URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu
INFORMACJE
I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE
ROLNICTWO
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W 2000 R.
Wrocław
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOW NYCH
K resk a (-) - z ja w isk o n ie w y stąp iło .
Z ero: (0) - z ja w isk o istn iało w w ie lk o śc i m n iejszej od 0,5;
(0,0) - z ja w isk o istn iało w w ielk o ści m n iejszej o d 0,05.
K ro p k a (.) - z u p e łn y b ra k in fo rm acji alb o b ra k in fo rm acji w iary g o d n y ch . Z n a k x - w y p e łn ie n ie p o zy cji je s t n ie m o żliw e lub n iecelo w e.
W AŻNIEJSZE SKRÓTY
z ł - z ło ty t - to n a
tys. - ty sią c h a - h e k ta r m in - m ilio n 1 - litr
szt - sz tu k a U R - u ży tk i ro ln e kg - k ilo g ra m cd. - ciąg d a lsz y d t - d e c y to n a dok. - d o k o ń c ze n ie
< • i
Przy publikowaniu danych z publikacji - prosimy o podanie źródła
URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu
INFORMACJE
I OPRACOWANIA
STATYSTYCZN E
D S TA i VS TYCZNY
we Wrocławiu
i n f o r m a t o b i u m
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W 2000 R.
*
STYCZNY
ISBN 83-88634-08-9 we Wrocławiu
I N F O R M A T O R I U M
Wrocław maj 2001
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
URZĘDU STATYSTYCZNEGO WE WROCŁAWIU
Przewodniczący
Bożena Kodeniec
Sekretarz
Halina Urbanek
Członkowie
Sławom ir Banaszak, M aria Czekaj, Krystyna Kalichowicz, Elżbieta Małecka, Halina Matyja, W iesława Mazur, Alina M ieszczakowska,
M arek Obrębalski, Helena Polak, Andrzej Żurakowski
Opracowanie
K rystyna Kowal, Małgorzata Pilecka, Danuta Rzymska, M aria Stanek, H alina Urbanek
Skład komputerowy i grafika
M onika Lichota, Leszek Łukaszewicz
Druk:
Urząd Statystyczny we W rocławiu - W ydział Poligrafii, 59-220 Legnica, ul. Jaw orzyńska 65Szanowni Państwo
P rz e k a z u ję P a ń s tw u p ie rw sz ą , p o re fo rm ie p o d z ia łu te ry to ria ln e g o k ra ju , p u b lik a c ję p re z e n tu ją c ą k o m p le k so w y o p is ro ln ic tw a w w o jew ó d ztw ie d o ln o ślą sk im w la tac h 1999 i 2000.
P u b lik a c ja z a w ie ra p o d sta w o w e in fo rm a c je z a ró w n o o w y n ik a c h p ro d u k c y jn y c h ro ln ic tw a , ja k te ż o w a ru n k a c h p ro d u k c y jn o -e k o n o m ic z n y c h .
C zęść ta b e la ry c z n a p u b lik a c ji, p o p rz e d z o n a u w a g a m i m e to d y c z n y m i i o g ó ln y m i, p o d z ie lo n a z o sta ła n a 6 g ru p te m a ty c z n y c h . P ięć p ie rw sz y c h c z ę śc i, tj. w a ż n ie js z e d an e o ro ln ic tw ie , u ż y tk o w a n ie g ru n tó w i p ro d u k c ja ro ślin n a , z w ie rz ę ta g o sp o d a rsk ie i p ro d u k c ja z w ie rz ę c a , sk u p p ro d u k tó w ro ln y c h i c z y n n ik i ro z w o ju p ro d u k c ji ro ln ic z e j, d o ty c z y w o je w ó d z tw a d o ln o ślą sk ie g o . P o n a d to u ż y tk o w a n ie g ru n tó w o ra z in d y w id u a ln e g o s p o d a rs tw a ro ln e w e d łu g g ru p o b sz a ro w y c h p o d a n o w u k ła d z ie p o w ia tó w i gm in.
W o sta tn ie j c z ę śc i z a p re z e n to w a n o w y n ik i ro ln ic tw a D o ln e g o Ś lą sk a n a tle k ra ju o ra z in n y c h w o je w ó d z tw .
M am n ad zieję, że n in iejsze o p ra co w a n ie o k aże się p rz y d a tn e o s o b o m i in sty tu c jo m z a in te re so w a n y m p ro b le m a ty k ą ro ln ic tw a w reg io n ie.
