UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZEDSIBIORCZOCI
NA PRZYKADZIE GMINY GOSTYCYN
Sawomir Zawisza
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Magorzata Doczyk
Streszczenie. Artyku prezentuje wyniki bada przeprowadzonych we wrzeniu 2009 roku wród losowo wybranych 113 przedsibiorców. Analizie poddano take dokumenty z urz-du gminy i róda internetowe dotyczce tej problematyki. Celem byo zbadanie warun-ków do rozwoju przedsibiorczoci na terenie typowej gminy wiejskiej, jak jest gmina Gostycyn w województwie kujawsko-pomorskim. Badani przedsibiorcy ocenili, e ich dziaalno ma raczej niewielki wpyw na: tworzenie miejsc pracy w gminie, kreowanie i pobudzanie lokalnego popytu na dobra i usugi, gospodark gminy czy rozbudow infra-struktury lokalnej. Konkurencja na lokalnym rynku bya rednia. Ponad poowa respon-dentów wykazaa wspóprac z innymi rmami. Do uciliwoci prowadzenia dziaalnoci gospodarczej zaliczono: biurokracj, podatki i opaty, konkurencj, utrzymanie pynnoci nansowej oraz niski popyt klientów. Barierami w rozwoju przedsibiorczoci natomiast byy: kopoty z uzyskaniem kredytu, wysokie podatki oraz wysokie koszty zaopatrzenia i rozproszenie klientów. Wród szans dla rozwoju przedsibiorczoci na terenie badanej gminy respondenci najczciej wymieniali pooenie wzdu trasy wojewódzkiej. Znaczna cz badanych przedsibiorców dostrzegaa popraw warunków do prowadzenia dziaal-noci gospodarczej na terenie gminy Gostycyn po wejciu Polski do Unii Europejskiej. Po wstpieniu do UE w 2004 roku odsetek respondentów korzystajcych ze wsparcia nanso-wego w ramach programów zwikszy si znacznie.
Sowa kluczowe: obszary wiejskie, przedsibiorczo , rozwój, gmina Gostycyn WSTP
Wie przez wiele lat postrzegana bya stereotypowo jako miejsce produkcji rolniczej. Jednake proces globalizacji oraz moliwoci sigania po wzorce z krajów bardziej roz-winitych sprawiy, e polska wie przeobraa si w bardzo szybkim tempie [Kosanowski
Adres do korespondencji – Corresponding author: Sawomir Zawisza, Uniwersytet Technologicz-no-Przyrodniczy, Katedra Ekonomiki i Doradztwa w Agrobiznesie, ul. S. Kaliskiego 7, bud. 3.1, 85-789 Bydgoszcz, e-mail: zawisza@utp.edu.pl
2004]. Zmiany te mona nazwa rozwojem, którego jedn z podstaw jest przedsibior-czo . W odniesieniu do gospodarki oznacza proces o charakterze jakociowym, który moe sta si nastpstwem wzrostu gospodarczego. Przejawia si m.in. zmian struktury zatrudnienia czy te wzrostem jakoci warunków ycia [Chdzyski i in. 2007].
Istotny wpyw przedsibiorczoci na rozwój gospodarczy by akcentowany przez wie-lu teoretyków ekonomii i innych dziedzin wiedzy. Kowalik [2000; za: Glinka 2008] pod-krela, e ,,(…) o dynamice danego systemu bardziej decyduje zdolno do tworzenia nowych produktów i zasobów ni umiejtno efektywnego produkowania i wykorzy-stywania ju istniejcych czynników produkcji”. Podobnie Liebenstein [1968; za: Glinka 2008] zaznacza kluczow rol przedsibiorczoci w stymulowaniu rozwoju. Odmiennie pisa Baumol [1990; za: Glinka 2008], który twierdzi, e przedsibiorczoci nie mona czy z rozwojem ze wzgldu na jej zrónicowane znaczenie i role, jakie peni w gospo-darce. Zauwaa, e role przedsibiorcy w gospodarce nie musz by jedynie prorozwo-jowe, lecz moe on take wykazywa dziaania przedsibiorcze w kierunku np. unikania podatków.
