PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE Definicja pmp
- [niezręczna cisza] nie ma jednej definicji prawa międzynarodowego; z założenia powinien być to kompletny system norm
- system norm oparty na bazie praktyki międzynarodowej; prawo którego zasięg obowiązywania (w szerszym ujęciu - działania) wykracza poza obszar jednego państwa W. Góralczyk, S. Sawicki, PMP w Zarysie, Wolters Kluwer 2017, s.20:
Prawo międzynarodowe jest zespołem norm regulujących stosunki między państwami.
ALE
Współczesne prawo międzynarodowe jest zatem zespołem norm [system] regulujących stosunki międzynarodowe w szerokim znaczeniu: nie tylko stosunki międzypaństwowe, lecz także stosunki między państwami a innymi podmiotami oraz między tymi innymi podmiotami, tzn. ogólnie stosunki między różnymi podmiotami niezależnymi od siebie i niepodlegającymi jakiejś wspólnej władzy państwowej
^ brak katalogu podmiotów pmp
- ale : istnieją normy PMP o charakterze prawa materialnego tyczące się jednostek [np.
międzynarodowe prawo inwestycyjne]
- prawo międzynarodowe prywatne? :
^ prawo między korporacjami międzynarodowymi
^ to są te normy prawne które traktują o relacjami podmiotów z różnych państw, które podejmują czynności prawne na styku różnych systemów prawnych
^ prawo międzynarodowe prywatne określa, którego prawa krajowego należy użyć w danym przypadku
- w systemie są też regulacje (normy; prawo stanowione i zwyczajowe; zasady ogólne pmp) międzynarodowe
^ w ramach systemu : praktyka (usus) nieuznana za prawo
^ „prawo pięści” : szczególnie pmp jest oparte o nacisk ze strony silniejszego podmiotu na słabszy podmiot; silniejszy podmiot często bez konsekwencji może łamać prawo na niekorzyść słabszego i nikt go nie zatrzyma
^ skoro silniejszy podmiot może łamać prawo międzynarodowe, to po co prawo międzynarodowe?
^ aby był formalnie ujęty legalizm postępowania podmiotu prawa
^ międzynarodowe sądy mogą sądzić wszystkich, tylko nie USA
^ coś w tym jest
^ Korea Północna też nie
^ z ideologicznego punktu widzenia zachowywanie się zgodnie z pmp ułatwia kontakty międzynarodowe i idealnie może powodować brak konfliktów
^ ale można połączyć siłę wojskową i pmp, legalizując swoje działania; Kuwejt! To był Irak. W Kuwejcie jeszcze były jakieś podstawy do zewnętrznej interwencji zbrojnej w sprawy państwa.
- nie ma hierarchicznego katalogu źródeł
^ normy ius cogens: one są wyżej w hierarchii bowiem państwa muszą wyrazić na nie zgodę
^ ale jest spór w doktrynie co jest normą ius cogens
^ Państwa mogą postanowić, że dana umowa jest hierarchicznie nadrzędna wobec innej
^ Karta Narodów Zjednoczonych
^ ale Konstytucja może stanowić inaczej
^ nie można ustanowić umową międzynarodową hierarchii aktów prawnych, jeśli konstytucja krajowa stanowi inaczej
- judykatura międzynarodowa nie ma żadnej mocy wiążącej, vide kazus budowy muru na terytorium palestyńskim (MTS)
^ ale jest 103 KNZ – pierwszeństwo Karty
^ ale to nie jest tak że dwa państwa mogą uznać, że inna umowa będzie nadrzędna
^ Karta to nie jest jakaś umowa, tylko Karta
- dość istotną częścią prawa międzynarodowego są regulacje w przedmiocie praw człowieka; można zauważać upośledzenia tego prawa, ale regulacje dotyczące praw człowieka mają duży wpływ na państwa cywilizowane
^ państwa cywilizowane to jest termin, z którym można dyskutować
