Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika - Biblioteka UMCS

ANN ALEŚ

UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA

LUBLIN — POLONIA

VOL. XXXVIII, 11 SECTIO C 1983

Instytut Biologii UMCS Zakład Systematyki i Geografii Roślin

Barbara TARANOWSKA

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika

AcconnapnM cereTajibHbix pacTeunfi u nx flMHaMmca Segetal Plants Communities and Their Dynamics

WSTĘP I METODA BADAN

W ramach ogólnopolskich badań, zorganizowanych przez Zakład Ekologii i Zwal­

czania Chwastów IUNG we Wrocławiu, wykonano prace nad przebiegiem zmian zbiorowisk chwastów pól uprawnych. Badania te miały na celu przede wszystkim określenie zespołów towarzyszących uprawom w zmieniających się warunkach gle­

bowych oraz wykazanie cyklicznych zmian w zachwaszczeniu pól w zależności od pór roku, upraw i regionów geobotanicznych.

Badania prowadzono w latach 1973—1976 na terenie byłych województw: lubel­

skiego i kieleckiego (ryc. 1). Wydzielono po 5 powierzchni badawczych, 1—2 ha każda, na glebach: rędzinie kredowej (Bezek, Lasocin), czarnoziemie (Hrubieszów, Chybice), glebie brunatnej powstałej z lessów (Dąbrowica, Opatów), glebie taieli- cowej powstałej z piasków gliniastych (Pułankowice, Jastrząb), glebie bielicowej powstałej z piasków słabogliniastych (Janów Lubelski) i glebie bielicowej powstałej z glin (Koniemłoty). Dane klimatyczne tych terenów zestawiono na tab. 1 i 2.

Każda z powierzchni badawczych obejmowała 6—12 pól (razem 90 pól). Na poszczególnych polach prowadzono badania w 4 różnych porach roku: wiosną, wczesnym latem, późnym latem (w czasie sprzętu zbóż) i jesienią (przed sprzętem okopowych). Polegały one na każdorazowym wykonaniu zdjęć fitosocjologicznych metodą Braun-Blanąueta (2) na powierzchni ok. 250 m2. Wykonano 1221 zdjęć fitosocjologicznych. W sierpniu 1976 r. pobrano 50 próbek glebowych. Analizy pró­

bek wykonano w Laboratorium Geochemicznym UMCS w Lublinie. Skład mecha­

niczny pobranych próbek glebowych oznaczono metodą Casagrande’a w mo­

dyfikacji Prószyńskiego, pH — metodą elektrometryczną, zawartość przy­

swajalnego fosforu i potasu — metodą Egnera -Riehma, węglanu wapnia — metodą Scheiblera, próchnicy — metodą T i u r i n a. Uzyskane dane ekolo­

giczne zestawiono w tab. 3—6.

Zdjęcia fitosocjologiczne uporządkowano metodą fitosocjologiczną (2, 5, 17). Za

podstawę klasyfikacji przyjęto system podany przez K o r n a s i a (7). Dla zdjęć reprezentujących te same zespoły obliczono stałość gatunków (tab. 7). Z kolei sze­

regi liczb reprezentujące stopnie stałości w poszczególnych zespołach uporządko­

wano statystycznie przy zastosowaniu wzoru Jaccarda i Steinhausa (11).

Nomenklaturę roślin podano według Szafera, Kulczyńskiego i Pawłow­

skiego (16).

ANALIZA FITOSOCJOLOGICZNA

W wyniku przeprowadzonych badań fitosocjologicznych wyróżniono 7 zespołów, 15 podzespołów i 8 wariantów (tab. 8). W uprawach zbożo­

wych występują: Herniario-Polycnemetum, Vicietum tetraspermae, La- thyro-Melandrietum i Caucalido-Scandicetum. W uprawach roślin okopo­

wych wykształciły się: Echinochloo-Setarietum, Galinsogo-Setarietum i Lamio-Veronicetum politae. W obrębie niemal wszystkich tych zespo­

łów wyróżniono podzespoły: a) na siedliskach mokrych podzespoły z Po­

lygonum amphibium var. terrestre; b) na siedliskach żyznych podzespoły ze Stellaria media; c) na siedliskach kwaśnych — ze Spergula arvensis;

d) na siedliskach kalcyfilnych — z Tussilago farfara. Nadto na siedliskach

dobrze uwilgotnionych wyróżniono warianty z Rorippa siluestris, a w

uprawach wieloletnich — warianty z Lolium perenne. Skład florystyczny

i warunki ekologiczne opisanych zespołów nie odbiegają od podobnych

zbiorowisk występujących na Lubelszczyźnie (4).

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika 139 Tab. 1. Średnie temperatury powietrza okresu wegetacyjnego (IV—X) dla stacji me­

teorologicznych byłych województw kieleckiego i lubelskiego w latach 1956—1965 (wg Roczników Meteorologicznych)

Mean air temperatures of vegetation period (IV—X) for meteorological stations of former Kielce and Dublin provinces in the years 1956—1965 (acc. to Meteorological

Annualsl

sases ssstr ssa a antccbsk erssrseaasasssssass assi

M u

5Stations i 1956 i 1957 1 1958 i 1959

nn ⁱ °C i

°c

¹

°c • °c

JscSŁWSaessssasatsf«ESasassE^asas«s#awws»s^==ssxss

»Susko-Zdrój 1 13,1 1 13,7 ¹ 13,8 • 14,0

gStaesów ¹ 13,2 J 13,5

•j Radom , 12,8 , 13,2 I 13,4 , 13,8

(Nowa Słupia i 12,7 1 13,3 1 13,2 i 13,b u« Lipowa 1 12,5 1 13,0 ¹ 13,1 1 13,2

i! Lublin J 12,9 ‘ 13,3 ¹ 13,3 1 13,5

j} Chełm , 12,8 , 13,3 ₁ 13,2 I 13,5

jj Zamość i 12,9 i 13,2 1 13,4 , 13,2

ii Janów Lubelski ^{I-I - 1} - I 13,7

" Kraśnik

t 1

1 1

a ass ssawa asa -s»3=i«e 25t»a:s»s»s«ri=»e as cawraasas

ssaswwssse ssawassa M »»«•■■■■■■■»'

Lata - Years llir

1960 1 1961 1 1962 l 1963 i 1964 1 1965 1!

°c

¹ °C 1

°c 1 °c 1

°0 1

°c. !!

