RECENZJE
P o ja w ia ją się ró ż n e se k ty ro z p rz e strz e n ia ją c e sw o je z a tru te „ m a c k i” na ca ły k raj. T ru d n o nie d o strz e g a ć te g o p ro b lem u i nie m o ż n a nie p o d e jm o w a ć p ró b w alk i, nie m o ż n a u d aw a ć, że nic się nic d z ie je i m ieć złu d n ą n ad z ie ję, że z a k o ń c z y się śm ie rc ią n atu ra ln ą . N ie p o z w a la n a to c o ra z w ię k sz a lic z b a oliar. N ie m o ż em y p rz y g lą d a ć się, g d y w ielu w ie rn y c h , p rz e ż y w a ją c taki, czy inny k ry zy s, w łąc za się w sz e re g i se k cia - rzy sz u k ają c zro z u m ie n ia , po m o cy , sen su i celu życia.
C e n n ą p o z y c ją , w z w ią z k u z p o w y ż sz y m , je s t
Anatomia sekty
ks. A n d rz e ja Z w o liń sk ie g o . K sią ż k a ta m o g ła b y słu ż y ć ja k o p o d rę c z n ik „ s e k to lo g ii” , g d y ż d o k ła d n ie. a z a raze m w sp o só b p rzy stę p n y d la c z y te ln ik a , w y jaśn ia w 14 ro z d z ia ła c h z ja w isk o sekt. P o le c a ła b y j ą w sz y stk im k tó ry ch in te resu je to z a g a d n ie n ie i ch c ie lib y sw o je w ia d o m o śc i u sz e re g o w a ć , p o sz erzy ć lub sk o n fro n to w a ć a ta k że ty m , k tó ry ch ten p ro b lem d o ty c zy b e z p o śre d n io , tzn. k tó ry ch b liscy są cz ło n k a m i sekt.A u to r p re z e n tu je te rm in se k ta w p o w iąz an iu z p o ję c ia m i k u ltu i relig ii. P ró b u je dać o d p o w ie d ź n a p y ta n ie o p rz y c z y n ę w zro stu p o p u la rn o śc i sekt w e w sp ó łc z e sn y m św ie cie . N astęp n ie k la ro w n ie , o d w o łu ją c się do k o n k re tn y c h p rzy k ła d ó w , c h a ra k te ry zu je stru k tu rę sekt, sp o so b y fu n k c jo n o w a n ia , rolę p rzy w ó d c y o raz m ie jsc e „ s z a re g o " se k c ia rz a w ow ej m a c h in ie d em o ra liz ac ji, z a b ija n ia g o d n o śc i, o so b o w o śc i i c z ło w iec ze ń stw a. P o d an e p rzy k ła d y d z ia ła n ia p o sz c z e g ó ln y c h se k t i ich „p ra w w ia ry ” , śm ie sz ą c z asem n aiw n o ścią , z dru g iej stro n y p rz e ra ż a ją sp o so b a m i m a n ip u la c ji c z ło w ie k ie m od su g e stii, p rze z środki c h e m ic zn e , na ag resji k o ń cz ąc . N ie p o ję te je s t, że c z ło n k o w ie se k t nie z a u w a ż a ją , iż są w y k o rz y sty w a n i np. ja k o ta n ia siła ro b o c z a . S z c z e g ó ln ie o d ra ż a ją c e są p ra k ty k i n a d u ż y ć se k su a ln y c h , o d z ie ra ją c e c z ło w ie k a z g o d n o śc i, c z y n ią c e go m o ra ln y m „ w ra k ie m ” . A u to r w sk az u je też sp o so b y p o s tę p o w an ia w o b ec o só b , k tó re p rz y n a le ż ą c do ja k ie jś sekty, p ró b u ją u w o ln ić się, co je s t z a d a n ie m n ie ła tw y m , a c z a s e m w rę c z n ie m o żliw y m i k o ń c z ą c y m się trag iczn ie.
K sią żk a ta zd a je się być o strze że n ie m , a je d n o c z e ś n ie a p e le m o c z u jn o ść , b o
„przeciwnik, diabeł, jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć'
(1 P 5,8). M o im zd a n ie m m o g ła b y o n a b y ć tez w sp a n ia ły m a n tid o tu m dla ro ze n tu z ja z m o w a n y c h „sek- ciarzy ".Anna Brulińska
Randall N. Baer, o. Samuel Rouvillois, W m atni New Age. New
Age - kultura i filozofia, W ydawnictwo M i Rhema, K raków 1996,
ss. 431.
