k o w a ć b ę d z ie o k o ło 8 0 0 ty s. s p e c ja lis tó w IT . P r o b le m d o ty c z y ta k ż e P o ls k i, g d z ie n i e d o b ó r i n f o r m a ty ­ k ó w s ię g a 5 0 ty s . o s ó b , a d e f ic y t r o ś n ie c o r o k u o d 3 d o 5 % . L u k a w y n i k a z s z y b k ic h z m ia n t e c h n o lo g ic z n y c h , m a le ją c e j lic z b y a b s o l w e n ­ tó w k i e r u n k ó w in f o r m a ty c z n y c h , a ta k ż e z a o s tr z o n e j k o n k u r e n c ji z e s tr o n y z a g r a ­ n ic z n y c h p r a c o d a w c ó w . 3 . R y n e k p r a c y a z a w o d y p r z y s z ł o ś c i Z m i a n y w t e c h n o lo g ia c h g e n e r u j ą n o w e p o t r z e b y w o b e c r y n k u p r a c y . P r a c o ­ d a w c y c o r a z c z ę ś c ie j p o s z u k u j ą s p e c ja lis tó w w z a w o d a c h , k tó r y c h d o tej p o r y n ie

b y ło . P o s z u k iw a n e s ą n ie r z a d k o k w a lif ik a c je i k o m p e te n c je w z a s k a k u ją c y c h k o n ­ f i g u r a c ja c h p o ł ą c z e n i a w ie d z y i d o ś w ia d c z e n ia . W z r a s t a p o p y t n a p r a c o w n ik ó w w s z e c h s tr o n n ie w y k s z ta łc o n y c h , p o s ia d a ją c y c h w ie d z ę i d o ś w ia d c z e n ie c h a r a k t e r y ­ s ty c z n e d l a k ilk u r ó ż n y c h d z ie d z in . W p r z y s z ło ś c i o p r ó c z i n f o r m a ty k ó w p o t r z e b n i b ę d ą r ó w n ie ż h u m a n iś c i w y p o ­ s a ż e n i w w ie d z ę z z a k r e s u I C T ( o b s z a r tz w . s p o łe c z n e j in f o r m a ty k i) . K o m p e te n c je z o b s z a r u n o w y c h te c h n o l o g i i p r z y d a tn e b ę d ą w j u ż t e r a z p o s z u k iw a n y c h z a w o ­ d a c h , t a k ic h j a k : m e n e d ż e r lu b b r o k e r in f o r m a c ji ( r e s e a r c h e f ) z a jm u ją c y s ię p r o f e ­ s jo n a ln y m w y s z u k iw a n ie m in f o r m a c ji w I n te r n e c ie , ź r ó d ła c h o s o b o w y c h c z y a r ­ c h iw a c h , d y d a k ty k m e d ia ln y , b r o k e r w ie d z y , o r g a n i z a t o r p r a c y w ir tu a ln e j c z y a n a ­ lity k s y s te m ó w k o m p u te r o w y c h , a ta k ż e w z a w o d a c h z w ią z a n y c h z I n te r n e te m : e - c o m m e r c e m a n a g e r , s p e c ja lis ta d s. e - m a r k e tin g u . W r a m a c h „ P r o je k tu p r a c a d l a m ło d y c h ” z b u d o w a n o p r o g n o z ę w z r o s tu i s p a d k u l ic z b y m ie js c p r a c y w p o s z c z e g ó ln y c h z a w o d a c h d l a la t 2 0 1 2 - 2 0 2 0 . W y ­ n ik i w s k a z u ją , ż e n a jb a r d z ie j p o ż ą d a n i p r z e z p r a c o d a w c ó w m a j ą b y ć s p e c ja liś c i o d a d m in is tr a c ji i z a r z ą d z a n ia , s p r z e d a ż y , m a r k e tin g u i p u b lic r e la tio n s . B r a n ż a m a z a tr u d n ia ć 5 6 4 ty s . o s ó b , a ż o 175 ty s. w ię c e j n i ż d z iś . R o z c h w y ty w a n i m a j ą b y ć a n a lity c y i d o r a d c y f in a n s o w i - p r z y b ę d z ie d l a n i c h o k . 115 ty s. m ie js c (d o 3 8 0 ty s .) , a ta k ż e s p e c ja liś c i IT (d s. b a z d a n y c h i s ie c i k o m p u te r o w y c h o r a z p r o g r a m i ­ ś c i) - ic h li c z b a w z r o ś n ie o p o n a d 1 0 0 ty s. ( w s z y s tk ic h b ę d z ie 2 8 6 ty s .). W te j g r u ­ p ie w z r o s t b ę d z ie n a js z y b s z y , r y n e k p r a c y d l a n ic h z w ię k s z y s ię o p o n a d p o ło w ę d o k o ń c a d e k a d y .

