Urszula Szulczyńska
Opinie menedżerów na temat barier
działalności innowacyjnej
przedsiębiorstw – wyniki badań
Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 39, 267-276
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 866 PROBLEMY ZARZĄDZANIA, FINANSÓW I MARKETINGU NR 39 2015
DOI: 10.18276/pzfm.2015.39-22
U R S Z U L A S Z U L C Z Y Ń S K A 1
U n iw e r s y te t im . A d a m a M ic k ie w i c z a w P o z n a n iu
OPINIE MENEDŻERÓW NA TEMAT BARIER
DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTW
-WYNIKI BADAŃ
Streszczenie
Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań na temat czynników uznawanych przez menedżerów za istotne bariery rozwoju działalności innowacyjnej przedsiębiorstw. Badania te przeprowadzono na grupie 367 osób. W opracowaniu przedstawiono strukturę opinii według naj częściej wymienianych hamulców tej działalności oraz przeanalizowano istotność i siłę związku między różnymi cechami przedsiębiorstw zarządzanych przez respondentów a częstotliwością wy mienianych przez nich barier.
Słowa kluczowe: innowacje, bariery, działalność innowacyjna, przedsiębiorstwo
W prowadzenie
D z ia ła ln o ś ć in n o w a c y jn a j e s t u w a ż a n a p r z e z w ie l u a u to r ó w z a j e d e n z e s p o s o b ó w p o z y s k iw a n ia p r z e z p r z e d s ię b i o r s t w a p r z e w a g i lu b w y p e łn i a n ia lu k i k o n k u r e n c y jn e j. J e s t o n a r ó w n ie ż tr a k t o w a n a j a k o j e d n o z n a jw a ż n ie js z y c h ź r ó d e ł p o s tę p u o r a z s p o s o b ó w z w ię k s z a n ia k o n k u r e n c y jn o ś c i w s k a li m a k ro . I s tn ie je j e d n a k w ie le c z y n n ik ó w , k tó r e m o g ą z n ie c h ę c a ć d o je j p o d e jm o w a n ia , z w ła s z c z a p r z e z p r z e d s ię b i o r s t w a m a łe , n ie m a ją c e w y k w a lif ik o w a n e j k a d r y k ie r o w n ic z e j, k a p ita łu p o tr z e b n e g o d o je j s f in a n s o w a n ia o r a z o c h r o n y j e j e f e k tó w . C e le m a r ty k u łu j e s t p r z e d s ta w ie n ie c z y n n ik ó w , k tó r e p r z e d s ię b io r c y u w a ż a ją z a n a jw ię k s z e b a r ie r y te j d z ia ła ln o ś c i. A n a liz ę p r z e p r o w a d z o n o n a p o d s ta w ie w y n ik ó w b a d a ńa u to r k i w ś r ó d p r z e d s ię b io r s tw o r ó ż n y c h c e c h a c h . O p in ie p r z e d s ię b io r c ó w n a t e m a t h a m u lc ó w d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j p r z e a n a liz o w a n o z a te m p o d k ą te m z r ó ż n ic o w a n ia c e c h z a r z ą d z a n y c h p r z e z n ic h je d n o s te k g o s p o d a r c z y c h .
Charakterystyka próby badawczej
B a d a n ia a n k ie to w e z r e a liz o w a n o n a p r ó b ie 3 6 7 m e n e d ż e r ó w w y ło n io n y c h n a p o d s ta w ie d o b o r u p r z y p a d k o w e g o 2. Jej s tr u k tu r ę p o d w z g lę d e m w ie lk o ś c i p r z e d s ię b io r s tw , k tó r y m i z a r z ą d z a j ą r e s p o n d e n c i, m ie r z o n e j lic z b ą z a tr u d n io n y c h o r a z p o z io m e m r o c z n y c h o b r o tó w p r z e d s ta w io n o w ta b e li 1. Z z a p r e z e n to w a n y c h d a n y c h w y n ik a , ż e n a j w i ę k s z y u d z i a ł w p r ó b ie m ie li m e n e d ż e r o w ie p r z e d s ię b io r s tw z a tr u d n ia ją c y c h o d 10 d o 4 9 o s ó b , c z y li p r z e d s ię b io r s tw m a ły c h . S ta n o w ili o n i p r a w ie 4 0 % r e s p o n d e n tó w . R o c z n e o b r o ty z a r z ą d z a n y c h p r z e z n ic h firm b y ły s to s u n k o w o n is k ie . J e ś li z a p o d s ta w ę k la s y f ik a c ji p r z y jm ie się k r y te r iu m o b r o tó w , p r a w ie 5 4 % b a d a n y c h p r o w a d z i p r z e d s ię b i o r s t w a m ik r o . W p r ó b ie z n a le ź li się z a te m m e n e d ż e r o w ie p r z e d s ię b io r s tw o s to s u n k o w o n is k ie j p r o d u k ty w n o ś c i z a tr u d n ie n ia . W y n i k a to c z ę ś c io w o z e s tr u k tu r y b a d a n y c h p o d w z g lę d e m r o d z a ju p r o w a d z o n e j d z ia ła ln o ś c i. S k u tk i ta k ie m o ż e p o w o d o w a ć s to s u n k o w o w y s o k i u d z ia ł w p r ó b ie m e n e d ż e r ó w p r z e d s ię b io r s tw w y tw ó r c z y c h , a n is k i p r z e d s ię b io r s tw h a n d lo w y c h , w p o r ó w n a n iu z e s tr u k tu r ą c a łe j g o s p o d a rk i. O b r o ty t a k ic h je d n o s te k s ą b o w ie m z w y k le n iż s z e o d o b r o tó w f irm z a jm u ją c y c h się h a n d le m .