B ę d ę z o b o w ią z a n a z a w sz e lk ie u w a g i i su g e stie m o g ą c e p rz y c z y n ić się d o w z b o g a c e n ia fo rm y i tre śc i n a stę p n y c h ed y cji.
D y re k to r
U rz ę d u S ta ty sty c z n e g o w e W ro c ła w iu
B o ż e n a K o d e n ie c
Wrocław, maj 2001 r
SPIS TREŚCI
Tablica StronaU w a g i m e to d y c z n e ... X 6
U w a g i o g ó l n e ... X 10
I. WAŻNIEJSZE DANE 0 ROLNICTWIE W WOJEWÓDZTWIE
W a żn iejsze w yn ik i ek o n o m iczn o -p ro d u k cy jn e w roln ictw ie na tle k raju ... 1 24
2 25
G lobalna produkcja roln icza w 1999 r... 3 26
II.
UŻYTKOWANIE GRUNTÓW I PRODUKCJA ROŚLINNAUżytkowanie gruntów według granic administracyjnych... 1(4) 27 Użytkowanie gruntów według siedziby użytkownika... 2(5) 28 Struktura użytkowania gruntów (według siedziby użytkownika)... 3(6) 29 Powierzchnia odłogów i ugorów na gruntach ornych (według siedziby użytkownika)... 4(7) 31 Powierzchnia zasiewów... 5(8) 31 Powierzchnia zasiewów według ziemiopłodów... 6(9) 32 Struktura zasiewów według ziemiopłodów... 7(10) 34 Zbiory i plony ziemiopłodów... 8(11) 36 Produkcja pasz dodatkowych... 9(12) 40 Powierzchnia nawozów zielonych... 10(13) 40 Powierzchnia, zbiory i plony warzyw... 11(14) 41 Powierzchnia uprawy krzewów, zbiory i plony owoców jagodowych... 12(15) 42 Powierzchnia uprawy, zbiory i plony owoców z drzew... 13(16) 42 Udział gospodarstw indywidualnych w produkcji głównych ziemiopłodów... 14(17) 43 Użytkowanie gruntów według granic administracyjnych oraz gmin i powiatów w 2000 r... 15(18) 44
Indywidualne gospodarstwa rolne według grup obszarowych oraz działki rolne według gmin
16(19) 52
III. ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE I PRODUKCJA ZWIERZĘCA
1(20) 64
2(21) 65
3(22) 66
4(23) 67
Produkcja żywca rzeźnego w 1999 r... 5(24) 67
6(25) 68
Udział gospodarstw indywidualnych w produkcji zwierzęcej... 7(26) 68
Spis treści 5
Tablica Strona
IV . SKUP PRODUKTÓW ROLNYCH
Wartość skupu produktów rolnych... 1(27) 69 Skup ważniejszych produktów rolnych... 2(28) 71 Skup zbóż, ziemniaków w latach gospodarczych... 3(29) 73 V . CZYNNIKI ROZWOJU PRODUKCJI ROLNICZEJ
Agrometeorologia... 1(30) 74 Zaopatrzenie rolnictwa w kwalifikowany materiał siewny... 2(31) 74
3(32) 75
Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych... 4(33) 75 Sprzedaż i zapasy pasz treściwych... 5(34) 76 Przeciętne ceny skupu ważniejszych produktów rolnych... 6(35) 76 Przeciętne ceny uzyskiwane przez rolników na targowiskach... 7(36) 77 Przeciętne ceny skupu ważniejszych produktów rolnych według miesięcy... 8(37) 78 Przeciętne ceny uzyskiwane przez rolników na targowiskach według miesięcy... 9(38) 79 Relacje cen wybranych produktów rolnych według miesięcy ... 10(39) 80 V I. ROLNICTWO DOLNOŚLĄSKIE NA TLE INNYCH WOJEWÓDZTW W 2000 R.
