Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krakowie-Podgórzu (1903-2004)

SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ

NIEUSTAJĄCEJ POMOCY

W KRAKOWIE-PODGÓRZU

(1903-2004)

D z ie sią ta ro c z n ic a u w ie ń c z e n ia p a p ie sk im i k o ro n a m i ła sk a m i słynącej iko n y M atk i Bożej N ieustającej P o m o c y w kościele re d e m p to ry stó w n a kra­ kow skim P odgórzu sk łania d o refleksji i now ych p rzem y śleń d uszpasterskich, w arto za te m p rz y p o m n ie ć dzieje jej k u ltu . Jak to się w szystko zaczęło?

„Ojcowie rychło ran o odpraw ili M sze św. w para fialnym kościele” - n apisał sługa B oży o. B ern ard Ł u b ień sk i w K ronice d om u Z g ro m a d zen ia N a jśw . O dkupi­ ciela p o d w ezw aniem M a tk i ^[osk iej] Nieust[ającej] Pom ocy w K ra ko w ie n a Podgórzu

o tym , co d ziało się n a P o d g ó rzu 2 sie rp n ia 1903 ro k u , liturg iczne w sp o m n ie ­ nie św. A lfo n sa de L iguori. „Poniew aż książę k ard y n ał P u zy n a w łaśnie w tejże chw ili b y ł za m urow any w konklaw e p rz ed w ybo rem O jca św. P iusa X (4 VIII), z jego p o rę k i k o ch a n y n asz b is k u p ks. A n a to l N o w ak zjechaw szy o ósm ej ra­ n o d o parafialnego n aszy ch o jców n a n o sz a c h n iesio n y m , d o k ap licy naszej. Tu n ajp ierw Ks. B iskup kościoła, p o p ro w a d ził procesyą z o b razem , z R zym u sp row adzonym , a przez czterech o d b y ł o b rz ąd ek p ośw ięcenia kap licy p o d ty­ tu łe m M [atki] B[oskiej] N ieustającej Pomocy. N a stę p n ie zaw ieszono n a d oł­ tarz em o b ra z i Ks. B iskup w ygłosił w n a d e r go rących i n a m aż za życzliw ych słow ach kazan ie. W in sz u ją c p o d g ó rz a n o m , że n as m ając, w in szu jąc i n a m żeśm y tu o bjęli p o ste ru n e k n ow y d la p racy m isjo n a rsk iej” 1.

„ Dl a t a n i e g o ż y c i a t u j e s t n a p ł y w w i e l k i r o b o t n i k ó w, RZEMIEŚLNIKÓW I CZELADNIKÓW WSZELKIEGO KALIBRU

”

P o dgórski o b ra z M atk i Bożej N ieustającej Pom ocy, w y k o n an y w R zym ie w 1903 ro k u , p o b ło g o sła w io n y p rz e z p a p ie ż a L eona X lIl d n ia 18 k w ie tn ia 1 Archiwum Klasztoru Redemptorystów w Krakowie (dalej: ARK), Kronika domu Zgromadzenia Najśw.

Odkupiciela pod wezwaniem Matki B[oskiej] Nieust[ającej] Pomocy w Krakowie na Podgórzu, t. 1 (1900-1913), s. 21; por. „Litterae Annales de Rebus Gestis Provinciae Pragensis Congregationis SS. Redemptoris” 3:1903, s. 54.

owego ro k u p rzy w iózł d o Krakowa sługa B oży B ern ard Ł u b ień sk i, niezw ykle za słu ż o n y w ro z k rz e w ia n iu k u ltu m aryjn eg o zw iązanego z ty m w izeru nk ie- m 2. O b ra z ten , w iern a k o p ia rzym skiej ikon y z kościoła św. A lfo n sa w W iecz­ n y m M ieście, p o sia d a ją c y te sam e co o ry g in a ł w y m ia ry (53 x 41 cm ), z o sta ł w y k o n an y n a desce m aho n io w ej, zagruntow anej i złoconej. K o pię tę w W y k a ­ z ie rz y m sk im o d n o to w a n o p o d n u m e re m 2733. U fu n d o w a ły ją dw ie służące z p o b lisk iej W ieliczk i. B yły to R eg in a D a jd ó w n a i F ran ciszk a P ią tk ó w n a 3. Po p o św ięc en iu k a m ie n ia w ęgielnego p o d k la sz to r d n ia 21 w rześn ia 1902 r. „staw iły się sam e p rz e d o. w izy tato rem Teofilem Pasurem i prosiły, czyby im p o z w o lił d ać n a o b ra z z R z y m u ”4. Po sp ro w a d z e n iu o b ra z u zło ży ły n a te n cel ofiarę w w ysokości 400 k oron , p o 200 k o ro n każda. W sytuacji m ateria l­ nej b ie d n y c h słu żący ch n ie b y ło to wcale m ało. W ow ym czasie d z ie n n y za­ rob ek m istrz a m urarskiego w y n o sił 4-8 koron.

D laczego kard. Ja n P u zy n a i re d em p to ry ści w ybrali P odgórze n a m iejsce osied len ia Z g ro m ad z en ia N ajśw iętszego O d k u p ic ie la w diecezji krakowskiej? Pod koniec XIX stulecia P odgórze z o dręb neg o m iasta rzem ieślniczo-rolnicze- go p rz ek ształciło się w o śro d e k przem ysłow y. Powstawały ta m liczne fab ry ki i ró żn eg o ro d z a ju za k ła d y przem ysłow e, a w raz z n im i ro sła k lasa r o b o tn i­ cza, b o le ś n ie w yzysk iw ana p rz e z kap italistó w . R o b o tn ic y , żyjący w nędzy, byli szczególnie p o d a tn i n a ro z w in ię tą w ty m śro do w isk u p ro p a g a n d ę socja­ listyczną. P odgórze w 1900 r. „było w k w itn ący m stan ie m a te ria ln y m tak, iż ża d n y c h p o d a tk ó w d o d atk o w y ch w m ieście n ie p o b ie ra n o ” - p isał w K ro n i­ ce d o m u sługa B oży B ern a rd Ł u b ień sk i. „Z ało g a wojskowa, stacja w ielka ko­ lejowa Podgórze-Płaszów ; w ielki m ły n im . B aru ch a, w a p ie n n ik i i ceglarnie, g im n a z ju m itd. p rzy czy n iły się d o tego. Z b liżen ie d o Krakowa p rzez dwa m o ­ sty spraw ia, że d la tan ieg o życia tu jest n ap ły w w ielki ro b o tn ik ó w , rzem ieśl­ n ik ó w i c z e la d n ik ó w w szelkiego k a lib ru , słow em p ro le ta ria t i żydostw o. To też m o ra ln a stro n a m ia sta n ieśw ietn ie się przedstaw iała. S ocjalizm się ro z p a­ noszył. R zezim ieszk i krakow skie tu m ają swoje nory. Ż y d o stw o żyjące z d e­ m o ra liz a c ji i z w ó d k i tu m a swoje zyski. Socjaliści m ają tu swoje kryjów ki. T ym czasem p rz y kościele p arafialn y m , za szczu p ły m n a coraz bardziej rozra­ stającą się lu d n o ść , a d o tego i gro żący m ru in ą , jest tylko p ro b o sz cz z trze m a w ik ary m i i d w o m a katech etam i. Parafia zaś p o d g ó rsk a , o p ró c z m ia sta obej­ m uje dziew ięć w iosek i liczy p rzeszło 17 tys. du sz. Prawda, że za W isłą zaraz jest K raków ze sw ym i p rz eśliczn y m i św iąty n iam i i k laszto ram i; ale w sam ym P o d g ó rzu , p ró c z m alu cz k ie g o d o m k u ss. felicjanek i to bez m szalnej k ap li­ cy, k la sz to ru n ie m a żadnego, a d o p ie ro o p ięć k ilo m e tró w w Ł agiew nikach p rz y tu łe k d la u p a d ły c h n iew iast u sió str M atk i M iłosiern ej, fu n d a c ja księcia A lek sa n d ra L u b o m irsk ie g o ”5.

2 A. Bazielich, Sługa Boży o. Bernard Łubieński. Apostoł kultu Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, Tuchów 1995,

s. 16-52.

3 ARK, A ccepta e t expensa dom us C racoviensis 1900-1912, s. 6. 4 ARK, Kronika domu..., t. 1, s. 22.

W P odgó rzu dotkliw ie od czu w an o brak k laszto ru kleryckiego, k tó ry m óg ł­ b y p o m ó c w tr u d n y m d u sz p a ste rstw ie r o b o tn ik ó w ży jących cz ęsto w n ę­ d zy i religijnie z a n ie d b a n y c h . K ard. Ja n P u z y n a w k o re sp o n d en cji (1 I 1900) z o. B e rn a rd em Ł u b ie ń sk im , z k tó ry m o d lat p o zostaw ał w p rz y ja ź n i w yra­ ził p ra g n ie n ie, „ab y w diecezji św. S tanisław a W asz zak o n jak najrychlej za ło ­ żył d o m z a k o n n y ”6. W 1903 r. o siedli ta m re d em p to ry ści.

