Opiekun w domu w pomocy społecznej Sem.3 B
13.03.2021 Pracownia aktywizacji usprawniania ruchowego
Temat- Specyfika aktywności osób starszych
Wiele osób sądzi, że na aktywność fizyczną mogą sobie pozwolić wyłącznie osoby młode, sprawne i ogólnie zdrowe. Nic bardziej mylnego! Regularny, dopasowany do stanu zdrowia i możliwości fizycznych ruch pozwala zapobiegać niesprawności u seniorów, a także jest ważnym elementem profilaktyki i leczenia wielu chorób typowych dla wieku podeszłego. Zobacz, jak ważna jest aktywność fizyczna osób starszych.
dlaczego aktywność ruchowa osób starszych ma pozytywny wpływ na ich zdrowie, jakie formy aktywności fizycznej ludzi starszych są szczególnie polecane,
czy istnieją przeciwwskazania wobec aktywności fizycznej seniorów.
Statystyki nie pozostawiają złudzeń – polskie społeczeństwo się starzeje, a proces ten w kolejnych latach będzie postępował. Według szacunków Eurostatu w 2060 r. mediana wieku Polaków będzie wynosiła ponad 54 lata, podczas gdy jeszcze w 2010 r. wynosiła 40 lat dla kobiet oraz 36 lat dla mężczyzn.
Starzenie się społeczeństwa jest poważnym wyzwaniem demograficznym, ekonomicznym i zdrowotnym. Uważa się, że jednym z najważniejszych czynników, który pozwala łagodzić proces starzenia, dłużej zachować sprawność fizyczną seniorów oraz zapobiegać, a nawet leczyć wiele chorób typowych dla podeszłego wieku, jest aktywność seniorów.
Aktywność ruchowa seniorów – jakie korzyści?
Jakość życia, zdrowie oraz aktywność fizyczna są ze sobą ściśle powiązane. Organizm człowieka został skonstruowany tak, by się ruszać. Potrzebuje więc aktywności fizycznej do zachowania zdrowia oraz unikania chorób.
Na początek warto uświadomić sobie, że aktywność fizyczna ludzi starszych ma wpływ na ich sprawność intelektualną. Pozwala im dłużej zachować spostrzegawczość i zdolność koncentracji, rozwija wrażliwość i zdolność samodzielnego myślenia, jest doskonałym sposobem na redukcję stresu oraz poprawę humoru. Bez równowagi psychicznej trudno natomiast mówić o zdrowiu.
Aktywność fizyczna u osób starszych – dopasowana do wieku, ogólnego stanu zdrowia oraz możliwości – ma oczywiście bardzo korzystny wpływ na zdrowie organizmu:
zapobiega i łagodzi przebieg chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, choroba wieńcowa czy miażdżyca,
pomaga regulować poziom cukru oraz ciśnienia tętniczego krwi,
usprawnia funkcjonowanie układu ruchu, zmniejszając ryzyko urazów, takich jak skręcenia stawów czy złamania kości u osób starszych,
łagodzi dolegliwości bólowe, np. w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów,
podnosi naturalną odporność organizmu, zmniejszając ryzyko infekcji wirusowych i bakteryjnych,
pozwala kontrolować masę ciała, zapobiegając nadwadze oraz otyłości,
jest ważnym elementem profilaktyki chorób nowotworowych – m.in. raka jelita grubego czy raka żołądka.
Aktywność fizyczna seniorów – jakie formy?
Istnieje wiele form aktywności fizycznej dla osób starszych. Ważne, by ta wybrana przez seniora była dopasowana do ogólnego stanu zdrowia oraz sprawności. Oczywiście, jeśli nie ma ku temu
przeciwwskazań, senior może nawet regularnie biegać czy chodzić na siłownię – dla bezpieczeństwa wcześniej trzeba jednak koniecznie skonsultować się z lekarzem.
