Urszula Ordon, Edyta Skoczylas-Krotla
Możliwości wykorzystania komputera w edukacji
wczesnoszkolnej : szanse i zagrożenia
Prace Naukowe. Pedagogika 11, 101-107
2002
PRACE NAUKOW E W yższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie
SERIA: Pedagogika z. XI. 2002
Urszula Ordon,
Edyta Skoczylas-Krotla
M ożliw ości w ykorzystania kom putera
w edukacji w czesnoszkolnej — szanse i zagrożenia
Zadaniem szkoły na wszystkich etapach edukacji je st zapewnienie uczniom korzysta
nia z technologii informacyjnych, które według Tadeusza Barskiego1 stanowią w XXI wie
ku bazę kształtującą współczesne społeczeństwo. Umiejętności informatyczne można roz
wijać nie tylko na lekcjach wydzielonego przedm iotu — informatyki. Wielu z nich można uczyć z lepszym skutkiem na lekcjach z innych przedmiotów: matematyki, przedmiotów przyrodniczych, j ęzyków2.
K onsekw encją takiego zapisu je st określenie ogólnych założeń edukacji inform atycz
nej szkoły ju ż na pierw szym etapie kształcenia, w klasach 1 - 3 . N ależą do nich:
— budzenie zainteresowania nowoczesną technologią informacyjną,
— stosowame jej w nauczaniu oraz tworzenie podw alin kształtowania umiejętności infor
matycznych.
Według M acieja Tanasia użycie komputerów w szkole sprowadzić można do kilku po
szczególnych zastosow ań edukacyjnych. Są to:
a) proces kształcenia,
b) działalność naukowo-badawcza, c) prace edytorskie,
d) inform acja biblioteczna, e) zarządzanie szkolą,
f) kom unikacja osobowa i instytucjonalna (placówek oświatowych).
W procesie kształcenia kom putery m ogą być pom ocne w realizacji szeregu zadań, do których, m iędzy innym i, należą: budzenie zainteresow ań poznaw czych, rozwój zdolności tw órczych, czy też takich przedsięw zięć jak: edycja prasy uczniow skiej, k o piow anie m ateriałów tekstow ych i graficznych (za pom ocą skanera), rejestracja i p rze
tw arzanie zapisu dźw iękow ego kom ponow anej przez uczniów m uzyki, przygotow anie w ystaw szkolnych, naw iązyw anie kontaktów i bezpośrednia kom unikacja m iędzy
1 T. Barski, Komputerowe wspomaganie procesu nauczania, [w: ] Kształcenie zawodowe: pedagogika i psy
chologia, pod red. T. Lewowickiego, J. Wilsz, Z. Ziaziuna, N. Nyczkało, Wyd. WSP, Częstochowa - Kijów 2001, s. 219.
2 G. Płoszajski, Elementy informatyki. Program nauczania. Warszawa 1995, s. 7.
102 U rszu la O rdon. E d y ta S k o c z y la s-K ro tla
uczniam i z odległych m iejsc, niezależna od kraju zam ieszkania (poczta elektroniczna), itd ”3.
Szczególną cechą kom puterajestjego funkcjonalność. Analizować j ą można w aspek
cie społecznym i pedagogicznym. „Funkcjonalność pedagogiczna, jako pochodna społecz
nej , wiąże się ściśle z pom ocniczą rolą komputera w zapewnieniu tzw. wewnętrznej i zew
nętrznej m ożliwości działania nauczyciela i ucznia”4.