Tabela 1 Struktura respondentów pod względem wielkości zarządzanych przez nich przedsiębiorstw Wielkość zatrud
nienia w przedsię biorstwie
Wielkość obrotów przedsiębiorstwa
Razem Procent całości do 2 mln euro do 10 mln euro do 50 mln euro powyżej 50 mln euro Poniżej 10 osób 80 0 1 0 81 23,14 10-49 osób 86 44 6 2 138 39,43 50-249 osób 11 18 6 0 35 10,00 250 osób i więcej 11 26 30 29 96 27,43 Razem 188 88 43 31 350a) 100,00 Procent całości 53,71 25,14 12,29 8,86 100,00
a) Liczba ta jest mniejsza od liczby menedżerów w próbie, ponieważ nie wszyscy badani odpo wiedzieli zarówno na pytanie dotyczące wielkości zatrudnienia, jak i na pytanie o wielkość obrotów zarządzanych przez nich firm
Źródło: opracowanie własne.
2 S. Mynarski, Praktyczne metody analizy danych rynkowych i marketingowych, Kantor Wydaw niczy Zakamycze, Zakamycze 2000, s. 34.
Opinie menedżerów na temat barier działalności innowacyjnej...
2 6 9 N a d r e p r e z e n ta ty w n o ś ć w p r ó b ie m e n e d ż e r ó w p r z e d s ię b io r s tw n a le ż ą c y c h d o s e k c ji C w e d łu g P o ls k ie j K la s y f ik a c ji D z ia ła ln o ś c i (ta b . 2 ) a n ie d o r e p r e z e n to w a - n ie in n y c h s e k c ji, z w ła s z c z a s e k c ji G , w k tó re j n a jw ię k s z e z n a c z e n ie m a h a n d e l, w y n ik a z c e lu b a d a n ia . P r o c e s in n o w a c y jn y w d u ż e j m ie r z e p o le g a b o w ie m n a p r z y g o to w a n iu in n o w a c ji w o b r ę b ie d ó b r m a te r ia ln y c h . T e z a ś r o z w ija n e są g łó w n ie w p r z e d s ię b io r s tw a c h z a jm u ją c y c h się ic h w y tw a r z a n ie m , c z y li w p r z e d s ię b io r s tw a c h p r z e m y s ło w y c h .Tabela 2 Struktura respondentów pod względem rodzaju działalności zarządzanego
przez nich przedsiębiorstwa Sekcja
PKD Nazwa sekcji PKD
Odsetek podmio tów w próbie A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 1,79 B Górnictwo i wydobywanie 0,60 C Przetwórstwo przemysłowe 36,90 D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę
wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 1,19 E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz dzia
łalność związana z rekultywacją 1,49 F Budownictwo 10,12 G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodo
wych, włączając motocykle 10,71 H Transport i gospodarka magazynowa 3,57
I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastrono
micznymi 5,36
J Informacja i komunikacja 5,95 K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 4,76 L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 1,79 M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 7,14 N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność
wspierająca 1,79
P Edukacja 1,19
Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,89 R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1,79 S Pozostała działalność usługowa 2,98 Pozostałe sekcje 0,00 Razem 100,00 Źródło: opracowanie własne.
N a a k ty w n o ś ć w z a k r e s ie d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j m o g ą p o n a d to w p ły w a ć ta k ż e in n e c z y n n ik i. S tru k tu rę p r ó b y w e d łu g r ó ż n y c h c e c h f irm z a r z ą d z a n y c h p r z e z b a d a n y c h m e n e d ż e r ó w p r z e d s ta w io n o w ta b e li 3.
