„Specjalna Strefa Rewitalizacji w praktyce – przykłady
skutecznego funkcjonowania SSR na podstawie wyników badania narzędzi ustawowych w zakresie
rewitalizacji w Polsce.”
Specjalna Strefa Rewitalizacji
Art. 25 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji:
1. Na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Specjalnej Strefy Rewitalizacji (…).
2. Strefę ustanawia się w celu zapewnienia sprawnej realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 5, na okres nie dłuższy niż 10 lat, bez możliwości przedłużenia.
3. Wniosek o ustanowienie Strefy składa się po uchwaleniu gminnego programu rewitalizacji i zgodnie z jego ustaleniami.
Cel - usprawnienie prowadzenia procesu odnowy obszaru rewitalizacji poprzez ułatwienie realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych ujętych w gminnych programie rewitalizacji.
Narzędzie ustanowione na podstawie art. 25 ustawy o rewitalizacji, uzasadnione potrzebą ochrony przestrzeni, na której mają być realizowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne.
Urbanistyka operacyjna w ustawie o rewitalizacji – instrumenty SSR
społeczne budownictwo czynszowe jako cel publiczny
ułatwienia w ustalaniu stron w postępowaniach administracyjnych służących porządkowaniu stanów prawnych nieruchomości
ułatwienia w przeprowadzaniu (przekwaterowanie i eksmisja) najemców mieszkań w zasobie komunalnym w przypadku generalnych remontów
umożliwienie zaspokojenia roszczeń majątkowych w stosunku do wyremontowanych przez gminę nieruchomości w formie pieniężnej lub nieruchomości zamiennej
prawo pierwokupu nieruchomości
dotacje do remontów nieruchomości położonych na terenie SSR
Badanie specjalnych stref rewitalizacji w 2019 r.
• Nazwa badania: badanie dotyczące skali wykorzystania narzędzi wynikających z ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji
• Tytuł raportu: „Specjalna strefa rewitalizacji w praktyce. Raport z badania narzędzi ustawowych w zakresie rewitalizacji w Polsce”
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/86068/SSR_w_praktyce.pdf
• Okres badania: październik 2019 r.
• Wykonawca: IRMiR na zlecenie MIiR
• Badana populacja:
• 1. próba - 23 miasta realizujące projekty pilotażowe w zakresie rewitalizacji oraz projekty w ramach konkursu dotacji „Modelowa Rewitalizacja Miast”
• 2. próba – 299 gmin posiadających obowiązujące GPR, spośród wszystkich gmin w
Polsce.
Liczba Specjalnych Stref Rewitalizacji w Polsce w 2019 r.
Gmina Data przyjęcia uchwały o ustanowieniu SSR
Łódź 22 lutego 2017 r.
5 kwietnia 2017 r. (aktualizacja)
Płock 29 sierpnia 2017 r.
Bytom 26 lutego 2018 r.
Kalisz 24 maja 2018 r.
28 marca 2019 r. (aktualizacja) Polkowice 31 sierpnia 2018 r.
Ośno Lubuskie 27 września 2018 r.
Opole Lubelskie 16 października 2018 r.
Włocławek 9 kwietnia 2019 r.
Świnoujście 25 kwietnia 2019 r.
Źródło: „Specjalna strefa rewitalizacji w praktyce. Raport z badania narzędzi ustawowych w zakresie rewitalizacji w Polsce”
Skala użycia narzędzi w ramach SSR w 2019 r.
Prawo pierwokupu
• w SSR zastosowano osiem razy (Wałbrzych – 1, Bytom – 1, Świnoujście – 3, Kalisz – 3).
Średnia kwota zakupu wyniosła 130 tys. zł.
• z prawa pierwokupu w uchwale delimitacyjnej skorzystano 25 razy.
• najczęściej pierwokup stosowano wobec lokali mieszkalnych,
rzadziej lokali użytkowych, nieruchomości budynkowych, nieruchomości
niezabudowanych.
Dotacje w SSR
• 11 naborów w 6. gminach (Łódź – 3, Włocławek – 1, Ośno
Lubuskie – 1, Kalisz – 2, Płock – 2, Polkowice – 2); udzielono 71 dotacji na łączną kwotę
6 853 484,89 zł
Społeczne budownictwo czynszowe
• 6 miast pracuje nad
przygotowaniem do realizacji projektów mieszkaniowych w ramach SBC. W większości miast trwają prace związane z
wprowadzeniem lokalizacji celu publicznego w postaci SBC do planów miejscowych (Łódź, Płock Włocławek pracują nad
zmianami w mpzp, Kalisz, Słupsk, Świnoujście przystąpiły do
opracowania miejscowego planu rewitalizacji).
Źródło: „Specjalna strefa rewitalizacji w praktyce. Raport z badania narzędzi ustawowych w zakresie rewitalizacji w Polsce”
Narzędzia ustawowe postrzegane jako potrzebne w miastach posiadających LPR
Źródło: „Specjalna strefa rewitalizacji w praktyce. Raport z badania narzędzi ustawowych w zakresie rewitalizacji w Polsce”
Wykaz najczęściej wskazywanych narzędzi według podstawy zastosowania Liczba
wskazań Uchwała w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji:
- prawo pierwokupu nieruchomości na obszarze rewitalizacji 3
Uchwała w sprawie ustanowienia SSR
- dotacje do remontów nieruchomości położonych na terenie SSR 6
- ułatwienia w ustaleniu stron w postępowaniach administracyjnych w porządkowaniu stanów prawnych nieruchomości 2 - ułatwienia w przeprowadzaniu (przekwaterowanie i eksmisja) najemców mieszkań komunalnych w przypadku remontów 2 Preferencje finansowe wynikające z odrębnych ustaw
- możliwość uzyskania dodatkowych środków z Funduszu Dostępności na realizację podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które zapewniają dostęp osób ze szczególnymi potrzebami zgodnie z art. 53 ustawy z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami
4
- możliwość pozyskania dopłaty do czynszów w przypadku inwestycji remontowych w SSR z ustawy o z dnia 20 lipca 2018 r. o
pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania (Dz.U. 2018 poz. 1540) 3
Dobra praktyka – Specjalna Strefa Rewitalizacji w Płocku
Dotacje do remontów nieruchomości prywatnych w SSR uzupełniają program dotacji konserwatorskich, realizowany od 2006 r., który pochłonął ok. 7 mln zł i sfinansował remonty ponad 80 zabytków.
