Akcja Burza i Powstanie Warszawskie
1944
Akcja Burza styczeń – październik
1944
Akcja Burza
* Czas trwania – od stycznia do października 1944.
* Organizator – Armia Krajowa.
* Teren – Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej:
Wileńszczyzna, Wołyń, Ziemia Lwowska, Lubelszczyzna i Podlasie.
* Cele:
1) wyzwolenie Kresów Wschodnich przed
wkroczeniem Armii Czerwonej;
2) wystąpienie wobec Rosjan w roli gospodarzy;
3) udaremnienie Stalinowi podporządkowania Polski;
4) ochrona ludności cywilnej.
Symbole Akcji Burza
Przebieg Akcji Burza
1. akcja „Burza” na Wołyniu – 15 stycznia – 18 marca – 21 kwietnia – 21 maja 2. akcja „Burza” na Podolu – 7 marca – kwiecień
3. akcja „Burza” w Okręgach Wilno i Nowogródek AK – 1 lipca – 13 lipca 4. akcja „Burza” w Wilnie (operacja „Ostra Brama”) – 7 lipca – 13 lipca 5. akcja „Burza” w Okręgu Białystok AK – 14 lipca – 20 sierpnia
6. akcja „Burza” w Okręgu Polesie AK – 15 lipca – 30 lipca
7. akcja „Burza” w Podokręgach: Stanisławów, Tarnopol i Lwów AK – 16 lipca – 26 lipca 8. akcja „Burza” we Lwowie – 22 lipca – 27 lipca
9. akcja „Burza” w Okręgu Lublin AK – 20 lipca – 29 lipca 10. akcja „Burza” w Okręgu Kraków AK – 23 lipca – 30 sierpnia
11. akcja „Burza” w Obszarze Warszawskim AK – 26 lipca – 2 października 12. powstanie warszawskie – 1 sierpnia – 2 października
13. akcja „Burza” w Okręgu Radom-Kielce AK – 1 sierpnia – 6 października 14. akcja „Burza” w Okręgu Łódź AK – 14 sierpnia – 26 listopada
15. akcja „Burza” w Okręgu Kraków AK – 21 września – 21 listopada
Wybrane operacje Akcji Burza
* Walki 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej liczącej ok. 6000 żołnierzy na Wołyniu od 30 III do 9/10 VI 1944 roku oraz na Lubelszczyźnie w lipcu 1944 roku.
* Dowódca – ppłk. Jan Kiwerski
pseudonim Oliwa.
* Zdobycie Lwowa przez 5.
Dywizję Piechoty AK i 14. Pułk Ułanów AK liczące ok. 3000
żołnierzy w dniach 23 – 26 VII
1944 roku.
* Dowódca – płk Władysław
Filipkowski pseudonim Janek.
* Operacja Ostra Brama –
zdobycie Wilna przez oddziały z wileńskiego i nowogródzkiego okręgu Armii Krajowej w dniach
7 – 13 lipca 1944 roku.
* Dowódca – ppłk Aleksander
Krzyżanowski pseudonim Wilk.
Skutki Akcji Burza
* Armia Krajowa osiągnęła wiele sukcesów militarnych i poniosła
ogromne straty.
* Armia Czerwona wkroczyła jednak na ziemie polskie szybciej
niż przewidywano.
* Dochodziło do wspólnych operacji przeciwko Niemcom
żołnierzy polskich i radzieckich.
* Po każdej akcji NKWD podstępnie aresztowało Polaków.
Żołnierzy wcielano siłą do formacji polskich podległych Stalinowi, a oficerów więziono.
Powstanie Warszawskie
1 VIII – 2 X 1944
Przyczyny Powstania Warszawskiego
* Niepowodzenie Akcji Burza.
* Pragnienie wyzwolenia stolicy przed
nadejściem Armii Czerwonej.
* Próba powstrzymania komunistów przed
zdobyciem władzy.
* Dążenie do zakończenia terroru niemieckiego.
* Zarządzenie przez Niemców poboru 100 000
mężczyzn do robót fortyfikacyjnych.
* Dotarcie Armii Czerwonej na przedpola Warszawy.
Siły polskie
* Żołnierze Armii Krajowej ok. 30 – 40 tys.
* Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych.
* Żołnierze Armii Ludowej.
* Niewielka ilość broni ręcznej.