N i e b ę d ą m ie li t r u d n o ś c i a b s o lw e n c i k ie r u n k ó w ta k ic h , j a k c h e m ia , b i o l o g i a c z y m a te m a ty k a , b o p r o g n o z o w a n y j e s t ro z w ó j t a k ic h s e k to r ó w , j a k b i o m e d y c y n a i n a n o te c h n o lo g ia , o c h r o n a ś r o d o w is k a i z i e l o n a e n e rg ia .

P o ls k ie s ta r z e ją c e s ię s p o łe c z e ń s tw o b ę d z ie p o tr z e b o w a ć u s łu g z z a k r e s u o p ie k i g e r ia tr y c z n e j, u s łu g s to m a to lo g ic z n y c h , p r o te ty c z n y c h , o k u lis tó w , f i z j o t e r a ­ p e u tó w , p ie lę g n ia r e k i o p ie k u n ó w m e d y c z n y c h .

S y tu a c ję w d a n y m z a w o d z ie , o p r ó c z w p ły w u te c h n o lo g ii, k s z ta łtu je z a z w y ­ c z a j s k u te k d z ia ła ń p a ń s t w a i s y tu a c ji e k o n o m ic z n e j b ę d ą c e j ic h k o n s e k w e n c ją . P o d s u m o w a n i e W n a d c h o d z ą c y c h la ta c h k l u c z o w e c z y n n ik i, k tó r e b ę d ą k s z ta łto w a ć r y n e k p r a c y , s ą to t r e n d y w : r o z w o j u te c h n o lo g ii, d e m o g r a f ii i m ig r a c ji. S p a d e k lic z b y s tu d e n tó w w y n i k a z n i ż u d e m o g r a f ic z n e g o , c o p r z e k ł a d a s ię n a lu k ę n a r y n k u p r a c y w p r z y s z ło ś c i. Z k o l e i o b e c n y d e f i c y t s z a c o w a n y n a k i l k a d z i e ­ s ią t t y s ię c y o s ó b n a r y n k u p r a c y i n f o r m a ty k ó w , w y n i k a p r z e d e w s z y s tk im z m i g r a ­ c ji z a r o b k o w y c h d o k r a j ó w E u r o p y Z a c h o d n ie j. N a t o m i a s t k r a j o w y r y n e k p r a c y

342

in f o r m a ty k ó w p o z o s t a j e a tr a k c y jn y d l a m ig r a n tó w s p o z a U E , p r z e d e w s z y s tk im d la U k r a iń c ó w .

T r e n d y d e m o g r a f ic z n e ( m ig r a c je i d e m o g r a f ia ) w o b e c d y n a m ic z n ie r o z w i j a j ą ­ c e g o s ię s e k to r a u s łu g w y m u s z ą k o n ie c z n o ś ć d z ia ła ń z w ią z a n y c h z u e l a s t y c z n i e ­ n ie m o b e c n y c h , t r a d y c y jn y c h f o r m z a tr u d n ie n ia , u m o ż liw ia ją c w w ię k s z y m z a k r e ­ s ie te le p r a c ę , l u ź n ie js z e , s a m o o r g a n iz u ją c e s ię z e s p o ły p r o je k to w e , k o r z y s ta ją c e w w ię k s z y m s to p n iu z w i e d z y tz w . f r e e la n c e r ó w . S p o w o d u ją r ó w n ie ż z n a c z n ie s z e r s z e w y k o r z y s ta n ie r o b o ty z a c ji, m a c h in e le a r n in g u i a u to m a ty z a c j i p o w t a r z a l ­ n y c h p r o c e s ó w b iz n e s o w y c h , u w a ln ia ją c w t e n s p o s ó b c e n n e z a s o b y lu d z k ie , k tó r e tw ó r c z o p o d e jm o w a ć b ę d ą n o w e d z i a ł a n i a s p r z y ja ją c e z r ó w n o w a ż o n e m u r o z w o j o ­ w i i in k lu z ji s p o łe c z n e j g w a r a n tu ją c e j p o p r a w ę j a k o ś c i ż y c ia . L i t e r a t u r a 1. K w a rta ln a I n fo rm a c ja o R y n k u P ra c y , G łó w n y U r z ą d S ta ty sty c z n y , W a rs z a w a , 3 0 .0 5 .2 0 1 4 . 2. M ig ra c je z a ro b k o w e P o la k ó w , W o rk S erv ice, 2 0 1 3 .