Powierzchnia użytków rolnych (według granic administracyjnych)... 1(40) 81 Struktura powierzchni użytków rolnych (według siedziby użytkownika)... 2(41) 81 Struktura powierzchni zasiewów... 3(42) 82 Plony głównych ziemiopłodów... 4(43) 82 Zbiory głównych ziemiopłodów... 5(44) 83 Udział gospodarstw indywidualnych w produkcji roślinnej ogółem... 6(45) 83
Pogłowie bydła.... 7(46) 84
Owce, konie, kozy, drób 8(47) 84
Pogłowie trzody chlewnej . ... 9(48) 85 Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych w przeliczeniu na czysty składnik w roku gospo
darczym 1999/2000.. 10(49) 85
Ciągniki w rolnictwie.. ... . 11(50) 86
Zasoby siły pociągowej w rolnictwie... 12(51) 86 WYKRESY
Użytki rolne i powierzchnia zasiewów w 2000 r... X 87 Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych w przeliczeniu na czysty składnik na 1 ha użytków
rolnych w roku gospodarczym 1999/2000... X 87
Plony zbóż w 2000 r. ... X 88
Plony ziemniaków w 2000 r ... X 88 Pogłowie na 100 ha użytków rolnych w 2000 r... X 88
UWAGI METODYCZNE
Ź R Ó D Ł A D A N Y C H
1.Dane zawarte w niniejszej publikacji opracowano na podstawie:
- uogólnionych wyników reprezentacyjnego badania użytkowania gruntów, powierzchni zasiewów, pogłow ia zw ierząt gospodarskich i charakterystyki gospodarstw, przeprowadzonej w gospodarstwach indywidualnych,
- uogólnionych wyników reprezentacyjnych badań pogłowia bydła, owiec, drobiu oraz trzody chlewnej w gospodarstwach indywidualnych,
- informacji rzeczoznaw ców wojewódzkich o pogłowiu koni, kóz i drobiu,
- sprawozdań statystycznych z zakresu użytkowania gruntów, powierzchni zasiewów, plonów i zbiorów, pogłow ia zw ierząt gospodarskich,
- sprawozdań statystycznych z jednostek administracyjnych stopnia podstawowego w zakresie rozliczenia ogólnej powierzchni gm iny/m iasta według użytkowników i sposobu użytkowania,
- dane adm inistracyjne uzyskane z przekazywanych przez gminy zmian w wykazach (SPGC) gospodarstw indywidualnych na podstawie ewidencji podatkowej i geodezyjnej,
- szacunków i ocen prowadzonych przez rzeczoznawców, - danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej,
- m eldunków korespondentów rolnych o cenach produktów rolnych na targowiskach.
2. Dane o produkcji rolniczej opracowano
metodą rodzaju działalności,
co oznacza sumaryczne ujęcie produkcji roślinnej i zwierzęcej niezależnie od tego, do której sekcji gospodarki narodowej (według Polskiej Klasyfikacji Działalności) zaliczane są podmioty gospodarcze, które tę produkcję wytworzyły.Prezentowane dane wynikowe dotyczą gospodarstw indywidualnych oraz osób prawnych i samodzielnie bilansujących jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą zaklasyfikow aną w edług PKD do sekcji A dz. 01, grupy 01.1 „Uprawy rolne; warzywnictwo;
ogrodnictw o”, 01.2 „Chów i hodowla zwierząt” i 01.3 „Uprawy rolne połączone z chowem zwierząt (działalność m ieszana)”, a także niezależnie od zaklasyfikowania działalności podstawowej, prowadzących jak o dodatkow ą działalność rolniczą, tj. posiadających użytki rolne i (lub) zwierzęta gospodarskie w skali
spełniającej warunki składania sprawozdań określone w Programie badań statystycznych statystyki publicznej.
Uwagi metodyczne 7
WAŻNIEJSZE DEFINICJE, POJĘCIA
1.
Gospodarstwa indywidualne
obejmują:a) indyw idualne gospodarstw a rolne, tj. gospodarstw a o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych, prow adzone przez rolników na gruntach w łasnych i nie własnych,
b) indyw idualne działki rolne o powierzchni od 0,1 do 1 ha użytków rolnych użytkow ane rolniczo przez osoby fizyczne, np. działki służbowe, działki i ogrody przydomowe, w spólnoty gm inne oraz pracow ni
cze ogrody działkow e i indywidualnych w łaścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających działki o powierzchni do 0,10 ha UR.
2. Do
użytków rolnych
zalicza się: grunty orne, sady, łąki i pastwiska.Grunty orne
to grunty w uprawie, tj. pod zasiewami w raz z ogrodami przydomowym i oraz odłogi i ugory.Za grunty orne w uprawie
uważa się grunty zasiane lub zasadzone ziem iopłodam i rolnymi lub ogrodniczymi, plantacje wikliny i chm ielu, powierzchnie szklarni, inspektów, namiotów foliow ych oraz pow ierzch
nię m niejszą od 10 arów zasadzoną drzewami owocowym i i krzewami owocowymi. Do
odłogów
zalicza się pow ierzchnie gruntów ornych nie dające plonów, które co najmniej przez 2 lata nie były uprawiane, natom iast dougorów
- powierzchnie, które w danym roku były przejściowo nie obsiane (nie użytkowane rolniczo). Dosadów
zalicza się grunty o powierzchni nie mniejszej niż 10 arów, zasadzone drzewami i krzewami owocowym i. Dołąk i pastwisk
trw ałych zalicza się grunty pokryte trw ale traw am i, natom iast nie zalicza się gruntów ornych obsianych trawam i w ramach płodozmianu.3. Dane o powierzchni użytków rolnych ogółem oraz w edług rodzajów użytków podano łącznie z gruntam i nie stanowiącym i gospodarstw rolnych.