Kom puter może pełnić takie funkcje dydaktyczne, które zazwyczaj przypisywane są środkom technicznym typu wzrokowo-słuchowego. Należą tutaj funkcje:
a) poznaw czo-tw órcza— slużyjako źródło wiedzy, tym bardziej cerne, o ile uczeń korzys
ta z niego, rozwiązując napotkane sytuacje problemowe,
b) aktywizująco-motywac5rj n a — jeśli wyzw ala w szechstronną aktywność uczniów i po
budza ich zainteresowania,
c) ćw iczeniow a— jeśli zadania wykonywane samodzielnie przez uczniów służą utrwala
niu wcześniej poznanych wiadomości i umiejętności,
d) kontrolna — kom puter ułatwia, przeprowadzanie testów dydaktycznych: gromadzi w p am ięcizad an iate sto w e ip o określeniu przez nauczy cielą warunków kontro li wybiera odpowiednią liczbę i poziom zadań, a po ich wykonaniu sprawdza i opracowuje wyniki testu,
e) w ychow aw cza— jeśli stwarza dobre warunki oddziaływania na osobowość uczniów.
f) terapeutyczna — jeśli um ożliwia usuwanie zaburzeń rozwojowych.
U rządzenie to umożliwia także indywidualizację treści kształcenia, zgodną z zaintere
sowaniami uczniów i ich potrzebami.
Z godnie z klasyfikacją W incentego O konia3, dotyczącą typów lekcji (lekcje typu podającego, problem ow ego, walory· żującego i praktycznego), stw ierdzić należy, że w każdym z w yróżnionych typów lekcji kom puter m oże spełniać służebną rolę i być pom ocny w uogólnianiu dośw iadczeń czy ćw iczeniach utrw alających w iedzę lub spraw ności m anualne. Inną cechą kom putera je s t stałe kontrolow anie w iedzy i um iejętności ucznia, tzn. program nie będzie działał, je śli reakcja ucznia nie nastąpi lub będzie błędna. „D zięki owej w łasności, kom puter pozw ala odzyskać czas, przeznaczony na nie zaw sze skuteczną kontrolę (...) przez nauczyciela oraz oparte na często nietrafnej diagnozie, utrw alanie nowego m ateriału. W ten sposób kom puter um ożliw ia zastąpie
nie w yryw kow ej kontroli” .
W edukacji kom puter spełnia funkcje środka dydaktycznego „automatyzującego pro
ces dydaktyczny6. Jest również przydatnym narzędziem w adaptacji społecznej i edukacyj
nej osób niepełnosprawnych. Wykorzystywany jest także przy tworzeniu warunków nie
zbędnych dla podejm owania działań wobec uczniów z rejonów o małej gęstości zaludnie
nia, tj. terenów, gdzie nauczycieli i uczniów dzielą duże odległości.
Wykorzystanie kom putera w edukacji stwarza nauczycielowi (przestrzegającemu za
sad nauczania) szansę wprowadzenia jakościow ych zm ian w realizacji celów kształcenia.
„Kom puter okazuje się przydatnym narzędziem w świetle następującychzasad dydaktycz
nych:
3 u . Tanaś, Edukacyjne zastosowanie komputerów, Wyd. „Żak”, Warszawa 1997, s. 73.
4 Tamże, s. 109.
5 W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny. Wyd. „Żak”, Warszawa 1998, s. 207.
6 Leksykon PWN — Pedagogika, pod red. B. Milerskiego i B. Śliwerskiego, PWN, Warszawa 2000, s. 238.
M o żliw o śc i w y k o rz y sta n ia k o m p u te ra w ed u k ac ji w cze sn o sz k o ln e j — s za n se i z a g ro ż e n ia 103
1. Poglądowości — przez umożliwienie unikania werbalizmu, modelowanie zjawisk i sy
mulowanie procesów, zdolność do tworzenia i prezentacji rysunków, obrazów, sekwen
cji filmowych, a naw et komponowania, rejestracji i odtwarzania muzyki itp.
2. Przystępności — przez uwzględnienie w program achkom puterow ychróżnic indyw idu
alnych oraz stopniowania trudności, a także upowszechnianie w program ach systemu naprowadzających w skazówek wraz z graficzną dem onstracją czynności, dostępnych z poziomu napotkanych trudności — tzw. funkcji «help».
