View of Chrześcijaństwo a judaizm. Spuścizna i zależności

503

sp o tk a n ie ze w sz y stk ic h lic z ą c y c h s i ę ośrodków naukowych w k ra ju k o r z y s ta ją s z e r o k ie k r ę g i s p o łe c z n e , czego wyrazem może być tak lic z n y u d z ia ł w sympozjum /o k . 90 o s ó b /. Obrady zakończono słowami m odlitwy z "Wyznań" św. Augustyna.

Po o fic ja ln y m zak oń czen iu sympozjum, podczas w spólnego obiadu w s to łó w c e u n iw e r s y t e c k ie j , g ło s z a b r a ł k s . d o c . dr hab. Edward S ta n ie k /R rak ów /. Nawiązując do wyrazów u z n a n ia , j a k ie pod adresem organ izatorów sp o tk a n ia w y r a z ił ju ż w s a l i obrad k s . bp doc dr hab. Jan śr u tw a , sk ie r o w a ł w im ie n iu w sz y stk ic h zebranych słow a p o d z ię k o ­ wania i w d z ię c z n o śc i do k s . dra S ta n is ła w a Longosza za trud z o r g a n i­ zowania tak r o z le g łe g o sympozjum oraz za czuw anie nad sprawnym je g o p r z e b ie g ie m .

Po o b ie d z ie k ilk a n a ś c ie osób sp o śró d u czestn ik ó w sympozjum uda­ ł o s i ę z kwiatam i i m odlitw ą do grobu ś p . p r o f . L. Małunowiczówny, z a ł o ż y c i e l a i w ie lo le t n ie g o k ierow n ik a M iędzywydziałowego Zakładu Badań nad Antykiem C h rześcija ń sk im KUL.

K s. J ó z e f Grzywaczewski - S ie d lc e

4 . CHRZEŚCIJAŃSTWO A JUDAIZM. SPUŚCIZNA I ZALEŻNOŚCI W d niach 7 - 9 maja 1987 r . odbyły s i ę w Rzymie w I n s t y t u c ie Patrystycznym "Augustinianum" tr a d y c y jn e , XVI ju ż z k o l e i , Dni Augu­ s t i a ń s k i e pośw ięcone tem atow i: " C h rześcijań stw o a ju d aizm . S p u śc iz n a i z a le ż n o ś c i" /C r is tia n e s lm o e Giudaism o. E r e d ita e C o n f r o n t i/. Głów­ nym ic h celem b y ło przede w szystkim p r z e ś le d z e n ie z a le ż n o ś c i c h r z e ś ­ c ija ń s tw a od r e l i g i i i k u ltu r y ż y d o w sk ie j, aby w t e n sposób l e p i e j móc poznaó in n e p ow iązan ia owych dwóch w ie lk ic h k u ltu r i r e l i g i i : l i t u r g i c z n e , t e o lo g ic z n e , czy in s t y t u c j o n a ln e . N ie c h o d z iło w ię c , ja k w idzim y, o badanie postawy p ierw otn ego c h r z e ś c ija ń s tw a wobec judaizm u, czy t e ż a n a liz o w a n ie wzajemnych p o lem ik , a le ó u k azan ie ty c h w sz y stk ic h elem entów , k tó r e w p ierw szych w iekach p r z e s z ły z j u ­ daizmu do d z ie d z ic tw a K o ś c io ła i jak o t a k ie i s t n i e j ą w nim do d z i ś . Z d r u g ie j str o n y sta r a n o s i ę zw eryfikow ać k o n fr o n ta c ję między * r e - lig ią -m a tk ą " a j e j "potomstwem". Badania w t e j d z i e d z i n i e , jak stw ie r d z o n o , mogą i ś ó w dwóch k ieru n k ach : akcentującym d z ie d z ic tw o , czy t e ż podkreślającym " n o v lta s C h r is tia n a " . Idąc za pierwszym k i e

-- 504

runkiem , uwypuklamy d z ie d z ic tw o żyd ow sk ie, bez k tó r e g o c h r z e ś c ij a ń ­ stw o n ie i s t n i a ł o b y , ś le d z ą c za ś d r u g i, ak cen tu ją cy d o n io s ło ś ć owej " n o v ita s C h r istia n a " , wskazujemy na o r y g in a ln e , jed y n e i n iep ow ta­ r z a ln e elem enty c h r z e ś c ija ń s tw a d o ty c z ą c e w ia r y , e t y k i czy k u lt u / n i e znane ju d a iz m o w i/, k tó r e o d r ó ż n ia ją w ła ś n ie c h r z e ś c ija ń s tw o od judaizm u, sta n o w ią c o je g o now ości i o r y g in a ln o ś c i.