4.
Globalna produkcja rolnicza
obejm uje (ustaloną szacunkowo):a)
produkcję roślinną,
tj. surowe (nie przetw orzone) produkty pochodzenia roślinnego (zbiory danego roku),b)
produkcję zwierzęcą,
tj. produkcję żywca rzeźnego oraz surowych (nie przetw orzonych) produktów pochodzenia zw ierzęcego i przyrost pogłow ia zw ierząt gospodarskich (stada podstaw ow ego i obrotow ego), do którego zaliczono: bydło, trzodę chlewną, owce, konie i drób.
5.
Końcowa produkcja rolnicza
stanowi sumę wartości: produkcji tow arow ej, spożycia naturalnego produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji, przyrostu zapasów produktów roślinnych i zw ierzęcych oraz przyrostu w artości pogłow ia zw ierząt gospodarskich (stada podstaw ow ego i obrotow ego). Produk
cja końcowa, w odróżnieniu od produkcji globalnej, nie obejm uje tych produktów pochodzących z własnej produkcji, które zostały zużyte na cele produkcyjne, np. pasz, m ateriału siewnego, obornika.
8 Uwagi metodyczne
6.
Towarowa produkcja rolnicza
stanowi sumę sprzedaży produktów rolnych do skupu oraz na targowiskach.
7. Dane o powierzchni zasiewów dotyczą powierzchni upraw poszczególnych ziem iopłodów uprawia
nych w plonie głównym.
Do grupy
„zbóż podstawowych”
zaliczono powierzchnię uprawy zbóż przeznaczonych do zbioru ziarna (pszenicy, żyta, jęczm ienia, owsa i pszenżyta), z podziałem na formy jare i ozime. Do grupy „zbożow e”w chodzą ponadto m ieszanki zbożowe, gryka, proso oraz kukurydza na ziarno.
Do grupy
„przemysłowych”
zaliczono powierzchnie uprawy buraków cukrowych, rzepaku i rzepiku, maku, słonecznika, lnu i konopi oraz tytoniu. N ie zalicza się tu chmielu, ziół leczniczych, w ikliny i innych przem ysłowych; upraw y te w niniejszej publikacji zaliczono do grupy „pozostałe upraw y” .Do grupy
„pastewnych”
zaliczono uprawy okopowych pastewnych, strączkowych pastew nych, m otylkowych drobnonasiennych, innych pastewnych i traw.
Grupa
„pozostałe”
obejm uje dane o powierzchni uprawy warzyw, truskawek, w ysadków roślin okopowych, łubinu gorzkiego, roślin ozdobnych oraz pozostałych przemysłowych, tj. chmielu, ziół leczniczych, wiklinyi innych przem ysłowych, a także szklarni i tuneli foliowych.
8. Pod pojęciem
plon
rozumie się ilość jednostek wagowych (dt) danego ziem iopłodu zebranego z jednostki powierzchni (ha). W szacunkach plonów obowiązuje zasada obliczania plonów przeciętnych, jak o średnich ważonych, gdzie w agą je st powierzchnia danej uprawy. Uwzględniane są przy tym pow ierzchnie, z których uzyskano wysokie, ja k też i niskie plony oraz powierzchnie (ujęte w badaniach), z których plonów nie zebrano (zostały zniszczone w wyniku gradobicia, powodzi itp.).
9. Dane o zwierzętach gospodarskich i produkcji zwierzęcej opracowano na podstawie wyników badań reprezentacyjnych. Od 1998 r., w ramach działań dostosowawczych statystyki rolnictwa do wymogów Eurostatu, zmienione zostały terminy prowadzenia badań na 3-krotne w roku (kwiecień, sierpień i grudzień) badanie pogłowia trzody chlewnej oraz 2-krotnie (czerwiec i grudzień) badanie pogłowia bydła i pozostałych gatunków zwierząt. Zmienione zostały również zasady grupowania pogłowia zwierząt według grup produkcyj- no-użytkowych.
Informacje o pogłowiu bydła, owiec, drobiu, koni i kóz zawarte w niniejszej publikacji dotyczą stanów w czerwcu, natom iast dane o pogłowiu trzody chlewnej dotyczą stanu liczebności w końcu lipca.