Problem przedsibiorczoci na obszarach wiejskich to bardzo istotne zagadnienie. Obejmuje ono swoim zasigiem specy k wsi, jej ludnoci, reakcje na zachodzce zmia-ny w jej otoczeniu. Celem projektu badawczego, którego wyniki zawarto w niniejszej publikacji, byo zatem zbadanie warunków do rozwoju przedsibiorczoci na obszarach wiejskich, a jako przykad posuya gmina Gostycyn. Badania obejmoway charaktery-styk przedsibiorców na wsi oraz otoczenie, w jakim musz dziaa . Zbadano trudnoci, jakie spotykaj przedsibiorcy w swojej dziaalnoci oraz jakie szanse widz w otaczaj-cym ich rodowisku. Projektujc badania postawiono gówn hipotez, mówic, e na terenie gminy Gostycyn istniej warunki do rozwoju przedsibiorczoci.
MATERIA I METODY BADA
Badania zostay przeprowadzone we wrzeniu 2009 roku na terenie gminy Gosty-cyn1 w województwie kujawsko-pomorskim i obejmoway swoim zasigiem przedsi-biorców, którzy zgosili prowadzenie dziaalnoci gospodarczej w ewidencji dziaalnoci gospodarczej przed dniem 01.09.2009 roku. Liczebno populacji generalnej wynosi-a 207 rm. Przy prawdopodobiestwie wynoszcym 90% i bdzie pomiaru 5% próba badawcza wynosia 113 przedsibiorców. Zostali oni wybrani metod losow. Badania przeprowadzono metod sondaow za pomoc kwestionariusza ankiety. Przygotowany do bada arkusz by zoony z 27 pyta. Analizie zostaa poddana równie dokumentacja z Urzdu Gminy w Gostycynie.
WYNIKI BADA
Czynniki charakteryzujce dane rodowisko spoeczne s wyznacznikiem jego dal-szego ewoluowania i kierunków przeobrae. Wykorzystanie istniej cego potencjau i stworzenie optymalnych warunków dla danej spoeczno ci wydaje si by jedyn drog 1
Badania wykonaa Magorzata Doczyk w ramach przygotowywania pracy dyplomowej pod kie-runkiem Sawomira Zawiszy.
rozwoju [Duczkowska-Piasecka 1998a]. Istotne zatem znaczenie dla rynku lokalnego, jakim jest gmina Gostycyn, ma prowadzona dziaalno gospodarcza, jest bowiem ró-dem zatrudnie nia miejscowej ludnoci. Wikszo badanych przedsibiorców okrelia, e liczba utworzonych przez nich miejsc pracy jest na rednim poziomie (52,2%). Nieco mniej ocenio liczb nowo tworzonych miejsc pracy jako ma i bardzo ma, cznie wskazao t moliwo 41,6% badanych. Nieliczna grupa respondentów wskazaa, e posiadaj duy i bardzo duy potencja w tworzeniu miejsc pracy (rys. 1).
Badani mieli moliwo okrelenia stopnia, w jakim ich dziaalno tworzy i pobudza lokalny popyt na dobra i usugi. Wikszo badanych okrelia, e na poziomie przecit-nym zaspokajaj i pobudzaj potrzeby konsumentów (rys. 2). W opinii przedsibiorców ich dziaalno w mniejszym stopniu polegaa na pobudzaniu popytu ni na samym za-spokajaniu potrzeb konsumentów. Due znaczenie proponowanych produktów i usug dla tworzenia lokalnego popytu zauwayo jedynie 14,2% przedsibiorców uczestniczcych w badaniach.