3. Świadomego i aktywnego udziału uczniów — poprzez polisensoryczne oddziaływanie na sferę poznawczą i emocjonalną, interakcyjność narzędzia, jego wielostronną użytecz
ność.
4. Trwałość wiedzy — poprzez wykorzystanie programów kom puterowych typu ćwicze
niowego oraz poprzez nie zawsze uświadom ioną prawidłowość, że informacja wzroko
wa (docierająca z ekranu monitora) wymaga o 50% mniej czasu na jej przyswojenie i ok.
60% dłużej je st zachowywana w pam ięci niż inform acja werbalna.
5. Operatywność — dzięki możliwościom w ykorzystania komputera w im itowaniu przez uczniów badania naukowego (np. w projektach indywidualnych lub zespołowych) oraz komunikacji, służącej zaczerpnięciu informacji na trapiący temat, analizie problem u i dyskusji, przekazaniu rezultatów, itd.” '.
„W ykorzystywanie komputerów i elementów informatyki w edukacji wczesnoszkol
nej stanowi dla dzieci dużą atrakcję. Kształcenie wspomagane kom puterem staje się bar
dziej skuteczne, ponieważ można osiągnąć zgodność wyników z właściwie określonymi celami kształcenia. Zwiększa się także efektywność procesu nauczania*.
„Kom puter z odpowiednim program em edukacyjnym użyty (...) do samodzielnego wykonywania zadań przez uczniów, przyczynia się do powstawania pozytywnej motywa
cji uczenia się. U czeń w czasie takich zajęć m a zapewniony kom fort psychiczny”9.
W nauczaniu dzieci podkreśla się znaczną atrakcyjność korzy statua z komputera, gdyż pozwala on wydłużyć u dziecka czas koncentracji uwagi dzięki zastosowania obrazu.
Utrwala efekty nauczania, umożliwia dopasowanie metody nauczania do upodobań kon
kretnej osoby. Według badań10, w pamięci uczącego się pozostaje dwadzieścia procent in
formacji, gdy je st ona słyszana, przy' udziale zmysłu w zroku zapamiętuje się trzydzieści procent materiału, a przy' kombinacji percepcji wzrokowo-słuchowej czterdzieści procent.
Przy aktywnym udziale osoby w procesie nauczania i tworzenia rzeczywistości (jak ma to miejsce w przypadku korzystania z komputera) ilość przyswojonego materiału wzrasta do osiem dziesięciu procent. O ponad sto procent wydłuża się czas pełnej koncentracji.
Sukces edukacyjny odnoszą najczęściej gry strategiczne z elementami ekonom iczny
mi11. U czą one planowania, pobudzają wyobraźnię, urucham iają logiczne myślenie, po
zw alają na podejm owanie decyzji ze wszystkimi ich konsekwencjami. W grach tego typu realizowana jest koncepcja kształcenia wielostronnego, proponowana przez Wincentego O konia12, której jednym z elementów jest uczenie się przez odkrywanie i rozwiązywalne
M. Tanaś, Edukacyjne .... s. 124.
8 S. Juszczyk, P. Gruba, Komputer w edukacji wczesnoszkolnej, „Życie Szkoły” 1966, nr 2, s. 96.
9 Tamże, s. 97.
10 G. Gregorczyk, Technologie multimedialne — czy mogą odegrać znaczącą rolę w wychowaniu, „Komputer w Szkole” 1997, nr 4, s. 17.
11 A. Wach, Gry komputerowe szansą edukacji jutra. „Edukacja Medialna” 2000, nr 1, s. 30, 12 W. Okoń, Nowy słownik .... s. 195.
104 U rszu la O rd o n , E d y ta LSkoczylas-Krotla
problem ów, natom iast interaktywny charakter gier zapewnia realizację teorii aktywnego uczenia się.