W o sta tn ic h latach m o ż n a za o b se rw o w a ć ro z sz e rz a n ie się w p ły w ó w z ja w isk a o k re śla n e g o an g lo ję z y c z n y m te rm in e m „N ew A g e ” . T ru d n o je s t k ró tk o a z a ra z e m d o k ła d n ie sp re c y z o w a ć , czy m on o je st. O g ó ln ie m ó w ią c N ew A g e to p se u d o re lig ijn y ruch, k tó ry z a p o w ia d a „ n o w ą e p o k ę ” (ang. „new a g e ” ). O k re śla n y b y w a ja k o „ n o w o c z e s n a w ia ra ” w c z arn ą m a g ię, p o d k o lo ro w a n y n au k ą i e k o lo g ią je s t b a rd z o cz ęsto la n so w a n y p rze z m ass m e d ia i inne śro d k i pro p ag an d y . W iele ju ż n ap isa n o o z a g ro ż e n iach ja k ie n ie sie N ew A ge. Je d n a k je s t to te m a t cią g le aktu aln y . Z a g ro ż e n ia w c ią ż są o b e c n e , a co w ięcej n ara sta ją w z a stra s z a ją c y m tem p ie. N ic w ięc d ziw n e g o , ż e raz po
RECENZJE
ra z p o ja w ia ją się p o z y c je n a n o w o p o ru sz a ją c e w yżej w sp o m n ia n y p ro b lem . J e d n ą z n ic h je s t k sią ż k a R a n d a lľ a B a e r ’a i o. S a m u e la R a u v illo is ’a
W marni New Age. New
Age kultura i filozofia.
Z o s ta la o n a w y d a n a w 1996 r. n a k ła d e m d w ó c h k ra k o w sk ic h w y d aw n ic tw : W y d a w n ic tw a ,,M ” i „ R h e m a ” . O trz y m a ła im p rim a tu r K u rii M e tro p o litaln ej w K ra k o w ie.P o z y c ja ta sk ła d a się w ła śc iw ie z d w ó ch o d rę b n y c h części. A u to re m p ie rw sz ej je s t R a n d a ll N. B a er - cz ło w ie k , który o sią g n ął zn a c z e n ie w św ia to w y m ru c h u N ew A ge. B y ł u zn a n y m e k s p e rte m w je d n e j z g ałęz i N ew A g e zw an ej „ m o c ą k r y s z ta łu ’’, o ra z z n a w c ą filo z o fii ru ch u . D ru g ą c z ęść n a p isa ł o. S a m u e l R o u b illo is, k tó ry je s t k a p ła n e m i w y k ła d o w c ą filo z o fii w ľ E c o l e St. Jean , od 1982 r. w e w sp ó ln o c ie św. Ja n a w e F rancji.
P ie rw s z a c z ęść z a ty tu ło w a n a
W matni New Age
s k ła d a się z 12 r o z d z ia łó w o p a trz o n y c h p ro lo g ie m , e p ilo g ie m i d o d atk am i. N a p o c z ą tk u a u to r p rz e d s ta w ia h i sto rię sw o je g o k o n ta k tu z N ew A ge. R o z p o c z y n a k ró tk ą c h a ra k te ry sty k ą sie b ie p rze d z e tk n ię c ie m się z ru c h e m . D ale j u k a z u je m o m e n t p rz e ło m u , k tó ry d o k o n a ł się w o k resie m ło d z ie ń c z e g o k ry z y su d u ch o w e g o . N a stę p n ie p rz e d sta w ia sw o je p o g rą ż e n ie się w m a tn i N e w A ge. O p o w ia d a ja k p rz e z le k tu rę ro z m a ity c h k sią ż e k , o te m a ty c e zw ią za n ej z ru ch e m , n a rk o ty c z n e w izje, p rak ty k i b u d d y sty c z n e , u p ra w ia n ie jo g i, „ tec h n ik i m o c y u m y s łu ” , k o n ta k ty z d u ch a m i i w iele in n y c h p ra k ty k c o ra z b a rd z ie j w ią z a ł się z N ew A ge. M ó w i ta k ż e o sw ojej k arie rz e, u w ie ń c z o n e j p o z y c ją lid e ra. U k a z u je w re sz c ie d ra m a ty c z n y m o m e n t p rz e ło m u i dłu g ą, p e łn ą p o sz u k iw a ń d ro g ę n a w ró c e nia. O p o w ia d a ta k ż e o sw o im ży ciu po n a w ró c e n iu o raz o d z ia ła ln o śc i ja k ą p ro w a d z ił p rz e c iw ru c h o w i N ew A ge. W dalszej części p rz e d sta w ia