SBWSSsfesESS SS =fcaaasaashsaasBs^aascBsa^l

13.3 1 14,4 1 - - 1 " tl

12,7 1

| 13.5 ; 12,2 i14>4: 13,3j 11,9 H 12,8 1 14,8 , 12,9 l 14,8 , 13,9 , 12,5 !', 12,8 1 13,9 i 12,5 i 14,5 1 13,8 i 12,6 "

12,7 1 13,8 ' 12,5 1 14,5 1 13,a 1 12,5 H 11,7 I 13,9 ; 12,7 i 14’8 , 13,8 ( 12,4 ,(

12,9 1 13,8 , 12.5 i 14.8 i 14,0 , 12.2 ;;

13,0 1 14,0 i 12,9 1 - 1 13,3 'i 11.9 » 13,4 1 14,4 i - 1 14,9 1 13,9 ' 12,9 ;;

- 1 I 12,4 *14,5: 13,6 J 12,1 «

rsaaas= . sssssa sas=»aw=SSWWBWwl

Tab. 2. Suma rocznych opadów z okresu wegetacyjnego (IV—X) dla podanych stacji meteorologicznych (wg Roczników Meteorologicznych)

Sium of anmual rainfalls and vegetaition period (IV—X) for the given meteorological stations (acc. to Meteorological Annualis)

; Stacja

I!II ■ I)

Łata - Years Stations

i 195b ' 1957 ' 1958 1 1959 1 1960 ’ 1961 1 1962 1 1963 1964 1965

i mm • mm 1 mm

* jj

mm mm ¹

4

mm * mm mm • ram

Busko-Zdrój ⁱ 526 419 : 520! 717 : 525 ¹ 1

i Z371Z*J Z300Z , Z430Z JZ371Z J Z57OZ ,Z338Z ₁

Staszów ⁱ «. 1 l b11 » 485 • 797 • 547 ¹ 614 • 503 534 567

i 1 iZ434Z i Z336Zi Z646Z1Z37OZ 1 7455/ 1 Z387Z Z331Z 74077

Radom » ¹ 506 ! 556 : s62: 719 458 ^» 687 ' 464 453 581

l /361Z ' ^Z369ZJZ348Z JZ43OZJ 7585/ J 72697 1

1 7532/ J Z355Z 72957 7419/

Nowa Słupia ^l 893 i 614 i 823 i 821 i 1115 1 851 t ' 706 1 668 566 627

1

i Z598Z , Z423Z1 Z609Z i76437i 788971 Z54OZ 1 Z485Z , Z52bZ Z289Z 7439/

Lipowa l 1

435 ! 512 : 5°3: 752 ' 460 ¹ 1 - 396 515

1 Z419Z ' Z374ZJ Z396Z ' Z366Z ' Z621Z 'Z337Z ¹1 7498/ ' Z312Z 72407 Z399Z

Lublin ⁱ 555 i 556 i 614 i 553 i 718 1 422 1 730 i 543 524 573

i

i Z3«1Z i Z414Z i Z 3907 l 74017, Z631Z 17250/ 1 Z499Z 1 Z376Z Z273Z Z384Z

Chełm i 495 ' 519 ' 530 ' 465 ' 481 1 464 ¹ 558 ' 423 488 556

i Z372Z 1 Z 4147 ' Z 3827 'Z32OZ 1 Z34OZ ' 7340/ ¹ 7375/ 1 Z292Z Z273Z Z399Z

Zamość ⁱ 518 , 572 i 595 l 594 t 725 ¹ 447 1 640 1 «. 5t>4 527

i Z351Z , Z427Z , Z 4007 , Z4C7Z, 75817 , 73167 1 Z431Z , 7346/ Z389Z

Janów Lubelski l — • • «. 1 632 1 889 1 479 ¹ 615 ' 506 531 887

i 1 ■Z416Z' Z667/ ' Z32OZ ¹ Z431Z ' Z339Z Z298Z Z571Z

Kraśnik ⁱ 1 - 1 1 583 569 611

i 1 1 Ż494Z . 7448/ Z341Z Z422Z

sLaasBaauaasswsaw mas

W nawiasach podano sumę opadów w okresie wegetacyjnym.

Sum of rainfalls in vegetation periods was given in brackets.

Tab. 3. Niektóre własności fizyczne gleb badanych miejscowości w byłym woje­

wództwie lubelskim

Some physical properties of soils of the investiga,ted localities in the former Lublin province

ps*aaaaB33*rBE^ł=scBZ3=I .—.t uskss.- BBSssss as«* asa asaaasasssussasss ss~ se sr.s sssssbcsssbbssbbzsass sass sssssss

n

JJ Miejscowość

” Locality

ii

u

• Nri poletka , Grupa |

mechaniczna Procentowy udział frakcji o średnicy w mm Per cent share of fractions of o diameter in mm

IIN

i i i

No. of

plot , Mechanical

, group i

i pieaek

sand pył

duet ił

8ilt

llu N

nw i i i—

1- 0,5- 0,25- 0,1- 0,05- 0,02- 0,005- <0,002 UII

H i ’ - 0,5 -0,25 -0,1 ■0,05 -0,02 -0,005 -0,002 M

■41 J^= 3SBSS SSSSSSS^{asssissa ssa= 1} BBS as SSS3SSBSS SB = Asassasusssas sss saaa sa sssa saaaBS a sss sa sasaawsaa

II 1 i pył ilssty 1 - 1 - 16 44 24 6 9 II

u Dąbrowica 1 2 i eilt duet 1 ^— 1 • 14 45 22 11 7 II

u 1 6 | * 1 — 18 44 17 4 16 li

n 4

■ 1 2 * piesek gliniasty lekki 1 6 15 33 9 23 8 4 2 U

n • light loam sond 1

25 II

u Pułankowlce 3 i piesek gliniasty mocny pylasty ^b 13 29 9 11 4 3 II

8 1 a i hard loam duety sond 6 14 30 9 25 10 3 3 u

II i 9 , glina lekka silnie apiaesczo — 5 13 27 8 26 14 4 3

II a na nylaexa

H i • light atrongly sondy duety loam 5

a “II

n i 4 i piasek Pliniasty lekki 1 11 18 39 11 10 8 1 2

n 8 , light loam eand 1 13 19 36 10 10 7 2 3 s

5 Janów Lubelski 7 piasek słaboglinieety 14 23 41 8 7 3 2 2 u

a weakly loamy sand

ił-...

a 1 1 i 1 9 3 6 4 10 15 21 32

-IIII

an i 6 i glina ciężka 1 10 8 11 4 17 ^’7 9 24 u

i 8 , heavy loam | 5 4 6 4 9 16 17 39 II

u Bezekn i 10 glina średnia 13 7 13 5 15 17 9 21 II

a i ’ raedium-heavy loam

if--- --- J -II

a 2 i » « 1 - 15 47 24 6 7 8

a i 6- 1 ^— 14 45 23 8 9 II

« Hrubieazów i 7 . pył ilasty ^— 1 - 13 44 23 7 12 N

a

ii i 11 elit duert

i 1 1

bsbbbbsaaaaza

14 43 22

a>aamaMM«MaaaBn

8

■aaacaaaa

12 «u

Tab. 4. Niektóre własności fizyczne gleb badanych miejscowości w byłym wojewódz twie kieleckim