Obok tematów o c h a r a k te r z e ogólnym, podczas k on gresu poruszano ta k ż e i s z c z e g ó ło w e , ja k : F ilo n , ję z y k g r e o k i Nowego Testam entu, a p o k a lip ty k a j u d e o - c h r z e ś c ij a ń s k a , ik o n o g r a fia Arki Przym ierza, J u s ty n , Chryzostom , prawodawstwo c e s a r s k ie d o ty c z ą c e Żydów, Orygenes i H ieronim ja k o o jc o w ie k ła d ą c y n a c is k na " h eb raica v e r it a s " , po­ c z ą t k i h i s t o r i o g r a f i i c h r z e ś c i j a ń s k i e j , obopólny wpływ tych dwóch r e l i g i l na l i t e r a t u r ę i p o e z j ę , i t p .

Podczas k o n g r e su , k tó r y o tw o r z y ł r e k to r "Augustlnianum" o . A g o stin o Trape, w ygłoszon o w dwóch se k c ja c h /A 1 B / ponad 30 p r e l e k c j i /r e f e r a tó w i kom unikatów /. Trudną 1 z b y te c z n ą r z e c z ą by­ ło b y ic h s t r e s z c z a n i e , gdyż ukażą s i ę one w c a ł o ś c i w jednym z pierw­ sz y c h z e szy tó w periodyku "Augustlnianum" w 1988 roku; by j e jednak choó w pew ien sposób p r z y b liż y ć , wymienimy ic h tem aty:

7 maja

P r o f. P aolo S a c c h i / U n l v e r s i t a d i T o r in o /, P r l n c i p a l l probierni ohe i l c r is t ia n e s lm o e r e d lt a d a l giu d alsm o / r e f e r a t in a u g u r a c y jn y /.

S e k c ja A

P r o f. A la in M ichel / U n i v e r s l t e P a r is -S o r b o n n e /, P h llo n d 'A le x - a n d r ie e t l a n o u v e lle Academie; p r o f . M anlio S im o n e ttl /U n iv e r s it a d i Roma, "La S a p le n z a " /, C r is t o lo g ia g iu d e o - c r is t ia n a : c a r a t t e r l e l i m i t i ; p r o f . Aldo C ere sa -G a sta ld o / U n i v e r s i t a d i G enova/, Lingua g r e c a e c a t e g o r ie s e m ltlc h e d e l t e s t o e v a n g e lic o ; p r o f . G. Guy Stroum sa /T he Hebrew U n iv e r s it y , J e r u s a le m /, D e sc e n te s a i v i f l q u e e t t r a d i t i o n s e s o te r iq u e s dans l a judafsm e e t l e c h r is t ia n ls m e des p rem iers s i e c l e s ; p r o f . Jean Magne / P a r i s / , Le p r o c e ssu s de jn d a Y sa - t i o n au te m o ig n a g e d e s s i x r e e c r i t u r e s du r e c i t de l a m u l t i p l i c a t l o n d es p a in s; dr Renzo P e t r a g llo /G erra d i P ia n o , S z w a j c a r ia /, Le i n t e r - - p r e t a z io n l c r i s t i a n e n e l S a l t e r i o g r e c o .

505

-Sekcja B

Prof. J o h a n n M a i e r /Unlversit&t, KBln/, Salmo 24. Interpreta- zione rabbinica; prof. Luc Duqueker /Katholieke Universiteit, Leuven/ L'lconographie de l'"Arche d'Alliance" dans les catacombes juives r o— maines; dr Angela Maria Mazzanti /Universita di Bologna/, Antropolo­ gia e radici del małe in Pilone dl Alessandrla: due possibili opzio- nl; prof. Achille Triacca /Pontificia Universita Salesiana, Roma/, Omiletica giudaica e omlletica crlstiana nei primi tre secoli. Rasse- gna;prof. Francesco Trisoglio /Unlversita di Torino/, Melitone: dalia Pasqua ebraica a quella cristlana.