Z pewnością wśród polecanych osobom starszym form ruchu znajdują się regularne spacery – usprawniają one funkcjonowanie układu ruchu i pozwalają się dotlenić. Jazda na rowerze jest
świetnym sposobem na relaks. Wskazane dla seniorów są zajęcia na basenie – zarówno pływanie, jak i gimnastyka w wodzie – poprawiają one wydolność tlenową, trenują mięśnie, ale w żaden sposób nie są obciążające dla kości i stawów. Zajęcia gimnastyczne przyczyniają się do rozwoju i
utrzymywania ogólnej sprawności. W ostatnim czasie sporą popularnością wśród seniorów cieszy się również nordic walking, czyli energiczne spacery z wykorzystaniem specjalnych kijków. Możliwości jest więc mnóstwo!
Aktywność seniorów – przeciwwskazania
Choć przeciwwskazania do podejmowania aktywności ruchowej osób starszych są rzadkie, to jednak istnieją. Zalicza się do nich m.in. obecność tętniaka aorty, krańcowa niewydolność krążenia czy bardzo wysokie ciśnienie tętnicze krwi. Ogólnie jednak ruch to zdrowie, również dla seniorów – oczywiście pod warunkiem, że przyjmuje taką formę, jaką lubimy najbardziej!
Temat- Sporty osób niepełnosprawnych
Zalety uprawiania sportu przez osoby niepełnosprawne
Znaczenie aktywności fizycznej dla poprawy kondycji zdrowotnej niepełnosprawnych podkreślane jest przez specjalistów od dekad. Postęp techniczny, jaki nastąpił na przestrzeni ostatnich lat,
znacznie zwiększył możliwości osób zmagających się z dysfunkcjami ruchowymi. Nowoczesne sprzęty w połączeniu z coraz bardziej zaawansowanymi metodami usprawniania pozwalają pacjentom angażować się niemal we wszystkie aktywności podejmowane przez osoby zdrowe. Światowy ruch paraolimpijski jest na to najlepszym dowodem.
Sport niepełnosprawnych a kondycja fizyczna
Wyczynowe uprawianie sportów, nastawione na ciągłą poprawę osiąganych wyników, należy odróżnić od sportu rekreacyjnego, mającego jednocześnie charakter rehabilitacyjny. Jego celem jest przede wszystkim utrzymanie i rozwój sprawności funkcjonalnej. Co oczywiste, sport stanowi niezwykle ważną formę aktywizacji pacjentów niepełnosprawnych. Dopasowany do potrzeb i możliwości pomaga poprawić kondycję, wzmocnić siłę mięśniową, wypracować lepsze wzorce ruchowe, usprawnić koordynację ruchów.
Podnoszenie sprawności fizycznej to jednak nie jedyna zaleta takiego sposobu spędzania czasu.
W przypadku osób zmagających się z ograniczeniami ruchowymi, często funkcjonujących z dużą pomocą bliskich, niezwykle istotny jest aspekt psychologiczny.
Jak sport wpływa na samopoczucie osoby niesprawnej ruchowo?
Niezależnie od uprawianej dyscypliny, największym przeciwnikiem jest dla niepełnosprawnego on sam, słabości, z którymi się zmaga. Odnalezienie siły do treningów i stopniowo czynione postępy zachęcają chorego do dalszej pracy nad sobą, pokazując jednocześnie, że niepełnosprawność nie musi oznaczać rezygnacji z samorozwoju i walki o większą samodzielność. Pozytywnie wpływa to na poczucie własnej wartości.
Sport staje się także sposobem na rozładowanie napięcia emocjonalnego, pomaga się zrelaksować i wypocząć, stanowi urozmaicenie trudnej codzienności. Duże znaczenie ma również czynnik socjalizacyjny – sporty grupowe pozwalają na stały kontakt z osobami zmagającymi się z podobnymi trudnościami, co pozwala odnaleźć punkt odniesienia, utożsamić się z grupą, zamiast skupiać się na własnym cierpieniu.
Sport osób z niedosłuchem? To łatwiejsze niż się wydaje!
Sport dla niepełnosprawnych – jak zacząć?