Spisowi podlegają zwierzęta gospodarskie znajdujące się w gospodarstwie oraz zwierzęta w ysłane na redyki, wypasy i do bacówek. Rejestrowane są wszystkie zwierzęta, tj. zarówno stanowiące w łasność użytkownika gospodarstw a lub członków jeg o gospodarstwa domowego, ja k również zwierzęta przetrzym yw ane czasowo
lub stale w gospodarstwie, tj. przyjęte na wychów, opas itp. niezależnie od tego, czy przyjęto je od gospo
darstw indywidualnych, czy od jednostek państwowych, spółdzielczych, spółek.
Uwagi metodyczne 9
10. Dane o
produkcji żywca rzeźnego
dotyczą skupu zw ierząt rzeźnych (pom niejszone 0 zw ierzęta w yselekcjonow ane do dalszego chowu), sprzedaży targowiskowej zw ierząt rzeźnych na ubój z przeznaczeniem na spożycie naturalne. Dane o produkcji i skupie m lek a i ja j dotyczą m leka krow iego i jaj kurzych.11. Inform acje o
skupie produktów rolnych
dotyczą ilości i wartości produktów rolnych (roślinnych i zw ierzęcych) skupionych przez podmioty gospodarcze bezpośrednio od producenta.Dane o skupie:
- zbóż podstawowych
dotyczą pszenicy, żyta, jęczm ienia i owsa (łącznie z mieszankami zbożowym i) oraz pszenżyta,- ziemniaków
- poza dostaw am i do punktów skupu, rów nież dostaw do gorzelni, płatków do suszam i,- żywca rzeźnego
(bydła, cieląt, trzody chlewnej, owiec, koni i drobiu) - dotyczą tylko zw ierząt rzeźnych (łącznie z żywcem skupow anym na eksport) bez skupu zwierząt hodowlanych,-
trzody chlewnej
- nie obejm ują prosiąt i warchlaków.12.
Ceny skupu
pochodzą z badania miesięcznego (m eldunek o skupie produktów rolnych) realizowanego przez osoby praw ne i samodzielne jednostki organizacyjne nie m ające osobow ości prawnej 1 półrocznej spraw ozdaw czości uwzględniającej korekty danych m eldunkowych oraz skup realizow any przez osoby fizyczne o w artości co najmniej 10 tys. zł. Prezentowane ceny skupu produktów rolnych są cenami przeciętnym i obliczonym i jak o iloraz wartości i ilości skupionych w danym okresie poszczególnych produktów rolnych.
13.
Przeciętne ceny produktów rolnych
obliczono jak o średnie arytm etyczne wszystkich notowań.14.
Relacje cen środków produkcji dla rolnictwa do cen skupu produktów rolnych
inform ują ja k ą ilość produktu rolnego należy sprzedać, aby zakupić dany środek produkcji. Relacje cen obliczono przyjm ują c przeciętne ceny m iesięczne, kwartalne i roczne.
15. Dane zostały ujęte w dwóch podstawowych grupach, tj. w sektorze publicznym i prywatnym.
Do
sektora publicznego
zaliczono gospodarstwa własności państwowej (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), gospodarstw a będące w łasnością sam orządow ą (gm in) oraz gospodarstw a stanowiące własność m ieszaną (spółki z przew agą mienia państwowego).W
sektorze prywatnym
podstawow ym i formami są: własność pryw atna krajow a (gospodarstw a indyw idualne, w tym indyw idualne gospodarstw a rolne, gospodarstwa spółdzielcze i spółki prywatne), własność zagraniczna i w łasność mieszana.
16.
Liczby względne (wskaźniki, odsetki)
obliczono z reguły na podstaw ie danych bezwzględnych w yrażonych z w iększą dokładnością niż w tablicach.17. Ze w zględu na elektroniczną technikę przetw arzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników m ogą się różnić od podanych wielkości „ogółem ” lub m ogą nie sumować się na 100%.
UWAGI OGÓLNE
Z ł c t o r y j s k
ŚfedzKi
W rocław ski
ś w i d n i c k i
S trzeliński
Z ąbkow icki
Polkowi
Lu b iń ski gofzelecki
Bolesław iecki
Oleśnicki
lwówecki
Jeleniogón
Wałbrzyski
Opolskie
MMzkt
W ojewództwo dolnośląskie zajmuje 1994,8 tys. ha, tj. 6,4% powierzchni kraju. W
ogólnej powierzchni województwa
użytki rolne w 2000 r. zajmowały 1163,2 tys. ha (58,3% ), tj. o 2086 ha mniej niż w 1999 r. Pow ierzchnia sadów wynosiła 8,4 tys. ha, co stanowiło 0,7% użytków rolnych, a użytków zielonych (łąki i pastwiska) - 256,3 tys. ha, tj.22,0%.