Tabela 3 Struktura respondentów według charakteru działalności zarządzanych przez nich firm
w zestawieniu z innymi cechami (w % całości) Rodzaj przedsiębiorstwa Działalność
kapitałochłonna | pracochłonna | wiedzochłonna Zakres powiązań z innymi podmiotami
Niezależne 22,87 38,12 7,62 Partnerskie 4,99 5,28 0,88 Związane 6,16 9,68 4,40
Pochodzenie kapitału finansującego ich działalność
Kapitał polski 26,45 42,73 9,59 Kapitał zagraniczny 3,49 4,94 2,03 Kapitał mieszany 4,65 4,94 1,16
Charakter powiązania z zagranicą Prywatne przedsiębiorstwa krajowe
nieposiadające spółek zależnych za granicą
25,00 39,58 9,23 Przedsiębiorstwa zależne od podmio
tów zagranicznych niekontrolujące in nych podmiotów zagranicznych
4,76 7,14 2,98 Przedsiębiorstwa zależne od podmio
tów zagranicznych kontrolujące inne przedsiębiorstwa zagraniczne
1,19 1,79 0,00 Przedsiębiorstwa kontrolujące pod
mioty zagraniczne, lecz nieznajdujące się pod kontrolą takich podmiotów
1,49 2,68 0,30 Przedsiębiorstwa inne niż prywatne 1,49 1,79 0,60 Źródło: opracowanie własne.
Opinie przedsiębiorców na temat barier działalności innowacyjnej
W b a d a n iu a n k ie to w y m u w z g lę d n io n o r ó ż n e c z y n n ik i m o g ą c e s ta n o w ić d la p r z e d s ię b io r s tw b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. P o n a d to r e s p o n d e n tó w p o p r o s z o n o o p o d a n ie ty c h c z y n n ik ó w , k tó r e u w a ż a ją z a is to tn e b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j, a k tó r y c h w b a d a n ia c h n ie u w z g lę d n io n o . W p y ta n iu z a s to s o w a n o o g r a n ic z o n e r o s z c z e n ie z u p e łn o ś c i, b o w ie m a n k ie to w a n y c h p o p r o s z o n o , a b y w y m ie n ili m a k s y m a ln ie c z te r y c z y n n ik i, k tó r e w p r z y p a d k u ic h p r z e d s ię b io r s tw a m a ją n a jw ię k s z e z n a c z e n ie . L ic z b ę i c z ę s to tliw o ś ć w s k a z a n y c h c z y n n ik ó w z a p r e z e n to w a n o w ta b e li 4. J a k w y n ik a z z a m ie s z c z o n y c h d a n y c h d o k o n a n o łą c z n ie 11 2 2 w s k a z a ń , co o z n a c z a , ż e p r z e c ię tn ie k a ż d y z p r z e d s ię b io r c ó w w y ty p o w a ł tr z y c z y n n ik i ja k o n a jw a ż n ie js z e b a r ie r y p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j w s w o im p r z e d s ię b io r s tw ie . N a jc z ę ś c ie j w y b ie r a n o w y s o k ie k o s z ty o r a z w y s o k ie r y z y k o p o d e j m o w a n ia d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. W s k a z a ło ta k o d p o w ie d n io 6 5 ,1 % i 4 9 % m e n e d ż e r ó w .
Opinie menedżerów na temat barier działalności innowacyjnej...
2 7 1 Tabela 4 Wskazywane przez respondentów bariery działalności innowacyjnejWskazywane czynniki Liczba wskazań
% wskazujących przedsiębiorstw Wysokie koszty prowadzenia tej działalności 239 65,1 Wysokie ryzyko podejmowania tej działalności 180 49,0 Niekorzystne przepisy podatkowe 101 27,5 Niedobór wykwalifikowanej kadry 89 24,3 Brak zapotrzebowania rynku 82 22,3 Zbyt skomplikowane przepisy prawne w zakresie ochrony
efektów tej działalności 81 22,1 Brak dostępu do kapitału finansującego tę działalność 76 20,7 Brak doświadczenia 75 20,4 Wysoki koszt ochrony efektów tej działalności 62 16,9 Brak pomysłów 40 10,9 Niesprzyjająca tej działalności polityka innowacyjna państwa 39 10,6 Brak dostatecznej wiedzy o potrzebach rynku 28 7,6 Brak dostatecznej wiedzy o warunkach uzyskania ochrony
efektów tej działalności 20 5,4 Czynniki inne niż wymienione 8 2,2 Inne obszary polityki państwa nie sprzyjające działalności in
nowacyjnej 1 0,3
Niesprzyjająca tej działalności polityka państwa w innych
sferach 1 0,3
Łącznie 1122
Źródło: opracowanie własne.