Dziaania danego przedsibiorstwa wpywaj nie tylko na sam rm, ale równie na otoczenie, w którym ono funkcjonuje [Rogoda 2005]. Wród badanych przedsibiorców 39,8% stwierdzio, e inwestycje w ich dziaalnoci w stopniu przecitnym przyczyniaj si do rozwoju gospodarki gminy. Jako may i bardzo may wpyw dziaa w rmie na sytuacj gminy wskazao odpowiednio 26,5 i 23,9% respondentów. Jedynie niewielki odsetek badanych uwaa, i inwestycje realizowane przez prowadzone przez nich rmy w duym stopniu wpyny na gospodark gminy (rys. 3).
Bardziej szczegóowym elementem wskazujcym na wpyw funkcjonowania przed-sibiorstw na gospodark gminy jest organizowanie infrastruktury lokalnej. Badani przedsibiorcy w 41,6% stwierdzili, e w maym stopniu wpywaj na organizacj
zago-Rys. 1. Wpyw prowadzonej dziaalnoci gospodarczej na tworzenie miejsc pracy w gminie Go-stycyn w opinii respondentów
Fig. 1. The in uence of running a business on creation of new workplaces in Gostycyn commune in opinion of the respondents
ródo: Badania wasne. Source: Authors’ research.
spodarowania przestrzennego na obszarze gminy (rys. 4). Jako bardzo may i przecitny wpyw na budowanie infrastruktury lokalnej wskaza podobny odsetek respondentów. Nieliczni przedsibiorcy stwierdzili, e prowadzone przez nich rmy w duym stopniu przyczyniaj si do rozwoju lokalnych warunków technicznych.
Wyznacznikiem, dziki któremu moliwe jest syntetyczne przyblienie danego tery-torium, jest analiza jego mocnych i sabych stron oraz szans i zagroe wystpujcych w jego otoczeniu. W strategii rozwoju gminy Gostycyn wanie w ten sposób
przedsta-Rys. 2. Wpyw prowadzonej dziaalnoci na tworzenie i pobudzanie lokalnego popytu na dobra i usugi przez badane przedsibiorstwa w gminie Gostycyn (%)
Fig. 2. The in uence of running a business on creating and boosting local demand for goods and services provided by the examined companies in Gostycyn commune (%)
ródo: Badania wasne. Source: Authors’ research.
Rys. 3. Wpyw inwestycji na gospodark gminy Gostycyn w opinii badanych przedsibiorców Fig. 3. The in uence of investments on the economy of Gostycyn commune in opinion of the
respondents ródo: Badania wasne. Source: Authors’ research.
wiono pozytywne i negatywne przesanki rozwoju. Obejmuj one: gospodark, infra-struktur techniczn, jako ycia mieszkaców, zagadnienia spoeczne oraz turystyk. Szczegóow analiz przedstawiono w poniszym zestawieniu.
Rys. 4. Wpyw badanych przedsibiorstw na budow infrastruktury lokalnej gminy Gostycyn Fig. 4. The in uence of the examined companies on the local infrastructure development in the
commune of Gostycyn ródo: Badania wasne. Source: Authors’ research.
MOCNE STRONY I SZANSE S ABE STRONY I ZAGROENIA
Gospodarka:
– dosy dobry stan rozwoju przedsibiorczoci, – korzystne warunki rozwoju rolnictwa stwarzajce szanse na rozwój rolnictwa wysokotowarowego, za-pewniajcego wysok efektywno gospodaro wania, – dobra struktura agrarna.
Infrastruktura techniczna: – dobra dostpno komunikacyjna,
– bardzo dobry stan rozwoju infrastruktury tech-nicznej, w tym sieci wodocigowej, kanalizacyjnej, telekomunikacyjnej itp.
Jako ycia mieszkaców i zagadnienia spoeczne: – dobrze rozwinita sie osadnicza (due miejscowo-ci dobrze wyposaone w infrastruktur),
– znaczna wielko i centralne pooenie orodka gminnego,
– lokalizacja na terenie gminy orodka szkolnictwa ponadpodstawowego,
– dobre wyposaenie miejscowoci w infrastruktur spoeczn,
– stosunkowo wysokie wskaniki jakoci ycia obszarów wiejskich.