8 maja Sekcja A

Pfof. Jean Gaudement /Faculte de Droit, Parls/, La condition juridique des juifs dana les trols premiera siecles; prof. Pier Ange-10 Gramaglia /Seminario di Rivoli/, 1 Cor 7, 1 e 7, 35: llnguaggio rabbinioo palestinese?; dr William Horbury /Unlverslty of Cambridge/, 11 messlanismo fra ebrei e cristianl nel secondo secolo; porf. Jose Luls Larrabe /Vicario Episcopal, Madrid/, Dal matrimonlo giudaico al matrlmonlo cristiano; prof. Caroline P. Bammel /MNnster/, Die AnfNnge der Kirchengeschichte im Spiegel der jHdlschen Quellen; dr Maria Vittoria Cerruti /Unlversita Cattolica del S. Cuore, Milano/, Radici antropologlche del małe in testl giudeo-crlstlani; prof. Enrico Dal Covolo /Pontificia Universita Salesiana/, 11 "Regno di Dio" nel Dialogo eon Trlfone Giudeo di Giustino: appunti per la storla di un concetto biblico nel dibattito del secondo secolo tra Giudaismo e Cristlanesimo; prof. Esther Starobinski /Universite de Geneve/, Amour de Dieu et slgnifioation du martyre chez des maitres rabbi- nlques du 11^ siecle.

Sekcja B

Prof. Mauro Pesce /Universita dl Bologna/, Tradlzione proto- cristlana e cultura giudaica nel I secolo: tra inculturazlone e accul- turazione; dr Enrico Morelli /Biblioteca Universitaria, Bologna/, Apocalittfca dal giudaismo al cristlanesimo: probierni di metodo; dr Zvi Malachi /Tel Aviv University/, Christian and Jewlsh Llturgical

- 506

P o e tr y : Mutual I n f lu e n c e s ; p r o f . M ichael Mees /Serap h icu m , A u g u a ti- nlanum, Roma/, 11 a a c r l f i c i o d i I s a c ć o n e ll'e r m e n e u t lc a p a l e o c r i a t l a - na da Clemente Romano a Clemente A le ssa n d r ln o ; p r o f . Boghos Levon Zekiyan /U n iv e r a it a d i Y e n e z ia /, E lle n ie m o , ebraism o e c r i a t i a n e a i - mo i n Moae d i Corene; Dom L uis L e lo ir /Abbaye S t-M a u r ic e , C le r v a u x /, S a g e sse deś P eres du D eaert e t S a g e sse j u iv e ; p r o f . Edmondo L u p ie r i /U n iv e r 8 it a d i T o r in o /, L 'e r e d it a d e l B a t t i s t a n e l c r is t ia n e s im o d e lle o r i g i n i ; dr F a b r iz io B is c o n t i / P o n t i f i c i o I s t i t u t o d i A r c h e o lo g ia c r i s t i a n a , Roma/, Q u e stio n i d i ic o n o g r a f ia e b r a ic a romana; p r o f. M artine Dulaey /U n iv e r a it e de C aen /, T r a d itio n s ju d e o c h r e tie n n e a en Pannonie dans l a secon d e m o it ie du 111^ a i e c l e : V ic t o r in de P o eto v io ; p r o f . O tto r in o Pasquato / P o n t i f i c i a U n lv e r a ita S a le a ia n a /, A a p e tti d i e r e d it a g lu d a ic a i n Giovanni C riso8tom o.

9 maja

P r o f. L e l l l a Cracco R u ggin i /U n iv e r a it a d i T o r in o /, La l e t t e r a d i Anna a Seneca n e l l a Roma pagana d e l IV s e ó o lo ; p r o f. Johanne3 Irm scher / B e r l i n A kadem ie/, D ie Ju d en gesetzgeb u n g J u a tin ia n s und ih r e Q u ellen ; p r o f. I lo n a O pelt / U n iv e r a it d t , D H sa e ld o r f/, 11 mae- a tr o giu d eo d i aan Girolam o.

Dyakuaja o k rągłego a t o łu : P aolo S a c c h i, M anilo S im o n e ttl, Mauro P e8 c e , Jean Gaudement, Johannea Irm acher.

Jak można 8 ię zo r ie n to w a ć z wyżej wymienionych ty tu łó w , tem aty­ ka XVI Dni A u gu atiań ak ich , d o ty c z ą c a a p u śc iz n y i z a le ż n o ś c i c h r z e ś c i-

ja ń stw a od judaizm u, b y ła bardzo bogata i przod ataw ian a w k ilk u aapek- ta c h p rzez w ie lu w ybitnych a p e c j a lia t ó w . N ie a t e t y , dodajmy ze amutkiem wśród p relegen tów n ie b y ło żadnego p a tr o lo g a p o la k i ego c zy nawet S ło ­ w ia n in a .