S to s u n k o w o d u ż a g r u p a r e s p o n d e n tó w , b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j u p a t r y w a ła w n ie k o r z y s tn y c h p r z e p is a c h p o d a tk o w y c h d la p r z e d s ię b io r s tw ( 2 7 ,5 % c a ło ś c i) . P o n a d 2 0 % b a d a n y c h d o n a jw a ż n ie js z y c h h a m u lc ó w in n o w a c y jn o ś c i z a lic z y ło : n ie d o b ó r w y k w a lif ik o w a n e j k a d r y , b r a k z a p o tr z e b o w a n ia r y n k u n a e f e k ty te j d z ia ła ln o ś c i, z b y t s k o m p lik o w a n e p r z e p is y p r a w n e w z a k r e s ie o c h r o n y ty c h e f e k tó w , b r a k d o s tę p u d o k a p ita łu f in a n s u ją c e g o tę d z ia ła ln o ś ć o r a z b r a k d o ś w ia d c z e n ia w je j p r o w a d z e n iu . In n e c z y n n ik i w y m ie n io n e w b a d a n iu u z y s k a ły r e la ty w n ie m a ło w s k a z a ń .
T y lk o o ś m iu b a d a n y c h w ś r ó d c z te r e c h n a jw a ż n ie js z y c h d la ic h f irm b a r ie r d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j w y b r a ło w a r ia n t „ in n e n iż w y m ie n io n e ” , p r z y c z y m c h a r a k te r ty c h b a r ie r p o d a ło s z e ś c iu z n ic h . T r z e c h m e n e d ż e r ó w j a k o h a m u le c in n o w a c y jn o ś c i w s k a z a ło s p e c y f ik ę d z ia ła ln o ś c i, k tó r a d e te r m in u je n ie w ie lk ie m o ż liw o ś c i w d r o ż e n i a in n o w a c ji w o b s z a r z e ic h d z ia ła n ia . W ś r ó d in n y c h p o d a n y c h b a r ie r z n a la z ły się: n a s ta w ie n ie r y n k u n a m in im a liz a c ję c e n y z a k u p u , b e z r o z p a tr y w a n ia ja k o ś c i i je j w p ły w u n a o b n iż o n e k o s z ty o b s łu g i w p r z y s z ło ś c i;
n ie s p r z y ja ją c a m a łe j p r z e d s ię b io r c z o ś c i p o lity k a p a ń s tw a w p o s ta c i d u ż y c h o b c ią ż e ń f in a n s o w y c h o r a z b iu r o k r a c ji, a ta k ż e w y s ta r c z a ją c o d u ż y w p o r ó w n a n iu z e z d o ln o ś c ią p r o d u k c y jn ą f ir m y p o p y t b ie ż ą c y . D l a z b a d a n ia , c z y w y s tę p u je k o r e la c ja m ię d z y c z y n n ik a m i u z n a w a n y m i p r z e z a n k ie to w a n y c h z a n a jw a ż n ie js z e b a r ie r y r o z w o ju d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y j n ej w ic h f ir m a c h o b lic z o n o s k o r y g o w a n e w s p ó łc z y n n ik i k o n ty n g e n c ji C P e a r - s o n a 3. O k a z a ło się , ż e m im o s ta ty s ty c z n e j is to tn o ś c i z w ią z k u m ię d z y w s k a z y w a n ie m p r z e z r e s p o n d e n tó w p o s z c z e g ó ln y c h c z y n n ik ó w ja k o h a m u lc ó w in n o w a c y jn o ś c i, z w ią z e k te n b y ł c o n a jw y ż e j s ła b y . N a jw y ż s z a s iła z w ią z k u w y s tą p iła m ię d z y c z y n n ik a m i: w y s o k ie k o s z ty p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j i w y s o k ie r y z y k o je j p o d e jm o w a n ia o r a z w y s o k ie k o s z ty p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j i b r a k p o m y s łó w . S k o ry g o w a n e w s p ó łc z y n n ik i k o n ty n g e n c ji C P e a r s o n a m ię d z y w s k a z y w a n ie m ty c h c z y n n ik ó w k s z ta ł to w a ły się o d p o w ie d n io n a p o z io m ie 0 ,2 6 o r a z 0 ,2 5 . N ie c o n iż s z e w s p ó łc z y n n ik i w y s tą p iły w p r z y p a d k u p a r: b r a k d o ś w ia d c z e n ia - z b y t s k o m p lik o w a n e p r z e p is y p r a w n e w z a k r e s ie o c h r o n y e f e k tó w te j d z ia ła ln o ś c i, w y s o k ie k o s z ty p r o w a d z e n ia te j d z ia ła ln o ś c i - b r a k z a p o tr z e b o w a n ia r y n k u o r a z z b y t s k o m p lik o w a n e p r z e p is y p r a w n e w z a k r e sie o c h r o n y e f e k tó w te j d z ia ła ln o ś c i - b r a k z a p o tr z e b o w a n ia ry n k u . W k a ż d y m z w y m ie n io n y c h p r z y p a d k ó w s k o r y g o w a n e w s p ó łc z y n n ik i k o n ty n g e n c ji C P e a r - s o n a k s z ta łto w a ły się n a p o z io m ie p o w y ż e j 0 ,2 3 .