„

R ed em p to ry ści o d p o c z ą tk u swoją pracę ap o sto lsk ą łączyli z M aryją, M at­ ką N ieu stają cej P o m o c y O b ra z Jej b y ł ju ż w cześniej z n a n y m ie s z k a ń c o m P o d g ó rza , p o n iew a ż jego p ap iero w a k o p ia w isiała w kościele p arafialn y m . W n ied zielę 25 p a ź d z ie rn ik a 1903 r. n a m o c y d ek retu kard. J. P u zy n y z d n ia 21 tegoż m iesiąca z o stało w k ap licy re d e m p to ry stó w zaw iązane bractw o M at­ ki Bożej N ieu stającej P o m o c y i św. A lfo n sa. ,W praw d zie setki, a naw et m o ­ że tysiące p o d g ó rz a n ju ż za p isa n y ch b yło w księdze brackiej w M ościsk ach , jako c z ło n k i tegoż b ra ctw a” - z a n o to w a ł o. B. Ł u b ie ń sk i w K ronice k la sz to ­ ru p odgórskiego. „B o w ik ary d aw ny ks. L udw ik P rzyg łud ek b a rd z o gorliw ie zajął się p rz ez lat w iele s k u p ia n ie m lu d u tutejszego o k o ło o b ra z u tej naszej u k o ch an ej m a tk i w kościele p a ra fia ln y m w P o d g ó rzu . Jed n ak o w o ż bractw a k a n o n ic z n ie m iejscow ego tu n ie b y ło ”7.

W d n iu 3 g ru d n ia 1903 r. d o bractw a w pisał się w s p o m n ia n y wyżej A n a to l N ow ak, b is k u p p o m o c n ic z y diecezji krakow skiej w raz z 36 k lery k am i, k tó ­ rzy w raz z n im p rzy b y li d o kaplicy. Przed o b ra zem M atk i Bożej N ieustającej P o m o c y o d śpiew ali V en i Creator. Z o sta li w p isan i d o księgi brackiej i o trz y m a ­ li m ed a lik i brackie, p o czym zaśpiew ali T e D eum la u d a m u s i zo stali p o b ło g o sła­ w ie n i N a jśw ię tsz y m S a k ra m e n te m 8. W ty m też m ie s ią c u b ra ctw o z o sta ło afiliow ane d o arcy b ractw a w R zy m ie. W k r ó tk im czasie p o d g ó rs k a k a p li­ ca z a k o n n a stała się o śro d k ie m k u ltu M atk i Bożej N ieustającej Pom ocy, cie­ szącego się w ie lk im w z ię ciem n ie ty lk o w śró d m iejsco w y ch w ie rn y c h , ale ró w n ie ż z K rakow a i okolic. B ractw o inten sy w n ie się rozw ijało. W ro k u 1903 liczyło o n o 865 członków . W n a stę p n y m ro k u p rz y ję to 2470 now ych, a w ro­ k u 1905 aż 5300. Z k o ń c e m 1905 r. bractw o liczyło 8600 członków . O g ó łe m w k sięgach b ra c k ic h z lat 1903-1960 o d n o to w a n o 56 630 nazw isk. W o k re­ sie Polski Ludow ej, w w a ru n k a c h w alki z K o ścio łem , program ow ej ateizacji i laicyzacji życia społecznego w ładze państw ow e ro zw iązały w szelkie o rg a n i­ zacje katolickie. O statn ieg o w p isu d o bractw a d o k o n a n o 22 sie rp n ia 1960 ro­ 6 ARK, Kronika domu..., t. 1, s. 4.

7 Tamże, s. 29.

8 ARK, Kronika domu... , t. 1, s. 36.

9 Archiwum Parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krakowie-Podgórzu (dalej: APMNP), Spisy człon­ ków Bractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Świętego Alfonsa, t. 1-3.

k u 9. C złonk ow ie bractw a sp o ty k ali się je d n a k n a d a l, ch o c ia ż n ie fo rm a ln ie , w k ażd ą d ru g ą n ied zielę m iesiąca w ra m a c h k ó ł ró ż żyw ego różańca, a tak że n a n ab o ż eń stw ac h nieustannej now enny.

U roczy ście o d p ra w ia n o n a b o ż e ń stw a m a ry jn e w m a ju i p a ź d z ie rn ik u . W d n iu „30 k w ietn ia 1904 r. ro z p o c z ę ty z o sta ł pierw szy n asz m iesiąc M aryi n a P odgórzu: lita n ia [loretańska], k az an ie i błogosław ieństw o [Najśw. Sakra­ m en tem ] o w p ó ł d o sió d m ej w ieczór. O. [Stanisław] C h o c h le ń sk i o M [atce] B[oskiej] N ieust[ającej] P o m o c y m iew ał k a z a n ia ” - z ap isał sługa B oży Ber­ n a rd Ł ubieński. „ L u d u p e łn o b yło praw ie jak w n iedziele, aż d o k o ń ca m

ie-551Π siąca .

N a o d p u s t p rz y c h o d z iły liczne g ru p y p ielg rzy m ó w z K rakow a i z okolicy. W latach 1904-1906 w y b u d o w an o d u ż y neogotycki ko śció ł w ed ług p ro je k tu Jan a Sas Z u b rz y ck ieg o 11. „A b y zebrać n a budow ę n ieco grosza d a n o w Pradze w ydrukow ać 25000 d użych o brazów M [atki] B[oskiej] N[ieustającej] Pom ocy” - n a p isa ł o. W ładysław S zołdrski, z n a n y h isto ry k zg ro m a d zen ia . „Z a tych, k tó rz y b y o trz y m u ją c je złożyli jaką ofiarę n a b u do w ę kościoła, m iała się p o w ieczne czasy o d p ra w iać co ty d z ie ń je d n a M sza św. I rzeczyw iście owe o b ra ­ zy stały się g łó w n y m źró d łe m , z którego c z e rp a n o ” 12. R ed em p to ry ści, głoszą­ cy m isje i rekolekcje w ró ż n y c h parafiach p o szc zeg ó ln y ch z a b o ró w szerzyli k u lt N ajśw iętszej M ary i P an n y i ro z p ro w ad z ali w s p o m n ia n e o b ra z y w śró d w ie rn y c h 13. O fiary, jakie w ie rn i skład ali, nabyw ając te w iz e ru n k i, z n a c z n ie w sp o m ag a ły b u d o w ę św iątyni. W ro k u 1905 p is a n o n a ła m a c h „ C h o rą g w i M a ry i” : „Szybko idzie b ud ow a kościoła M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P[o- m ocy] w P o d g ó rzu sta ra n ie m O O . R ed em p to ry stó w , a g łów nie ic h p rz e ło ­ żonego o. Pasura. Jesienią p o ło ż o n o fu n d a m e n ty ; w so b o tę p rz ed n ied zie la p alm ow ą tj. 15 kw ietnia br. w zastępstw ie słabego ks. b isk u p a N ow aka pośw ię­ cił k a m ie ń w ęgielny ks. k a n o n ik k ated raln y Sobierajski. O b e c n ie m u ry naw b o c z n y c h u k o ń czo n e, a w ieża ju ż wystaje p o n a d w szystkie d o m y Podgórza- ” 14. T rzynaw ow y neogotycki kościół, z ele m e n ta m i n e o ro m a ń s k im i (k o lu m ­ n y i kapitele) z b u d o w a n o n a p la n ie krzyża. N aw a g łó w n a zo stała z a m k n ię ta p ó łk o listą absydą. W d n iu 8 w rześn ia 1906 ro k u b p A. N o w ak konsekrow ał now o zb u d o w an y k ościół p o d w ezw aniem M atk i Bożej N ieu stającej P o m o ­ cy. W latach 1907-1908 W ójcik, nauczyciel szkoły rzeźbiarskiej w Z ak o p an em , w ykonał k ry ty b a ld a c h im e m o łta rz główny, w k tó ry m n a c e n tra ln y m m iej­ scu zaw ieszono w s p o m n ia n ą ik o n ę15. W m o d litw ie p rz e d p o d g ó rs k ą iko ną

10 ARK, Kronika domu.., t. 1, s. 48.

11 M. Brudzisz, Redemptoryści w Krakowie 1903-1993, Kraków 1994, s. 34-35.

12 W. Szołdrski, Redemptoryści w Polsce, cz. 2, s. 6, (mps w Bibliotece Seminarium Duchownego Redempto­

rystów w Tuchowie).

13 „Litterae Annales de Rebus Gestis Provinciae Polonicae Congregationis SS. Redemptoris” 1:1910,

p. 26.