• Budżet dotacji w 2019 r. 1,3 mln zł, w tym:
• dotacje do remontów nieruchomości nie będących zabytkiem w SSR – 820,0 tys. zł (poziom dofinansowania 37% nakładów koniecznych),
• dotacje konserwatorskie na remonty zabytków w trybie ustawy o ochronie
zabytków - 480,0 tys zł (poziom dofinansowania 50% nakładów koniecznych).
Dobra praktyka – Specjalna Strefa Rewitalizacji we Włocławku
„Inwestycja z klasą” – 50% nakładów koniecznych dot. prac lub robót w zakresie części wspólnych budynku,
„Remont krok po kroku” – 30% nakładów koniecznych dot. prac lub robót w zakresie wybranych części wspólnych budynku lub lokali użytkowych,
„Witryna +” – 20% nakładów koniecznych dot. prac lub robót, obejmujących opracowanie projektu budowlanego oraz graficznego na wykonanie witryny i reklamy lokalu usługowego,
„Historia się opłaca” – 50% nakładów koniecznych na prace konserwatorskie
i restauratorskie budynków ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta
Włocławek.
Dobra praktyka – Specjalna Strefa Rewitalizacji w małych miastach
• Ośno Lubuskie (6,5 tys. mieszkańców) – w naborze w 2019 r. wydatkowano łącznie 187 376,30 zł w ramach dotacji celowych w SSR. Wartość kosztów kwalifikowanych w ramach 6 złożonych wniosków wyniosła 374 770,35 zł.
• Opole Lubelskie (17 tys. mieszkańców) - poziom dofinansowania zależny od zakresu prac:
• 15% - zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku,
• 30% - odnowienie elewacji,
• 40% - odnowienie stolarki okiennej i drzwiowej, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien,
• 15% - wykonanie izolacji przeciwwilgociowej,
• dodatkowo plus 10 p.p.:
• jeśli wnioskodawcą jest wspólnota mieszkaniowa i zakres robót dotyczy co najmniej 2 zakresów robót,
• przy równoczesnej realizacji Programu przywracania do wynajmu pustostanów w kamienicach.
Korzyści ze Specjalnych Stref Rewitalizacji
• Włączenie podmiotów prywatnych w realizację celów rewitalizacji w zakresie poprawy stanu technicznego zabudowy;
• Poprawa efektywności procesu rewitalizacji – zwiększenie zaangażowania środków prywatnych w realizację działań rewitalizacyjnych.
Wartość przekazanych dotacji
Wartość
zrealizowanych prac ogółem
Poziom dofinansowania środkami publicznymi
Poziom zaangażowania środków prywatnych
Włocławek - edycja 2019 839 063,80 1 821 375,14 46,07% 53,93%
Płock - edycja 2018 216 344,56 627 490,79 34,48% 65,52%
Płock - edycja 2019 733 379,12 2 155 049,08 34,03% 65,97%
Kalisz - edycja 2019 1 873 327,53 3 198 907,70 58,56% 41,44%
Ośno Lubuskie - edycja 2019 187 376,30 374 779,35 50,00% 50,00%
Łódź - edycja 2018 2 000 000,00 5 334 491,10 37,49% 62,51%
Łódź - edycja 2019 1 710 000,00 3 863 539,35 44,26% 55,74%
Polkowice - edycja 2019 299 020,75 598 041,50 50,00% 50,00%
Korzyści ze Specjalnych Stref Rewitalizacji
• Możliwość realnego i kompleksowego wpływu na problemy sektora mieszkaniowego:
• zwiększenie dostępności do gminnego zasobu mieszkaniowego w wyniku użycia prawa pierwokupu, inwestycji celu publicznego w postaci społecznego budownictwa czynszowego;
• z instrumentów finansowania społecznego budownictwa czynszowego w BGK mogą korzystać:
• towarzystwa budownictwa społecznego (TBS),
• spółdzielnie mieszkaniowe /wyłącznie w ramach programów rządowych/
• spółki komunalne inne niż TBS
• SBC obejmuje nowe inwestycje związane z uzupełnianiem istniejącej zabudowy oraz przedsięwzięcia remontowe istniejącego zasobu, np. przywracające nieużytkowane lokale do najmu,
• ograniczenie problemu nieruchomości porzuconych (pustostanów) w śródmieściach miast w wyniku ułatwień w ustalaniu stron w postępowaniach administracyjnych,
• możliwość realizacji kompleksowych remontów wielorodzinnych budynków mieszkalnych – ułatwienia w prowadzeniu przeprowadzek i eksmisji w SSR,
• możliwość pozyskania dopłaty do czynszów w przypadku inwestycji remontowych w SSR z ustawy o z dnia
20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu
mieszkania (Dz.U. 2018 poz. 1540).
Dziękuję za uwagę!
Katarzyna Spadło kspadlo@irmir.pl
Centrum Doradztwa Rewitalizacyjnego IRMiR