Some physical properties of soils of the investigated localities in the former Kielce province

UMiejscowość

«Locality a

3

u HSe a<

Usa.aaaaaar

i«ps»aMSB3=s

1 Sr ' i poletka ' NO. Of ! 1 plot ( 1 1

Grupa mechaniczna Mechanical groupa

1 1

«---

Procentowy udział frakcji c średnicy w mm "

Per cent share of frection of a diameter in mm

au

1 1

placek

sand pył

duet ił

Bilt

m

-Ił

II

N

II 0,5-

-0,25 -0,25- 0,1- 0,1 -0,05 0,05-

—0,02 0,02-

-0,005 0,005- <0,002 -0,002

' 1 .

l 8 8 14 9 17 15 9 20

a 2 l glina średnia pylsata i a 8 15 9 17 17 9 17 11

J1 Koniemłoty meuium-heavy dusty loam 7 7 12 12 20 12 12 18 II

i 7 1 ’• 7 8 •14 8 21 12 11 19 II

- u -

łł

i 2 ' glina lekko silnie II

Bpianzczona 1 13 13 31 14 9 7 3 11 II

a light atrongly eendy loem 1

16 II

u Jastrząb placek gliniasty lekki i 17 35 12 8 6 3 3

a

light loam eand 1 1? 14 33 13 10 7 3 5 H

> 7 15 34 12 9 6 4 4 II

i

II

^{i 9 1} Diapek gliniasty mocny 1 13 13 32 14 10 7 4 • 7 II

hard loam sand 1

}•...

II 3 i — 1 - — 15 44 25 6 9

i, Chybi cc ^{1 < ,} rył ilaety — 2 * 13 44 21 6 14 ^N

h ' 7 , cilt duet

_ 1___ 1 - 13 47 23 6 10

n

a8 ; 6 : pył zwykły

common duet

1

1 “ 3 - 14 50 20 5 8 N

Opatów

i

n ^{* ® :} pył ilasty 1

2 13 49 21 5 10

aa nilt euot _U

Iit ^{: 2 *} glina średnie i 6 7 1« 10 13 13 8 25 0

uLasocin ? ' medlum-heavy loamglina lekka słabo i 7 9 22 9 14 13 5 21 II

8

oniaszczona : 9 11 26 7 19 11 5 12

(i

a

"bBBSZZZB* BBS 4a trata a aaaaaa

light weakly sandy loam

tatrtirttaait ■■ciieim* ar z

1 7 sstriai

10 2ó 8

>■«■■B«*BSBB«B»BSZW

19 13 5 12 il

a

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika 141

"1

Tab. 5. Niektóre własności chemiczne gleb badanych miejscowości w byłym woje­

wództwie kieleckim

Some Chemical properties of soils in the investigated Localities in the former Kielce proyince

S Miejscowość 5 locality

Nr poletka No. of olot

Zawartość próchnicy

w £ Content of humus

in %

Zawartość CaCO^ w % Contont of CaCO^ in %

pH

Zawartość łatwo dostępnego dla roślin w mg/100 g gleby |[

Content of easily acceesiblen for plants in mg/100 g soil

--- —---j.---—41

. v n

S— f"

« Koniemłoty i

i 1 ¹₁ 3,15 l

0,82 ^I 5,1 ¹₁ 5,8 1 3,4 1 10,5

Ui i 2 » 2,84 i 0,21 1 ^4,3 1 5,0 ¹ 5,6 ₁ 47,0

n i 5 1 4,02 i 0,62 1 5,6 1 6,5 ^I 4,4 1 10,0

t

_{i 7 • 3,46} i 0,0 f 5,5 ¹ 6,4 2.0 ¹ 10,0

- r-

’ Jastrząb ^» 2 > 1,29 ⁱ 0,0 ¹ 5,8 ¹ 6,6 ₁ 8,9 i 18,8

i 5 1 _1,08 i

0,41 ¹ 4,8 ¹ 5,3 1 8,4 ⁱ 32,2

i 6 • 1,08 _i 0,0 j 4,ó ₁ 5,2 ¹ 1.7 _iⁱ 21,2

i 7 1 1,29 i 0,0 1 5.3 1 5,8 1 3,4 i 9.6

i 9 I 1.19 i 0,0 ¹ 4,6 1 5,2 5,3 ⁱ 23.3

-r -

J Chybice ⁱ 3 1 1.39 i 0,0 ^J 3,7 ¹ 4.5 ₁ 19,2 ^t 48,8

i 4 1 2,12 ⁱ 0,0 ⁱ 4,5 ¹ 5,3 1 13,9 ^t 20,6

7 2,38 ⁱ 0,0 5,2 6,1 ¹ 8,1 ⁱ 5,6

- 1 -

S Opatów i 6 1 2,28 _i 1,03 • 6,1 ₁ 6.9 ¹ 45,2 _i 55,2

i 7 1 2,59 i 0,41 1 6.7 1 7,2 ¹ 36,4 i 30,7

1

^{i 8 1 1,65 i 0,0 1 5,3 t} 5,9 17,3 ⁱ 15,6

J-...

■ Lasocin

^{i 2 1} 1,96 ^l 12,17 ¹ 6,6 ¹ 7,1 1 20,6 ⁱ 10,5

N ⁱ 6 1

1.91 ⁱ 1,85 ¹ 6,7 ¹ 7,2 1 15,2 ⁱ 12,0

B

■ » 7 1 3,05 _i 5,36 ₁ ^6.4 ₁ 7.1 1 35,4 • 12,0

1 i 9 1 2,02 l 0,41 1 6.1 1 6,5 1

1 15,6 i 15,2

■ dxa«a.a

' ’ ’ J

DYNAMIKA ZESPOŁÓW I PODZESPOŁÓW SEGETALNYCH

Różnicowanie się zbiorowisk segetalnych (chwastów pól uprawnych) uwarunkowane jest kolejno następującymi czynnikami (1, 3, 10): 1) ro­

dzajem upraw; 2) typem gleby (bielice, gleby brunatne); 3) stosunkami wodnymi; 4) żyznością gleby.

O dużym wpływie upraw okopowych lub zbożowych oraz gleb na

zbiorowiska chwastów mówią między innymi prace: K o r n a s i a (6),

Fijałkowskiego (4), Matuszkiewicza i Falińskiego (9),

Sałaty (14), Wiśniewskiego (18), Wnuka (19) i Wójcik (20,

21). Wyróżnia się w związku z tym zespoły skorelowane na określonych

typach glebowych i rodzajach upraw. W niniejszej pracy wskazano na

konieczność uwzględnienia jeszcze dwóch dalszych czynników: tref izmu

i uwilgotnienia. O ile bowiem rodzaj uprawy i typ gleby wpływają na

zróżnicowanie zbiorowisk w randze zespołów, o tyle żyzność i stosunki

wodne decydują o zróżnicowaniu podzespołów oraz wariantów. Uwzględ­

niając te 4 czynniki, wyróżniono w badanym materiale 5 par zespołów skorelowanych oraz ich odpowiednie podzespoły (tab. 9).