Turystyka:
– korzystne warunki rozwoju turystyki. Jako rodowiska:
– wysoka jako rodowiska, potwierdzona w-czeniem duej czci gminy w ekologiczny system obszarów chronionych.
Gospodarka:
– znaczna cz gruntów w byych gospodarstw pastwowych oraz problemy typowe dla spoeczno-ci popegeerowskich,
– konieczno zapewnienia miejsc pracy dla duej grupy wchodzcej w najbliszych latach w wiek produkcyjny,
– niski poziom wyksztacenia ludnoci zwizanej z rolnictwem, stanowicy barier restrukturyzacji rynku pracy (bardzo ograniczone moliwoci prze-kwali kowania i podjcia pracy poza rolnictwem). Infrastruktura techniczna:
– brak dostpu do komunikacji kolejowej. Jako ycia mieszkaców i zagadnienia spoeczne: – trudnoci lokalowe szkó podstawowych. Turystyka:
– tylko czciowe wykorzystanie korzystnych walo-rów dla rozwoju turystyki,
– zabudowa najbardziej atrakcyjnych terenów gmi-ny w postaci domów letniskowych.
Istnienie konkurencji przez wielu badaczy okrelane byo jako element, który warun-kuje dziaania przedsibiorcze. Od stopnia nasilenia tego czynnika czsto zaley prze-trwanie danej rmy na rynku. Wikszo badanych przedsibiorców okrelia natenie konkurencji na rynku swego dziaania jako rednie (44,2%), a nieco mniejszy odsetek jako due (32,7%). Co dwunasty badany stwierdzi, e ma bardzo du konkurencj (8,8%). Znikomy procent respondentów nie mia konkurencji, a tylko 4,4% badanych okrelio j jako bardzo ma (rys. 5).
Wielu przedsibiorców wykazuje skonno do partnerstwa rynkowego. Wynika ona gównie z kalkulacji kosztów przedsibiorstw, ale take zwiksza szanse rynkowe wspódziaajcych rm [Struycki 2004]. Wród badanych respondentów ponad poo-wa (53,1%) deklaropoo-waa wspóprac z innymi rmami na rynku lokalnym. Stosunki te dotycz w gównej mierze usug zwizanych z konserwacj i remontami maszyn oraz wymiany handlowej. Na te aspekty wskazaa wikszo badanych, wspópracujcych z innymi rmami z gminy Gostycyn. Kontakty z innymi przedsibiorcami, jak wskazali respondenci, dotyczyy prowadzenia ksigowoci czy usug transportowych, co wyma-gao kontaktu z innymi rmami. Jako gówny powód, dla którego respondenci korzystali z moliwoci wspópracy, najczeciej pojawiao si stwierdzenie o bliskiej lokalizacji, poszerzaniu prowadzonej dziaalnoci oraz wspomaganiu lokalnej przedsibiorczoci, a take promowaniu na rynku lokalnym wasnej dziaalnoci.
Ograniczenia utrudniajce prowadzenie dziaalnoci maj swoje podoe zarówno w otoczeniu zewntrznym rmy, jak i w wewntrznych barierach funkcjonowania przed-sibiorstwa. Ocena i identy kacja tych czynników umoliwia podejmowanie racjonal-nych decyzji [Jaremczuk 2004]. Respondenci poproszeni o wskazanie uciliwoci pro-wadzenia dziaalnoci wskazywali na problem pynnoci nansowej (61,1% badanych okrelio jako rednio uciliwy w prosperowaniu na rynku, a 17,7% jako bardzo duy).
Rys. 5. Natenie konkurencji na rynku dziaania w ocenie respondentów Fig. 5. Competition rate on the local market in opinion of the respondents ródo: Badania wasne.
