Maria P AJCHLOW:A
Wstępne dane o dewonie na Niżu Polskim
'WSTĘP
Osady dewonu na Niżu Polskim stwiel"dwno dopiero w ostatnich latach szeroko prowadwnych badań geologicznych tego regi'onu. Wystę
pują one w obrębie synklinorium 'brzeŹllego, brak ich natomiast na o'bszarach północno-wschodnich Niżu, podczas gdy na terenach połu
dniowo-zachodnich do naj'starszych poznanych formacji należy karbon.
Pomimo braku bezpośrednich danych o występowaniu dewonu na
Niżu Polskim, wysuwano szereg hipotez dotyczących rozmieszczenia osadów tej formacji, przypuszczając, że są one dotychczaszacbDwane w obrębie synklinorium brz.eżnego (B. Areń, S. Pawłowski, '1957;
M. IPajchlowa, 1959). Przypuszczenia te potwierdziły wyniki wykona- nych ostatnio wierceń. W 1959 r. A. Tokarski opisał utwory dewonu
występujące pad osadami cechsztynu w otworze Chojnice 2. Następnie
A. Zelichowski (1961) opublikował notatkę o otworze Tyszowce, w któ- rym osady dewOll1u napotkano ,pod utworami karbonu. Do dewonu rów-
nież zaliczył S. Tyski (1962) utwory. występujące nad sylurem i pod cechsztynem w otworach Gołdap i Bartoszyce. Osady dewonu uzyskano w otworze Ciepielów prowadzonym przez A. Krasowską i w otworz·e Dorohucza, kt.órym opiekuje ·się T. Niemczycka, a z Kocka o'Pisała je
E, Tomczykowa (1962).
OS.A!DY DEWONU W SYNKLIOORIUM BRZEZNYM
W synlklinorium 'brzeżnym osady dewonu 'Stwierdzono w jego CZęSCl północnej - w Ghojni'cach oraz w części południowej - w Ciepielowie, Kocku, Dorohuczy i Tyszowcach (fig. 1).
W Ohojnicach leżą one pod wapienno-dolomiiycZIIlymi .osadami cec'h- sztynu, zawierającymi w spągu zlepieniec złożony z okruchów wapieni
niżej występującego dewonu. iW .górnej części profilu występują szare wa:pienie o słabym odcieniu zielonkawym, zawierające przerosty różo
wegogipsu. Niżej wapienie są ciemnoszare, gruzłowe, z rzadko rozsia- nymi członami krynoidów, zawierają one również · brachio.pody i. mał
żoraczki. Niekiedy wśród wapieni gruzłowych znajdują się wkładki wa-
Dewon na Niżu Połskim 225-
pieni krystalicznych jasnoszarych, o wyraŹ'Jlym przełamie muszlowym.
Gdzieniegdzie są one poprzerastane cienkimi żyłkami białego kalcytu.
Niektóre partie wapieni .są margliste, niekiedy znajdują się w nich prze- rosty czarnych iłów, pochodzących z rozmycia osadu.
~~-=-~2
- - -Fig. 1. Mapa 'występowaniaosad6w dewonu na Niżu Polskim Map of Devonian formations in the' Polish Lowland area
'1 - osady llasto-p16szooyste; 2 - osady lla.ste; 3 - osady wapienne i margliste;' 4 - os-ady wapienno-dolomityczne 1 - clayey-arenacecrus sediments; 2 - clayey sed1ments;
3 - calcllreous and marly sedimeDJte; 4 - calcareous-dolomit1c sediments
A. Tokarski (195'9) cytuje z Chojnic Tabulata: Aulopora ? i Aulo-"
cystis ?, oraz !brachiopody: Schizophoria ci. striatulci S c h lot h. Phbli- dostrophia sp., ProdiLctus praelongus S o w.,Pugnax pugnus 'M a r t.r Spirifer ex gr. murchisoni Ve r n., S. archiaci M u r c h. Przytoczony
zespół brachiopodów zawiera formy przewodnie dla famenu i cytowane,
między ,innymi, z warstw joniszkskich i kursaskich dolnego famenu Litwy I(W. Karatajute-Talimaa, 1960). Istnieje również podobieństwo
litologiczne między wapieniami z Chojnic i osadami dewonu górnego z obszaru Litwy.