ru c h z p o z y c ji b y łe g o d z ia łacza. U k a z u je m .in. sz ereg p rak ty k w y ra ź n ie za k a z a n y c h p rz e z P ism o Ś w ięte , p rz y ta c z a ją c o d p o w ie d n ie cytaty. P isz e te ż o ty c h p ra k ty k a c h , k tó re n ie są m o ż e w sp o m n ia n e p rz e z P ism o Ś w ięte , ale ze sw ej n a tu ry są n ie d o z w o lo n e , n ie b e z p ie c z n e i złe. U k a z u je też N ew A g e n ie ja k o od śro d k a, o d sła n ia ją c sz ereg n ie p ra w o śc i, k tó re c h a ra k te ry z u ją ten ruch. S ło w e m d o k ła d n ie p rz e d sta w ia z a g ro ż e n ie i to z w ielu a s p e k tów . P isz e ró w n ie ż c z y m ży je N ew A g e dzisiaj i o k ilk u d ro g ac h , k tó ry m i w ch o d z i w e w sp ó łc z e sn e sp o łe c z e ń stw o . U k a z u je ró w n ie ż sto su n e k ludzi z a a n g a ż o w a n y c h w ru ch d o ch rz e śc ija n . P isz e ró w n ie ż ja k p o m ó c in n y m w y rw a ć się z N ew A g e, a p e lu ją c je d n o c z e ś n ie o w ię k s z e z a a n g a ż o w a n ie się c h rz e śc ija n w ta k ą w ła ś n ie p o m o c . E p ilo g to list o tw arty do ludzi N ew A g e w k tó ry m au to r w o ła o o p a m ię ta n ie i s z u k a n ie p raw d y , sta ra ją c się u k az ać d ro g ę ku tem u . P ra c ę u b o g a c a ją d o d atk i - 7 in d e k só w , k tó re z a w ie ra ją ró ż n e te rm in y zw ią za n e z N e w A ge.D ru g ą c z ę śc ią p rez en to w an e j p rz e z e m n ie p o z y c ji je s t p ra c a o. S a m u e la R o v il- lo isa pt.
New Age - kultura i filozofia.
R o z p o c z y n a j ą w n ik liw a p re z e n ta c ja N e w A ge. Z a w ie ra o n a an a liz ę źró d e ł ru ch u , a ta k ż e c h a ra k te ry sty k i p o sz c z e g ó ln y c h je g o n u r tów. N a stę p n ie je s t an a liz a k ry ty c z n a ru ch u . P o niej a n a liz a filo z o fic z n a , k tó ra u k a zu je ró ż n e d z ie d z in y filo z o fii N ew A ge. D alej A u to r u k a z u je p ro b le m ż y c ia d u c h o w eg o . N a stę p n ie p rz e d s ta w ia c h rz e śc ija ń sk ie sp o jrz e n ie n a ta k ie sp ra w y ja k m .in. O s o b a C h ry stu s a , re lig ia , ła sk a, rz e c z y o sta te c z n e , k o n fro n tu ją c j e z p o g lą d a m i i w ie rz e n ia m i N e w A g e. O. S am u e l R o u v illo is k o ń c z y sw ą p ra c ę o g ó ln y m i w n io sk a m i n a te m a t ru ch u . D o p rac y d o łą c z o n y je s t an e k s, k tó ry z a w ie ra „K a rtę N e w A g e ” - m ó w ią c ą o z a sa d a c h d la c z ło n k ó w ru ch u i te c h n ik a c h fo rm a c ji w ra m a c h N o w e j Ery. P o z y c ja z a w ie ra ta k ż e b ib lio g ra fię.RECENZJE
S tre sz c z o n ą p rze ze m n ie k sią żk ę u w a ż a m za b a rd z o c ie k a w ą i w a rtą p rz e c z y ta nia. S k la d a się n a to sz ereg cz y n n ik ó w . Ju ż sam a, n a z w ijm y to k o m p o z y c ja , z a s łu g u j e n a u zn a n ie . N a jp ie rw p ra c a b y łe g o d z ia ła c z a N e w A g e, p o te m w ie lo a s p e k to w a
an a liz a d o k o n a n a p rze z w y k ła d o w c ę filo z o fii. P o z a tym k aż d a z d w ó c h cz ęści o d z n a c z a się c h a ra k te ry sty c z n y m i d la sieb ie za le tam i. P ra c a R a d n a lla B a e r ’a je s t g o d n a p o le c e n ia ze w zg lę d u n a to, że n a p isa ł j ą cz ło w ie k , k tó ry p rze z 15 lat m ia ł do c z y n ie n ia z N ew A g e
i