3. M in is te rs tw o A d m in is tra c ji i C y fry z a c ji o ra z M in is te rs tw o In fra s tru k tu ry i R o z w o ­ j u w 2 0 1 4 ro k u ; h ttp s ://m c .g o v .p l/p ro je k ty /p o ls k a -c y fro w a -p o -p c -2 0 1 4 -2 0 2 0 /o p is - p r o je k tu .

4. O E C D S k ills O u tlo o k 2 0 1 5 , Y o u th , S k ills a n d E m p lo y a b ility P u b lis h e d o n M a y 2 7 , 2 0 1 5 , h ttp ://w w w .o e c d .o rg /e d u /o e c d s k ills o u tlo o k 2 0 1 5 9 7 8 9 2 6 4 2 3 4 1 7 8 -e n .h tm .

5. R a p o r t M a n p o w e rG ro u p 2 0 1 3 .

6. R a p o rt P o te n c ja ł w z ro stu se k to ra IC T w P o lsc e w p e rsp e k ty w ie d o 10 lat, h ttp :// e re g io n .w z p .p l/site s/d e fa u lt/file s/p o te n c ja l_ w z ro stu _ se k to ra _ ic t_ w _ p o lsc e.p d f. 7. R y n e k u s łu g w P o ls c e 2 0 1 5 , w w w .a b s e l.p l.

8. h ttp ://sta t.g o v .p l/o b s z a ry -te m a ty c z n e /n a u k a -i-te c h n ik a -s p o le c z e n s tw o -in fo rm a c y j n e /s p o le c z e n s tw o -in fo rm a c y jn e /w y k o rz y s ta n ie -te c h n o lo g ii-in fo rm a c y jn o -te le k o m u n ik a c y jn y ch -w -p rzed sieb io rstw ach -i-g o sp o d arstw ach -d o m o w y ch -w -2 0 1 4 -r-,3 ,1 2 .h tm l. 9. h ttp ://w w w .p o s ta w n a ro z w o j.u n i.lo d z .p l/a d m in /z d je c ia /file /e b o o k s /Z A W O D Y % 2 0

P R Z Y S Z % C 5 % 8 1 O % C 5 % 9 A C L p d f.

10. h ttp ://w w w .w o rk s e rv ic e .p l/C e n tru m -p ra s o w e /In fo rm a c je -p ra s o w e /E k s p e rt-H R - k o m e n tu je /M lo d z i-c h c a -e m ig ro w a c -z a -p ra c a .

L A B O U R M A R K E T D E V E L O P M E N T F O R E C A S T I N T H E I N F O R M A T I O N S O C I E T Y

S u m m a r y

T h e fin a n c ia l p e rs p e c tiv e f o r 2 0 1 4 - 2 0 2 0 o p e n e d a n o th e r c h a n c e to s u p p o rt th e d e v e lo p m e n t o f th e in fo rm a tio n so c ie ty . T h e d ra ft o p e ra tio n a l p r o g ra m D ig ita l P o la n d as p a rtic u la rly im p o rta n t g o a ls p ro v id e s f o r s tre n g th e n in g th e fo u n d a tio n s o f d ig ita l d e v e lo p m e n t o f th e c o u n try , o n th e b a s is o f b r o a d a c c e s s to h ig h s p e e d in te rn e t a c c e ss, e ffic ie n t a n d u s e r-frie n d ly e -p u b lic s e rv ic e s a n d e v e r in c re a s in g le v e l o f d ig ita l lite ra c y o f so c ie ty . I n th e c o n te x t o f th e s o -fo rm u la te d g o a ls e x tre m e ly im p o rta n t is th e id e n tif i­ c a tio n o f n e e d s th a t in th e c o m in g fu tu re w ill sh a p e th e la b o r m ark et. T h e p a p e r is d e ­ v o te d d ia g n o s is o f th e s itu a tio n o n th e la b o r m a rk e t a n d to id e n tify is s u e s a n d tre n d s im p o rta n t to th e so c ia l se c u rity f o r w h ic h is b a s e d o n j o b se c u rity . T h e e m e rg in g s itu a ­ tio n is o f s tra te g ic im p o rta n c e f o r p r e d ic tin g la b o r m a rk e t tre n d s a re p a rtic u la rly r e le ­ v a n t i n th e c o n te x t o f d e m o g ra p h ic c h a n g e a n d th u s th e f u tu re o f th e co u n try .

K e y w o r d s : IC T , la b o r m a rk e t, n e w p ro fe s s io n s .