K om puter może być pomocny zarówno w kształceniu dzieci w przedszkolach i szkołach masowych, ja k i nauczaniu osób niepełnosprawnych. M oże stanowić użyteczne narzędzie terapii różnych zaburzeń i być wykorzystywany w celu usprawnienia koordyna
cji wzrokowo-ruchowej np.:
— u chorych po wylewach,
— u dzieci z rozwojową niezdolnością dotykową,
— w rozwijaniu słabych zdolności przestrzennych13.
Obcowanie z kom puterem zapewnia interakcyjność, czyli wzajemny dialog pomiędzy użytkownikiem a program em komputerowym. Jest to bardzo ważne w przypadku, tak zwa
nych, dzieci nieśm iałych bądź wrażliwych, gdyż lekcje bądź zajęcia przedszkolne stają się mniej stresujące. Dziecko może swobodnie wyrażać swoje opime i weryfikować je, nie na
rażając się na krytykę ze strony nauczycieli czy innych uczniów14. M oże wpływać na pracę program u, wykonywać te funkcje, które go szczególnie interesują lub przerywać te działania, które go nudzą.
Przy pomocy odpowiednich programów można przeprowadzić trening logopedyczny.
Atrakcyjna forma graficzna i ciekawa fabuła pozw alają znacznie uprzyjemniać terapię oraz wzmóc u dziecka motywację do ćwiczeń. Istotną cechą tych programów w przypadku dzieci głuchych je st m ożliw ość „ujrzenia” swego głosu na ekranie monitora. Oglądanie optycznego obrazu własnej wypowiedzi pozwala dziecku z wadą słuchu porównać ową wypow iedź z wypow iedzią prawidłową, a następnie dążyć do ja k najlepszego dopasowa
nia się do wzorca. Kom puter pom aga w tym w ypadku zlikwidować podstaw ow ąprzeszko- dę w nauce dzieci głuchych, ja k ą je s t brak sprzężenia zwrotnego w trakcie mówienia. Na
turalne, akustyczne sprzężenie zwrotne zostaje zastąpione sprzężeniem wizualnym.
W trakcie pracy dziecka z komputerem, glos podawany je st do komputera przez mi
krofon i specjalną kartę rozszerzeń. Oprogramowanie automatycznie wyznacza wybrane parametry głosu (poziom, wysokość, sposób artykulacji), a następnie zgodnie z wartością tego param etru steruje przebiegiem gry'. Prosta obsługa programu pozwala na samodzielną pracę dziecka z kom puterem przy' niewielkiej pomocy terapeuty, pedagoga czy' rodziców.
Istnieją również programy pomocne w nauce czytania, umożliwiające pisanie dziecku, które ze w zględu na rodzaj schorzenia nigdy nie napisze tekstu ręką. Komputer może być wówczas wykorzystany jako bardzo cierpliwy nauczyciel, który' jest w stanie wielokrotnie powtórzyć te same czynności, zawsze tak samo starannie i dokładnie.
D zięki kom puterow ym zabawom dydaktycznym, dzieci nabywają nowe wiadomości oraz utrwalaj ąju ż zdobyte. K om puter pozwala na przedstawienie tego samego zagadnienia w znacznie bogatszej formie, doskonałe zdjęcia, trójwymiarowe animacje, filmy video oraz setki interaktywnych ćwiczeń. Wszystko to wpływa ostatecznie na poprawę stopnia przysw ojenia i zrozumienia materiału.
K om puter w prow adza w tajniki matematyki. Podczas rozwiązywania zadań mali
„kom puterowcy” uczą się sprawnie liczyć i rozwijać zdolność logicznego myślenia. „Na lekcjach z kom puterem panuje ogromne skupienie uwagi, niezwykła dokładność w wyko-
15 M. Braun-Gałkowska, Wpływ gier komputerowych na psychikę dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowaw
cze” 1997, nr 8, s. 4.