Podstawą jest określenie własnych predyspozycji i wyznaczenie sobie celu. Choć początki bywają trudne, pojawia się zwątpienie i niechęć, warto dać sobie czas. Pomocna może okazać się rozmowa z psychologiem, który pomoże się przełamać i odnaleźć motywację do zmiany dotychczasowego trybu życia.
Temat - Rodzaje zajęć rekreacyjno - turystycznych
Sport w życiu osób niepełnosprawnych spełnia niezwykle istotną rolę. Poza aspektem zdrowotnym równie ważne okazuje się poczucie przynależności do grupy, wyjście z domu i otwarcie się na nowe możliwości. Często okazuje się, że z czasem sport staje się nowym pomysłem na życie.
Definicja sportu osób niepełnosprawnych rozróżnia sport rekreacyjny od wyczynowego. W związku z tym aktywność sportowa osób niepełnosprawnych rozumiana jest jako forma uczestnictwa w kulturze fizycznej, której głównym założeniem jest utrzymanie bądź poprawa sprawności
funkcjonalnej. Natomiast w przypadku osób uprawiających sport wyczynowy, głównym celem jest dążenie do osiągania jak najlepszych rezultatów.
W przypadku wielu dysfunkcji narządu ruchu, aktywność fizyczna zalecana jest jako forma usprawniania. I tak też należy traktować sport rekreacyjny, gdzie głównym celem jest poprawa wydolności organizmu, samodzielności i szeroko rozumianej sprawności fizycznej. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku sportowców niepełnosprawnych, gdzie rekreacje zastępuje regularny trening, a cel jest jeden: poprawa osiąganych wyników.
Różnice pomiędzy treningiem osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych
Podstawową różnicą pomiędzy sportem osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych jest superindywidualizacja. W sporcie osób pełnosprawnych spotkać się można z określeniem
indywidualizacji treningu, które określa dobór obciążeń i parametrów treningowych do możliwości zawodnika. Natomiast określenie superindywidualizacja, poza doborem do możliwości zawodnika obejmuje także stopień niepełnosprawności zawodnika, a także predyspozycje do konkretnej dyscypliny sportowej.
Wspólnym mianownikiem są natomiast obciążenia treningowe, rozumiane jako intensywność wysiłku oraz jego objętość. W większości przypadku obciążenia te są mniejsze w sporcie osób
niepełnosprawnych, ale wpływ obciążenia na organizm powinien być taki sam jak u osób pełnosprawnych.
Ważnym elementem każdej sesji treningowej w sporcie osób niepełnosprawnych powinien być czas poświęcony na rehabilitację ukierunkowaną na dysfunkcję. Nie jest to typowe tylko dla sportu osób niepełnosprawnych, gdyż coraz częściej również w sporcie osób pełnosprawnych wplatane są elementy postępowania rehabilitacyjnego.
Ostatnią istotną różnicą w treningu jest jego organizacja, która w przypadku osób
niepełnosprawnych, bardzo często wymaga pomocy ze strony osób trzecich (najczęściej są to wolontariusze).
Temat - Wspomaganie usprawniania ruchowego z zajęciami rekreacyjno turystycznymi
Taka rekreacja na co dzień, bez zacięcia wyczynowego w przypadku osób
niepełnosprawnych, praktycznie nie istnieje - ot, taka, aby dla przyjemności dwa razy w tygodniu pójść na basen czy pograć w hali - uważa Krzysztof
Kwapiszewski, prezes Klubu Sportowego Niepełnosprawnych „Start" Warszawa. - Możemy zrobić eksperyment: podejść do 20 osób niepełnosprawnych na ulicy i zapytać, czy chciałyby wziąć udział w zajęciach rekreacyjno-sportowych.
Stawiam 10 swoich pensji, że 15 osób powie „nie" lub „tak", lecz na zajęcia nie dotrze.
W 2007 roku z pieniędzy Ministerstwa Sportu i Turystyki 62 organizacje przygotowały zajęcia sportowe i rekreacyjne. Spośród ok. 5 mln Polaków z
niepełnosprawnością niecałe 85 tys. wzięło w nich udział, z czego niewiele ponad 23 tys. uczestniczyło w zajęciach cyklicznie. Dane Polskiego Towarzystwa
Turystyczno - Krajoznawczego mówią o 25 tys. osób z niepełnosprawnością, które brały udział we wszelkich organizowanych przez PTTK w ub. roku wycieczkach i imprezach. Statystyki potwierdzają opinię, że trzeba obejrzeć relację z paraolimpiady, aby zobaczyć osobę z niepełnosprawnością aktywną fizycznie.