Lasy, grunty leśne i pozostałe grunty zajmowały 831,6 tys. ha, tj. 41,7% ogólnej powierzchni gruntów (w 1999 r. -4 1 ,6 % ).Grunty nie stanowiące gospodarstw rolnych zmniejszyły się o 2,6 tys. ha i w 2000 r. wynosiły 790,3 tys. ha.
W strukturze użytkowania gruntów w 2000 r. w porównaniu z rokiem poprzednim odnotow ano niewielkie zmiany:
=> pow ierzchnia gruntów ornych zm niejszyła się z 901,2 tys. ha w 1999 r. do 898,6 tys. ha w 2000 r.
i stanowiła 77,2% powierzchni użytków rolnych,
=> zm niejszyła się również powierzchnia sadów o 0,4 tys. ha i w 2000 r. stanowiła 0,7% powierzchni użytków rolnych,
=> powierzchnia łąk utrzymała się na poziomie 1999 r., natomiast powierzchnia pastwisk wzrosła o 2,9 tys. ha.
UŻYTKI ROLNE W % POWIERZCHNI OGÓŁEM W 2000 R.
Stan w czerwcu
<40,0 4 0 ,0 -5 0 ,0 50,1 -60,0 60,1 -70,0 >70,0 %
Wielkopolskie
Niemcy
Lubuskie
Sektor publiczny zwiększył swój udział w użytkowaniu gruntów o 4,7 tys. ha (o 0,5% ), w tym gospo darstwa Agencji Rolnej Skarbu Państwa (gospodarstwa skarbowe) o 10,3 tys. ha, tj. o 14,1%.
Uwagi ogólne 11
W posiadaniu sektora prywatnego było 54,8% ogólnej powierzchni gruntów a 86,2% ogólnej pow ierzchni użytków rolnych. W porównaniu do 1999 r. ogólna powierzchnia gruntów sektora prywatnego zm niejszyła się o 4,7 tys. ha (o 0,4%), a w gospodarstw ach indywidualnych o 2,9 tys. ha (o 0,3%).
UŻYTKOWANIE GRUNTÓW WEDŁUG GRANIC ADMINISTRACYJNYCH
Stan w czerwcu
28,7%
lasy
i grunty leśne
12,9%
pozostałe grunty
45,2%
grunty orne 5,4%
pastwiska
28,8%
lasy
i grunty leśne
12,9%
pozostałe grunty
45,0%
grunty orne 5,5%
pastwiska
1999 2000
Liczba indywidualnych gospodarstw rolnych
(powyżej 1 ha użytków rolnych) w 2000 r. wyniosła 91,4 tys., a przeciętny areał 1 gospodarstwa kształtow ał się na poziomie 8,4 ha użytków rolnych. W strukturze gospodarstw (w edług grup obszarowych) najwięcej było gospodarstw w grupie 1-2 ha użytków rolnych - 26,7 tys., co stanow iło 29,2% wszystkich gospodarstw. Również grupa o pow ierzchni 5 -1 0 ha była stosunkow o liczna - 20,1 tys., tj. 22,0% gospodarstw. W 2000 r. w w ojew ództw ie dolnośląskim było 70,8 tys. działek rolnych (tj. gospodarstw do 1,0 ha użytków rolnych).
W liczbach bezwzględnych
88112 91424 82485
24451 24883
19843 9080 3807 4697 847 504
26735 25651 20141
8920 3742 4846 876 513 22057
23327 20043 9284 3884 4496 714 455 20447
22029 20315 9881 4143
4504 682 484
Tabl. 1. Liczba i struktura indywidualnych gos;
W yszczególnienie
G ospodarstwa o powierzchni użytków rolnych
1 - 2 h a ...
2 - 5 ...
5 - 1 0 . 1 0 - 1 5 1 5 - 2 0 2 0 - 5 0
5 0 - 100 ...
100 ha i więcej...
Przeciętna powierz
chnia użytków rol
nych 1 gospodar
stwa w h a ...
a
iarstw rolnych" według grup obszarowych użytków rolnych
W odsetkach
Dane za 1996 r. z Powszechnego Spisu Rolnego, natomiast za lata 1998, 1999, 2000 dane administracyjne uzyskane z przeka
zywanych przez gminy zmian w wykazach (SPGC) indywidualnych gospodarstw rolnych na podstawie ewidencji podatkowej i geodezyjnej oraz zestawienia gruntów dzierżawionych i deputatowych (R-01).
