Wzory na sinus i cosinus sumy i różnicy kątów
Musimy znać wzory na sinus i cosinus sumy i różnicy kątów.
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 2 / 14
Wzory
sin(α + β) = sin α cos β + sin β cos α sin(α − β) = sin α cos β − sin β cos α cos(α + β) = cos α cos β − sin α sin β cos(α − β) = cos α cos β + sin α sin β
Proste konsekwencje tych wzorów: sin(2α) = 2 sin α cos α
cos(2α) = cos2α − sin2α = 2 cos2α − 1 = 1 − 2 sin2α
Jeśli te konsekwencje nie są dla Was jednak proste, to proszę mi o tym powiedzieć na lekcji - wyjaśnimy.
Wzory
sin(α + β) = sin α cos β + sin β cos α sin(α − β) = sin α cos β − sin β cos α cos(α + β) = cos α cos β − sin α sin β cos(α − β) = cos α cos β + sin α sin β
Proste konsekwencje tych wzorów:
sin(2α) = 2 sin α cos α
cos(2α) = cos2α − sin2α = 2 cos2α − 1 = 1 − 2 sin2α
Jeśli te konsekwencje nie są dla Was jednak proste, to proszę mi o tym powiedzieć na lekcji - wyjaśnimy.
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 3 / 14
Wzory
sin(α + β) = sin α cos β + sin β cos α sin(α − β) = sin α cos β − sin β cos α cos(α + β) = cos α cos β − sin α sin β cos(α − β) = cos α cos β + sin α sin β
Proste konsekwencje tych wzorów:
sin(2α) = 2 sin α cos α
cos(2α) = cos2α − sin2α = 2 cos2α − 1 = 1 − 2 sin2α
Jeśli te konsekwencje nie są dla Was jednak proste, to proszę mi o tym powiedzieć na lekcji - wyjaśnimy.
Wzory
Udowodnimy jeden ze wspomnianych wzorów. Pozostałe można będzie już łatwo wyprowadzić przez odpowiednie podstawienia.
Udowodnimy: cos(α + β) = cos α cos β − sin α sin β
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 4 / 14
Wzory
Udowodnimy jeden ze wspomnianych wzorów. Pozostałe można będzie już łatwo wyprowadzić przez odpowiednie podstawienia. Udowodnimy:
cos(α + β) = cos α cos β − sin α sin β
Dowód
Oznaczmy na okręgu jednostkowym kąt α + β.
Wtedy cos(α + β) to współrzędna x punktu Pα+β. Obliczymy długość odcinka P0Pα+β.
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 5 / 14
Dowód
Oznaczmy na okręgu jednostkowym kąt α + β.
Wtedy cos(α + β) to współrzędna x punktu Pα+β. Obliczymy długość odcinka P0Pα+β.
Dowód
Skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa:
|P0Pα+β|2 = (1 − cos(α + β))2+ sin2(α + β)
Otrzymujemy:
|P0Pα+β|2 = 1 − 2 cos(α + β) + cos2(α + β) + sin2(α + β) = 2 − 2 cos(α + β)
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 6 / 14
Dowód
Skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa:
|P0Pα+β|2 = (1 − cos(α + β))2+ sin2(α + β) Otrzymujemy:
|P0Pα+β|2 = 1 − 2 cos(α + β) + cos2(α + β) + sin2(α + β) = 2 − 2 cos(α + β)
Dowód
Skorzystamy z twierdzenia Pitagorasa:
|P0Pα+β|2 = (1 − cos(α + β))2+ sin2(α + β) Otrzymujemy:
|P0Pα+β|2 = 1 − 2 cos(α + β) + cos2(α + β) + sin2(α + β) = 2 − 2 cos(α + β)
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 6 / 14
Dowód
Obróćmy teraz nieco nasz trójkąt:
Oczywiście trójkąt się nie zmienił, więc czerwony odcinek ma tę samą długość, czyli
|P0Pα+β| = |P−αPβ|
Dowód
Obróćmy teraz nieco nasz trójkąt:
Oczywiście trójkąt się nie zmienił, więc czerwony odcinek ma tę samą długość, czyli
|P0Pα+β| = |P−αPβ|
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 7 / 14
Dowód
Obliczmy |P−αPβ|2.