Cechy przedsiębiorstw a czynniki uważane przez badanych za bariery dzia
łalności innowacyjnej
P r z e d s ta w io n e d e k la r a c je w s p r a w ie n a jw a ż n ie js z y c h b a r ie r r o z w o ju d z i a ła l n o ś c i in n o w a c y jn e j r e s p o n d e n tó w a n a liz o w a n o ta k ż e p o d k ą te m r ó ż n y c h c h a r a k te r y s t y k z a r z ą d z a n y c h p r z e z n ic h firm . J e d n ą z n ic h b y ła w ie lk o ś ć p r z e d s ię b i o r s tw a m ie r z o n a lic z b ą z a tr u d n io n y c h w n im o s ó b . O b lic z o n o w s p ó łc z y n n ik k o n - ty n g e n c ji m ię d z y w ie lk o ś c ią p r z e d s ię b io r s tw a o p in ia m i ic h m e n e d ż e r ó w n a t e m a t w y s o k ic h k o s z tó w j a k o is to tn e j b a r ie r y r o z w o ju d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. M o ż e o n s łu ż y ć j a k o m ie r n ik s iły z w ią z k u m ię d z y ty m i z m ie n n y m i4. O k a z a ło się , ż e tz w . k o m p u te r o w y ( e m p ir y c z n y ) p o z io m is to tn o ś c i te g o z w ią z k u j e s t b a r d z o w y s o k i i k s z ta łtu je się o n n a p o z io m ie 0 ,9 3 5. N ie m a z a te m p o d s ta w d o o d r z u c e n ia h ip o te z y o b r a k u is to tn o ś c i s ta ty s ty c z n e j z w ią z k u m ię d z y ty m i z m ie n n y m i n a
3 Statystyczne metody analizy danych, red. W. Ostasiewicz, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wro cław 1999, s. 72-75.
4 Ibidem, s. 74.
5 A. Stanisz, Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem Statistica p l na przykładach z medycyny,
Opinie menedżerów na temat barier działalności innowacyjnej...
2 7 3 d o p u s z c z a ln y m p o z io m ie is to tn o ś c i. P o d o b n ie r z e c z się m a z o p in ia m i w s p r a w ie w ię k s z o ś c i in n y c h p o te n c ja ln y c h b a r ie r in n o w a c y jn o ś c i w z e s ta w ie n iu z w ie l k o ś c ią z a tr u d n ie n ia w b a d a n y c h p r z e d s ię b io r s tw a c h , n p . w s p r a w ie w y s o k ie g o r y z y k a p o d e j m o w a n ia d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. W ty m p r z y p a d k u k o m p u te r o w y p o z io m is to tn o ś c i j e s t r ó w n ie ż w y s o k i - k s z ta łtu je się b o w ie m n a p o z io m ie 0 ,2 3 . S ta ty s ty c z n ie is to tn y j e s t n a t o m ia s t z w ią z e k m ię d z y w ie l k o ś c i ą f irm y a w s k a z a n ie m n ie k o r z y s tn y c h p r z e p is ó w p o d a tk o w y c h j a k o z n a c z ą c e j b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. Z w ią z e k te n j e s t is to tn y n a p o z io m ie is to tn o ś c i w ię k s z y m o d 0 ,0 2 2 , c h o ć j e s t s ła b y , p o n ie w a ż s k o r y g o w a n y w s p ó łc z y n n ik k o n ty n g e n c ji C P e - a r s o n a k s z ta łtu je się w ty m p r z y p a d k u n a p o z io m ie 0 ,2 1 . P o d o b n a j e s t s iła w p ły w u w ie lk o ś c i z a tr u d n ie n ia n a o p in ie , ż e is t o tn ą b a r ie r ą d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j j e s t n ie s p r z y ja ją c a je j p o lity k a in n o w a c y jn a p a ń s tw a . W ty m w y p a d k u k o m p u te r o w y p o z io m is to tn o ś c i k s z ta łtu je się n a p o z io m ie 0 ,0 1 9 , n a to m ia s t z w ią z e k m ię d z y w ie l k o ś c i ą z a tr u d n ie n ia a o p