o sią g n ął n aw e t p o zy c ję lidera. S p o jrz en ie, k tó re p rz e d sta w ia w sw ej p rac y z y s k u je p rz e z to na dokladnos'cii
w ia ry g o d n o śc i. N a u w ag ę z a słu g u je ta k ż e fak t, że au to r u k az u je sz ereg n ie b e z p ie c z e ń stw g ro ż ą c y c h z w ła sz c z a m ło d y m p o s z u k u ją c y m lu d z io m . G am a zja w isk i p rak ty k N ew A g e p rz e d sta w io n y c h w całej p rac y R a n d a lla B a e r a je s t, bez żadnej p rze sad y b ard z o , b ard z o szero k a. U k a z u je n a m to ja k lic zn e są po la, n a k tó ry c h m o ż n a ze tk n ą ć się i p o g rąż y ć w N ew A ge. P rz e d s ta w ie nie ru ch u d o k o n a n e p rz e z R a n d a lla B a e r ’a d aje c z y te ln ik o w i, k tó ry się z n im z a p o zn a , d o ść d u ż ą o rie n ta c ję , g d y ch o d z i o to, c z y m je s t N ew A g e. N a d u ż ą u w a g ę z a słu g u je fa k t p rz y ta c z a n ia p rze z au to ra lic z n y c h cy tató w z P ism a Ś w ięte g o . D a je to m o ż liw o ść sk o n fro n to w a n ia zjaw isk i p rak ty k ru ch u N o w ej E ry z W o lą P a n a B o g a p rz e k a z a n ą w S ło w ie B o ży m . U m o żliw ia też a rg u m e n ta c ję o p a rtą na P iśm ie Ś w ię ty m w d y sk u sji n a te m a t N ew A ge. C iek a w y m je s t u k az a n ie p o g lą d ó w lu d zi N o w ej E ry na c h rz e śc ija ń stw o . D u ż ą z a le tą je s t u k az an ie w sp ó łc z e sn e g o o b lic za ru c h u i je g o d z ia ła ln o śc i w d z isie jsz y c h czasach . T ru d n o też nie d o ce n ia ć in d e k só w z n a jd u ją c y c h się n a k o ń cu pracy. To ty lk o n ie k tó re z zalet p rac y R a n d a lla B a e r ’a.R ó w n ie ciek a w ą , le c z n ieco b ard z iej p o w a ż n ą i n a u k o w ą je s t d ru g a c z ę ść p o z y cji. P re z e n ta c ja N ew A g e d o k o n a n a p rze z o. S am u e la R o v illo is ’a je s t ró w n ie ż b a rd z o d o k ła d n a sz e ro k a i w n ik liw a . N a u w ag ę z a słu g u ją an a liz y p o d e jm o w a n e z ró ż n y c h aspektów . D o k o n a n e w sp o só b sy ste m a ty c z n y i u p o rz ą d k o w a n y m o g ą sta n o w ić d o b re ź ró d ło n au k o w ej w ied z y o N ew A ge. N ie sp o só b też p o m in ą ć sz ero k iej k o n fro n tacji ru ch u z ch rz e śc ija ń stw e m .
C a ło ść p o zy c ji, cz y li ob ie raz em w zięte, d aje m o ż liw o ść w y b o ru w z a le żn o śc i od tego, cz eg o ch c em y d o w ie d z ie ć się n a te m at N o w ej Ery. K o m p o z y c ja p ra c y ta k że b a rd z o u ła tw ia d o stę p do p o trz e b n y c h in fo rm ac ji. T y tu ły ro zd z ia łó w tra fn ie u jm u ją isto tę z a w a rty c h w nich treści. D o d a tk o w o ro zd z ia ły p o d z ie lo n e są na w ę ż sz e b lo k i te m aty cz n e. To sp raw ia, że k sią ż k a je s t u p o rz ą d k o w a n a i w raz ie p o trz e b y w m ia rę ła tw o m o ż n a d o trz e ć d o p o trz e b n y c h in fo rm a c ji. P o z o rn ą w a d ą p ra c y je s t to , że p ie rw sz a je j cz ęść, d o ty c zy N ew A ge w U S A . P o z o rn ą d la teg o , że d zięk i ternu c z y te ln ik z E u ro p y m o ż e sk o rz y sta ć z d o św ia d c z e ń am ery k a ń sk ic h . Je st to w aż n e teraz, gd y fala N ew A g e co ra z b ard z iej ro z le w a się ta k ż e w n a sz y m kraju.
R a n d all B a e r w y ra ził sw o ją o p in ię o ro z sz e rz a n iu się ruchu:
