Gromadzenie i udostępnianie danych badawczych
w polskich czasopismach o tematyce historycznej
dr Adam Jachimczyk
Uniwersytet Jana Kochanowskiego. Instytut Dziennikarstwa i Informacji
Cyfrowe dane badawcze w humanistyce
• Cyfrowe dane badawcze, m.in.:
• Dane statystyczne.
• Zdjęcia, fotografie 3D.
• Mapy.
• Teksty źródłowe.
• Nagrania dźwiękowe, nagrania video.
• Trudno dostępne:
• Brak tradycji dzielenia się danymi badawczymi w humanistyce.
• Ograniczenia licencyjne.
• Rozproszone w bibliotekach cyfrowych, repozytoriach, czasopismach naukowych.
• Brak możliwości wyszukania danych w systemach informacyjno-wyszukiwawczych.
Publikowanie danych badawczych w czasopismach
• Zobligowanie autorów do publikowania danych w zewnętrznych dziedzinowych repozytoriach.
• Publikowanie danych jako tzw. materiału dodatkowego
(uzupełniającego) do tekstu głównego, tzw. supplementary materials.
• Specjalne „data journals” – ukierunkowane wyłącznie na publikowanie danych badawczych.
Polskie repozytoria
• CLARIN-PL (Common Language Resources & Technology Infrastructure).
Konsorcjum 6 jednostek badawczych.
• Korpus tekstów.
• Narzędzia do analizy językowej.
• Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa – konsorcjum 16 jednostek.
• Repozytorium Otwartych Danych RepOD - Interdyscyplinarne Centrum
Modelowania Matematycznego i Komputerowego, Uniwersytet Warszawski.
Za: Registry of Research Data Repositories (Re3Data.org).
Polskie repozytoria
• Atlas Fontium - Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN przy współpracy Pracowni Geoinformacji Historycznej KUL.
• Publikacja historycznych źródeł związanych z dawną Polską (do 1772 r.)
• Seria wydawnicza, rezygnacja z wydawania czasopisma.
Cel analizy
• Czy czasopisma historyczne posiadają wypracowaną strategię postępowania z danymi badawczymi?
• Sposób przesyłania.
• Format danych badawczych.
• Metadane.
• Kto ma do nich dostęp (redaktorzy, recenzenci, czytelnicy)?
• W jaki sposób są udostępniane dane badawcze? Czy wydawca czasopisma zaleca ich publikację w zewnętrznych repozytoriach?
• Czy możliwe jest wyszukanie informacji o danych badawczych w bazach czasopism?
Zakres i źródło analizy
• Zakres analizy:
• Polskie czasopisma o tematyce historycznej rejestrowane w bazie Arianta.
• Dodatkowe kryterium - obecność czasopisma w wykazie czasopism naukowych MNiSZW.
• Źródło analizy:
• Łącznie 196 czasopism.
• Wskazówki dla autorów publikowane na witrynach internetowych analizowanych czasopism.
Lista C Lista B
169 27
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 1213 1415
0,00% 2,0
0% 4,0
0% 6,0
0% 8,0
0% 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0
1,02%
2,04%
7,65%
8,67%
12,24%
13,27%
8,16%
7,65%
6,63%
16,84%
5,61%
4,59%
2,04%
0,51%
3,06%
Podział czasopism ze względu na liczbę punktów MNISzW (n=196)
Liczba punktów
Kategorie tematyczne
Kultu rozn
awstw o Etnolo
gia Kultu
ra fiz yczn
a i sp ort
5,61%
5,61%
5,61%
5,61%
3,57%
3,06%
3,06%
2,04%
1,53%
1,53%
1,53%
1,02%
1,02%
0,51%
0,51%
0,51%
0,51%
0,51%
0,51%
0,51%
0,51%
Tematyka analizowanych czasopism (n=196)
Archiw um Polsk
a Aka dem
ia Um iejętn
ości
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0
2,55%3,06%
7,14%
1,53%2,04% 8,67% 13,27% 27,55% 38,78%
3,57% 6,63%
Wydawcy (n=196)
66%
34%
Wskazówki dla autorów
n = 1 7 3 W grupie 18 wydawców wykorzystujących
Open Journal System tylko 4 zaleca odrębne przesyłanie
materiałów dodatkowych.
Wskazówki dla autorów Odrębne
przesyłanie materiałów dodatkowych
AI CDR DXF GIF PDF PPT RTF TIFF
0,0 4,62%5,0 10 15 20 25 30
2,31%
8,67%
2,31%
0,58%
2,89%
1,16%
24,86%
3,47%
2,31%
1,16%
4,05%
0,58%
1,16%
24,28%
8,09%
Format materiałów dodatkowych (n=173)
Format danych
• Niecałe 35% (60) wydawców zaleca przesyłanie plików graficznych w wysokiej rozdzielczości.
• 3 wydawców wymaga przesłania plików źródłowych, na podstawie których zostały opracowane tabele lub wykresy.
Dostę p online Wyszukiw
arka Wyszukiw
arka mate
riałów dodatk
owych
80,10%
20,38%
10,83%
Wyszukiwanie danych badawczych w bazach czasopism
n = 1 5 7
n = 1 5 7
n = 1 9 6
Niecałe 10% (18) wydawców wykorzystuje
Open Journal System.
Podsumowanie
• Brak odniesień do danych badawczych w redakcyjnych instrukcjach dla autorów.
• Trudno dostępna informacja o materiałach dodatkowych:
• Brak narzędzi wyszukiwawczych na witrynach WWW czasopism.
• Brak możliwości wyszukiwania materiałów dodatkowych.
• Publikowanie materiałów dodatkowych w głównym tekście.
• Format pliku (pdf), niska rozdzielczość zdjęcia utrudnia ponowne wykorzystanie danych.
Dziękuję za uwagę
Adam.Jachimczyk@ujk.edu.pl