Utwory dewonu południowej części synklinorium brzeżnego wystę
pują w rejonie Ciepielowa, gdzie reprezentują je pstre osady mułowca...;.
Maria Pajchlowa
wo-piaszczyste, zawierające plakodermy i szczątki flory. Są to osady typu old-redu wieku dolnodewońskiego.
'W Kocku uzyskano ila'ste osady z fauną poziomu Acastella heberti .elsana, należące do dolnego żedynu (E. Tomczykowa, 1962:).
W Dorohuczy występują osady podobne litologieznie do znalezionych w Ciepielowie i zawierają jedynie skąpe fragmenty plakoderm. Opiera-
jąc się obecnie na podobieństwie litol'ogicznym, można je uznać za osady dolnego dewonu.
W Tyszowcach dewon reprezentują osady węglanowe leżące również
.pod węglanowymi utworami dolnego karbonu. W części górnej profilu
występują wapienie ciemnoszare, zrostkowe, miejscami słabo dolomi- tyczne z wkładkami wapieni mikrokrystalicznych, szarych o odcieniu kawowym. W wapieniu znajdują 'Się na ogół liczne i rozproszone kry- noidy. Górna część wapieni zrostkowych zawiera gałązkowe Tabulata.
W całej serii liczne są brachiopody, zgromadzone bądź to w ławicach, bądź też pojedyncze.
,W zespole 'braehiopodów dominują iprzedstawiciele rodzajów Cyrto- .spirifer, Camarotoechia, Chonetes, Productella, Liorhynchus i innych.
Na'jHczniej reprezentowane są formy Cyrtospirifer z gatunkiem C. archia- .ci M u r c h. na czele. Liczne są również Camarotoechia griassica N a l.
i C. livonica v. B u c h. Przytoczone gatunki cytowane są z famenu plat- .formy wschodnioeuropejskiej, a między innymi z Wołynia i Podo'la.
'Zespół brachiopodów panuje w gó:r;nej części osadów dewonu w Ty- szowcach, osiągającej miąższość 179 m. W wapieniach obserwowano ,struktury spływowe i Hczne przemazy czarnych iłów. Niekiedy wystę
pują w nich bre~cje sedymentacyjne, w 'których spoiwo tworzą wapie- nie ciemnoszare, otaczające ostrokrawędziste okruchy wapieni jasnych, pelitycznych. ,W oIbserwowanym rdzeniu dominują wapienie zrostowe.
Niżej leżą wapienie jasne i ciemnoszare, w znacznej części drobno- krystaliczne, niekiedy z mikrO'żyłkami białego kalcytu. Gdzieniegdzie
występują wkładki wapieni laminowanych. Obserwowane w wapieniu stylolity są sła'bo wykształcone. (Piryt rozproswny je'm w ca~ej skal,e,
tworząc sporadycznie niewielkie skupienia. Skała przy uderzeniu wy- dziela charakterystyczny zapach 'bituminów. Miąższość omówionych wa- pieni wynosi 108 m. W wapieniach pojawiają się koralowce reprezento- w,ane głównie przez stromatoporoidy, obok których częste są gałązkowe
tabulaty, natomiast tetrakorale występują rzadko. Stromatoporoidy two-
rzą czasami ławice i można wśród nich wyróżnić kuliste formy Stroma- topora ,Sp., oraz gałązkowe Striatopora sp., i Amfipora sp. Tabulata są mn~ej liczne, a ich przedstawicielami są tu rodzaje Aulopora i Alveolites.
Rozmies2lczenie fauny w skale wSkaZUje na to,że tworzyły się tu
~ormy biostromalne, charakterystyczne dla osadów franu w facji rafo- wej. Tego rodzaju rozwój i rozmieszczenie fauny koralowcowej wska- 'Zuje na labilność dna basenu, na którym gromadziły się osady.