|P−αPβ|2 = (cos β − cos(−α))2+ (sin(−α) − sin β)2 Otrzymujemy:
|P−αPβ|2= cos2β − 2 cos β cos(−α) + cos2(−α)+ + sin2(−α) − 2 sin(−α) sin β) + sin2β =
=2 − 2 cos β cos α + 2 sin β sin α
Dowód
Obliczmy |P−αPβ|2.
|P−αPβ|2 = (cos β − cos(−α))2+ (sin(−α) − sin β)2
Otrzymujemy:
|P−αPβ|2= cos2β − 2 cos β cos(−α) + cos2(−α)+ + sin2(−α) − 2 sin(−α) sin β) + sin2β =
=2 − 2 cos β cos α + 2 sin β sin α
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 8 / 14
Dowód
Obliczmy |P−αPβ|2.
|P−αPβ|2 = (cos β − cos(−α))2+ (sin(−α) − sin β)2 Otrzymujemy:
|P−αPβ|2= cos2β − 2 cos β cos(−α) + cos2(−α)+
+ sin2(−α) − 2 sin(−α) sin β) + sin2β =
=2 − 2 cos β cos α + 2 sin β sin α
Dowód
Otrzymaliśmy ostatecznie:
2 − 2 cos(α + β) = 2 − 2 cos β cos α + 2 sin β sin α
Czyli:
cos(α + β) = cos β cos α − sin β sin α
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 9 / 14
Dowód
Otrzymaliśmy ostatecznie:
2 − 2 cos(α + β) = 2 − 2 cos β cos α + 2 sin β sin α Czyli:
cos(α + β) = cos β cos α − sin β sin α
Podsumowanie
W kilku miejscach tego dowodu zastosowane zostały dosyć szybkie przejścia. Ambitniejsze osoby proszę, by spróbowały dokładnie zrozumieć ten dowód, a w razie wątpliwości wyjaśnimy je na zajęciach.
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 10 / 14
Zastosowanie
Obliczmy sin 105◦.
sin(105◦) = sin(45◦+ 60◦) =
= sin 45◦cos 60◦+ sin 60◦cos 45◦=
=
√2 2 ×1
2 +
√3 2 ×
√2 2 =
=
√2 +√ 6 4
Zastosowanie
Obliczmy sin 105◦.
sin(105◦) = sin(45◦+ 60◦) =
= sin 45◦cos 60◦+ sin 60◦cos 45◦=
=
√2 2 ×1
2 +
√3 2 ×
√2 2 =
=
√2 +√ 6 4
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 11 / 14
Zastosowanie
Obliczmy cos12π.
cos π
12 = cos(π 3 −π
4) =
= cosπ 3cosπ
4 + sinπ 3 sinπ
4 =
=1 2×
√2 2 +
√3 2 ×
√2 2 =
=
√2 +√ 6 4 Wynik ten był do przewidzenia, gdyż:
sin 105◦= sin7π
12 = sin(π 2 + π
12) = cos π 12
Zastosowanie
Obliczmy cos12π.
cos π
12 = cos(π 3 −π
4) =
= cosπ 3cosπ
4 + sinπ 3 sinπ
4 =
=1 2×
√2 2 +
√3 2 ×
√2 2 =
=
√2 +√ 6 4
Wynik ten był do przewidzenia, gdyż: sin 105◦= sin7π
12 = sin(π 2 + π
12) = cos π 12
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 12 / 14
Zastosowanie
Obliczmy cos12π.
cos π
12 = cos(π 3 −π
4) =
= cosπ 3cosπ
4 + sinπ 3 sinπ
4 =
=1 2×
√2 2 +
√3 2 ×
√2 2 =
=
√2 +√ 6 4 Wynik ten był do przewidzenia, gdyż:
sin 105◦= sin7π
12 = sin(π 2 + π
12) = cos π 12
W razie jakichkolwiek pytań, proszę pisać na T.J.Lechowski@gmail.com.
Tomasz Lechowski Batory 2LO 4 czerwca 2019 13 / 14