in ią , ż e is to tn y m h a m u lc e m d z i a ła l n o ś c i in n o w a c y jn e j s ą z b y t s k o m p lik o w a n e p r z e p is y p r a w n e w z a k r e s ie o c h r o n y e f e k tó w te j d z ia ła ln o ś c i j e s t is to tn y s ta ty s ty c z n ie n a p o z io m ie c o n a jm n ie j 0 ,0 2 8 . W ty m p r z y p a d k u s iła z w ią z k u j e s t j e d n a k je s z c z e n iż s z a . S to s o w a n y m ie r n ik r e la c ji k s z ta łtu je się w n im n a p o z io m ie 0 ,2 .J e ś li w ie lk o ś ć p r z e d s ię b io r s tw b ę d z ie się m ie r z y ć p o z io m e m ic h r o c z n y c h o b r o tó w , m o ż n a z a u w a ż y ć , ż e n ie is tn ie ją s ta ty s ty c z n ie is to tn e z w ią z k i m ię d z y t ą z m ie n n ą a o p in ia m i b a d a n y c h m e n e d ż e r ó w n a te m a t c z y n n ik ó w tw o r z ą c y c h b a r ie r y d la d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. W y ją tk ie m j e s t is to tn y s ta ty s ty c z n ie , c h o ć s ła b y , z w ią z e k m ię d z y w ie l k o ś c i ą o b r o tó w a w s k a z y w a n ie m n ie k o r z y s tn y c h p r z e p is ó w p o d a tk o w y c h j a k o z n a c z ą c e j b a r ie r y in n o w a c y jn o ś c i. W y s ta r c z y ty lk o p r z y ją ć p o z io m is to tn o ś c i w y ż s z y o d 0 ,0 0 8 , w te d y s k o r y g o w a n y w s p ó łc z y n n ik k o n ty n g e n c ji C P e a r s o n a w y n o s i 0 ,2 3 . N ie w y s tę p u je r ó w n ie ż n a o g ó ł s ta ty s ty c z n ie is to tn y z w ią z e k m ię d z y o p i n ia m i b a d a n y c h m e n e d ż e r ó w a r o d z a je m d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a rc z e j p r o w a d z o n e j p r z e z z a r z ą d z a n e p r z e z n ic h firm y . A n a liz u ją c z e s ta w ie n ie ic h d e k la r a c ji w s p r a w ie h a m u lc ó w in n o w a c y jn o ś c i z p r z y n a le ż n o ś c i ą p r o w a d z o n y c h p r z e z n ic h p r z e d s ię b io r s tw d o p o s z c z e g ó ln y c h s e k c ji w r a m a c h P o ls k ie j K la s y f ik a c ji D z ia ła ln o ś c i, d o s tr z e g a się is tn ie n ie z w ią z k u is to tn e g o n a p o z io m ie 0 ,0 5 m ię d z y s tr u k tu r ą p r ó b y a w s k a z y w a n ie m z b y t s k o m p lik o w a n y c h p r z e p is ó w p r a w n y c h w z a k r e s ie o c h r o n y e f e k tó w d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j j a k o je d n e j z g łó w n y c h b a r ie r je j ro z w o ju . S k o ry g o w a n y w s p ó łc z y n n ik k o n ty n g e n c ji m ie r z ą c y siłę
z w ią z k u m ię d z y ty m i z m ie n n y m i z n a jd u je się n a p o z io m ie 0 ,3 3 , c o w s k a z u je n a z w ią z e k u m ia r k o w a n y 6.
A n a li z a s ta ty s ty k o b lic z o n y c h w p r o g r a m ie S ta tis tic a d la ta b lic w ie lo d z ie l- c z y c h d la z m ie n n e j z a k r e s p o w ią z a ń p r z e d s ię b io r s tw z a r z ą d z a n y c h p r z e z a n k i e to w a n y c h z in n y m i p o d m io ta m i o r a z d la c z y n n ik ó w m o g ą c y c h tw o r z y ć b a r ie r y d la r o z w o ju d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j ty c h p r z e d s ię b io r s tw p o z w a la n a k o n k lu z ję , ż e n ie w y s tę p u je s ta ty s ty c z n ie is t o tn a z a le ż n o ś ć m ię d z y t ą z m ie n n ą a r o z w a ż a n y m i b a r ie ra m i.