Omówiona wyżej seria przechodzi ku dołowi w wapienie jasnoszare, drobnokrystaliczne, zawierające Hczne wkładki dolomitów. Miąższość
tej serii wynosi 119 m. Doltdmity występujące we wlclad:kach są Jasno- szare lub ciemnoszare, drobnokrystaliczne o przełamie muszlowym. Za- równo wapienie, jak ;i dolomi'ty są użylO1.!e białym kalcytem. Zespół
fauny jest podo'bny do omówionego z nadległego kompleksu wapieni i tu
D.ewon na Niżu Polskim 227
również dominują kocalowce, głównie stromatopory i amiipo'ry, brachio-
pody natomiast występują ~adycmie. '
Najniższy stwierdzony w Tyszowcachkompleks osadów tworzą dolo- mity osiągające miąższość 100 m. Są one średnio- i gruJbokrystaliczne, w niektórych partiach sprawiają wrażenie piaskOlwca dolomitycznego lub dolomitów cukrowych, podobnych do obserwowanych w Górach
Świętokrzys~ich. Ich barwa jest szara, miejscami jasna lub o odcieniu ciemnokawowym. Częste są pl'zerosty czarn~h iłów. Użylenie białym
dolomnem jest na ogół intensywne. W części spągowej serii występuje
kilka wkłaJdek dolomitów laminowych. W dolomitach, podo'bnie jak w wapieniach, obserwuje się szereg za:burzeńnatury sedymentacyjnej.
Niektóre partie dolomitów zawierają kawerny o zarysach okrągłych lub
wydłużonych, powstałe , wskutek resorbcji szkieletów koralowców, szczególnie liczne są tego typu kawerny po amfiporach.
Serię wapieni brachiopodowo-koralowcowych, wapieni z wkładkami
dolomitów, oraz dolomitów z ławicami stromatopor i amfipor zal·iczono
do franu. '
ZAGADNIENIE WI'EKU OSADÓW KLASTYCZNYCH W SYNEKLIZIE 'PERYBAŁTYCKTEJ
" I
W otworach wiertniczych Gołdap .i Bartoszyce,zlokalizowanych w południowej strefie syneklizy perybałtyckiej, nad osadami ilasto-
-węglanowymi syluru i pod osadami dolomitycznymi cechsztynu uzy- skano sedymenty klastyczne o niewielkich miąższościach: 32 m w .ooł
dapie i 52 m w Bartoszycach. Składają się na nie głównie Zw"irowce skał kry~licznych, kwarcu i rzadziej jasnych dolomitów. Ma~riał grubo- 21iarnisty przemieszany jest z materiał,em ilasto-piaszczystym, niekiedy wapnistym. W Bartoszycach W niektórych partiach :brak jest materiału gruboziarnistego i wówczas osad złowny jest zesłabożwięzłych, wapni- stych lub dolomitycznych piaskowców i mułowców. Niekiedy w osadzie widoczne są okruchy iłowców wapnistych 'Ciemnowiśniowych. W spągo
wej części osadów klastycznych, leżących lIla il~wapiennychwarstwach
górnego syluru, znajdują się ,okruchy zwietrzałych iłowc6w sylurskich barwy. oliwkowej i wiśniowej. Barwa osadów klastycznych wystepują
cych w otworze Barloszyce jest pstra z przewagą odcieni ż6łtawych i wi-
śniowych.
W Gołdapie występują sła'bo zwięzłe zlepieńce złożone z okruch6w i otoczaków' skał krysta1icm~h, kwarGu i ja'SIloszarego dolomitu. Mate-
riał' okruchowy jest bezładnie' przemieszany, a większość ,fragment6w okruchów Skalnych ma zarys ostrokrawędzisty, wskazujący na kr6tki transport z położonego zapewne na południu wyniesienia mazursko-su- walskiego.
Analogicznie wykształcone osady o miąższości 55 m, leżące nad sylu- rem i pod cechsztynem, występują w regionie kaliningradzkim i na Li- tWie. W osadach ty,ch nie znaleziono dotychczas żadnych śladów fauny.
W centralnej części syneklizy perybałtyc'kiej występują pstre osady klastyczne, leżące rownieżnad sylurem i pod cechsztynem. Od podobnie
położonych ()sadów południowej strefysyneldizy różnią się tym, że za-
Kwartaa.nlk GeOlogiCzny - 2
228
wierają plakodermy występujące niekiedy masowo. Zdaniem geologów litewskich pstre klastyczne utwory występujące w regionie kaliningradz- kim i w południowo-zachodniej Litwie nad sylurem i pod cechsztynem i nie zawierające plakoderm, należy zaliczyć do dolnego peI'iIllU, a nie jak poprzednio pr.zyjmowano do dewonu środkowego (p. Suwejsdis, 1962) 1. Zatem do dolnego permu należałoby zaliczyć również analogicz- nie wykiształcone osady klastY1czne, leżące pod cechsztynem i nadsylu- rem w Gołdapie i Barroszycach.