W pracy nie analizowano skąpych materiałów powiązanych ze stoso­

waniem herbicydów. Jak wykazały badania, zwłaszcza Roli (12), K u ż- niewskiego (8), Sicińskiego i innych (15), mają one również duży wpływ przy kształtowaniu roślinności segetalnej.

OMÓWIENIE WYNIKÓW

1. Potwierdzono znaną wcześniej zasadę par zespołów następujących po sobie w zależności od upraw zbóż lub okopowych: a) na ciężkich rę­

dzinach kredowych w uprawach zbóż wykształca się Caucalido-Scandi- cetum, a w okopowych — Lamio-V eronicetum politae; b) na średnich i lekkich rędzinach kredowych w uprawach roślin zbożowych występuje Lathyro-Melandrietum, a w okopowych — również Lamio-Veronicetum politae oraz Galinsogo-Setarietum; c) na glebach brunatnych, powstałych z lessów i glin oraz z piasków gliniastych, występują w uprawach roślin zbożowych Vicietum tetraspermae, a w okopowych — Echinochloo-Seta-

Ta<b. 6. Niektóre własności chemiczne gleb badanych miejscowości w byłym woje­

wództwie lubelskim

Same chemica.1 properties of sails in the investigated localities of the former Lublin province

Miejscowość Locality

Dąbrowica

Pułankowioe

Janów Lubelski

Bezek

Hrubieszów

Nr

poletka No. of plot

1 6

8

10 2

6 7 11

Zawartość próchnicy

w % Content of humus

in %

1,55 1,55

1,28 1.55 1,76

1,b5

2,07

1,50 1,55

1,50 2,02 1,91 2,28 2,48

2,59

2,07 2,07 2,02

Zawartość CaCO^ w % Content of CaCO^

in %

0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,82 0,0 0,0 0,82 0,0 19,99

2,05 4,10 16,40 1,64 0,41 0,41 0,21

pH Zawartość łatwo dostępnego

dla roślin w mg/100 g gleby Content of eanily accessible for plants in mg/100 g soil

5,6 4,4 4,9

6.4 5,3 5.5

21,7 14,3 9,4

23,6

15,2 11.4 4,0

5,1 4,5 4,0

4.7 5.8 5.3 4.3

4,4 2,0 2,6 14,5

25.2 7,7 8,0 60.2 6,3

6,6 5,8

7,4 7.2

6.3

13,0 14,2 10,6

8,9 5,0 3.4 6,5

6,3 6.3 6.4 6,0 6,3 6,3 6,2

7,3 7,0 6,7 7.0

8,0 11,0 5,6 20,0

20.7 17.7 47.5 52.5 6, i

6,9 6,9 6,7

24,4 6,3 14,6 14,6

22,3 9,0 24,5 11,0

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika 143

Tab. 7. Stałość gatunków roślin w różnych uprawach w badanych miejscowościach Constancy of plant species in different cultivations in the investigated localities

Wyzazmidjwc&woóci 1 rodzajów uprawy wykaz gatunków

Łiat of localities. and types of cultivatior.s List of species

1 2 J 456 ? 8 9 0 1 2 3 * 56 78 9 0 1 2 )4 5 6 7 dj 0 1 2 H56 70 b 0 owztowziowziowzóowziowzśowzśowzśowzśowzś XI. Rudero-Secalietea:

Agropyron repens Arnoracia lapathifolia Artemisia vulgaris Atriplezpatulun Bidens tripartitus Berteroa incana Capsella bursa-pastoris Chenopodium albun Convolvulusarvensis Cirsium arvense Descurainia sophia Xquisetum arvense Erlgeron canadensis Galeopsis tetrahit Geranium pusillum Łinaria wulgaris Melandrium albun Plantago naior Polygonun aviculare Polygonum persicaria Poa annua

Potentilla anserina Rorippa silvestris Rumex crispus Rumex'obtuaifolius Sonehus oleraceus Sisymbriun officinale Stellaria nedia Senecio vulgaris Thlaspi perfoliatun Tussilago farfara

Rz. Secali-Violetalia:

Anagallis arvensis Geraniumdlssectum Lapsana communis Mentha arvensis Hyosotis arvensis 0xalisstricte Polygonum convolvulus Raphanus raphanistrun Sinapisarvensi6 Sonehus arvensis Spergula arvensis Stachys palustrls

Thlaspi arvense . • Tripleurospermum inodorun 1 •

Viola arvensis 2 2

Yeronica arvensis 2 3 Prz. Polygono-Cbenopodletalia:

5544555555455555455555343534454444335143 12 1111

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 . 1 1 2 2 3 1 2

1 1 . 1 1 1 . 1 1 1 11 1 2 1 2 1 1 1 1 1

1 . 1 . 1 1

1 1 1

1 . 2 3 2 2 2 2 2 3 2 2 4 4 3 42 4 3 4 3 5 3 2 23 2 32 342 2 4 1 1 2 1 11 5 35 44 4 5 5 5 5 5 55 543 5 3 5 55 1 3 443 4 3 54 5 55 5 5 5143 4 45 5 3 3 2 2 5 4 4 4 4 3 4 44 4 4 44 4 4 4 5 2 454 3 3 4 3 4 2 2 4 3 4 4 1 1 1 1 4 44 2 4 4 44 4 4 45 54 5 442 5 3 3 3 * 4 44 45 24 3 53 443

1 1 . . 1 1 1

5 4 45 4 2 3 3 4 4 4 4 41 * 5 1 111 1 1 3 5 3 3 3 1 3 4 5 3 * 1 1 24 2 2 242 3 2 3 2 2 4 1 1 14 1 42 3 1 2 1 3 1 1 1 11 4 2 4 1 . . 2 122 2 1 2 4 3 3 1 11 111 1 2 1 2 . 1 2 2 1 3 2 1 . 1 2

1 . 1 1 1 1 1 . 1

1 . . 1 3 1 1 1

32 44 1 3 1 1 2 3 33 2 3333424453 3 2 323 2 4 2 2 14 12 2 1 1 1 . 1 1 1 1 1 1 1 2 11 1.1 2 1 1 1 . 1 14 1 21 . 1 1 1 2 3 1 . 1 • 1

• . 1 • 1 1 1 1 1 1 1 1 . . 1 1 1 1 1

4 1 3 4 5 4 5 4⁴ 3 4 3 4 4 4 5 44 4 55 344*5*3 4 4 34 4 4 5 5 5 2 3 3

. r 1 1 2 1 1 1

•

1 1 . ^. . 1 1

1 . 1 1 1 1 1 2. 2 2 . • . 1 . 1 1 11 1 1

2 1 2 1 3 32 3 1 1 1 2 3 423 2 114 3 3 3 1 . 1 2 3 1 2 2 1 1 1 . 1 1 1 11 11 1 . 1 1 . 1 1 11 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1.