- Każdy klub sportowy niepełnosprawnych niemal żebrze o chętnych – stwierdza z żalem Krzysztof Kwapiszewski. – Mało kto się garnie. Gdy dość szeroko
ogłaszaliśmy, że organizujemy rejs jachtem dla niepełnosprawnych mieszkańców Warszawy, z trudem udało się ich zebrać. A potrzebowaliśmy… pięciu osób.
Pies z kulawą nogą
Problem ten nie bierze się z niczego.
- Z jakiej oferty mogą skorzystać osoby z niepełnosprawnością? – pyta prof. dr hab. Andrzej Kosmol, kierownik Zakładu Sporty Niepełnosprawnych warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego (AWF). I zaraz sobie odpowiada: - Moim
zdaniem ze stosunkowo ubogiej. Niewiele jest np. klubów fitness czy siłowni, które są dostosowane do ich potrzeb.
Rekreacja i aktywność fizyczna osób pełnosprawnych rozwijają się w dużej mierze dzięki tego typu obiektom sportowym. Coraz więcej ludzi chce dbać o kondycję, tymczasem dostępność hal, basenów, siłowni często pozostawia wiele
do życzenia, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, gdzie wybór jest ograniczony lub go nie ma.
Problemem jest dostępność architektoniczna, ale także „mentalna". Wciąż
słychać o pracownikach dostosowanych pływalni, którzy nie chcą wpuścić osób z niepełnosprawnością, albo o właścicielach kortów, którzy zakazują gry
wózkowiczom, bo zniszczą oni nawierzchnię. Niewielu też trenerów w siłowniach czy klubach fitness potrafi dostosować zestaw ćwiczeń do rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Do tego należałoby dodać niejako tradycyjne kłopoty z niedostosowanym transportem. Paradoksalnie zatem sport osób z
niepełnosprawnością prężniej rozwija się w niewielkich miejscowościach niż np.
w stolicy, gdzie jest największa liczba dostosowanych obiektów, niskopodłogowy transport i bogata oferta aktywnego spędzania czasu.
- Aglomeracja stwarza osobom z niepełnosprawnością bardzo wiele form aktywności - twierdzi Krzysztof Kwapiszewski. - Mają centra handlowe, kina, pracę, studia. Sport schodzi na dalszy plan.
Szef stołecznego „Startu" uważa też, że w wielkich miastach długie dojazdy zniechęcają do treningów. W zajęciach przeważnie uczestniczą osoby, które mieszkają blisko. Zdecydowanie nie zgadza się z argumentem, że problemem jest brak pieniędzy, a także informacji o możliwościach uprawiania sportu. Jako przykład podaje ostatni pilotażowy projekt m.st. Warszawy.
We współpracy ze „Startem" w sześciu pływalniach stolicy prowadzone są darmowe zajęcia dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Zapewniona jest opieka instruktora, nie trzeba nawet umieć pływać, można przyjść, spróbować, a na koniec posiedzieć w jacuzzi. Mimo prowadzonej od marca br. reklamy, w części basenów z trudem zebrano komplety, czyli po 20 osób.
- To nie jest tak, że ludzie nie wiedzą - stwierdza Krzysztof Kwapiszewski. - W Warszawie jest dużo propozycji. Kilka klubów oferuje w sumie prawie wszystkie dyscypliny dla osób niepełnosprawnych.
Terapia zajęciowa skierowana jest do osób z niepełnosprawnością fizyczną lub intelektualną i pomaga im lepiej funkcjonować w sferze społecznej, zawodowej oraz w życiu codziennym. Obejmuje rozmaite typy zajęć, najczęściej o charakterze artystycznym i ruchowym. Terapię zajęciową prowadzą
wyszkoleni terapeuci, którzy ustalają plan zajęć, czuwają nad ich organizacją oraz zachęcają pacjentów do podjęcia zleconych przez lekarza aktywności.