14 J. Kołodziej, Komputer niewyczerpane źródło inspiracji, „Wychowanie Techniczne w Szkole” 1998, s. 29.
M o żliw o śc i w y k o rz y sta n ia k o m p u te ra w e d u k ac ji w cze sn o sz k o ln e j — s za n se i z a g ro ż e n ia 1 0 5
iw w ani u komend, chęć wypowiadania się oraz ogrom ne zaangażowanie emocjonalne dzieci”13.
W czasie zajęć językow ych dzieci przysw ajają sobie elem entarne um iejętności czyta
nia i przygotow ują się do nauki pisania. Jak w ykazująbadania16, dzieci piszące przy pom o
cy komputera popełniają znacznie mniej błędów ortograficznychniż gdy robią to w sposób tradycyjny.
Programy edukacyjne z języka polskiego pozw alają szybko i obiektywnie ocenić ucznia wskazującego szukaną literkę, uzupełniającego wyrazy brakującym i literami czy zapisującego dyktowane wyrazy lub zdania. Użycie właściwego program u um ożliwia ta
kże samodzielne redagowanie przez dzieci tekstów, doskonalenia ortografii1
N a lekcjach plastyki kom puter może zastąpić z pow odzeniem kartkę papieru, kredki i farby, a projektowanie samego rysunku rozwija wyobraźnię i stwarza silną motywację do twórczej pracy z kom puterem 18.
Podczas wykorzystywania komputera na lekcjach muzyki można graficznie zapisać melodię, zaprezentować wysokość dźwięków, wartość nut i schematów rytm icznych na ekranie monitora. Kom puter może służyć także jako generator barw i brzm ień różnych in
strumentów, których tonację i tempo melodii uczeń może zmieniać19.
Dobry·’ program, przeznaczony dla dzieci w młodszym wieku szkolnym, powinien być nie tylko poprawny pod względem merytorycznym i metodycznym, ale także nawiązywać do do
świadczeń życiowych dziecka, być atrakcyjny graficznie i pobudzać jego wyobraźnię, zawie
rać ciekawe i różnorodne ćwiczenia z elementami zabawy' o różnym stopniu nudności, nagra
dzać za dobrze wykonane zadania oraz być nieskomplikowany w obsłudze.
Podstawowe kryterium efektywnego zastosowania program u edukacyjnego do wspo
magania nauczania w kl. 1 - 3, powiązane je st ściśle z treściam i nauczania, które w dany nr momencie są realizowane na zajęciach. Dodatkowym czynnikiem m ającym wpływ na jego optymalne wykorzystanie je st um iejętność obsługi kom putera przez ucznia, ze szczegól
nym uw zględnieniem jego manualnych umiejętności20. Jest to niezwykle istotne ze w zglę
du na zsynchronizowanie wykonania czynności w momencie, gdy uczeń zna rozwiązania i m a je wykorzystać w programie. Na początkowym etapie komputerowego wspom agania nauczania należy stosować te programy, których obsługa je s t związana z bardzo prostymi działaniami i sprowadza, obsługę programów do używ ania klawiszy strzałek. Kolejnym etapem je st wprowadzanie nowego narzędzia obsługi programów — myszy, której precy
zyjne używanie początkowo sprawia kłopoty.
Pełny sukces można odnieść, w ykorzystującjedynie starannie dobrane programy edu
kacyjne, do których należą m.in. : M oje pierw sze ABC, Ortografia, Sam przeczytam . M ate
matyka dodawanie i odejmowanie. M atematyka mnożenie i dzielenie. Kolory i kształty.
Dokoła świata. Królewna Śnieżka i siedmiu Jaśków, K lik uczy ortografii, Klik uczy czytać.
Klik uczy liczyć w zielonej szkole, Klik uczy zasad ruchu drogowego, Tajemnice obrazów.
Luwr dla dzieci i inne.