Komendant Główny Armii Krajowej
gen. Tadeusz Komorowski Bór
Naczelny dowódca
Powstania Warszawskiego
płk Antoni Chruściel Monter
Siły niemieckie
* Ok. 50000 żołnierzy Wehrmachtu i SS.
* Lotnictwo
* Czołgi
* Artyleria
* Bomby samobieżne Goliat
Dowódca: gen. SS Erich von dem Bach
Sukcesy powstańców 1 – 4 VIII 1944
* Wybuch powstania 1 VIII o 17:00 – godzina W.
* Opanowanie przez Powstańców 1 – 4 VIII:
● Starego Miasta,
● Dolnego Mokotowa,
● Żoliborza,
● Śródmieścia,
● części Woli.
* Nieudane próby zdobycia: Dworca
Gdańskiego, Poczty Głównej, koszar, mostów na Wiśle i Pragi.
Kontrofensywa niemiecka 5 VIII – 2 X 1944
* Atak niemiecki na pozycje Powstańców; dążenie
do opanowania głównych tras komunikacyjnych i odcięcia Starego Miasta od Śródmieścia; początek
mordów na ludności cywilnej (5 VIII).
* Wyparcie oddziałów powstańczych z Ochoty;
zacięte walki w północnej części Śródmieścia, na Żoliborzu i na Mokotowie; nieudana próba przebicia się oddziałów AK z Puszczy
Kampinoskiej do Starego Miasta (5 – 11 VIII).
* Nieudana próba zajęcia przez Polaków
Dworca Gdańskiego potężny atak Niemców na Stare Miasto (10 VIII).
* Utrata Starego Miasta i przejście Powstańców kanałami ściekowymi do Śródmieścia;
zamordowanie przez Niemców ok. 35 tys.
rannych żołnierzy i cywilów (1 – 2 IX).
* Upadek Powstania na Powiślu (6 IX).
* Próba pomocy Powstańcom podjęta przez 3. Dywizję Piechoty z 1. Armii Polskiej gen.
Zygmunta Berlinga: zdobycie przyczółków na Czerniakowie i Żoliborzu; wycofanie się przy
stratach ok. 35 tys. zabitych żołnierzy (24 IX).
* Zdobycie przez Niemców Mokotowa (24 – 27
IX)
* Zdobycie przez Niemców Żoliborza (25 – 26 IX).
* Podpisanie przez gen. Tadeusza
Komorowskiego Bora aktu kapitulacji
Powstania Warszawskiego (2 X).
POWSTANIE TRWAŁO 63 DNI.
Alianci wobec Powstania Warszawskiego
* Wstrzymanie przez Stalina ofensywy Armii Czerwonej i odmowa udostępnienia lotnisk pilotom aliantów zachodnich pragnących
pomóc walczącym Polakom.
* Bierność polityków amerykańskich i brytyjskich wobec Powstańców.
* Ryzykowne akcje zrzucania na spadochronach broni, żywności i leków, organizowane przez
pilotów amerykańskich, brytyjskich,
południowoafrykańskich i polskich z PSZ na
Zachodzie.
* Wymuszenie przez aliantów zachodnich na Niemcach traktowania wziętych do niewoli Powstańców jak żołnierzy.
Skutki Powstania Warszawskiego
* Klęska militarna i polityczna Polaków.
* Śmierć ok. 20 tys. żołnierzy i ok. 180 tys.
cywilów.
* Wzięcie do niewoli znacznej części kadry
dowódczej AK ( w tym gen. Komorowskiego).
* Wysiedlenie ludności z Warszawy.
* Zburzenie Warszawy na rozkaz Hitlera.
* Znaczne osłabienie polskiego ruchu oporu.
* Śmierć części polskich elit, m. in. Krzysztofa
Kamila Baczyńskiego.
JEDNAK HEROIZM POWSTAŃCÓW NIE
POZWOLIŁ NA PEŁNĄ SOWIETYZACJĘ POLSKI ORAZ STANOWIŁ PUNKT ODNIESIENIA DLA WALCZĄCYCH Z KOMUNIZMEM, A DZIŚ JEST CZYNNIKIEM UMACNIAJĄCYM PATRIOTYZM.
Działało polskie Radio Błyskawica
Oddział zbrodniarzy pod dowództwem płk. SS Oskara
Dirlewangera trenował w Olecku (Treuburgu) przed udziałem w tłumieniu Powstania, w którym wykazał się skrajnym
sadyzmem.