1 . 1 1 . 1 1 1 1 1 2 2 12 2 1 1 1 1 . 1 . 2 2 1 114 1 2 1

1 1 . . 1 1 1

4 2 3452,453*45555**55544543*44454544442 4 3

1 1 1 1 1 1 1

1 . 1 1 3 3 3 3 . • • • 1• 2 1 11111

3 1...

.11..

1 3 2 3 3 2 2 2 2 2 1112 1

12 2 2 1 1 111 112 3 3 2

2 3 1 1 . 1 2 3 2 3 3 3 3 3 4 444433224444433

,1.1111.11....

34443445445414 .1.23323334313 .1.233221111.1 1112 2 231 111445 ...1.111.1 . 1.21323432454

323343445343 323324443544

122132123233432232231334 2231223221111.1...111 411111311.1,21. 21. ...111 422222122212332231.111.1 523342143253322212444123 ...1111111. .1...1..1 343445453435343443321524 ...11. .1.. .1.21.. ....1 3534353545254435344544243

443323233333324322.233344-

53323445433344334 3^32111.

111. .11111. 11.......1..

224322323354422324.332321 4443433442344. . . .23343333 3444453434544444434335353 2

1 2 1 Amaranthus retroflexus

Eryslmumcheirantholdes Crodiumcicutarium Polygonum ąinus Solanumnigrum Veronlca agrestis Yicia hirsuta Digitarla ischaemum

Echinochloo-Setarietum:

Echinochloa crus-galli Galinsoga parviflora Galinsoga quadriradiata Setaria glauca Setaria riridls

Zw. Bu-Polygono-Chenopodietalia polyspermi:

Lanio-Veronicetum politae:

luphorbiahelioscopia Fumaria offlcinalis I.amium amplexicaule Lamiurn purpureun Sonehus asper Veronicapersica Yeronica polita

Prz. Centauretalia ęyani:

Agrostemma githago Anthemis arvensis Centaurea cyanus Llthospormum arvense Paparer rhoeas

Pisun satirua ssp. arvsnse Yicia satira

...1.11..

3 . . . . 1 . . . 422131111 .1111....

.... 1 . 1 ... . 11111112.1.

. . 2 1 . . 1 . ..1.1...

. 1 ...1111

2 2 1 1 1 • 4 3 114 11.13 .... 1 4 5 3 4 4

2212233224 1...

4 3 2 33 1

2 3 1 . . 3 3 5 111111 1...

4 4 1112.

3 4 1 1 2 3 1

41132224312331.421222111

411151114

422341111 1.53125.1.2,

. 1 52123.1..

...1.1.3.23.

311232121. 11321 2 2 4121

412341123. 1.431243231,

11

1

2 11 3 3 1

.1.1.311.31.

.111.11.1211

.11.11. .11.1

121113321422 ...1*.

..1...12,...

1.3223333434224 214.11213242213 ..1...1131...

...1 • • • 1 . . 1 . . . 1...

1.21.121111.112

1311141123222211

• 1 • • • 1. 1 • 1• 1...

1211221113311321.31.

11. ..111. 131112 1. 11.

.22121111111122211..

33333542245334442241 ...1.11. ...11311..

. • . 1 • • 1 • . . . 2 . . 1122123222533.

12231223121321 ..121213123411 .121.224121311

. ...1 . .

111111.111.1.1

2 122 11..

4 111 2 1 . . 1112 4 3 2 3 1111

.111.24131.

12.11331132 12...112 1 13.1.113241

1 1

Ciąg dalszy tab. 7 — Table 7 continued

Wykaz gatunków Lifct Oi' species

Zw. Aperionspi»ae-venti:

Apera spica-vor.ti Aphanes arvensis Arabidopsis tbaliana Erophila verr.«

Kyosurus mininus Rumex acetosella Sclerantnusar.r.uus '/icia angustifolia Yeronica óillenii Veronica hedenfolia Veronica tripr.yllos

Herniario-Foly unemetua:

Herr.iariahirsuta Polycr.ecunarven»e

Vicietuotetrasjsrmae:

Bromus socalinus Polygonum tomentosum Wicia villosa Vlcia tetrasperma

Zw. Caucalidion daucoidis:

Avena fatua Aethusa cynapium Loliuia temuler.tum Ranunculus arvensis Valerianella dentata

Lathyro-Melandrietuns:

Consolida regaiis Euphoroia exigua Lathyrus tuberosus Melandriumnoctiflorum Neslla paniculatA Sfcerardia arwonsis

^auca lido-Scanći cetum:

Anagallis fena na Adonisaectivalis Caucalis daucoides Suphorbi-t faicata Fumiria vaillantii Galiumtricornutum Stachysannua

Gut. towarzyszące:

łąkowe: Achillea millefolium Antnoxantfcum odoratum 3romus mollis Centaurea jacea Cerastium vul atum Centunculus rainlmus Dactylis gi r.orata Daucus carota Eąuisetum palustre Festuca rubra Galium mollugo Knautia arvensis bolium perenne Łeontodon autumnalim Prunalla vulgaris Phleum pratanse Poa pratensis Rumexacetosa Ranunculus repens Sagina procumbens Trifoliumpratense Trifoliumrepena Trifolium ca.apestre Taraxacumofficinale Veronica chamaodrys

leśne: Galeopsis pubescens Gleenoma hoderacea Viola ndrabills

kserotermiczne:

Campanula rapunculoides Cerastium nrvenne Coronilla varia Euphorbla esula Falcaria vulgaris Rubus caeslus Sedum rnaxlmum Trifolium arvenss

Wykaz miejscowości i rodzajów uprawy Listef localities andtypes of cultivations

1 2 3 4 5 67B90 12 J4567#S0 12n56?U9O 1 234 5 8?85ll OWZBOWZBOWZŚOWZŚOWZŚOUZŚOWZŚOWZŚOWZŚOWZŚ

1 1 3 1 1 1 1 3 1 2 3 1 2 2 1 12 1 1 1 2 1 1 2 1 3 2 2

1 1 1 1 1

1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 3 2 1 1 1 1 1 1 3 1 . 1 1 1 . 1 1 1 . . . . 1 • •

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1. 1 1 1 1

1 1 1 1

3 1 2 2 3 3 3 4 1 3 2 1 1 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 . 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 3 3 1 2 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 . . 1 4 3 3 . • . 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 . . 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 12 1 1 1 1 1 1 11 1

1 • 1 • • 1 1 1 1 1 1_• 1 1

1 1 1 3 1 1 1

• 1 1 1

1 1 1 1

1 . 1 . 2 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 2 1 1 1 3 1 1 1 2 2 1 1 1 . . 1 1 •

1 1 1 1 1

1 2 3 2 1 3 3 3 12 4 2 2 3 35 1 2 2 3 1 2 2 2 1 ¹ 3 1 1 15 1 1 2 2 3 1 11 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1

1 1 1 1 11 2

1 1 1

1 1 1 1 .