14 Kościół Matki] 5[oskiej] Nieustajacej Pomocy w Podgórzu, „Chorągiew Maryi” 2:1905, s. 156.

15 ARK, Kronika domu.., t. 1, s. 156-157; W. Szołdrski, Redemptoryści w Polsce, cz. 2, s. 6; M. Brudzisz, Redemp­

M atk i Bożej N ieustającej P o m o c y w ielu lu d z i w ypraszało sobie św iętość ży­ cia. N a jb ard ziej z n ic h z n a n i to bł. A n ie la Salawa i w ie lo k ro tn ie w s p o m in a ­ n y sługa B oży B ern ard Ł ub ień ski.

O d sam ego p o cz ątk u w prow adzenia nabożeństw a d o M atk i Bożej N ieu sta­ jącej P o m o c y w ytw orzyła się p ra k ty k a sk ła d a n ia p rzez w iern y ch p ise m n y c h p ró śb i podziękow ań odczytyw anych p u blicznie w k ażdą d ru g ą niedzielę m ie­ siąca. P ozo stały one w y m o w n y m św iadectw em p o b o ż n o ś c i m aryjnej i n a d ­ zw yczajnych n ie ra z łask, jakie w ypraszali so b ie m o d lą c y się d o M ary i w Jej p o d g ó rs k im obrazie. W latach 1971-1972 sta ra n n ie o d n o w io n o k ościół .

„

T

,

M

M

N

P

W y d a rz e n ie m z w ro tn y m w rozw o ju k u ltu M atk i Bożej N ieustającej Po­ m o c y n a P o d g ó rzu by ło w p ro w ad zen ie n a b o ż eń stw a nieustannej now enny, p o ­ legającego n a w spólnej m o d litw ie p rz ed Jej iko ną w w y b ran y m d n iu każdego ty g o d n ia w celu u p ro s z e n ia jakiejś specjalnej łaski. Ta fo r m a p o b o ż n o ś c i m aryjnej z ro d z iła się w 1922 ro k u w S ta n a c h Z je d n o c zo n y ch , w kościele Re­ d e m p to ry s tó w p o d w ezw an iem św. A lfo n sa de L ig u o ri w S an L ouis, g dzie o. A n d re w Browne w pro w adził co tygo dn io w e n ab o ż eń stw a d o M atk i Bożej N ieustającej Pomocy. P raktyka ta zo stała p rz ez o H e n ry ’ego S u tto n a nazw a­ n a n ieustanną now enną. W Polsce w p ro w ad zo n o ją d o p ie ro w 1951 r. w kościele R e d e m p to ry stó w w G liw icach. U c zy n ił to o. S tanisław Szczurek.

D n ia 21 w rz eśn ia 1952 ro k u o g ło sz o n o w p o d g ó rs k im kościele re d e m p ­ torystów : ,W n ajbliższą środę o g o d z in ie sió d m ej w ieczo rem ro z p o c z y n a się w n aszy m kościele n ie u s ta n n a n o w e n n a [do] M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P [om ocy]. Z ac h ęca m y każdego go rąco d o w zięcia u d z ia łu w ty m n a b o ż e ń ­ stwie, k tó re celebrow ał b ęd zie J.E. ks. b p R o sp o n d . W szelkie k arteczk i z p o ­ d zięk o w an iam i czy p ro ś b a m i d o M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P [om ocy] n a le ż y w rz u c a ć d o s k rz y n k i, k tó ra w isi o b o k g łó w n ego wejścia. R a n o [we środę] o [godz.] 6.00 M sza św. w in ten cji p ró ś b i p o d zięk o w ań z ło ż o n y c h d o M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P [o m o cy ]16. W d n iu 24 w rześnia 1952 ro k u

nieustanna now enna, jako d ru g a w Polsce zo stała w p ro w ad zo n a w kościele Re­ d e m p to ry s tó w w K rakow ie n a P o d g ó rzu . W y d a rz e n ie to, niezw ykle w ażne dla sp otęgow ania ta m k u ltu m aryjnego szczegółow o o p isał o. T adeusz O zga, k ro n ik a rz dom ow y. „ N a d s z e d ł u p ra g n io n y d z ie ń ro z p o c z ę c ia n ie u sta n n e j n o w e n n y - co chw ilę dzw oni telefon z ró ż n y c h b iur, d o p y tu ją się u rz ę d n ic y o g o d z in ę ro z p o czę cia n ab o ż eń stw a. Frekw encja n a n a b o ż e ń stw ie p rzeszła

16 ARK, Księga ogłoszeń przy kościeleM[atki]B[oskiej] N[ieustającej]P[omocy] OO. Redemptorystów w Krakowie 1952­ -1956, s. 7.

w szelkie oczekiw ania. C h o ć to d z ie ń p o w szed n i, k o śció ł w y p e łn io n y w ier­ n y m i czcicielam i M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P [om o cy], k tó rz y p rzyb y­ li ze w szystkich d z ie ln ic Krakowa. D o sk a rb o n k i n ap ły n ę ło 362 p ro śb y i 50 podzięk o w ań , jak n a pierw szy raz liczb a im p o n u ją ca. [...] K ilk a m in u t p rz ed d ziew iętnastą w yszliśm y p ro cesjon aln ie d o drzw i kościoła, b y przyw itać n a d ­ jeżdżającego ks. b p a S tanisław a R o sp o n d a . S koro się zjawił, w p ro w ad zo n o go uroczyście d o kościoła p rz y d źw ięk ach trą b i organów . P otem , jak zwykle w ystaw ienie H o s tii i o d m ó w ie n ie pierw szej m o d litw y rzy m sk iej d o M [at- ki] Boskiej] N [ieustającej] P [o m o cy ]” . N a stę p n ie k ilk ad ziesiąt dziew czynek w b ieli i w krak o w sk ich stro ja c h w raz z m in is tra n ta m i o d śp ie w a ło rzew n ą p ieśń D a j m i Jezusa. „K azanie, k tó re m ia ło m iejsce p o śpiew ie dzieci, w ygło­ sił o. R yszard S zczurek. N a n ieg o ró w n ie ż s p a d ł m iły zaszczyt o d c z y ta n ia p ró śb i p od ziękow ań. G d y skończył, asysta o d m ó w iła n a p rz e m ia n z lu d e m w ezw ania d o M [atki] B[oskiej] N [ieustającej] P [om ocy] u ło żo n e n a sp o só b lita n ii. [...]. W zru szający by ł m o m e n t, gdy m a ły m in is tra n t S tan isław Kowal­ czyk o dśpiew yw ał z n a n e w szy stk im trz y k ro tn e w ezw anie „M a tk o P o m o c y N ieu stającej p ro ś Boga za n a m i ” . [...] N a b o ż e ń stw o z a k o ń c z o n o b ło g o sła­ w ieństw em N ajśw iętszym S ak ra m e n tem i p ie śn ią G dy trw oga nas ogarnie, k tó ­ rą wszyscy u m ieją w K rakow ie śpiew ać” 17.

C h ara k te ry sty czn ą cechą now enny nieustannej jest sk ład an ie p rzez w iern y ch p isem n y ch p ró śb i podziękow ań, k tóre n astęp n ie są czytane p u b liczn ie w cza­ sie n ab o żeń stw a. C zciciele M ary i p rz y n o sz ą p rz e d Jej o b ra z w szystkie swoje troski, k ło p o ty i zm artw ienia. Szukają u N iej ra tu n k u w nieszczęściach, w spar­ cia i opieki. Serdecznie d zięk u ją za o trz y m a n e łaski. M o d litw y te tc h n ą n ie­ zwykle au ten ty czn ą żarliw ością wiary, za u fa n ia i w dzięczności. N ab o żeń stw o

now enny nieustannej odpraw ian e uroczyście w k ażd ą środę o d p o c z ą tk u cieszyło się w ielką p o p u la rn o ś c ią , k tó ra n ie z m a la ła aż d o n aszy ch czasów.

K u lt M atk i Bożej N ieustającej P o m o cy rozszerzający się n a całym świecie, d y n am icz n ie rozw ijał się także w krakow skim kościele R edem ptorystów . „ N o ­ w e n n a n ie u s ta n n a o d p ra w ia n a w k ażd ą środę, dwa razy w ciągu d n ia ” (o go­ d z in ie ósm ej i o siem nastej), g ro m a d z iła liczn y ch w ierny ch, k tó rz y u M aryi szu k ali p o m o c y i o p iek i w ró ż n y c h sy tuacjach życiow ych. R an n e n a b o ż e ń ­ stwa sk u p iały p rz ed o b ra zem 200-250 osób. N a to m ia st n a w ieczorne p rzy ch o ­ d z iło 300-350 w iernych. W śró d n ic h znajdow ały się całe rodziny. S zczególnie uroczyście o b c h o d z o n o ro c zn icę z a ło ż e n ia tego n ab o żeń stw a, co n ie p o z o ­ stało bez w pływ u n a jego d alszy rozw ój. We śro dę 26 w rześn ia 1962 ro k u p o d p rz ew o d n ictw e m ks. J u lia n a G roblickiego b isk u p a p o m o c n ic z e g o a rch id ie­ cezji krakowskiej, o b c h o d z o n o dziesięciolecie w prow adzenia now enny nieustan­ nej. P rzy tej o kazji zliczo n o w szystkie teksty m o d litw zło żo n y ch w ty m okresie przez w iernych i okazało się, że osiągnęły one im p o n u ją cą liczbę 86396, w ty m

16378 p o d z ię k o w a ń za o trz y m a n e ró ż n e łaski, n ie ra z b a rd z o w ielkie. „Tak w ielka ilość u d o k u m e n to w a n y c h s p o tk a ń lu d z i b ędący ch w ró ż n y c h p o trz e ­ b a c h z M atk ą B ożą w Jej o b razie n a krakow skim P o d g ó rzu jest w ym o w n y m d o w o d e m szczególnego k u ltu tego o b ra zu , a zarazem św iadectw em w yjątko­ wej o b ec n o ści n a ty m m iejscu M ary i - M atk i B ożych ła sk ” 18.

