"Typologia w literaturze pięknej", A.W. Gaługa, "Izwiestia Akademii Nauk SSSR. Seria litieratury i jazyka". T.37 (1976) : [recenzja]

Barbara Więzik

"Typologia w literaturze pięknej",

A.W. Gaługa, "Izwiestia Akademii

Nauk SSSR. Seria litieratury i jazyka".

T.37 (1976) : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 20/2 (64), 230

/1 / GUŁUGA A .W .: T ypologia w lite ratu rze piękn ej. "Iz w ie stia Aka- diemii Nauk S S S R . S e r ia litie ra tu ry i jazy k a" T . 37: 1976 n r 6 s . 491-503.

Problem typologii w sztuce pojaw ił się w XX wieku. M etoda typolo­ giczn a stosow ana je s t od dawna w nauce i ozn acza konstruowanie lo g ic z ­ nych form , odzw ierciedlających realn e p ro c e sy . A rtyści XX wieku d ążą do sk rajn ej schem atyzacji i um owności, nie prow adzi to jednak do zaniku o b razu arty sty czn ego, typow ość sta je się typologią; "ty p " znaczy z a ś ty­ l e , co pierw ow zór, k o n stru k cja. T ypologia w sztuce je s t więc konstruo­ waniem form artystycznych , odtw arzających życie b a rd zie j schem atycznie, n iż rob i to o b raz typowy. W o stateczn e j konkluzji nasuw a się te z a , iż ze względu na metodę (typologia) i przedm iot (św iadom ość) lite ra tu ra piękna XX wieku zb liża się do nauk humanistycznych.

B P /6 4 /7 3 Bb.W .

/11/ BAR ACHÓW W. S . : Sylw etka lite rac k a jako gatunek w tw órczo­ ś c i A. W. Łunac ż a rsk ie g o . (P rzyczyn ek do typologii p o rtretu lite r a ­ c k ie g o ). "Iz w ie stia Akadiemii Nauk S S S R , S e r ia litie ra tu ry i ja z y ­ k a" T . 37: 1976 nr 6 s . 503-514.

W rozpraw ach teoretycznych Łunac żarsk ie go ważnym problemem ba­ dawczym je s t zagadnienie p o rtretu lite rack ie go (" sy lw e tk i" ). Autor a rty ­ kułu, uw zględniając tezy innych krytyków rozw ażających ten problem , o k r e ś la specyfikę gatunkową p o rtretu lite rack ie go o ra z wyodrębnia jego c z te ry podstawowe typy: 1) p o rtre t lite rac k i jako gatunek lite ratu ry p a ­ m iętnikarsko-autobiograficznej (oddzielny ro zd ział lite ratu ry pam iętnikar­

sk ie j tw orzą tu wspomnienia p is a r z y o p is a r z a c h ) ; 2) p o rtret lite rac k i jako dokum entalno-biograficzne opowiadanie o p o sta ci n ie ż y ją c e j, w któ­ rym w ykorzystano różnego ro d zaju dokumenty (lis t y , zeznania świadków i t d . ) ; 3) p o rtret lite rac k i jako ro d zaj krytyki - cz ę sto nazywany "p o rtre ­ tem tw órczym "; 4) p o rtret lite rac k i jako ro d zaj badań naukowomonografi- cznych o życiu i tw ó rczości wybitnych artystów .