1 1 1 • 1 1

1 1 1 1 2 X1 2 3 2 1 3 *2 1 3 1 1 2 3 2

1 1 1 2 21 1 1 3 1 22 4

1 1 21 1 1 2 1 1 1 1 2 2

1 1 1 . 2 2 2 4 2445 3 33 4 5 2 3 3 ^. 1 3 3 5 1 1 1 . 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 . . . . 1. 1 . 1 1 2 2 1 2 1 3 2 2 1 1 1 2

1 1

2 1

. . 1 . . . 1 . 1 . .1...11.

1.1.1.1.11

112 3 .13 1 .11.

.111 1 . . . 111.

12 3 3

1 1 2 1 1 3 2 2 3 1 1 2 3 3 5 1 4 1 2 2 1 1 2 1 1 1 1 1 11 1 1 41 1 1 3 1 1

1 1 1 1

1 1 1

1 1 1

1 1 1 31 1 1 2 1 1 1 1 1 2 1 3 1 . 1 3 1 2 1 1 1 3 1 3 . 1

1 1 1 1 1 1 . . .

1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 . 1 . 1 1 1 1 541

1 1 1

1 1 1

1 1 1 1 1 .

1 1 1 1 1 1 1 1 .

41 4 . 1 4 1 4 1 . 1 2 . 3 1 1 4 3 1

1 2 1 1 2 3 2 1 3 .

1 1 1 1 1

1 1 1

1 1 1 1 1 3 1 .

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 32 21 1 1 1 . 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 .

1 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1 1 1 .

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1». 1 1 1 1 1 .

1 1 1 1 1 1 1 1 4 . 2 1 1 2 2 1 3 1 1 1 4 1 2 142 1 1 3 1 1 1 1 1 5 1 3

1 • ^{1 1} 1 _• • • ¹ 1 _{• 1} . 1 1 1 .

1 1 1 1 1

2 2 3 4 1 3 2 31 1 1 3 1 1 1 1 1 3 2 2 1 3 2 3 1 3 1 1 . 1 4 1 2 3 3 4 3

111....

1 ... 1 . 1 ... 1 1 1 1

.111

• 1 . •

4 4 44 . 1 . .

1 .

1 1

1 1 . 1

. 1 . 1 1 1 . 1 1...

1 . 1 . 1 1 1 1 1 1 1 1...

2 1 1 3 . . .11...

. . 1 1 1...

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika 145

Ciąg dalszy tab. 7 — Table 7 continued

tfyitaz gatunzów

List of spocios Wykaz miejscowości 1rodzajów uprawy List of localities andtypes of cultivations

synantropljn*:

Arenarla serpylllfolla Anethumgraveolens Av«na strigosa Agrostis stolonifera Cichoriurn Intybus Suphorbia platyphyllos Fagopyrum esculentum Fagopyrumtataricum Gypsophila muralis Galium aparine GnajShalium ullginosua Juncus bufonius Linurr catharticum Linarla olatine Myosotis stricta Medicago lupulina Medicago sativa Ornithopus satirus Plantago pauciflora Polygonum lapathifolium Polygonumheteropby11 urn Plantago lanceolata Plantago media Ranunculus sardous Stellaria graminęa Sagina nodosa Spergularia rubra Senesio vernalis Urticadioica Viciograndiflora

12 . 0 *

3*56789 0 12 wsi 3

0*56 7 ⁸ 9 01 23*567890123*567890 sio w s i 0 w z i 0 w z i 0 w z 6 0 w ziowziowziowzi 22 3 41 1 1 . 1 32 2 1 2 1 2 3 2 2 3 1 12 2 1 1 232)441.132222 . . 1 . 1 . . . 1... 1...

1...1.1.

11 2 2 1 3 1 2 1 3 3 2 23 3 2 . 1 1 1 . 111 . . .1.111.322.1..

1 1 . 1 . 1 . 1 1 1 . 1 . . 1...111 1 1 . . 3121...2233 . 1

. 1. . 1 1 2 2 . . . 1 2 1 2 1 . 1 . 1 . 1 1 . , 1... 1113241111 2 1 1 . 1 1 . 1 3 12 1 2 1 2 * 32 1 3 13 1 * 332333.2.1.2122 . . 1 1 1 2 . ... 3 11 3 . ^. 1 1 . • • • . . .11.111.13....

. . 1 1 . 1 .... 1...

1 1 ...1.11....

1 . 12...

11 . 1 . .

1 . 2 1 . . 1 . . 111 . 1 . . . 1 1 1 1 111 1 3 11. 111. .111432 . 1 . 1 . . 1 .1.1... 2 . . ...1 . . 1 1 1... 11...

. .11. .11.1111114.111.1121111. . 111413. ..1

311. 311. 31114. 1.5212411. 41114. ..4. 1.3.1.

1122132223331133223333231.42122.12221.11 ..12. 311. 411. 41. .2. 1.41. .111. 5. ..2. .151.

...1..1....1...1....1...1 ...11231111.. ..111211.1. ....1 ..1.1. .111.11. .11. ..1...11. .14....

.. .3.1... .1111. ..1...11..

111.11.111.11...1.111.

...1111...1...

..11.1. ...1111...1...1.1 ...1.1...1...1.1...1...

1

1 Gat. sporadyczne: KI. Rudero-Secalietea: Arctium lappa 14/1/} Artemisia absinthium 10/1/, 12/1/} Carduua crispua 28/1/i Echium rulgare 38/1/, 39/1/} Laraium album 13/1/. 15/1/} Malra neglecta21/1/; Hatricaria dia- coides 13/1/, 15/1/} Meli lotusalbua 10/1/, 38/1/l M. officinalis 38/1/; Polygonum hydroplper 13/1/ł Prz. Centauretalla cyanl: Odontitesrema 38/1/; Żw. Panico-Setarion: Digitaria sanguinalis 8/1/; Zu. Cauca- lidion daucoidls: Bupleurumrotundifolium 40/1/j Me lampyrum arvense 39/1/. Gat. towarzyszące: Agrostis alba 39/1/| Artemisiacampestris 29/1/; Arabii arenosa 4/1/j Alectorolophus glaber 3/1/. 11/1/} Barbareavulgaris 37/1/| Brassica oleracea 26/1/; Carum carvi 26/1/} Campanularotundifolia 7/1/} Calamintha acinos 38/1/;

Carduus acanthoides 38/1/} Crepis tectorum 15/1/. 19/1/} DescharapslacaesDitosa 26/1/; Elscholtzla patrinl 1/1/}Galeopsis ladanum12/1/| Kypericumperforatum6/1/} 38/1/; Juncus capitatus 3/1/} Linaria minor 25/1/}

Kalachiumaąuaticum10/1/} Paoaver aomniferum17/1/, 37/1/{ P. strigosum 39/1/} Polygonumamphibiumvar.ter- restre 1/1/, 3/1/} Silene dichotoma 38/l/» Syophytum officinale 29/1/} Verbascum thapsiformis 6/1/5 Vicia sepiurn 10/1/, 18/1/.