P

M

B

N

P

K u lt M atk i Bożej N ieustającej P o m o cy ro z w in ął się jeszcze b ardziej, gdy p rz y kościele R ed em p to ry stó w u tw o rz o n o ośrodek duszpasterski. U stanow ie­ n ie tego o śro d k a zbieg ło się z z a ło ż e n ie m ta m now enny nieustannej. U ro czy sto ­ ści p rz ew o d n icz y ł kard. K aro l W ojtyła, k tó ry spraw ując E u ch a ry stię p rz ed iko ną M aryi, dziękow ał B ogu za całe b ogactw o łask, jakiego za Jej p rzy czy n ą d o św iad czali w iern i, m o d lą c y się n a ty m m iejscu. W 1978 r. w espó ł z Sługą B ożym Janem Pietraszką, b isk u p e m p o m o c n ic z y m archidiecezji krakowskiej, św iętow ano siedem dziesięcio p ięcio lecie przy b y cia re d e m p to ry stó w d o K ra­ kowa, a w raz z n im i ik o n y M atk i P o m o c y N ieu stan n e j. Była to z n ó w okazja d o p ielg rzy m o w an ia n a P odg órze czcicieli M ary i z całego K rakow a i okolic. U ro c zy sto ść zak o ń czy ła się procesją z ła sk a m i sły n ący m o b ra z e m zd jęty m z w ielkiego o łtarz a. „ C h c ia n o - n a p is a ł k ro n ik a rz k la s z to rn y - p o w tó rz y ć p o sied em d ziesięciu p ięciu latach procesję, w której M atk a B oża w stąp iła p o raz pierw szy n a swój tro n w ty m kościele” 19.

N a b o ż e ń stw o d o M ary i jeszcze bard ziej w zm o g ło się, g dy w d n iu 18 m a r­ ca 1983 ro k u erygow ano p rz y kościele parafię p o d w ezw aniem M atk i Bożej N ieustającej P om ocy20. W og ło szo n y m p rzez O jca Świętego Ja n a Pawła II R o ­ k u M a ry jn y m 1987/88 M atk a B oża w k o p ii czczonej w kościele iko ny - za ze­ zw o len iem kard. F ranciszka M ach arsk ieg o - o d w ied ziła w szystkie ro d z in y w parafii. O w ocem tej peregrynacji ikony było ok o ło 700 ro d z in n y c h zo bo w iązań i deklaracji życia chrześcijańskiego. C o ro k u w d n iu drugiego lutego w święto O fia ro w an ia Pańskiego p ielg rz y m u ją d o M atk i Bożej N ieu stającej P o m o cy praco w n icy krakow skiego M iejskiego P rzedsiębiorstw a K o m u n ik acji. Trady­ cją p o d g ó rsk ieg o kościoła R e d e m p to ry stó w stały się ju ż te m sze tram w ajarskie

o dpraw iane o d 1976 r., (wcześniej byw ały w kościele p o d w ezw aniem św. Jó ze­ fa). N a te n ab o żeń stw a przybyw ał kard. K arol W ojtyła, a p o te m jego następ ca lu b k tó ry ś z b is k u p ó w p o m o c n ic z y c h . P ielg rzy m ki te n ab ierały szczególne­

18 ARK, rkps [bez sygn.], Prośba o poparcie starań o koronację obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele Re­ demptorystów w Krakowie przedłożona Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski [25-26 XI 1993], s. 3, kopia. 19 ARK, Kronika klasztoru (1971-1982).

20 APMNP, rkps [bez sygn.] Dekret erekcji parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Krakowie, Kraków 18 III 1983, kopia.

go w yrazu p o p o w sta n iu „ S o lid a rn o śc i”, a p o te m w tru d n y m okresie stan u w ojennego, k iedy żarliw ie m o d lo n o się za ojczyznę21. W ro k u 1991 stara n ie m p ro b o szcza o. M ich ała Reinkego, d o k o n a n o o d n o w ien ia i konserwacji ikony. Prace te w ykonali A d a m K ru k i Ju liu sz K a sp e r z P racow ni K onserw acji Z a­ b y tk ó w n a W awelu. We środę 19 czerw ca owego ro k u kard. F. M ac h arsk i p o ­ święcił o b ra z i o d p ra w ił p rz e d n im now ennę nieustanną22.

„ W

W y d a rz e n ia m i o niezw y k ły m z n a c z e n iu d la d ziejó w k u ltu p o d g ó rsk iej iko n y M atk i Boskiej N ieu stającej P o m o c y p o z o sta ły św iadectw a O jca Świę­ tego Ja n a Pawła II. W 1968 r., kard. K aro l W ojtyła w k a z a n iu w czasie N aw ie­ d z e n ia O b ra z u M a tk i Bożej C zęsto ch o w sk iej w kościele R e d e m p to ry stó w w K rakow ie p o d k re ślił żywy k u lt tej iko n y w śró d k rakow ian i zło ży ł w ym ow ­ ne św iadectw o swojej osobistej z n ią więzi, gd y w czasie o k u p a c ji n iem ieckiej pracow ał w fabryce so d y „S olvay” w B o rk u Fałęckim . W a rto p rz y to c z y ć to św iadectw o. ,W iem , że tu się często g ro m a d z ą krak ow ianie, zw łaszcza z tej części K rakow a, zw łaszcza z P o d g ó rza, z B o rk u , L ud w ino w a, że się g ro m a ­ d zą w środy, że tu ta j się m o d lą . M o d lą w ra m a c h tej N ieu stającej N o w e n n y d o M atk i N ieustającej Pomocy, że tu taj d o z n a ją i dośw iadczają tej prawdy, ja­ ka się w yraża w ty tu le M ary i - M atk a N ieustającej P o m o c y - m ó w ił pasterz K ościo ła krakow skiego. W iem , że ta k jest. A le więcej n iż w iem , b o i sam te­ go d o św ia d c z y łe m w la ta c h o k u p a c ji, k ie d y b y łe m r o b o tn ik ie m w tej czę­ ści K rakow a, tu taj, o p o d a l stąd - d o b rz e w iecie - n ie je d n o k ro tn ie w racając z p ra cy p o nocnej z m ia n ie , n aw ied załem te n kościół, przy stęp o w ałem tu taj d o K o m u n ii św. n ieraz, w racając z p ra cy p o n ocn ej z m ia n ie i za p a m ię ta łe m sobie k lim a t tego kościoła. Tak, że n ie tylko to w iem , w iem z in fo rm a c ji, ale w iem jakoś z w łasnego d o św iad c zen ia i m yślę, że m a m jakąś w łasną cząstkę w ty m w ielk im d o św ia d c z e n iu w parafii św. Józefa, w parafii w B o rk u Fałęc- k im , w parafii wreszcie całego Krakowa, w ty m w ielk im d o św iad c zen iu N ie­ ustającej Pomocy. W iem , że m a m w ty m jakąś cząstkę, jakąś m ałą, o so b istą cząstkę w ty m d o św ia d c z e n iu ”23.

D o w s p o m n ie ń zw iązan ych z p o d g ó rsk ą ikoną p o w ró cił p ap ież Jan Paweł II w s p o tk a n iu z re d e m p to ry sta m i w d n iu 30 czerw ca 1991 ro k u w ich klasz­ to rze p rz y kościele św. A lfo n sa w R zy m ie (via M e ru la n a 31). „ P rz y p o m in a m so b ie okres o k u p a c ji n azisto w sk iej w Polsce w czasie II w o jn y światowej

-21 APMNP, rkps [bez sygn.], Prośba o poparcie starań.., s. 3-4; Kronika Parafii Matki Bolej Nieustającej Pomocy w Krakowie, t. 1, s. 5; ARK, Kronika klasztoru (od 1988 r.).