15 E. Stucki, Metodyka nauczania matematyki w klasach niższych, Bydgoszcz 1997, s. 367.
16 A. Hassa, Komputer w edukacji wczesnoszkolnej. Możliwości i ograniczenia, „Życie Szkoły” 2000, nr 9, s. 544.
17 R. Rippel, Multimedia w edukacji polonistycznej, „Edukacja M edialna” 2001, nr 2, s. 56.
18 J. K ołodziej, Komputer ..., s. 28.
19 Od Redakcji „PC O key”, Dźwięk z komputera 1999, nr 8, s. 23.
20 S. Juszczyk. P. Gruba, Komputer w edukacji..., s. 101.
1 0 6 U rsz u la O rd o n . E d y ta S k o c z y la s-K ro tla
Edukacja informatyczna dziecka, służąca jego rozwojowi, powinna zacząć się ju ż od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Teclmologia informacyjna odgrywa bowiem bardzo istotne miejsce wśród działań zm ierzających do podniesienia efektywności edukacji ucznia. „W spomaga zdobywanie wykształcenia oraz głębsze poznawanie i rozumienie świata poprzez um ożliwienie i ułatwienie docierania do większych zasobów informacji.
Stymuluje tw órczą aktywność uczniów, pomaga w ujawnianiu i rozwijaniu zainteresowań oraz w coraz bardziej świadom ym kierowaniu własnym rozwojem. (...) Pomaga rozwijać zainteresowania ucznia, jego zdolności i umożliwia bardziej przemyślane dokonywanie w yboru kierunku dalszego kształcenia”21.
W spomaganie edukacji wczesnoszkolnej kom puterem niesie jednak ze sobą nie tylko szanse na zwiększenie jej efektywności, lecz rówmeż zagrożenia dla uczestników procesu dydaktycznego. Kom puter źle użyty może być przyczyną nerwic, lęków czy negatywnych postaw, gdyż brak je st żywego, dwustronnego kontaktu między uczniem a nauczycielem.
Niewłaściwy i wielogodzinny kontakt z kom puterem mesie zagrożenia zdrowotne, wśród których wymienić można:
— wady wzroku (skutek szkodliwego promieniowania emitowanego przez monitor).
— choroby układu kostnego (przypadki „łokcia Pac-M ana” i „zemsty Space-Inwaders"
wywołane w ielokrotnym naciskaniem przycisku dżojstika22),
— schorzenia neurologiczne i zakłócenia w układzie nerwowymi,
— zagrożenia psychiczne — uzależnienie od komputera.
Zagrożeniem , które mesie komputer, je st izolacja użytkownika. Dziecko nie szuka kontaktów z innymi ludźmi, nie nawiązuje przyjaźni. Częsty kontakt z maszyną sprawia, że pojawia się rozkojarzenie, zaburzenia pamięci, lekceważenie obowiązków, co bez
względnie rzutuje na zmniejszenie efektywności procesu edukacji.
Przedstawione wcześniej szanse i zagrożema, związane z wy korzy slamem komputera przez dziecko, pozwalają wnioskować, iż o tym. co przeważy' — zaleta czy wada — zale
żeć będzie od dorosłych — rodziców i nauczycieli. Postawa dorosłego wobec mediów może przybrać postać negowania, co skutkuje odseparowaniem dziecka od komputera.
„Ale dorosły może także uważać, że media są elementem nieodłącznym świata ludzi XXI w ieku i ta k ja k inne jego elementy', na przykład słodycze, witaminy, mogą być używane ra
cjonalnie, tj. je st selektywnie, z umiarem”23.
Bibliografia
Barski T., Komputerowe wspomaganie procesu nauczania, [w:] Kształcenie zawodowe:
pedagogika i psychologia, pod red. T. Lewowickiego. J. Wilsz. I. Ziaziunia.
N. Ny'czkalo, Wyd. WSP, Częstochowa - Kijów 2001.
Geubiel E., Hardt-Olejnik G., Kolczyk E., Kurpieka H., Sysło M., Technologia informacyj
na w kształceniu ogólnym, WSiP, Warszawa 1993.
21 S. Juszczyk, Technologia informacyjna w zreformowanej szkole podstawowej, [w:] Szkoła polska u progu nadchodzącego wieku, pod red. P. Kowolika, Impuls, Kraków 1999, s. 161 - 162.