Podobnie najwikszy odsetek respondentów wskaza na uciliwo konkurencji. Niski popyt na oferowane dobra i usugi nie wydawa si by znaczcym ograniczeniem dzia-alnoci (72,5% badanych okrelio go jako rednio lub mao istotny). Ponad poowa biorcych udzia w badaniach za duy problem uwaaa podatki i opaty, a take biuro-kracj w prowadzeniu dziaalnoci. Szczegóowe wskazania respondentów zamieszczono w tabeli 1.
Obszary wiejskie z racji swojego pooenia maj ograniczenia, które utrudniaj dzia-anie i rozwój przedsibiorczoci. W opinii badanych przedsibiorców najwiksz trud-noci w prowadzeniu dziaalnoci byy kopoty w uzyskaniu niskooprocentowego kre-dytu (15,9% wszystkich wskaza). Drugim czynnikiem utrudniajcym dziaanie na rynku byy wysokie podatki (14,8%), podobne znaczenie miay wysokie koszty zaopatrzenia i dostaw (13,8%). Czynniki odnoszce si do klientów, takie jak: rozproszenie rynku, ma si nabywcz ludnoci oraz nisk promocj gminy, mona zaliczy do kolejnej grupy barier o duym znaczeniu. Jako mniej istotne trudnoci dla rozwoju przedsibior-czoci w gminie Gostycyn badani wskazali na: wysokie koszty reklamy, brak inicjatywy w dziaaniu ludnoci oraz niedostateczn infrastruktur techniczn.
Wykorzystanie moliwoci, które wynikaj ze specy ki danego terytorium, przyczy-nia si niewtpliwie do rozwoju. Dostrzeenie szans na rynku lokalnym jest zapewne cech kadego przedsiborcy. Uczestniczcy w badaniach zostali poproszeni o wskaza-nie najwawskaza-niejszego, ich zdawskaza-niem, atutu gminy Gostycyn. Przewaajca cz badanych wskazaa pooenie gminy wzdu drogi wojewódzkiej (46,9%) jako najwiksz szans dla inicjatywy przedsibiorczej. Istotne znaczenie moliwoci lokalizacji dziaalnoci blisko potencjalnego klienta wskazao 16,8% respondentów. Widoczne byo due zado-wolenie z infrastruktury gminy, która zaja trzecie miejsce wród czynników majcych wpywa na rozwój przedsibiorczoci. Wród szans niewymienionych w moliwociach
Tabela 1. Uciliwo prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w gminie Gostycyn w podanych aspektach w opinii respondentów
Table 1. Dif culties connected with running a business in Gostycyn commune in opinion of the respondents
Czynniki
Poziom uciliwoci* bardzo
may may redni duy
bardzo duy Razem L % L % L % L % L % L % Utrzymanie pynnoci nansowej 5 4,4 15 13,3 69 61,1 20 17,7 4 3,5 113 100,0 Podatki i opaty 2 1,8 0 0,0 43 38,1 60 53,1 8 7,1 113 100,0
Niski popyt na
oferowa-ne dobra 7 6,2 32 28,3 50 44,2 13 11,5 11 9,7 113 100,0
Konkurencja 0 0,0 21 18,6 53 46,9 32 28,3 7 6,2 113 100,0
Biurokracja 0 0,0 5 4,4 30 26,5 64 56,6 14 12,4 113 100,0
*odsetek uciliwoci kadego czynnika obliczany by w stosunku do liczby respondentów – 100% ródo: Badania wasne.
odpowiedzi respondenci wskazali na inwestycje w gminie i korzystanie z funduszy Unii Europejskiej jako czynniki zachcajce do tworzenia wasnej dziaalnoci. Odpowiedzi te zostay sklasy kowane w grupie inne, która stanowia 9,7% odpowiedzi respondentów. Badani przedsibiorcy upatrywali moliwoci dla powstawania nowych rm w stosunko-wo niskim koszcie siy roboczej (8,0%) na terenie gminy. Niewielki odsetek responden-tów wskaza nienasycony rynek oraz niski koszt podatków od nieruchomoci jako jeden z elementów majcych by szans dla rozwoju przedsibiorczoci.