P o d o b n ie j e s t z w p ły w e m p o c h o d z e n i a k a p ita łu w p o d m io ta c h g o s p o d a r c z y c h z a r z ą d z a n y c h p r z e z b a d a n y c h z ic h o p in ia m i w s p r a w ie b a r ie r h a m u ją c y c h w n ic h r o z w ó j d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j. W z a s a d z ie z m ie n n a t a n ie m a w p ły w u n a o p in ie r e s p o n d e n tó w w te j s p r a w ie . W y j ą te k s ta n o w ią n ie k o r z y s tn e p r z e p is y p o d a tk o w e . I c h w y b ó r , j a k o h a m u lc ó w in n o w a c y jn o ś c i, j e s t s ła b o s k o r e lo w a n y z w y m ie n io n ą c e c h ą (C = 0 ,1 8 ) n a p o z io m ie is to tn o ś c i w y ż s z y m o d 0 ,0 3 5 .
S tr u k tu r a b a d a n y c h w e d łu g t y p u p o w ią z a ń z z a g r a n ic ą p r z e d s ię b io r s tw a , k t ó r y m z a r z ą d z a ją , n ie m a w p ły w u n a w y b ó r w ię k s z o ś c i w y m ie n ia n y c h p r z e z n ic h b a r ie r . M a j e d n a k w p ły w n a tr a k to w a n ie p r z e z n ic h z a w a ż n y h a m u le c in n o w a c y jn o ś c i p o lity k i in n o w a c y jn e j p a ń s tw a o r a z p o lity k i p a ń s tw a w in n y c h d z ie d z i n a c h . C o p r a w d a s iła te g o w p ły w u j e s t r e la ty w n ie sła b a , g d y ż n a p o z io m ie is t o t n o ś c i 0 ,0 2 2 s k o r y g o w a n y w s p ó łc z y n n ik C P e a r s o n a w o b u p r z y p a d k a c h w y n o s i 0 ,2 0 .
O k a z u je się , ż e w p ły w u n a w s k a z y w a n e b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j n ie m a r ó w n ie ż c h a r a k te r p r o w a d z o n e j d z ia ła ln o ś c i. Ż a d e n z o b lic z o n y c h w s p ó ł c z y n n ik ó w k o n ty n g e n c ji m ię d z y w s k a z y w a n y m i h a m u lc a m i a t ą c e c h ą n ie o k a z a ł się s ta ty s ty c z n ie is to tn y n a m o ż liw y m d o p r z y ję c ia p o z io m ie is to tn o ś c i. Z k o le i s ła b y w p ły w n a w y b ó r p r z e z b a d a n y c h b r a k u z a p o tr z e b o w a n ia r y n k u j a k o h a m u lc a d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j m a f a k t o b s łu g i r y n k u lo k a ln e g o . N a p o z io m ie is to tn o ś c i 0 ,0 1 2 m o c te g o w p ły w u w y n o s i 0 ,1 9 . J e s z c z e m n ie js z y w p ły w n a w y b ó r te g o c z y n n ik a ( n a p o z io m ie 0 ,1 6 ) m a o b s łu g a r y n k u k r a jo w e g o . S ta ty s ty c z n ie is to tn ie , c h o ć s ła b o (C = 0 ,1 5 ) c e c h a t a w p ły w a n a w s k a z y w a n ie ja k o b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j b r a k u d o ś w ia d c z e n ia o r a z b r a k u p o m y s łó w ( C = 0 ,2 0 ), a ta k ż e n a w y m ie n ia n ie j a k o je d n e j z c z te r e c h g łó w n y c h j e j b a r ie r z b y t s k o m p lik o w a n y c h p r z e p is ó w p r a w n y c h w z a k r e s ie o c h r o n y e f e k tó w tej d z ia ła ln o ś c i o r a z p o lity k i in n o w a c y jn e j p a ń s tw a . W o s ta tn ic h d w ó c h p r z y p a d k a c h s iła te g o w p ły w u w y n o s i 0 ,1 8 .
Opinie menedżerów na temat barier działalności innowacyjnej...