Objaśnienia: poszczególne miejscowości i rodzaje uprawy oznaczono następu­

jącymi symbolami: 1—4 Janów Lub., 5—8 Pułankowice, 9—12 Jastrząb, 13—16 Chy- bice, 17—20 Opatów, 21—24 Lasocin, 25—28 Koniemloty, 29—32 Hrubieszów, 33—

36 Dąbrowica, 37—40 Bezek; o — okopowe, w — trwałe, z — zbożowe, ś — ścierniska.

Explanation: particular localities and types of cultivations were denoted with the following symbols: 1—4 Janów Lubelski, 5—8 Pułankowice, 9—12 Jastrząb, 13—16 Chybice, 17—20 Opatów, 21—24 Lasocin, 25—28 Koniemloty, 29—32 Hrubie­

szów, 33—36 Dąbrowica, 37—40 Bezek; o — root, w — perennial, z — corn, ś — stubble fields.

rietum oraz Galinsogo-Setarietum. Dwa pierwsze zespoły mają szeroką amplitudę ekologiczną, stąd wyróżniono za Fijałkowskim (4) na­

stępujące podzespoły: na glebach brunatnych wykształca się w uprawach zbożowych Vicietum tetraspermae stellarietosum mediae, a w okopowych

— Echinochloo-Setarietum stellarietosum mediae; na glebach bielicowych, wytworzonych z piasków gliniastych i słabogliniastych, występują w upra­

wach zbożowych Vicietum tetraspermae sperguletosum aruensis, a w oko-

10 Annales, sectio C, vol. XXXVIII

Tab. 8. Udział zespołów i podzespołów w badanych powierzchniach Share of as&ociaitioms aind sub-associations on the examined area

i

1.

" 3.

III

N Ił 1 I

!4.

■N

MN

n c n ->•

■

8 7.

Nazwy zespołów i podzespołów

Names of associations and Bubasoociations

Heraiario-Polycn «n etum Ylcietum tetraspermae

V.t. polygonetosum amphibii

V.t. steli ari et o sum mediae V.t. cperguletosum arvensls V.t. tuasilaginetoaum

V.t. wariant z Rorippa 8ilveetrl8 V«t* wariant z Lolium perenna

Lathyro-Melandrietum

L*-id. stellariet0 8um mediae L.-il. tussilaginetosum

L.-M. wariant z Rorippa Bilveatria

L.-U. wariant z Lolium poranne

Ceucalido-Scandicetum

C.-S, ctellarietoeum mediae C.—S. tuseilaginetopum Echinochloo-S etarletum E.-S. polygonetoaum amphibii E.S. otellarietoeum mediae E.—S. b p erg ul eto sum arvenals

E.-S, neriant z Rorippa BllTestrio

Galionsogo—Setarietum

G.-S. polygonetosum amphibii G.—S. tuseileginetoeum

G.-S, wariant z Rorippa ailveatria

Lemlo-Yeronicetum politae

L*-V.p. tussilaginetosum L,-V.p. et ellari et o sum mediae L,-V»p. wariant z Rorippa eilveatrls L.-V.p. warisnt z Lolium perenne

xJfla>>a =» sasanacai BBt«»a a= axaaas Masaja

Miejscowości

Localities

►a

S3

cm

I o

t JO (3

1 s? *

g-H

C k O O win >1 ® O

aj p f. p o -h o

3

®x> 0 >» 3 N H O 0 «• o. -C 6 ® o OJ

-»« oo kre « 1000000000 !

0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3 0 0 o 2 0 0 0 1 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 o 0000000330 0000000220 00000001 10 3333333011 1000000000 2223333010 3330000000 0 2 0 0 2 1 2 0 1 1 1 102203002 0000100000 0000002000 0000002001 0000000222 0000000010 0000000010 000000001 1 0000000010

Objaśnienia: 0 — braik zbiorowiska, 1 — udział danego zbiorowiska w 10% ba­

danych pól, 2 — 11—50%, 3 — 51—100%.

Den-otaUons; 0 — ladk of communiity, 1 — share of a given community in 10%

of the examiitned fieldis, 2— 11—50%, 3 — 51—100% of fieldis.

JNo.

s

powych — Echinochloo-S etarietum sperguletosum arvensis. Obie pary przedstawionych podzespołów gleb żyznych i ubogich mogą wymieniać się nie tylko z powodu różnego składu mechanicznego gleb brunatnych i bielicowych, ale też przy zmniejszonym lub wybitnie zwiększonym na­

wożeniu gleby, zwłaszcza związkami azotowymi. Wówczas przy słabym nawożeniu para podzespołów Vicietum tetraspermae stellarietosum me­

diae i Echinochloo-S etarietum stellarietosum mediae może przekształcić się na tym samym polu w podzespoły siedlisk ubogich: analogicznie w V. t. sperguletosum aruensis i E.-S. sperguletosum aruensis. Te ostatnie przy wysokich dawkach nawozowych na podłożu ubogim mogą prze­

kształcić się w podzespoły znamionujące siedliska żyzne — w V. t. stella­

rietosum mediae w uprawach zbożowych i E.-S. stellarietosum mediae

w uprawach okopowych. Na glebach bielicowych, powstałych z piasków

Zbiorowiska roślin segetalnych i ich dynamika 147

Tab. 9. Zespoły sprzężone występujące w zależności od rodzaju uprawy, typu gleby

i uwilgotnienia

Connected communities oecurring dependiing om the kin/d of cultivation, type of soil

and moistening

3*. Bielice l S( uzamozlemy iC. Rędziny

t L. Rędziny

iE. Rodzaj ^"7

Podzolic , i gleby . lekkie i ciężkie ⁱ uprawy ę

soils brunatne , Light , Heavy . Type of oul)

n Chomo z om rendzinea

rendzlnne tlvatlons

1 and brown 1 1 1

u > solle 1 1 1

^.-■aasswawsawłB: ap*= asas =a aaa .3 a aa^■aaaaamaaaaaaai (.aaaaaaaaaaaaa

•[ Vicleturc •Vicietum • Lathyro- • Caucalido- 1 zbożowe

tetraspenr.ae i tetra^sderrr.ae i Melandrietum i Scandicetum »com-growing

nemiario- ,Lathyro- tVicletum l Lathyro- l

Polycnemetum Melandri etum tetraspermae , Melandrietura i i: Echinochloo- , Echinochloo- 1