22 ARK, Kronika klasztoru (od 1988 r.).

23 ARK, rkps [bez sygn.l Kazanie kard. K. Wojtyły w czasie nawiedzenia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w ko­ ściele Redemptorystów w Krakowie w 1968 r, (tekst nieautoryzowany).

m ó w ił O jciec Św ięty - Pracow ałem w ów czas w jednej z fa b ry k w K rakowie. Po p ra cy często w stępo w ałem d o k ościoła R ed em p to ry stó w , k tó ry m ija łe m w d ro d z e d o d o m u . W kościele ty m m o d liłe m się p rz e d O b ra z e m M atk i Bo­ żej N ieustającej Pomocy, k tó ry u w ażam za w yjątkow o piękny. B ędąc ju ż k ar­ d yn ałem , ch ę tn ie odw ied załem wasz kościół i te n obraz. C zęsto od praw iałem ta m n ab o żeń stw a, u d z ie la łe m k o m u n ii świętej. Ta m o ja w izyta jest więc, jak w idzicie, kontynuacją m ojego m ło d zień czeg o u w ielb ien ia d la tej Ikony. D z ię­ kuję Bożej O p a trz n o ś c i i M atce Bożej N ieustającej P o m o c y za o k a z a n ie m i szczególnej o p iek i w ty ch ta k tru d n y c h o k o lic z n o śc ia c h ”24.

„A

,

”

N ie p rz e rw a n ie ro zw ijający się k u lt p o d g ó rsk ie j ik o n y M a tk i Bożej N ie ­ ustającej P o m o cy i jego w pływ n a życie religijne w iern y ch sk ło n ił re d e m p to ­ rystów p o lsk ich d o po d jęcia starań o koronację o b ra z u k o ro n a m i p ap iesk im i lu b b is k u p im i. W d n iu 19 g ru d n ia 1992 r. o. Leszek G ajd a, p ro w in cjał w ar­ szawskiej p ro w in c ji red em p to ry stó w , zw ró cił się d o b is k u p a krakow skiego k ard . F ran c isz k a M a c h a rsk ie g o z p ro ś b ą o „ p o b ło g o sła w ie n ie ty m w ysił­ k o m i d o p ro w a d zen ie d o k o ronacji ikony, k tó ra d o z n a je szczególnej czci ze stro n y w iern y ch P odgórza. P row incjał pisał, że d u szp a ste rze i w s p ó ln o ta re­ d e m p to ry stó w d o m u krakow skiego uw ażają a k t k oron acji k o ro n a m i p ap ie­ sk im i lu b b is k u p im i za niezw ykły d a r d la jeszcze w iększej czci M atk i Bożej i d o b ra duchow ego L u d u B ożego P odg órza, a naw et K rakow a”25. W ślad za tą p ro śb ą red em p to ry ści p rzesłali K ard ynałow i o b szerne o p racow anie o cha­ rakterze h isto ry c z n y m i p a sto ra ln y m : Relacja [... o] n iezw ykłej czci, ja k ie j doznaje M a tk a N ajśw iętsza w ko p ii Cudownego O brazu M a tk i B ożej N ieustającej Pom ocy w K ra- kow ie-Podgórzu w kościele p a ra fia ln ym redem ptorystów pośw ięcone czci M a tk i B ożej N ie ­ ustającej Pom ocy w ich kościele w K rakow ie, u za sad n iające p rz y d a tn o ść tego a k tu d la w iększego o ży w ien ia p o b o ż n o ś c i m aryjnej w śró d m ieszk a ń có w m ia sta i okolicy. P o dk reślali w n im , że w ie rn i p rz y c h o d z ą c y ta m n a n a b o ż e ń stw a „są św iad k am i w ielu łask i cudów , jak ich d o k o n a ła tu taj M atk a N ajśw iętsza i ab y w yrazić swoją w d zię czn o ść d la N iej p ra g n ą k oron acji tego łask am i sły­ nącego o b ra z u ” . B isk u p krakowski w raz z w y m ien io n y m wyżej p rz eło żo n y m warszawskiej pro w in cji Z g ro m a d z e n ia N ajśw iętszego O d k u p ic ie la zw rócili się d o K onferencji E p isk o p a tu Polski z o b sze rn ie u d o k u m e n to w a n ą p ro śb ą o p o p arcie starań o koronację o b ra zu M atki Bożej N ieustającej P o m o cy w ko­ 24 Fragment przemówienia papieża Jana Pawła II przytoczony za Prośba o poparcie starań o koronację obrazu

Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele Redemptorystów w Krakowie przedłożona Konferencji Plenarnej Episkopa­ tu Polski [25-26 XI 1993], s. 43. (Kopia w APMnP).

25 APMNP, rkps [bez sygn.] Prowincjał L. Gajda do biskupa krakowskiego kard. F. Macharskiego, War­ szawa 19 XII 1992, kopia.

ściele R e d e m p to ry stó w w Krakowie. W petycji tej zarysow ali dziew ięćdziesię­ cio letn ią h isto rię k u ltu p o dgórskiej ikon y w ykazując, że „M ary ja tu taj obrała sob ie tro n ro zd aw n ictw a łask a Jej o b ra z N ieu stającej P o m o c y zasłu g u je n a najw yższe w y ró ż n ien ie - u ro czy stą p ap iesk ą ko ro n ację” . Podkreślali w niej, że n astęp stw em koronacji b ęd zie „o żyw ienie n a b o ż eń stw a w iern y ch K rako­ wa i arch id iecezji d o M [atki] B[ożej] N [ieu stającej] Pom ocy. N a b o ż e ń stw o to rozw ijane u m ie ję tn ie i sy stem aty czn ie, zw łaszcza w fo rm ie n ie u s ta n n e j now enny, g ro m a d z i p rz e d o b ra z e m M a tk i Bożej z n a c z n ą g ru p ę w iern y ch , k tó rz y m o g ą się stać zaczynem nowej ew angelizacji. D o b rz e b o w iem z ro z u ­ m ian e i praktykow ane n ab o ż e ń stw o d o M atk i N ajśw iętszej jest p rzecież nie tylko m o d litw ą , ale tak że w sp ó łd z ia ła n ie m z M ary ją w dziele o d k u p ie n ia . S p o tk a n ia m o d litew n e p rz e d św iętą Ik o n ą są praw dziw ą katechezą, k tó ra p o ­ u cza i zachęca d o a p o sto lstw a”26.

B isk u p i ze b ra n i n a Jasnej G ó rz e n a 265. K o n feren cji E p isk o p a tu Polski w d n ia c h 25-26 listo p a d a 1993 r. o p o w ied zieli się za u w ień c zen iem tego cu ­ dow nego o b ra z u k o ro n a m i p a p ie sk im i. P ry m as P olski kard . J ó z e f G le m p w im ie n iu K o n fe re n c ji z w ró c ił się w d n i u 2 g r u d n ia owego ro k u d o O jc a Świętego Ja n a Pawła II za p o śre d n ic tw em kard. A n to n io M a ria Javierre O r ­ tas, prefekta K ongregacji K u ltu B ożego i D y scy p lin y Sakram entów , z p ro śb ą o w yd an ie in d u ltu ap o sto lsk ieg o zezw alającego n a koronację. P rym as pisał, że b is k u p o m z n a n y jest k u lt, jak im się cieszy w s p o m n ia n y o b ra z i p o p iera ją p ro śb ę A rc y b isk u p a M e tro p o lity K rakow skiego27.

,W s p o m in a ją c Tw oje słowa o z n a jd u ją c y m się w krak ow skim P o d g ó rzu w iz e ru n k u M a tk i Bożej N ieu stają cej P o m o c y w y p o w ied zian e w ro k u 1991 p o d c z a s w izy ty w kościele S a n t’A lfo n s o w R zym ie: »Po p ra c y c z ęsto w stę­ pow ałem d o k ościoła R ed em p to ry stó w , k tó ry m ija łe m w d ro d z e d o d o m u . W kościele ty m m o d liłe m się p rz e d o b ra z e m M atk i Bożej N ieu stającej Po­ mocy, k tó ry m ia łe m za w yjątkow o p iękny«, p o k o rn ie prosim y, o m ożliw o ść p rz y o z d o b ie n ia iko n y p a p ie sk im i k o ro n a m i” - p isali d o O jca Świętego Jan a Pawła II kard. F ranciszek M a c h a rsk i i jego b is k u p i p o m o c n ic z y : S tanisław S m o le ń sk i, A lb in M ałysiak, K a zim ie rz N y cz i Ja n S zk o d o ń . „O braz te n d o d n ia dzisiejszego cieszy się czcią i żyw ym k u lte m . A k t k oro n acy jn y jest p ra­ g n ie n ie m w szystkich tych, k tó rz y tu taj się m o d lą ”28.

K ard. F. M ac h arsk i d n ia 18 sty czn ia 1994 r. zw ró cił się d o kard. A n to n ia M a rii Javierre’a O rta s, prefek ta K ongregacji K u ltu B ożego i D y sc y p lin y Sa­ k ra m e n tó w z g o rą cą p ro ś b ą o zezw o len ie n a u ro czy ste u w ie ń c z e n ie p a p ie ­ sk im i k o ro n a m i w sp o m n ian ej łask am i słynącej ik on y N ajśw iętszej Dziewicy.