2 7 5 F a k t o b s łu g i r y n k u ś w ia to w e g o w p ły w a n a w y m ie n ia n ie p r z e z b a d a n y c h m e n e d ż e r ó w j a k o h a m u lc a in n o w a c y jn o ś c i b r a k u d o s ta te c z n e j w ie d z y o w a r u n k a c h u z y s k a n ia o c h r o n y e f e k tó w te j d z ia ła ln o ś c i (C = 0 ,1 6 n a p o z io m ie is to tn o ś c i 0 ,0 3 7 ) o r a z b r a k d o s ta te c z n e j w ie d z y o p o tr z e b a c h r y n k u (C = 0 ,2 6 n a p o z io m ie is to tn o ś c i m n ie js z y m n iż 0 ,0 0 1 ). A n a li z a s ta ty s ty k ta b lic w ie lo d z ie lc z y c h d la z m ie n n e j: ro d z a j o f e r o w a n y c h p r o d u k tó w o r a z d la c z y n n ik ó w m o g ą c y c h tw o r z y ć b a r ie r y d la r o z w o ju d z i a ła l n o ś c i in n o w a c y jn e j p o z w a la s tw ie rd z ić , ż e z m ie n n a t a w z a s a d z ie n ie m a s ta ty s ty c z n ie is to tn e g o w p ły w u n a w y b ó r k o n k r e tn y c h b a r ie r. W y ją te k s ta n o w i w p ły w o f e r o w a n ia d ó b r in w e s ty c y jn y c h n a z g ła s z a n ie w ś r ó d b a r ie r in n o w a c y jn o ś c i p o lity k i in n o w a c y jn e j p r o w a d z o n e j p r z e z p a ń s tw o (C = 0 ,1 8 ) o r a z z b y t s k o m p lik o w a n y c h p r z e p is ó w p r a w n y c h w z a k r e s ie o c h r o n y e f e k tó w tej d z ia ła ln o ś c i (C = 0 ,1 5 ). O fe ro w a n ie p r o d u k tó w k o n s u m p c y jn y c h r ó w n ie ż w p ły w a n a u z n a w a n ie z a p o w a ż n ą b a r ie r ę in n o w a c y jn o ś c i n ie s p rz y ja ją c e j p o lity k i in n o w a c y jn e j p a ń s tw a (C = 0 ,1 6 ).Podsumowanie
J a k w y n ik a z p r z e p r o w a d z o n y c h a n a liz c e c h y p r z e d s ię b io r s tw , ta k ie j a k ic h w ie lk o ś ć , ro d z a j i c h a r a k te r p r o w a d z o n e j d z ia ła ln o ś c i, p o c h o d z e n ie k a p ita łu , r o d z a j p o w ią z a ń k a p ita ło w y c h z in n y m i f irm a m i, ta k ż e z z a g r a n ic ą , ro d z a j o f e r o w a n y c h p r o d u k tó w o r a z z a s ię g g e o g r a f ic z n y o b s łu g iw a n e g o r y n k u m a ją n i e w ie lk i w p ły w n a c h a r a k te r c z y n n ik ó w u z n a w a n y c h p r z e z b a d a n y c h m e n e d ż e r ó w z a b a r ie r y d z ia ła ln o ś c i in n o w a c y jn e j z a r z ą d z a n y c h p r z e z n ic h p o d m io tó w . W y n ik a z te g o , ż e w ię k s z y w p ły w n a to b ę d ą m ia ły in n e c z y n n ik i, n p . c h a r a k te r p r o w a d z o n y c h d z ia ła ń w z a k r e s ie in n o w a c ji. Z b a d a n ie te g o w p ły w u w y m a g a j e d n a k p r z e p r o w a d z e n ia d a ls z y c h a n a liz , w y k r a c z a ją c y c h p o z a r a m y n in ie js z e g o a r ty k u łu .Bibliografia
M ynarski S.,
Praktyczne metody analizy danych rynkowych i marketingowych,
K antor W ydaw niczy Z akam ycze, Z akam ycze 2000.S tanisz A.,
Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem Statistica pl na przykładach z me
dycyny, t. 1. Statystyki podstawowe,
Statsoft, K rak ó w 2006.Statystyczne metody analizy danych,
red. W . O stasiew icz, W yd. A kadem ii E konom icznej, W rocław 1999.M ANAGERS OPINIONS ON BARRIERS OF ENTERPRISES’
INNOVATIVE ACTIVITIES - RESULTS OF SURVEY
Summary
The objective o f the paper is to present the results o f research on the factors regarded by man agers as significant barriers to the development o f innovative activity o f enterprises. The survey was conducted on a group o f 367 people. The paper presents the structure o f the opinions o f most frequently mentioned barriers to this activity and examines the significance and strength o f the relationship between the different characteristics o f enterprises managed by the respondents and the frequency o f mentioning o f their barriers.
K eyw ords: innovation, barriers, innovative activities, enterprise