Terapia zajęciowa jako forma rehabilitacji osób z niepełnosprawnością
Terapia zajęciowa to forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych, która polega na uczestnictwie w warsztatach artystycznych, ruchowych i integracyjnych. Jej celem jest zwiększenie sprawności manualnej, intelektualnej i fizycznej pacjenta. Zajęcia odbywają się w specjalnych pracowniach przy szpitalach, domach opieki społecznej, w centrach rehabilitacyjnych, w ośrodkach dla osób
niepełnosprawnych, osób z problemami psychicznymi, motorycznymi, społecznymi. Rodzaj
warsztatów dobiera się indywidualnie w zależności od stopnia dysfunkcji osoby niepełnosprawnej.
Udział w terapii zajęciowej ma duże znaczenie dla psychiki osób z dysfunkcjami – pozwala zapomnieć o własnych ograniczeniach, rozwija wrażliwość, buduje poczucie własnej wartości oraz przystosowuje do życia w społeczeństwie.
Niepełnosprawność a rehabilitacja
Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Przyczyną niepełnosprawności może być uszkodzenie, czyli utrata lub wada anatomiczna, psychiczna lub fizjologiczna struktury organizmu. Utrata może być całkowita, częściowo trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna, czyli postępująca.
Do lekkiego stopnia zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocy lub środki techniczne.
Do umiarkowanego stopnia zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagająca czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy lub zdolną do pracy jedynie w warunkach chronionej i wymagającą w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za, które uważa się samoobsługę
Rehabilitacja to proces medyczno-społeczny, którego ostatecznym celem jest przywrócenie człowiekowi niepełnosprawnemu optymalnej sprawności biologicznej i społecznej utraconej następstwem wad wrodzonych czy też zaburzeń rozwojowych. Rehabilitacja obejmuje wszystkie dyscypliny medyczne oraz jest dostarczona wszystkim potrzebującym bez względu na wiek. Powinna być rozpoczęta jak najwcześniej. Działania powinny być prowadzone przez zespół specjalistów kierowane na wszystkie sfery pacjenta (fizyczne, psychiczne, duchowe, zachowania społeczne itd.) przy użyciu wielu terapii i technik. Rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęty proces
rehabilitacji jest kontynuowany do końca.
Czym jest terapia zajęciowa?
Terapia zajęciowa to głównie praca ruchowo-artystyczna. Ma prowadzić do aktywowania i integracji umysłu z ciałem. Jest skierowana głównie do osób niepełnosprawnych, starszych, ale też dzieci z różnymi dysfunkcjami. Główną jej zaletą jest praca w grupie, która nie tylko motywuje do wykonywania określonych zadań, ale jednocześnie tworzy poczucie przynależności, eliminując alienację, która negatywnie wpływa na samopoczucie i chęć do pracy nad sobą. Rodzaj zajęć jest zawsze dopasowany do indywidualnego problemu i stopnia niepełnosprawności. Dlatego wszystkie elementy fizjoterapii ruchowej są bezpieczne dla uczestników i uwzględniają ich ograniczenia związane z chorobą lub wiekiem.
Proces terapeutyczny to celowe działanie specjalistów zajmujących się podopiecznym. Skład zespołu jest uwarunkowany:
• Rodzajem niepełnosprawności
• Wiekiem podopiecznego
• Czasem rozpoczęcia rehabilitacji
• Miejscem prowadzenia terapii
Proces terapeutyczny powinien być opracowany na podstawie wyników badań medycznych,
psychologicznych, pedagogicznych i analizy wszystkich dokumentów oraz wywiadu z podopiecznym, z rodziną lub osobą.
Etapy procesu terapeutycznego:
• Określenie diagnozy funkcjonalnej i celu ogólnego terapii
• Planowanie celów indywidualnych i szczegółowych
• Planowanie celów grupowych
• Realizacja
• Modyfikacja
• Ewaluacja