26 APMNP rkps [bez sygn.] Prośba o poparcie starań o koronację..., s. 4-5.

27 APMNP, rkps [bez sygn.] Prymas Polski kard. J. Glemp do prefekta Kongregacji Kultu Bożego i Dys­ cypliny Sakramentów kard. A. Javierre Ortas, Warszawa 2 XII 1993, kopia.

28 ARK, rkps [bez sygn.] Prośba kard. F. Macharskiego i jego biskupów pomocniczych do Ojca Święte­ go Jana Pawła II o możliwość przyozdobienia ikony papieskimi koronami, kopia bez daty).

„P rzez dziew ięćdziesiąt lat k u lt M atk i Bożej N ieustającej P o m o cy w p o d g ó r­ sk im obrazie jest ciągły i stale żyw y i stąd p ro m ie n iu je n a całą archidiecezję” - p isa ł p a ste rz K o śc io ła krakow skiego. ,W ie rn i są p rz e k o n a n i o Jej czułej, m acierzy ń sk iej o p iece i p o tę ż n y m w staw ienn ictw ie p rz e d B ogiem , o czym św iadczą zebrane podpisy. M ając to w szystko n a uw adze, jak ró w n ież rolę p o ­ b o ż n o ś c i m aryjnej w dziele nowej ew angelizacji” K a rd y n ał jeszcze raz p ro sił o u p o w a żn ien ie go d o d o k o n a n ia k oronacji tej ikony. D o p ro śb y d o łą c z o n o w sp o m n ia n e ju ż p is m o K onferencji E p isk o p a tu Polski, k ró tk i rys h isto ry cz­ n y k u ltu o b ra z u i p ro śb y d u ch o w ie ń stw a i w iern y ch o k oronację29.

„K

M

”

Ciekawe były sugestie co d o m iejsca koronacji. W sty czn iu n a p o sied ze n iu D uszpastersk iej R ad y Parafialnej w y m ien ian o : skałki w p o b liż u kościoła, Ry­ nek P odgórski, sta d io n „ K o ro n a ”, a naw et stad io n G a rb a rn i p rz y ul. R ydlów - ka. Z a n ajb ard ziej o d p o w ie d n ie m iejsce u z n a n o R ynek P o d g ó rsk i30.

R ed em p to ry śc i za d b ali o d u szpasterskie p rzygotow anie w ierny ch d o u ro ­ czystości k oron acy jny ch. O praco w ali specjalne R o zw a ża n ia m ajow e p rze d koro­ nacją O brazu M a tk i B ożej N ieustającej Pom ocy w K ra ko w ie (K raków 1994), w ydane p rzez W y d z ia ł D u szp asterstw a K u rii M e tro p o lita ln e j31.

W d n iu 18 m aja 1994 r. W y dział H isto rii K ościoła Papieskiej A k ad em ii Teo­ logicznej w Krakowie wraz z W yższym S e m in a riu m D u c h o w n y m R e d e m p to ­ rystó w u rz ą d z ił sesję n au kow ą K u lt M a tk i B ożej N ieustającej Pom ocy w czoraj i dziś.

Inicjatoram i i o rgan izato ram i tego sp o tk an ia w kościele R ed em p to ry stó w byli ks. doc. d r hab. S tanisław Piech, d ziek an W yd ziału , k ierow nik K ated ry D zie­ jów K u ltu ry Religijnej wraz ze swym asystentem o. mgr. lic. M aria n em Sojką, re k to rem krakow skiego d o m u redem pto ry stó w . Sesję o tw o rzy ł kard. F ranci­ szek M acharski, m e tro p o lita krakow ski32. Sesja zakończyła się nab o żeń stw em n ieu stan n e j n o w e n n y i uroczystą M szą św. koncelebrow aną p o d p rz ew o d n ic­ tw em kard. F. M acharskiego, k tó ry tak że w ygłosił h o m ilię .

29 ARK, rkps [bez sygn.] Kard. F. Macharski do kard. A.Javierre Ortas, Kraków 18 I 1994.

30 APMNp Protokoły Duszpasterskiej Rady Parafialnej Parafii Matki] B[oskiej] N[ieustającej] P[omocy] w Kra­ kowie —Podgórzu 1989-2002, s. 93.

31 Książeczka ta zawierała siedem czytanek: Geneza kultu Matki Bożej po wezwaniem Nieustającej Pomocy; Teo­ logiczna treść obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy; Początki kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy na ziemiach polskich i w Krakowie; Rozwój kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Podgórzu; Nieustanna Nowenna do Matki

Bożej Nieustającej Pomocy; Dlaczego koronacja?; Znaczenie koronacji obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

32 Referaty wygłosili: o. doc. dr nab. Benignus JózefWanat OCD, Teohgia ikony Matki Bożej NieustająejPo­ mocy; o. Marian Sojka, Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Kośaek powszechnym; o. dr Edward Nocuń CSsR, CześćMatki Bożej Nieustającej Pomocy w Kościelepolkim; o. dr Antoni Bazielich CSsR, Sługa Boży Bernard Łubieński jako propagator kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy; ks. Stanisław Piech, Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele Redemptorystów w Krakowie — Podgórzu; o. dr Leszek Gajda CSsR, prowincjał,

Jak dziś mówić o Maryi? — Matka Boża w kaznodziejstwie wspdczesnym; o. dr Stanisław Madeja CSsR, Nie­ ustanna Nowennaformą kultu maryjnego.

Przed k oronacją w ygłoszono w kościele R e d e m p to ry stó w m isje, a p o n ic h odby w ała się n o w e n n a, n a k tó rą przybyw ały w s p ó ln o ty zak o n n e i p o szcze­ gólne okoliczne parafie33. P ielgrzym i uczestniczyli w nieustannej now ennie, a n a­ stęp n ie we M szy św.34. S łu ch ali w y stępó w c h ó ró w i k o n ce rtó w w w y k o n a n iu arty stó w scen krakow skich. D z ie ń n o w en n o w y k oń czył się A pelem M a ryjn ym .

W a rto w s p o m n ie ć , że w o kresie 19-25 czerw ca k a ż d y d z ie ń n o w e n n y m ia ł swój te m a t z o d p o w ie d n im m o tte m b ib lijn y m , stan o w iąc y m p o d staw ę d o k a z a ń i m o d litw 35. T em atyk a ta b y ła o d z w ie rc ie d le n ie m toczo nej w ów czas w Polsce w alki o u szan o w an ie w ustaw odaw stw ie pań stw ow y m prawa d o ży­ cia d la każdego p oczętego człow ieka.

W n ied zie lę p o p rz e d z a ją c ą koronację, n a M sz a c h św. we w szystkich ko­ ścio łach i k ap lica ch archidiecezji krakow skiej z o stało o d czy tan e Słow o kard. F. M acharskiego o koron acji o b razu . ,W blisko ju ż 1000-letniej h is to rii diece­ zji krakow skiej pojaw ia się n ow y z n a k m iło siern ej Bożej o b e c n o ś c i” - p isał M e tro p o lita . „Jest to z n a k m aryjny: k oronacja p a p ie sk im i k o ro n a m i M atk i Bożej N ieustającej P om ocy w kościele oo. R ed em p to ry stó w n a P odgórzu. [...] W raz z o jcam i R e d e m p to ry sta m i zap rasz am serdecznie: przy jdźcie te n z n a k zobaczyć, urado w ać się n im i o d czy tać wezw anie, jakie n a m p rz y n o si. - Bę­ dzie to d la nas o k azja d o pu b liczn eg o i uroczystego w y z n an ia w iary w Jezu ­ sa C h ry stu sa, O d k u p ic ie la człow ieka, k tó ry wezwał d o w s p ó łd z ia ła n ia swoją M atkę, a razem z N ią cały lu d Boży; b ędzie to w ielkie dzięk czy n ien ie K ościo­ ła krakow skiego za p o w o łan ie n a S tolicę A p o s to lsk ą w R zym ie Ja n a Pawła II i ró w n o c z e śn ie n asz a w ielka m o d litw a za um iło w an eg o O jc a Świętego; bę­ dzie to p u b liczn e po dzięko w an ie za rozliczne łaski o trzy m a n e dzięki m o d li­ twie p rz ed w iz e ru n k ie m M atki Bożej N ieustającej P o m o cy w Jej p o d g ó rsk im 33 W niedzielę (19 VI) pielgrzymowały rodziny zakonne męskie i żeńskie. Modlitwom przewodniczył

o. Andrzej Rębacz CSsR. W tygodniu ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy nawiedzały poszcze- gólneparafie dekanatów podgórskiego i prokocimskiego. W poniedziałek (20 VI) pielgrzymowały pa­ rafie: Bieżanów Nowy (św. Rodziny), Borek Fałęcki (Matki Boskiej Zwycięskiej), Kosocice (św. Marii Magdaleny). Przewodniczył bp. Jan Szkodoń. We wtorek przybyły parafie: Kurdwanów (Podwyższenia Krzyża św.), Cegielniane (Matki Bożej Saletyńskiej) i Bieżanów Stary (Narodzenia Najświętszej Maryi Panny). Modlitwie przewodził bp Albin Małysiak. We środę przyszli wierni z Prokocimia Nowego (z parafii Miłosierdzia Bożego) i Starego (Matki Bożej Dobrej Rady) i Wróblowic (Przemienienia Pań­ skiego). Przewodniczył o. Leszek Gajda CSsR. We czwartek pod przewodnictwem bpa Stanisława Smo­ leńskiego modlili się pielgrzymi z parafii: św. Józefa w Podgórzu, Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Rybitwach, Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Rżące i Ducha św. w Podstoli- cach. W piątek były parafie: Swoszowice (Opatrzności Bożej), Wola Duchacka (Zmartwychwstania Pańskiego), Piaski Wielkie (Najświętszej Serca Jezusowego). Przewodniczył bp Kazimierz Nycz. W so­ botę z o. L. Gajdą modlili sięparafianie z Płaszowa (Najświętsze. Serce Jezusowe), Łagiewnik (Najświęt­ sze Serce Jezusowe) i Piaski Nowe (Matka Boża Różańcowa).

