Wiktor Hahn
Numer noworoczny "Kuryera
warszawskiego" z r. 1912
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce
literatury polskiej 11/1/4, 224-225
2 2 4 R ecenzye i spraw ozdania.
Chrzanowski Ignacy:
Dwie rocznice (Krasińskiego i Skargi). Rocz nik Gebethnera i W olffa. Kalendarz encyklopedyczny-praktyczny na r. 1 9 1 2 , s. 1— 12.Autor uwydatnia główne zasługi Skargi: genialną piękność słowa i jego niesłychaną w Polsce przedtem ani potem potęgę; za trwały drobek naszej kultury narodowej uważa Kazanie jego o miłości ojczy zny. Krasiński znów jest dla narodu polskiego nie tylko natchnionym poetą, poetą myślicielem i poetą wieszczem, lecz także poetą-apostołem, archaniołem wiary i nadziei, miłości i dobrej woli. Autor zbija nadto zarzuty czynione jeszcze dzisiaj zarówno Skardze jak i Krasińskiemu.
Lwów.
Wiktor fiahn.
Numer noworoczny Kuryera warszawskiego
z r. 19 1 2 zawiera obok artykułów poświęconych rokowi 1 8 1 2 i Skardze także kilka rze czy o Krasińskim:T a d e u s z G r a b o w s k i : Zygmunt Krasiński w świetle nowych źródeł (s. 1 6 — 17) wykazuje na podstawie nowych materyałów, pomiei szczonych w wydaniu jubileuszowem Лапа Czubka, w jaki sposób wzno sił się poeta na szczyty, charakteryzując twórczość jego jako olbrzymi wysiłek ku stworzeniu w łasnego poglądu na naturę, świat i dzieje.
J u l i u s z K l e i n e r : Potęga złego w Nieboskiej i Irydionie (s. 1 7 — 18) określa oba utwory jako tragedye, wcielające rezultaty pe sym istycznego poglądu poety: optymistyczne zakończenia Nieboskiej i Irydiona nie są złączone organicznie z zasadniczym pomysłem obu poematów.
N i t o w s k i J a n : Ideały Zygmunta Krasińskiego (s. 18 — 19) wylicza jako najważniejsze ideały poety: bezwzględna miłość, ideał cier pienia w połączeniu z czystością duchową, nadto dobrą wolę i zro dzoną w niej pracę, — wykazuje zarazem, jakie odbicie znalazły te ideały w utworach poety.
J ó z e f K a l l e n b a c h : Z powodu jubileuszu Krasińskiego (s. 1 9 — 2 0 ) określa znaczenie jubileuszu poety, uwydatniając przedewszyst kiem bogaty plon nowego wydania jubileuszowego. Z nieznanego mate- ryału rozpatrywa jeden z najciekawszych fragmentów powieści
„Her
burt“,
napisanejà la Balsac
prawdopodobnie w r. 1834, pod zna cznym wpływem Jules Janina i Eugeniusza Suego. Najważniejszym i najciekawszym ustępem zachowanego fragmentu jest rozdział drugi, opisujący sen Herburta: jest to pierwszy pomysł S n u , który później wszedł w skład N i e d o k o ń c z o n e g o p o e m a t u : Sen Herburta zawiera szereg najważniejszych obrazów, uwzględnionych później w Śni e , zawiera nadto „owe świętsze miłości, ukryte głębiej, serdeczniej, z na szą duszą splecione“, jak mówi Herburt; jest więc fragment ten nie zmiernie ważny jako pierwszy zawiązek S n u . Sam H e r b u r t w przed stawieniu romansu mężatki z oficerem polskim zawierał echa miłościR ecenzye i sprawozdania. 2 2 5
Krasińskiego do p. Bobrowej; jako rzecz ściśle osobista nie nadawała się za życia poety do literackiego użytku.
B r o n i s ł a w G u b r y n o w i c z : Z rozpacznych dni... (Kartki z życia Z. К-go, s. 2 0 — 2 1 ) ogłasza z niewydanej dotąd koresponden cyi К-go do ks. Jerzego Lubomirskiego dwa listy poety z 28 . lutego i 3. marca 18 4 7 r. (z Nizzy), opisujące wrażenia, jakich poeta doznał pod działaniem eteru, czem starał się uwolnić od niemocy fizycznej i ka tusz moralnych, przygnębiających go wówczas. Ze znanych nam dotąd opisów tej próby eterowej najdokładniejszą wiadomość podają listy przy toczone przez G. Wrażenia opisane przez Kr-go nie są zgodne z rze czywistością, są wypływem raczej suggestyi jego.
F e r d y n a n d Hö s i c k : Z. K· i Amelia Załuska. Epizod z dzie jów serca poety (1 8 2 2 — 18 3 2 s. 2 1 — 22) kreśli w krótkim szkicu dzieje nieodwzajemnionej miłości Kr-o do A. Załuskiej, nie przynosząc zresztą żadnych nowych szczegółów.
Z listów do p. Bobrowej (s. 2 2 — 23) Kr-o, ogłoszonych już w
r.
1 9 0 5 w Przewodniku naukowym i literackim, podaje najważniejsze wy jątki L e o p o l d M é y e t , zapowiadając osobne ich wydanie.Lwów.
Wiktor fiahn.
Grzymała-Siedlecki Adam:
Rocznice. (Tygodnik illustrowany 1 9 1 2 nr. 1., s. 2 — 3).Autor zestawia podobieństwa i różnice Skargi, Krasińskiego i Kra szewskiego: U Skargi i Krasińskiego wspólne jest religijne odczuwanie ojczyzny, skład duchowy jednak obu odmienny: Skargi jednolity, Krasiń skiego skomplikowany. Skargę uderzało przedewszystkiem zło Polski, Krasińskiego dziejowe jej piękno. W paralleli między Krasińskim i Kra szewskim uwydatnia znów u autora
Przedświtu
tęczowe marzenie 0 p r z e s z ł o ś c i , a autoraStarej baśni
charakteryzuje jako bojo wnika codziennego o j u t r o , bojownika o zamiarach istotnie heroicz nych, człowieka »mężnej pracy«. Ze Skargą łączy Kraszewskiego po czucie obowiązku.Lwów.
Wiktor Hahn.
Adamski Лап ks.:
Zygmunt Krasiński w korespondencyi z Ju
liuszem Słowackim. Miesięcznik kościelny (Unitas). Poznań, R. IV.
(Tom VII) zeszyt 38 (luty) 1912, s. 123— 135.
Oprócz zestawienia miejsc z korespondencyi Krasińskiego w spra wie sporu Słowackiego z Mickiewiczem, w sprawie Bobrowej, dalej istoty poezyi i warunków prawdziwej wielkości, wykazuje autor, o ile myśli Krasińskiego odbiły się w ostatnich utworach Słowackiego, jakoto w głosie brata Juliusza do braci w Kole, w Samuelu Zborowskim 1 Genezis z ducha, wpływu tego jednak nie uwydatnił należycie.
Lwów.