Przystpienie Polski do struktur Unii Europejskiej poprawio zapewne perspektyw dziaania wielu przedsibiorstw. W badaniach zadano respondentom pytanie, czy ich zdaniem poprawiy si warunki do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej na terenie gminy po 1 maja 2004 roku. Odpowiedzi badanych w 43,4% wskazay, e zauwayli oni korzystn zmian w prowadzeniu dziaalnoci na rynku lokalnym. Podobny odsetek badanych nie potra okreli wpywu tego wydarzenia na funkcjonowanie kierowanych przez nich rm. Jedynie 9,7% badanych nie byo zadowolonych z warunków do prowa-dzenia dziaalnoci po wejciu Polski do Unii Europejskiej.
Niewtpliwie moliwoci korzystania z pomocy Unii Europejskiej s jedn z szans dla drobnej przedsibiorczoci [Rak 2006]. Prowadzcy dziaalno gospodarcz mogli korzysta ze wsparcia unijnego przed wstpieniem lub po wstpieniu Polski do Unii Eu-ropejskiej. Wród badanych przedsibiorców jedynie 4,4% wskazao, e korzystao ze wsparcia unijnego przed 2004 rokiem. Po wstpieniu do Unii Europejskiej odsetek re-spondentów, którzy brali udzia w programach pomocowych zwikszy si kilkakrotnie. Szczegóowe dane przedstawia rysunek 6.
Rys. 6. Korzystanie z funduszy Unii Europejskiej przez badanych przedsibiorców przed wst-pieniem i po wstpieniu Polski w jej struktury (%)
Fig. 6. Use of the EU funds by the entrpreneurs before and after accession to the EU (%) ródo: Badania wasne.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Przeprowadzone badania potwierdziy postawion wczeniej hipotez badawcz. Ba-dania wykazay, e specy ka samej gminy Gostycyn tworzy bardzo dobre perspektywy do zakadania i prowadzenia dziaalnoci. wiadcz o tym dobry poziom infrastruktury, mnogo prowadzonych w gminie inwestycji oraz stosunkowo dua aktywno ludno-ci lokalnej. Stwierdzono, e na terenie gminy dominuje drobna dziaalno , gównie w formie rm jednoosobowych. Przeprowadzone badania day podstaw dla nastpuj-cych wniosków:
badani przedsibiorcy ocenili wpyw wasnej dziaalnoci gospodarczej na rozwój badanej gminy jako przecitny lub may,
rozwijanie dziaalnoci obecnie funkcjonujcych rm uzalenione byo od moliwo-ci uzyskania kredytu, co stanowio jedn z gównych barier przedsibiorczomoliwo-ci, natenie konkurencji nie byo bardzo duym utrudnieniem dla badanych przedsi-biorstw, wiadczy to równie o tym, e rynek lokalny nie jest jeszcze nadmiernie konkurencyjny,
najwikszymi trudnociami w prowadzeniu dziaalnoci byy biurokracja oraz podat-ki i opaty,
podstaw do rozwoju przedsibiorczoci na terenie gminy Gostycyn stanowiy ko-rzystny, zwarty ksztat terytorium oraz usytuowanie wzdu drogi wojewódzkiej, stwierdzono wystpowanie wspópracy midzy przedsibiorcami na terenie gminy, dua cz przedsibiorców dostrzegaa popraw warunków do prowadzenia dziaal-noci gospodarczej po wejciu Polski do Unii Europejskiej, a odsetek korzystajcych ze wsparcia nansowego w ramach programów UE zwikszy si znacznie.