34 APMNP, [bez sygn.] Pielgrzymki w tygodniu Wielkiej Nowenny przed koronacją w kościele oo. Redemptorystów, afisz.

35 APMNP [bez sygn.], Nowenna przed koronacją obrazu Matki Bożej Nieustającej^ Pomocy, afisz. Wymieniono tam następujące tematy kazań: Matka — »Oto Matka twoja (J19,27)«; Wzór życia ludzi odkupionych — »Bądź pozdrowiona, pełna łaski Pan z Tobą (Łk 1,28)«; Wzór chrześcijańskiej miłos'ci — »Niech mi się stanie według słowa Twe­ go (Łk 1,38) «; Miłość chrześcijańskajundamentem postaw ludzkich i małżeńskich — »Nie bój się wziąć do siebie Maryi (Mt 1,20) «; Bóg, rodzice i dzieci w chrześcijańskiej rodzinie — »Powinienem być w domu Ojca mego (Łk 2,49)«; Ro­ dzicielski stosunek dojundamentalnych wyborów, realizacja życiowego powołania dzieci — »Kto czyni wolę Ojca[...], ten mijest bratem, siostrą i matką (Mt 12,50)«; Maryja wzorem apostołów i apostołowanych — »W tym czasie wybrała się Maryja w drogę (Łk 1,39), Wszyscy oni trwali jednomyślnie na modlitwie [...] z Maryją Matką Jezusa (Dz 1,14)«.

s a n k tu a riu m ; będzie to d z ie ń naszego zaw ierzenia n a now o M atce Bożej K ra­ kowa z P odg órzem i całej O jczyzny, b y była królestw em Jezusa i M ary i i b y m i­ m o ro zliczn y ch tru d n o ś c i m og ła się rozw ijać w pełnej w o ln ości i p o k o ju ”36. W p rz e d d z ie ń koronacji o p ó łn o c y o d p ra w io n o pasterkę m aryjną.

W u p a ln ą niedzielę 26 czerwca 1994 ro k u o godz. 11.15 p rzy dźw ięku dzw o­ n ó w w yru szy ła z k o ścio ła R e d e m p to ry s tó w p ro cesja n a R yn ek P o dg ó rsk i, gdzie p rz y specjalnie z b u d o w an y m o łta rz u p o lo w y m p rz e d fasadą kościoła św. Jó ze fa m ia ła się d o k o n a ć k oron acja cudow nego o b ra zu . Ikonę M atk i Bo­ żej n ie śli k o le jn o b ra c ia k lerycy (re d e m p to ry śc i), dziew częta, m ło d zień cy , m ężczy źn i i kobiety.

Licznie przybyli pielgrzym i z terenu archidiecezji krakowskiej zap ełn ili Ry­ nek Podgórski. W p o łu d n ie rozpoczęła się uroczysta koncelebrow ana M sza św. koron acy jn a p o d p rz ew o d n ictw e m m e tro p o lity krakow skiego, a k azan ie wy­ głosił ab p Stanisław N ow ak, m e tro p o lita częstochow ski. K azn od zieja nazw ał koronację a k te m zaw ierzenia M ary i, k tó ra jest z n a k ie m w ielkiej n adziei.

Po h o m ilii o d c z y ta n o telegram O jca św. „U czestn iczę d u ch o w o w m o d li­ tw ie L u d u B ożego M ia sta K rakow a, k tó ry w d zisiejszą n ie d z ie lę g ro m a d z i się p o d p rz ew o d n ictw e m swego A rcypasterza n a uroczystej k oronacji O b ra ­ z u M atk i Bożej N ieustającej P o m o c y w kościele O jcó w R e d e m p to ry stó w n a P o d g ó rz u ” - p isał papież. „K o śció ł te n i czczon y w n im O b ra z M atk i Bożej zap isał się głęboko w m ojej p am ięc i, g dy w czasie o k u p ac ji, jako r o b o tn ik fa­ b ry k i »Solvay« i ró w n o c ześn ie kleryk tajnego S e m in a riu m D uchow nego, p o n o c n y c h z m ia n a c h p rz y c h o d z iłe m tu ta j n a p o r a n n ą M szę św. W ta m ty c h tru d n y c h czasach M aryja była d la nas w sp o só b szczeg ólny p o m o c ą n ie u sta ­ jącą i n ieza w o d n ą we w szy stkich p o trz e b a c h . D o św iad czy łem tego nie jed en raz. D zisiaj pragnę w sp ó ln ie z L u d em B ożym M iasta Krakowa zaw ierzyć M a­ ryi w szystkie tru d n e spraw y O jcz y zn y i K o ścio ła d o b y obecnej, a zw łaszcza p o lsk ą ro d z in ę , w tej chw ili p o n o w n ie za g ro żo n ą u sam y ch k o rz en i jej egzy­ sten cji i jej po dstaw ow ych praw. M o d lę się w raz z W am i, ab y p o lsk ie ro d z i­ n y stały n a straży każdego p oczętego życia; ab y to podstaw ow e praw o każdej lu d zk iej istoty, ja k im jest n atu ra ln e praw o d o życia, b y ło u szano w ane tak że w p o lsk im ustaw odaw stw ie”37.

P row in cjał o. Leszek G a jd a p o p ro s ił K a rd y n a ła o d o k o n a n ie k oron acji. O d c z y ta n o brewe koronacyjne, w k tó ry m p ap ież Ja n Paweł II zatw ierdził orze­ czenie K ongregacji K u ltu Bożego i D y scy p lin y Sakram entów , zezwalające n a koronację łask am i słynącej ik ony i u p o w a żn ił kard. F M ach arsk iego d o n a ło ­ że n ia k oron w jego im ie n iu . A rcy b isk u p krakowski pośw ięcił k oro n y i w ciszy w łożył je n a głow y D z ie ciątk a Jezus i Jego N iep o k a la n ej M atki.

36 APMNP [bez sygn.] Słowo Księdza Kardynała przed koronacją papieskimi koronami cudownego ob­ razu Matki Bożej Nieustającej Pomocy z kościoła Ojców Redemptorystów w Krakowie - Podgórzu, Kraków 18 V 1994.

37 APMNP, [bez sygn.] Telegram papieża Jana Pawła II do kard. F. Macharskiego, Watykan 21 VI 1994, ko­ pia.

K usto sz s a n k tu a riu m zło żył ślubow anie. ,W k o lejn y m ro k u W ielkiej N o ­ w e n n y p rz ed 2000 ro k ie m przyjścia n a świat naszego Z baw iciela Pana Jezusa C h ry stu sa , p o św ięco n y m u św ięceniu ro d z in y i 1000-lecia K ościoła krakow ­ skiego, w naszej o b e c n o śc i d o k o n a n o h is to ry c z n e g o a k tu u w ie lb ie n ia B o­ g a ro d zicy M ary i, M a tk i Bożej N ieu stającej Pom ocy, p rz e z n a ło ż e n ie n a Jej skronie i Jezusa k oron p ap ieża Jan a Pawła II” - m ó w ił p ro bo szcz. ,W ty m waż­ n y m m o m e n c ie d ziejó w K o ścio ła p o d g ó rsk ieg o i całej Z ie m i K rakow skiej, w p o c z u c iu o d p o w ie d z ia ln o ś c i za ro zsław ien ie czci M a tk i B ożej, w z o rem re d e m p to ry stó w m in io n y c h lat, ja o. M ic h a ł R einke, k u sto sz s a n k tu a riu m M atk i Bożej N ieu stającej P o m o c y i p ro b o sz c z tejże parafii, w im ie n iu całej w sp ó ln o ty re d e m p to ry stó w i w szystkich m o ic h następców , przysięgam i ślu­ buję, że d o ło żę w szelkich starań, aby M atk a B oża N ieustającej Pomocy, obec­ n a w kościele » na górce«, była z n a n a , czczo n a i k o ch a n a, n ie tylko w naszej m e tro p o lii krakow skiej, ale ró w n ież w całej ojczyźnie, b ęd ą c w iern y m z o b o ­ w ią z a n iu , jakie n a d a ł p a p ie ż P ius IX, p ow ierzając p rz e d laty o b ra z z g ro m a ­ d z e n iu R ed em p to ry stó w : „Sprawcie, ab y te n o b ra z p o z n a n o w świecie i aby się w n im ro z m iło w a n o ” . R ów nocześn ie zaw ierzam M atce Bożej N ieustającej P om ocy w d n iu Jej koronacji w szystkich czcicieli g ro m ad zący ch się w naszym s a n k tu a riu m re d e m p to ry stó w n a P o d g ó rzu , a tak że in n y c h św iąty niach, n a n a b o ż e ń stw a c h N ie u sta n n e j N ow enny, szczeg ó ln ie nasze k ato lick ie ro d z i­ ny: m ałżo nków , m ło d z ie ż i dzieci. B ądź d la w szystkich M atk ą N ieustającej Pom ocy, P rzew o d n iczk ą n a d ro d z e w iary i m iło śc i o raz K rólow ą. Tak m i d o ­ p o m ó ż Bóg i Święta E w ang elio”38.