^ jest pewna hierarchia w kwestii implementowania pmp w krajowym porządku prawnym
^ ale to jest w ramach prawa krajowego; nie mówi się tutaj o prawie krajowym [ad hominem]
^ należy zwrócić uwagę na strukturę prawa międzynarodowego; tutaj są przede wszystkim umowy – dokumenty podpisane przez państwa stanowią pierwowzór dla kontaktów między podmiotami prawa międzynarodowego
^ ale to nie ma znaczenia w jaki sposób podpisze się umowę, ale ważne jest to aby ‘się dogadać’, aby była zgoda, w teorii; nie można powiedzieć że jest wiążący katalog źródeł prawa, że można zawierać umowy w ten czy inny sposób;
- są jednostronne oświadczenia państw;
^ one mogą być podstawą powstania zobowiązania jakiegoś państwa; trybunał międzynarodowy może uznać, że w ten sposób państwo zobowiązało się do czynienia/nieczynienia
^ a potem powstaje odpowiedzialność tego państwa z tego tytułu - jest osadzony na stosunkach międzynarodowych
- nie ma jednego organu, który by egzekwował wykonywanie tego prawa - podmiotami są państwa, organizacje międzynarodowe i jednostki
^ są takie podmioty, które nie są ani państwami, ani organizacjami międzynarodowymi, ani jednostkami – Zakon Kawalerów Maltańskich
^ jednostka jest bardziej przedmiotem niż podmiotem
^ jednostka tylko w niektórych obszarach prawa międzynarodowego jest podmiotem - w dużej mierze oparte na zwyczaju
- katalog źródeł prawa międzynarodowego jest otwarty
^ są różne koncepcje źródeł pmp; np. jest koncepcja prawno-pozytywna – prawo międzynarodowe publiczne w sposób swoisty i specyficzny wiąże swoje podmioty
- jako strona może być narody walczące o niepodległość
^ nie ma pewności, liczy się to aby taka strona była uznana, a niekoniecznie może być uznana;
Konwencja z Montevideo > kwestia uznania za podmiot państwowy
- za najważniejszy dokument uznaje się KNZ, nie tyle że jest egzekwowana, a z tego względu jest respektowana że prawie wszystkie państwa należą do ONZ
^ przyjmuje się że KNZ jest nadrzędna
- można powiedzieć że prawo międzynarodowe ma wpływ na nowopowstałe podmioty; układ z Dayton miał wpływ na Bośnię i Hercegowinę; państwa mogą twierdzić że nie ma wpływu pmp, ale jednak on istnieje
^ konstytucja która powstała na podstawie układu z Dayton nie jest zgodna z EKPC, bowiem dyskryminuje ze względu na pochodzenie
^ [głos z Sali: nie istnieje taki naród jak Bośniacy]
^ [głos z Sali : a Ratko Mladic nie wiedział o Srebrenicy]
- na takie państwa jak np. Kosowo, wpływ na ich prawo wewnętrzne ma pmp – ich istnienie jako państw było warunkowane przyjęciem norm pmp
- Konstytucja RP z 1997 : również przy powstawaniu konstytucji polskiej były brane pod uwagę normy pmp, szczególnie że już wtedy postulowano przystąpienie do UE; od 1994 RP była kandydatem na Państwo Członkowskie UE
- normy prawa międzynarodowego powstają przez zawiązanie stosunków między podmiotami pmp i są skuteczne tylko inter partes
^ można wątpić czy aby zawiązanie stosunków generuje samo z siebie normy;
^ Karta Narodów Zjednoczonych : najpierw państwa muszą postanowić co znajduje się w Karcie, a poprzez zgodę na przestrzeganie jej postanowień powinny przestrzegać jej postanowień
^ państwa w praktyce mogą nie przestrzegać KNZ, ale jest to inna rzecz niż samo bycie związanym KNZ
^ Korea Północna;
^ można zawiązać stosunki inaczej niż przez Kartę Narodów Zjednoczonych