UWAGI O ROZWOJU OSAIDÓW DEWONU NA NIZU !POLSKIM Na przełamie syluru i dewonu wskutek kaleldońskich ruchów syno- rogeniczmych wydźwignięty został niemal cały obszar platformy wschod- nioeuropejSkiej. Zapoczątkowana już w :górnym sylurze regresja morz,a
spowodowała jego wycofanie się ze Skandynawii, z syneklizy pery'bał
tyckiej i z obszaru Wołynia i Podola. Morze o'bejmujące w sylurze znaczne obszary Niżu Polskiego, w dewonie wycofało się również na jego centralne i południowo-zachodnie tereny.
W dewonie dolnym synekliza perybałtycka, wyniesienie Łeby, wy- niesienie mazursko-suwalskie, obniżenie podlaskie i wyniesienie zrębowe
pod1a'Sko-lttbelskie twO!I"zą ląd, łączący się na wschodzie z kontynentem
o~d-redu, obejmującym w najbliższym otoczeniu Niżu Polskiego Skandy-
nawię i platformę wschodnioeuropejską.
'W synklinorium brzeżnym i W południowo-zachodnich regionach
Niżu Polskiego zachował się staropaleQzoiczny Zbiornik m~rski, w któ- rym trwała sedymentacja osadów ilastych najniższego dewonu, stwier- dzonych ostatnio w Kocku (E. Tomczykowa, 196'2):
Dźwi!gający się ląd tarczy 'bałtycko-sar.madkiej (8. M. Domal'czew, W. N. Tichij, 1960) dostarczał dużych ilości materiału klastycznego, który gromadził się na jego peryferiach, tworząc charakterystyczne pstre osady piaszczysto..;ilaste, zawierające pl:a!kodermy typowe dla facji otld-re- duo '1)ego rodzaju osady występują w południowej części synklinorium
brzeżnego w rejolIlach Ciepielowa i Dorohuczy. Należą one do facj'i old-re- du TOIZwiniętej w :syneklizie perybałtyckiej, syn1dinoriumbrZle.ŻIllym i na obs21arz,e wołyńSko-podols1cim w dolnym dewonie.
Osta1inio w okoljłcy Bąkowej koło Ciepielowa uzyskano osady dewonu
środkowego i franu, ·rozwinięte w postaci wapieni z wkładkami iłowców
i dolomitów, zawieraj-ące m.in. Billingsastrea sedgwicki, tabulaty i hy-
drożoa. Osady te wskazują na to, że w dewonie środkowym nastąpiło obni-
żenie znacznych obszarów platformy wschodnioeuropejskiej. W związku
z tym wyniesienie występujące na p6łnocno..:wschodnim terenie Niżu
Pol'skiego oraz łączące .się z nimi wyniesienie białoruskie przekształciły się w wyspę oroczoną od zachodu morzem, a od północy i wschodu zbior- nikami śródlądowymi i lagunowymi.
W niecce lwowskiej i na Wołyniu osadzały się wówczas margle, wa- pienie i dolomity, zawierające faunę morską. W syneklizie perybał
tycldej w dalszym ciągu trwała sedymentacja osadów klastycznych,
wśród których pojawiły się wkładki dolomitów i gipsów.
1 ·M&ter1alY do Sympozjum odbytego w llatopadzie 1962!1'. W Lim1ngradQ;te.
Dewon na Niżu Polskim 229
Można przypuszczać, że w synklinorium. brzeżnym i w południowych
regionach :Niżu Polskiego osadzały się również utwory węglanowe.
Osady dewonu górnego znane są z ~zęści północnej i południowej
synklinbrium IbrzeŻllego. -Reprezentują je dolomity i wapienie franu z rejonu Tyszowiec oraz wapienie f~enu z Tyszowiec Chojnic. Wa-
Tabela l Litostratygrafia dewonu na Niżu Polskim
Synklinorium brzeżne
Oddział część północna część południowa
Chojnice 2 Ciepielów, Kock, Dorohucza, Tyszowce wapienie gruzłowe om Spirifer archiaci wapienie zrostkowe z Cyrtospirifer
Pugnax pugnus archiaci
(nie przebito) Cainarotoechia griassica 149,75 m Camarotoechia livonica
188,5 m
Dewon wapienie brachiopodowo-stromatopo-
górny roidowe
-
wapienie z wkładkami dolomitówdolomity z Amphipora sp.