,Lamio-Veroni- i l

. Lanio-Veronice-, okopowe Setarietum Setari etum cetum politae tum politae root 1 Gfllinsogo- 1Galinsoso- ' Galinsogo- ' Echinochloo- 1cultivation i; Setarietum • Setari etum • Setari et urn • Setarietum ⁱ |

ii i Echinochloo- 1 1

ii , Setari etum i i

| ' Vici etum i 7icietum ⁱLathyro- i Lamio-Veroni- i trwałe ii tetra3r,err.ao , tetraapeimae ,i:elandrietum

cetum politae (perennial

j wariant z wariant z z Lolium perenne wariant z

u Lolium ’Loliurc ’ 7icietum Lolium perenne

i[

perenne

• Derenne • tetraspennae z i 1

iiu iLolium perenne l 1

|U --- - r--- -- r --- - •4

ii e/ V,t, soo- i 1 i gleby ubogie 1

{} rguletosum t 1 ipoor aoila 1

ii aryensls — ,a/ zbożowe

1 b/ E.S. spo- ^com j

J rpuletoeun ^{i 1}

1b/ okopowe

ary en cis i 1 • root

,r- — — — — — — -J

a/ V.t. stel- i 7.t, tussilapa/ L.-M. tussi- a/ C.-S. tussi-,gleby żyzne 1arieto sum ^ginotosum laginetosum laginetosum .fortile eoile

uodlae Y.t. atella- l.-li. stel- C.-S. Btel- aj zbożowe b/ E.-S. stel rletosun • larietoainn larietosum • com

larletosun mediae i mediae mediae • b/ okopowe

oeaiae L.-M. tassi-i b/ - L.-M. tussi-i root

laginetoaum , laginetosum ,

L.-K. otelle l.-Jl. stel-

-rletooum ’ larietooum ’

mediae • mediae ' 1

ib/ G.-S. tussi-i b/ E.-S. stel- i

laginetosum , larietosum ,

G.-S. stel- mediae

larietooum L.-V. poli- '

mediae ' tae tussi- 1

1 laginetosum i

0/ V.t. v,c- *a/V.t. wariant, a/ L.-M.wariant—e/ - 'gleby wilgotn rient z Rorippe z Rorippe b/ E.S.weriantimoist aoila

z Rorippe

3ilveatria J ailyestris z Rorippe ia/ zbożowe

3ilvest.ria ,b/ G. -S. wtiricnt' V.t.warient 1 silveotria , com

b/ E.-S. wa- z Rorippe i z Rorippe b/ okopowe

nant silyest.ria . ailyeatris 1 rcot

z Rorippe E.-S.werient. b/ L.-V.politae ⁱ

ailyestna t z Rorippe wariant z i

silyeatrio • Rorippe l

l Bilveetris l

«

G.-S.werient *

• z Rorippe i

eilveetria ⁱ

• E.-S.wariant l

1

z Rorippe i ailyeet.ris

e/ V.t. poły-

gonetosum

• amphibii b/ E.-S.poly-

gonetosum

aaphibii

a/ V.t.

poły-

gonetosum amphibii b/ G.-S.poly-

gonetosum

anphibii

•gleby mokre iwet aoila ,a/ zbożowa , com

o/ okopowe

’ root

luźnych i słabogliniastych, w uprawach roślin zbożowych wykształca się Herniario-Polycnemetum, a w okopowych — Digitarietum ischaemi. Na badanym terenie ten ostatni zespół nie był reprezentowany wyraźnie, stąd brak go w wykazie.

2. Stwierdzono, niezależnie od rodzaju upraw i występujących zespo­

łów, występowanie grupy chwastów charakteryzujących siedliska mokre.

Są to głównie: Polygonum amphibium var. terrestre, Rorippa siluestris, Mentha aruensis, Stachys palustris, Ranunculus repens, Polygonum per- sicaria i Bidens tripartitus. Stąd też wyróżniono warianty łącznikowe z Rorippa siluestris niemal wszystkich występujących zespołów podsta­

wowych: Vicietum tetraspermae, Lathyro-Melandrietum, Echinochloo-Se- tarietum, Galinsogo-Setarietum i Lamio-Veronicetum politae.

3. Wydzielono grupę chwastów w uprawach wieloletnich (koniczyna, lucerna), która towarzyszy również kilku zespołom upraw roślin zbożo­

wych i okopowych. Są to przede wszystkim gatunki suchych łąk: Lolium perenne, Tarazacum officinale, Plantago lanceolata i Poa pratensis. Rośli­

ny te łączą chwasty upraw zbożowych i okopowych oraz ruderalne. Za gatunek najbardziej reprezentatywny uznano Lolium perenne, wyróżnia­

jąc warianty z tym gatunkiem zespołów Vicietum tetraspermae i Lathyro- -Melandrietum.

PIŚMIENNICTWO

1. Anioł-Kwiatkowska J.: Flora i zbiorowiska synantropijne Legnicy, Lu­

bina i Polkowic. Acta Univ. Wratisl. Prace Bot. 19, 1—229 (1974).

2. Braun-Blanąuet J.: Pflanzensoziologie. II. Auflage, Wien 1951.

3. Borowiec S., Zienkiewicz M.: Zmiany ilościowe w zachwaszczeniu różnych siedlisk w zależności od rośliny uprawnej i zabiegów pielęgnacyjnych, [w:] Rejonizacja chwastów segetalnych dla potrzeb rolnictwa. Materiały symp.

zorg. w ramach problemu 104, IUNG, Puławy 1974.

4. Fijałkowski D.: Synantropy roślinne Lubelszczyzny. PWN, Warszawa—

Łódź 1978.

5. Knapp R.: Pflanzengesellschaften Mitteleuropas. Stuttgart 1949.

6. Kornaś J.: Z badań nad ekologią zbiorowisk segetalnych. Acta Agrobot.

suppl. 16 (1964).

7. Kornaś J.: Zespoły synantropijne. [w:] Szata roślinna Polski. T. 1, PWN, Warszawa 1972.

8. Kuźniewski E.: Badania nad zbiorowiskami chwastów segetalnych w po­

łudniowo-zachodniej części Polski oraz próba ich wykorzystania w rolnictwie.

IUNG R. 109, Puławy 1976.

9. Matuszkiewicz W., Fa liński J. B.: Antropogeniczne, nitrofilne zbio­

rowiska upraw polnych, zrębów, terenów wydeptywanych i ruderalnych. [w:]

A. Scamoni: Wstęp do fitosocjologii praktycznej. Warszawa 1967.

10. Misiewicz J.: Flora i zbiorowiska synantropijne Gorzowa Wlkp. i okolicy

Materiały Zakł. Fitosoc. Stos. UW, nr 27 Warszawa—Białowieża 1971.