22 A. W ach, Gry komputerowe — niewinna zabawa czy zagrożenie?, „Edukacja M edialna", 2001. nr 1. s 33.
22 M. Kielar-Turska, Dziecko w kwiecie wirtualnym. Szanse i zagrożenia, „W ychow anie w Przedszkolu". 2002.
nr 3, s. 136.
M o żliw o ści w y k o rz y sta n ia k o m p u te ra w e d u k ac ji w cze sn o sz k o ln e j — s za n se i z a g ro ż e n ia 1 0 7
Komputer w diagnostyce i terapii pedagogicznej, red. B. Siemieniecki, Wyd. Adam Marszlek, Toruń 1996.
Leksykon P W N — Pedagogika, pod red. B. M ilerskiego.B. Śliwerskiego. PW N, Warszawa 2 0 0 0.
M edia a edukacja, red. W. Strykowski. Poznań 1998.
Okoń W., N owy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa 1998.
Płoszajski G., Elem enty informatyki. Program nauczania, Warszawa 1995.
Siemieniecki В ., Komputer w edukacji. Podstawowe problem y technologii informatycznej.
Wyd. Adam M arszalek, Toruń 1997.
Siemieniecki B., Perspektywa Edukacji z komputerem, Wyd. Adam M arszalek, Toruń 1996.
Stucki E., M etodyka nauczania matematyki w klasach niższych, Bydgoszcz 1997.
Tanaś M., Edukacyjne zastosowanie komputerów, Wyd. Żak, Warszawa 1997.
Topola K., Konodyba-Szymański B., PraszczykR., Obciążenia psychiczne w pracy z kompu
terem, [w:] red. E. Skoczylas-Krotla. S. Podobiński, W. Szlufik, Tradycja i współczes
ność w edukacji dzieci i dorosłych, Wyd. WSP, Częstochowa 2001 - 2002.
C zasopism a
Braun-Gałkowska M., Wpływ gier komputerowych na psychikę dzieci, „Problemy Opiekuń
czo-Wychowawcze” 1997, nr 8.
Gregorczyk G., Technologie multimedialne — czy m ogą odegrać znaczącą rolę w wycho
waniu, „Kom puter w Szkole” 1997, nr 4.
Gruba J., Komputerowe wspomaganie edukacji uczniów niepełnosprawnych, „Edukacja M edialna” 1998, nr 1.
Hassa A„ Komputer w edukacji wczesnoszkolnej. M ożliwości i ograniczenia, „Życie Szkoły” 2000, nr 9.
Juszczyk S.. GrubaP., Komputer w edukacji wczesnoszkolnej, „Życie Szkoły” 1996, nr 2.
Kielar-Turska M „ Dziecko w świecie wirtualnym. Szanse i zagrożenia, „Wychowanie w Przedszkolu” 2002, nr 3.
Kołodziej J., Komputer niewyczerpane źródło inspiracji, „W ychowanie Techniczne w Szkole” 1998.
Laskowski A., Komputery? Internet? A cóż to jest? , „Nowa Szkoła” 1999. nr 2.
M ajkut-C zam otaB ., Wykorzystywanie multimedialnego elementarza ..Klik uczy czytać " w początkow ej nauce czytania, „Życie Szkoły” 2000, tu 1.
Od Redakcji „PC Okey”, D źw ięk z komputera 1999, nr 8.
Rippel R., M ultim edia w edukacji polonistycznej, „Edukacja M edialna” 2001, nr 2.
Wach A., G ry komputerowe — niewinna zabawa czy zagrożenie?, „Edukacja M edialna”
2001, m l .
Wach A., Gry komputerowe szansą edukacji jutra, „Edukacja M edialna” 2000, nr 1.
Wieczerzycki W., Technologie informacyjne dziś i jutro, „Polonistyka” 2000, nr 1.