328,4 m (nie przebito) Dewon
środkowy brak danych
Dewon
I
piaskowce,mułowce, iłowce
dolny
-
pienno-dolomityczne osady iranu znan~ są z niecki lwowskiej, gdzie są wykształcone analogicznie do występujących w Tyszowcach. W osadach fam:enu niecki lwowskiej występują wkładki. piasz~zyste, których brak
w famenie z Tyszowi~~ .
. Osady famenu w Chojnicach wykazują duże pbdobieństwo litologicz- ne do osadów famenu dolnego w Gentralnej części syneklizy perybał-
tyckiej. .
Podobne wykształcenie litologiczne osadów i analogiczne zespoły
fauny występują~e w dewonie górnym w rejonie Chojnic i syneklizy
perybałtyckiej -oraz w rejonie Tyszowiec i niecki lwowskiej wskazują
."na to że, obszary te łączyły się, tworząc jeden basen sedymenta~yjny.
W górnym dewonie morze zaczyna się stopniowo wycofywać zarówno z synekldzy perybałtyckiej, jak i z niecki lwowskiej. W osadach obu obszarów sedymentacji pojawiają się wkł-a:dkipiaszczyste, a rozwój sto-· sunkowo Igrubych serii dolomit6w wsJtazuje na podwyższone zasolenie zbiornikÓw. W famenie morze wycofuje się niemal zupełnie z syneklizy
perybałtyckiej i kurczy się znacznie w niecce lwowskiej, natomiast w synklinorium brzeżnym i w południowych regionach Niżu Polskiego
i'stniało ono do karbonu.
Zalrład Stratygrafii I.G.
Nadesłano dnia 29 czerwca. 1963 r.
230 Maria Pajch10wa PIŚMIENNICTWO
ARE~ B., PAWŁOWSKI S. ( 8 ) - Strefa brzeżna platformy wschodnio-europej- skiej w !Pol-sce. Arch. Inst. Geol. ~maszynopis). Warszawa •
.n;OMAPtIEB C. M., TMXI1~ B. H. (1960) - reoJ.lOI'K'iecx:aH lItCTopHH PY.CCKc»i uJIa'r- cpOPMbI lit COnpee,lVIbHbIX reocmm:mmaJIeił B ;zJ;eBOHCKOM UepHO;/(e. MaT.
KcoB. UO CTpIlT. CHJIYPa lit ;/(esOH8. BOHH, BprocceJIb, JIeHHHrpa;/(.
KAPATAlOTE-TAJIHM.AH B. (1960) - .n;eBOH JlHTBbl. C60pH. CTp. ;zJ;:rtH XXV Ce- CHH MelK;/(. Koarp.A. H. JlHT. CCCP, l1HCT. reoJI. aO reorp. BHJIbHIOC.
PAJCHLOWA M. (1959) - Atlas geologiczny Pelski. Zagadnienia stratygraficzno- -facjalne, z. ;'5i - dewon. Warszawa.
o TOKARSKI A. ,~1Q59) - Chojnicki profil cechsztynu. Rocz. Pol. Tow. Geol., 29,
z. 2, p . . 1129-164. Kraków.
'l1OJ.\1ICZYKOWA E. (11002') - Warstwy :bostowskie i ich oopQwiedniki facjalno-stra- tygraficzne. Pr,z. geol.., 10, p. 400--406, nr 8. Warszawa.
TYSKI S. (1962) - Nowe dane z wierceń Bartoszyce i Gołdap. Prz. geol., 10, p. 11'77---<1186, nr 4. Warszawa.
ŹELICHOWSKI M. C1OOl) - Wst~pne dane z otworu Tyszowce I.G. 1. iPrz. geo!., 9, p. 6Ci9---&ll, nr 112. Warszawa.