12 Uwagi ogólne
W 2000 r.
powierzchnia odłogów i ugorów na gruntach ornych
wyniosła 90,2 tys. ha, tj. 10,5%pow ierzchni gruntów ornych (w 1999 r. - 9,5%), z tego w gospodarstwach sektora prywatnego 41,4 tys. ha, tj. 5,3% powierzchni gruntów ornych tego sektora, a w gospodarstwach sektora publicznego 48,8 tys. ha, tj. 61,5% powierzchni gruntów ornych.
Potencjalne możliwości
produkcji roślinnej
warunkowane są przez wiele czynników - jakość gruntów, ukształtowanie terenu, warunki wodne, przebieg warunków agrometeorologicznych, czynniki agrotech
niczne. W ojewództwo dolnośląskie posiada korzystniejsze niż przeciętnie w kraju warunki dla produkcji roślinnej. Udział gruntów ornych klas I - III wynosi w naszym województwie 45,3% , co lokuje w ojew ódz
two na 2 miejscu w kraju po województwie lubelskim.
K orzystne ukształtowanie terenu, łagodny klimat, dłuższy niż przeciętnie w kraju okres wegetacji na Nizinie Śląskiej i Pogórzu Sudeckim stw arzają dobre warunki do produkcji rolnej. Rejon podgórski i górski ma mniejsze znaczenie dla rolnictwa, choć posiada duże potencjalne możliwości dla rozwoju produkcji zwierzęcej.
W arunki agrom eteorologiczne w roku gospodarczym 1999/2000 były zróżnicowane, ale na ogół niekorzystne zarówno pod względem termicznym jak i wilgotnościowym. Długotrwały niedobór opadów w okresie wiosny przy upalnej pogodzie wpłynął niekorzystnie na plonowanie zbóż. Te niekorzystne w arun
ki pogodowe były jednak na terenie województwa dolnośląskiego mniej dotkliwe niż w innych rejonach Polski. N ie wystąpiły w naszym w ojewództw ie majowe przymrozki, które w centralnej i wschodniej Polsce wyrządziły duże szkody, a okres wiosennej suszy był krótszy i na glebach lepszych nie spow odował tak dużych strat, toteż wyniki w produkcji roślinnej nie były tak niskie ja k w innych województwach.
N a wyniki produkcji roślinnej wpłynęły również zmiany w powierzchni i strukturze zasiewów wynikające ze:
=> w zrostu powierzchni odłogów i ugorów,
=> w zrostu areału zbóż, ziemniaków i kukurydzy,
=> ograniczenia powierzchni upraw przemysłowych ( buraków cukrowych, rzepaku) oraz upraw pastewnych.
N iekorzystnie na wyniki produkcji roślinnej wpływa systematyczny spadek
zużycia nawozów sztucznych, środków ochrony roślin, kwalifikowanego materiału siewnego.
W roku gospodarczym 1999/2000
zużycie nawozów sztucznych
(NPK) wynosiło 84,1 tys. ton i zm niejszyło się o 1,3 tys. ton (o 1,5%) w stosunku do roku poprzedniego. Spadek zużycia zanotowano w nawozach azotowych (N) o 0,1%, w nawozach fosforowych (P2O5) o 2,1% i potasowych (K 20 ) o 3,8%.W przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych zużycie
nawozów mineralnych
pod zbiory 2000 r. w yniosło 76,7 kg N PK i było niższe od nawożenia pod zbiory 1999 r. o 1,3 kg (o 1,7%). Przy średnim poziom ie zużycia nawozów N PK w kraju wynoszącym 85,8 kg na 1 ha użytków rolnych, nawożenie w woj. dolnośląskim było o 10,6% niższe.Stosunek N :P:K w dawce nawozowej wynosił 1:0,4:0,5. Oznacza to, że w ogólnym zużyciu nawozów mine
ralnych azot stanow ił 51,4%, fosfor - 22,4%, potas - 26,2%.
Uwagi ogólne 13
Istotnym elem entem w arunkującym maksymalne wykorzystanie naw ożenia m ineralnego i poziom produk
cyjności gleb je st ich
wapnowanie.
W roku gospodarczym 1999/2000 zużycie nawozów w apniowych w yniosło 199,3 tys. ton, co w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych daje poziom 181,8 kg CaO, tj. o 4,1 kg (o 2,3% ) więcej niż w roku poprzednim.W roku gospodarczym 1999/2000 zanotowano wzrost zakupu
kwalifikowanego materiału siewnego zbóż.
