Ksi¹¿ka sk³ada siê z dwóch zasadniczych dzia³ów. Pierwszy z nich traktuje o wybranych zagadnieniach z zakresu rachunku prawdopodobieñstwa. Jest w zasadzie wprowadzeniem do dzia³u drugiego, omawiaj¹cego podstawowe metody analiz statystycznych i stanowi¹cego zasadnicz¹ czêœæ podrêcznika. Bazuje siê tutaj w du¿ym stopniu na wiedzy studentów wyniesionej jeszcze ze szko³y oraz z kursu matematyki na pierwszych semestrach studiów, miêdzy innymi na wiedzy z zakresu podstaw rachunku macierzowego, który zosta³ pominiêty w niniejszej pozycji.
Z zakresu probabilistyki omówiono podstawowe pojêcia, koncentruj¹c siê na zmiennej losowej, bêd¹cej punktem wyjœcia zapisu danych pomiarowych w formie nadaj¹cej siê do analiz statystycznych. Scharakteryzowane zosta³y przyk³adowe rozk³ady prawdopodobieñ- stwa zmiennych losowych dyskretnych oraz ci¹g³ych, a tak¿e podstawowe charakterystyki opisuj¹ce postaæ rozk³adu i zale¿noœci pomiêdzy par¹ zmiennych, ze szczególnym uwzglêd- nieniem pojêcia regresji liniowej. Pocz¹tek dzia³u drugiego (rozdzia³y II.1–II.3) to teoretyczny wstêp do omówienia wybranych metod analiz statystycznych, z których bardziej szczegó-
³owo zatrzymano siê nad zagadnieniami estymacji punktowej i przedzia³owej oraz weryfika- cji hipotez za pomoc¹ wybranych parametrycznych i nieparametrycznych testów istotnoœci.
Liczê na to, ¿e niniejszy podrêcznik stanie siê pomocny studentom w przyswajaniu materia³u napiêtego programu. Zosta³ on napisany doœæ wczeœnie, bior¹c pod uwagê mój krótki sta¿ pracy w charakterze wyk³adowcy oraz fakt, ¿e mia³am okazjê prowadziæ wyk³ad z tego zakresu zaledwie przez trzy lata. Nieuniknion¹ konsekwencj¹ tych okolicznoœci jest niedoskona³oœæ niniejszego podrêcznika. Sk³ania mnie to do przyjêcia otwartej postawy wobec wszelkich uwag ze strony Czytelników. Mam nadziejê, ¿e uwagi te przyczyni¹ siê do udoskonalenia ewentualnych ponownych edycji podrêcznika. Treœæ podrêcznika w niewiel- kim stopniu wykracza poza program wyk³adów i æwiczeñ, wiêc z pewnoœci¹ nie bêdzie wystarczaj¹ca dla osób zainteresowanych poszerzeniem wiedzy w tej dziedzinie, których odsy³am do pozycji literatury zamieszczonych na koñcu ksi¹¿ki. Podczas pisania niniejszego podrêcznika sama, w du¿ej mierze, na tej literaturze siê opiera³am, staraj¹c siê trudno brzmi¹ce sformu³owania wyraziæ mo¿liwie najproœciej – zachowuj¹c ich naukowy charakter – by ³atwiej je by³o zrozumieæ. Czytelnicy zweryfikuj¹, w jakim stopniu to siê powiod³o.
Równie¿ niektóre przyk³ady zosta³y zaadaptowane do niniejszego podrêcznika z innych pozycji literatury.
9
Wstêp
Mam równie¿ nadziejê, ¿e ksi¹¿ka pomo¿e przezwyciê¿yæ obawê przed metodami sta- tystycznymi i prze³amaæ – tak czêsty wœród studentów – stereotyp zak³adaj¹cy, i¿ s¹ one zbyt trudne, by je zrozumieæ. A raczej, choæ w niewielkim stopniu, przyczyni siê do ukazania uniwersalnych mo¿liwoœci ich zastosowania w zagadnieniach ró¿nych dziedzin, których przedmiotem jest analiza konkretnych danych pomiarowych.
Z uwagi na bezsporn¹ powszechnoœæ zastosowania metod statystycznych, zarówno w naukach przyrodniczych, technicznych, jak i humanistycznych, niniejszy podrêcznik ma szanse okazaæ siê przydatny dla studentów do ich dalszej nauki i pracy.