Zmiany w otoczeniu przedsibiorstw prowadz do ich rozwoju. Dziaania samorz-du gminnego wpywaj korzystnie na funkcjonowanie rm, stwarzaj im warunki do rozwoju, a tym samym s prób ograniczenia problemu bezrobocia na rynku lokalnym. Sami przedsibiorcy, usiujc poprawi swoj konkurencyjno i rozwin prowadzon dziaalno , podejmowali wspóprac z innymi rmami w obrbie gminy. Przemawia za tym przede wszystkim bliska lokalizacja oraz wiadomo wspierania lokalnej przedsi-biorczoci, jako czynnika sprzyjajcego rozwojowi gminy.
PIMIENNICTWO
Baumol W. J., 1990. Entrepreneurship: Productive, Unproductive and Destructive. Journal of Poli-tical Economy, vol. 98, nr 5, 893–921.
Chdzyski J., Nowakowska A., Przygodzki Z., 2007. Region i jego rozwój w warunkach globali-zacji. Wydawnictwa Fachowe CeDeWu, Warszawa.
Duczkowska-Piasecka M., 1998a. Przedsibiorczo na wsi. [w:] Wo A. (red.). Encyklopedia agrobiznesu. Fundacja Innowacja, Wysza Szkoa Spoeczno-Ekonomiczna Warszawa, 634–639.
Glinka B., 2008. Kulturowe uwarunkowania przedsibiorczoci w Polsce. PWE, Warszawa.
•
•
•
•
•
•
•
Internet 1– http://bip.gostycyn.pl/upload/27/250.doc (2.01.2010).
Jaremczuk K., (red.), 2004. Uwarunkowania przedsibiorczoci. PWSZ, Tarnobrzeg.
Kosanowski J., (red.), 2004. Moja droga do sukcesu: przedsibiorczo na terenach wiejskich. EPRD Biuro Polityki Gospodarczej i Rozwoju Regionalnego, Kielce.
Kowalik T., 2000. Wspóczesne systemy ekonomiczne. Powstanie, ewolucja, kryzys. Wydawnic-two Wyszej Szkoy Przedsibiorczoci i Zarzdzania im. L. Komiskiego, Warszawa. Liebenstein H., 1968. Entrepreneurship and Development. The American Economic Review, vol.
58, nr 2, 72–83.
Rak A., 2006. Przedsibiorczo w rozwoju obszarów wiejskich. Wydawnictwo Akademii Podla-skiej, Siedlce.
Rogoda B., 2005. Przedsibiorczo i innowacje. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kra-ków.
Struycki M., (red.), 2004. Mae i rednie przedsibiorstwa w gospodarce regionu. PWE, Warszawa.
DETERMINANTS OF ENTREPRENEURSHIP DEVELOPMENT ON THE EXAMPLE OF GOSTYCYN COMMUNE
The article presents the results of surveys, carried out in September 2009, among randomly selected, 113 entrepreneurs. Documents provided by the commune of ce and the Internet sources concerning this subject, were analyzed as well. The purpose of this work was to examine the conditions for development of entrepreneurship on the territory of a typical rural commune such as Gostycyn in the Kujawsko-pomorskie Province. The respondents were of the opinion that the in uence of their activities on creation of new jobs, boosting local economy and the demand for products and services as well as infrastructure deve-lopment, was rather insigni cant. Competition on the local market was rated as average. More than half of the respondents con rmed cooperation with other companies. They also indicated dif culties in running a business, including: bureaucracy, taxes and bills, compe-tition, maintenance of nancial availability and poor customer’s demand. Barriers disrup-ting development of entrepreneurship which were most frequently mentioned included: dif culties in obtaining low interest credits, high taxes, high delivery costs and dispersion of customers. Location near the commune main road was indicated by most interviewers as providing a good chance for development of entrepreneurship. A considerable group of the surveyed entrepreneurs noticed improvement in conditions for running a business in the area of Gostycyn commune after Poland’s accession to the structures of the European Union, in 2004. Since then, the number of respondents taking advantage of the support provided by the Union, has increased signi cantly.
Key words: rural areas, entrepreneurship, development, Gostycyn commune