MaplltH IIAt:łX~BA
I1P~APHTEJlLHLm .l(AHHbm no ,romOHCIałM OSPAlOBAHIDIM nOJILCKoR Hll3MEHHOCTH
Pe310Me
.n;oeso~CKlIte 06pa3OBaHHH Ha IIOJIbCKOH: ~MeHHOC'l'H 6bIJIlIt BCTpe'łeHbI ~O CHX -uop TOJIbKO JImIIb Ha TepplltTOpHH Iq>aeBoro CHlIKJIHHOpHH. STH uopo.zu,x OTCy'l'CTBy- roT B cesePo-BOCTO'iHblX pa1łOHax HH3MeHHOCTH. B rol'O-'3amwn.IX 06JIaCTHX K ;zJ;1)e'B- HeH:in:HM H3yą:eHHbIM <popMaItHJłM OTHOC.Ii'I'CJI KaMemroyrOJIbHble OTJIOlKemrsr. B ce- Bermoił 'iaCTH o KpaesOl'O C'H'HKJIHHOpHH ;n;eBOHCKJre oGpa3OBaHlItH 6bIJIlIt BCTpe'łeHbI
i3 cxB8lKHHe Xo~e2. 3TH 06pa3o.a,amm ~~JI6HbI Y3JIOBaTbIMH J13BElCTHHKaMH C 6paXK'Oiio;zJ;aMH.Ha OcHOBalmH BCTpe'łaIOIIĘIfXCSlo Spirifer a'l'chiaci 3Tn H3BecTHJłKlIt o6l>IJIJ( o BCTpe'ieHbI HIDKHe~eBOHCKJ{e IlleC'ia.H:J(CJ."O-aJIeBPOJIHTOBble OTJtolKemm B paiło
BCTpe'ieHbI HIDKHe;zJ;eBOHcirne U6C'iaHHCTO-a:rteBpOJIJfTOBble OTJIOlKeHHH B paiłOHax r(eneJIIOB:ł lit .n;opoxytm, lKe;zJ;HHClO!e o rJImtJroTbIe Uopo.zu,x B OKpeCTHOC'm: K~a on° Bepxae;zJ;eBOHClme xap60HaTHbIe noPO;zJ;b:t B TbnnoBqax. IIocJIe;zJ;HlIte Upe~Dl'aBJl.'eH.bI Y3JIOBaTbIMJ( ° H3BecTHJ1XaMH ci Bec&Ma MHoro'illtCJIeuHbIMH pyKOBO~ ~JIH <pa- MeHCKOro HPyca 6paxnono;zJ;ar.m'. H3BecTHmm c KopaJIJIaMH', H3BecTHHIm c npocJIOH- o~ ;zJ;OJIOMKTOB J( KOpaJIJIaMH lit ~OJIOMlltTbI C aM<pJ(Uopa:MK6bIJIH OTHeceHbI oK CPpaHCKOMy HPYCY.
C"łHTa6MbIe ;/(0 CHX uop ~eBOHCKHMM KJIaCTH'ieCB:He UOPO;t{bI, BCTPeą:emn.re 6y- poBbIMH CKBalKHHaMH "rOJI;zJ;aU" J( "BaJl'l'OIIIHI\e" B IIepJ((),aJITKiłcKOił CHHeKJIH3e, OTHecem.x K HlItlKHenepMCKmII bOpa30BaHHHM.
Streszczenie 231
Maria PAJCHLOWA
PRELIMINARY DATA ON DEVONIAN IN THE POLISH LOWLAND AREA .
Summary
The Devonian deposits ha;ve so far been encountered in the Polish Lowland area only in the marginal ~ynclinorium. In the northeastern areas of the Lowland they are completely missing, and in the southwestern terrains the oldest kne>wn formations are represented by the Carboniferous deposits. In the northern part of the marginal syncUnorium the Devonian deposits were found in bore .hole Chojnice 2. These are represented here by nodular limestones containing brachio- pods. On the occurrence of Spin/er archiaci they are referred to the Famennian.
In the southern part of the marginal synclinoriumarenaceOus-mudstone. sediments of the Lower Devonian were found in the v.icinities of Ciepie16w and Do,roOhucza, clayey sediments of the Gedinnian at Kock, and carboneate deposits of the Upper Devonian at Ty'szowce. These latter are represented by nodular limestones con- taining very numerous brachiopods characteristic of the Famennian.Limestones with corals, Hmestones with dolomitic and coral intercalations, as well as dolo- mites with amphilPores are referred to the Flransian.
The clastic deposits from bore holes Goldap and iBartoszyce in the Peribaltic syneclise area, which have soo far been referred to the Deve>nian, are assigned to the Lower Permian.