W uroczystości w zięli także u d z ia ł b isk u p i: K a zim ie rz G órny, p asterz K o­ ścioła rzeszow skiego, b is k u p i p o m o c n ic z y arch id iecezji krakowskiej: Ju lia n G rob licki, A lb in M ałysiak, S tanisław S m o le ń sk i i Ja n S z k o d o ń o raz b is k u p se n io r P io tr B ednarczy k z Tarnow a. Były delegacje Papieskiej A k a d e m ii Teo­ logicznej (księża: prof. d r hab. Jan D y d u c h , doc. d r hab. S tefan K operek p ro ­ re k to rzy i doc. d r hab. S tanisław P iech d ziek a n W y d z ia łu H is to rii K ościoła) i A k a d e m ii T eologii K atolickiej o raz przedstaw iciele ro d z in zak o n n y ch . Był konsul A u strii E m il Brix z m ałżonką. Przybyły delegacje w ładz Krakowa z pre­ z y d e n te m m ia sta Jó ze fem L asotą i w ojew odą T ad eu szem P iekarzem . B ezp o­ śre d n ią tran sm isję z u ro czystości p rzep ro w ad ziły „ R a d io M ary ja” i „ R a d io M a ria c k ie ” . Po M szy św. ikonę p rz e n ie sio n o d o ko ścioła św. Józefa. W ieczo ­ rem p o M szy św. o d b y ła się pro cesja z k o ro n o w a n y m o b ra z e m d o k ościoła R edem ptorystów . U ro czystości zak o ń czy ły się A pelem M a ryjn ym .

Była to czw arta w Polsce ik o n a M a tk i Bożej N ieu stającej P o m o c y o z d o ­ b io n a p a p ie sk im i k o ro n a m i. W cześniej ukoron ow an e z o stały o b ra zy w farze p o z n a ń s k ie j (11 X 1961), w T o ru n iu w kościele R e d e m p to ry s tó w n a B iela­ n a c h (1 X 1967), w kościele K a rm e lita n e k B osych w K aliszu -N ied źw iad ach .

Ten o sta tn i u k o ro n o w ał sam p ap ież Jan Paweł II w d n iu 7 czerw ca 1991 r. we W ło cła w k u , w czasie swojej czw artej p ielg rz y m k i d o O jczyzny. K u lt M atk i Bożej N ieustającej Pomocy, czczonej w p o d g ó rsk iej ikonie, o bejm uje sw oim zasięgiem głó w n ie archidiecezję krakow ską. W u sch y łk u XX stu lecia w cią­ g u ro k u przyb yw ało d o s a n k tu a r iu m o k o ło 30 zo rg an izo w a n y ch g ru p p iel­ grzym kow ych, liczących razem o k o ło tysiąca p ą tn ik ó w 39.

W arto d o d ać , że w ro k u 1999, p ięć lat p o k oronacji n a krakow skim Podgó­ rz u O jciec Św ięty Ja n Paweł II u k o ro n o w ał dw ie iko n y M atk i Bożej N ie u s ta ­ jącej P o m o c y w S osnow cu z kościoła n a O s ie d lu S tałym w Jarosław iu (14 VI) i n a r y n k u w ado w ick im z b azy lik i w W ad ow icach (16 VI).

G

P rze b rzm iały p o d n io s łe , rad o sn e u ro czy sto ści koronacyjne i w ró ciła sza­ ra co d z ie n n o ść. R e d e m p to ry śc i krakow scy w d u sz p a ste rsk im tru d z ie rozw i­ jali n a b o ż e ń stw o d o M a tk i N ajśw iętszej czczonej w u w ieńczonej k o ro n a m i ikonie. We w rz eśn iu 1994 ro k u zo rg an izo w a n o w p arafii peregrynacje k o p ii koronow anej Ik o n y M atk i Bożej N ieustającej Pom ocy40. W m a ju 1995 ro k u z inicjatyw y p ro b o sz cza o. M ich ała R einke p o sta n o w io n o z okazji pierwszej ro c zn icy k o ronacji zo rgan izo w ać w u ro czy sto ść N ajśw iętszego C iała i K rw i C h ry stu sa , p o p o łu d n iu , w sp ó ln ie z parafią św. Jó ze fa w sp ó ln ą procesję eu­ ch ary sty czn ą z u d z ia łe m m e tro p o lity krakow skiego trasą Iko ny niesionej d o koronacji n a R ynek P odg órsk i41. O d tą d c o ro czn ie odbyw a się tak a procesja, k tó rą prow adzi k ard y n ał F ranciszek M ach arsk i.

W listo p a d zie 1995 ro k u n a p am iątk ę koronacji w p row ad zon o każdego 26 d n ia m iesiąca apele m aryjne z k az an iem . N a d p o rta le m głów nego wejścia d o ko ścioła u m ieszc zo n o napis: „ S a n k tu a riu m M atk i Bożej N ieustającej P o m o ­ cy 26.06.1994” w y k o n an y w b rą zie w edług p ro je k tu A d a m a S zo ńcy 42.

W k aż d ą środę odbyw a się w s a n k tu a riu m now enna nieustanna z k a z a n ie m g ło szonym w edług w ybranego cyklu tem atycznego ra n o o g o d zin ie 8.00 i wie­ czo rem o 18.00 z procesją w ew nątrz kościoła. C zęsto n a n o w e n n a c h k azan ie głosił o. d r B olesław Słota. W o s ta tn im p ięcio lec iu zarysow ało się w yraźne falow anie frekw encji w iern y ch n a ty ch n ab o ż eń stw ac h . W k w ie tn iu 1999 ro­ k u p ro b o sz cz zapisał w K ronice parafialnej: ,W id a ć o g ó ln y sp adek frekwencji n a n ab o ż eń stw ac h N [ie u stan n ej] N o w e n n y ”43. D w a lata p ó ź n ie j w czerw cu 2001 ro k u cieszył się: ,W ięcej o só b p rz y c h o d z i n a n abo żeń stw o, ró w n ież wię­

39 APMNP [bez sygn.] Odpowiedzi na kwestionariusz Kurii Metropolitalnej w Krakowie o sanktuarium, 1998.

40 APMNP, Protokoły Duszpasterskiej Rady Parafialnej... , s. 105, 107. 41 Tamże, s. 119.

42 APMNP Protokoły Duszpasterskiej Rady Parafialnej.. .s. 131; Ogłoszenia parafialne 1995-1998, s. ,15-16, 82. 43 APMNP Kronika parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krakowie — Podgórzu 1997-2002, s. 210.

cej dzieci p rz y c h o d z i n a p rocesję”44. Z ac h ęca n o , ab y w n o w e n n ie u c z e stn i­ czył p rz y n a jm n ie j jed en członek rodziny.

O d ro k u 2002 s a n k tu a riu m żyje w c ie n iu p rę ż n ie rozw ijającego się świa­ towego c e n tru m k u ltu M iło sie rd zia B ożego w Ł agiew nikach p o konsekracji now o zbudow anej b azy lik i p rzez O jca Świętego Ja n a Pawła II w p a m ię tn y m d n iu 17 sie rp n ia owego ro k u . S ytuacja ta stw arza now e w yzw ania, k tó re w in ­ n y być uw zględniane w p ro g ram o w an iu pracy duszpasterskiej w sa n k tu a riu m p o d g ó rsk im , ty m bardziej, że n ie je d n o k ro tn ie pielgrzy m ki, zdążające d o Ła­ giew nik, naw iedzają, niejak o p o d ro d z e łask am i słynącą ikonę M atk i P o m o ­ cy N ie u sta n n e j „ u re d e m p to ry stó w n a G ó rc e” .