W porów naniu do roku poprzedniego był on wyższy o 13,7% przy spadku powierzchni uprawy zbóż podstaw ow ych o 0,9% . W yższy był rów nież wykupkwalifikowanych sadzeniaków ziemniaków,
jednak zakupiona ilość w ystarczyła do obsadzenia zaledw ie 2% ogólnego areału uprawy ziemniaków.Pod zasiewami
w 2000 r. znajdowało się 770,4 tys. ha gruntów ornych (o 0,9% mniej niż w roku poprzednim), tj. 87,0%. W sektorze prywatnym pod zasiewami znajdowało się 740,0 tys. ha. Zasiewy w gospodarstw ach indyw idualnych obejm owały 621,7 tys. ha (94,6% gruntów ornych tej grupy gospodarstw), tj. 0,7% mniej niż przed rokiem.
W strukturze zasiew ów w 2000 r , w porównaniu do poprzedniego roku, nastąpiły zmiany w kierunku wzrostu udziału upraw zbóż ogółem (o 2,8 pkt), ziemniaków (o 0,6 pkt), przy spadku udziału upraw pastew nych oraz przem ysłowych.
STRUKTURA ZASIEWÓW
Stan w czerwcu
3,4%
pozostałe
70,7%
zboża
3,0%
2 jo/o pozostałe
pastewne 13,1%
przemysłowe
7,2%
ziemniaki
strączkowe na ziarno
0,5%
strączkowe na ziarno
73,5%
zboża
1999 2000
Powierzchnia zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi
do zbioru w 2000 r. wyniosła 510,1 tys. ha i była m niejsza niż w 1999 r. o 3,4 tys. ha (o 0,7%), ale łączna pow ierzchnia uprawy zbóż była większa o 16,6 tys. ha (o 3,0% ) i w yniosła 566,3 tys. ha, co wynikało ze w zrostu o 17,9 tys. ha (o 63,3% ) pow ierzchni uprawy kukurydzy na ziarno. W grupie zbóż podstawowych z m ieszankam i pow ierzchnia uprawy zbóż intensyw nych (pszenicy, jęczm ienia, pszenżyta) wzrosła w porównaniu do roku poprzedniego o 4,2 tys. ha (o 1,1%), przy czym pow ierzchnia uprawy pszenicy w zrosła o 5,0 tys. ha (o 1,7%), jęczm ienia pozostała na poziom ie roku poprzedniego, a pszenżyta zm alała o 0,9 tys. ha (o 4,5%).
14 Uwagi ogólne
W śród zbóż ekstensywnych zm niejszyła się powierzchnia uprawy żyta o 7,0 tys. ha (o 10,9%) i mieszanek zbożowych o 1,4 tys. ha (o 4,5%). N atom iast powierzchnia uprawy ow sa wzrosła o 0,8 tys. ha (o 4,3%).
Rok 2000 był kolejnym rokiem słabego
plonowania zbóż.
Spadek plonów zbóż ogółem w stosunku do roku 1999 w yniósł 0,5 dt/ha, w tym zbóż podstawowych z mieszankami - 1,8 dt/ha. Niżej plonowały wszystkie gatunki, poza kukurydzą i gryką. W mniejszym stopniu obniżyły się plony zbóż ozim ych: pszenicy o 0,9 dt/ha, żyta o 2,1 dt/ha, jęczm ienia o 2,0 dt/ha, pszenżyta o 3,4 dt/ha. Najmniej z powodu suszy ucierpiały zboża upraw iane na glebach żyznych i prawidłowo nawożone.
Spadek plonów zbóż jarych w porównaniu do roku poprzedniego wyniósł dla pszenicy - 3,5 dt/ha, jęczm ie
nia - 4,0 dt/ha, ow sa - 3,0 dt/ha, pszenżyta - 5,4 dt/ha, mieszanek zbożowych - 4,2 dt/ha. Jedynie plonow a
nie giyki było w yższe o 0,7 dt/ha, a kukurydzy o 4,4 dt/ha.
ZBIORY I PLONY ZBÓŻ Zbiory
tys. t.
i • • • • •
• • • • • i • • • • • • • • •
1500 1000 500
.... . . . ...1 . 1 11 | U | U U | U ! U m i i i u i i . i i m i n u m i ' i l l l l l l l ł * Ł » i
1| :::
1
pszenica żyto jęczmień
owies pszenżyto mieszanki
zbożowe
■ m i i ■ ■
J gryka i proso kukurydza
na ziarno
• • • • • • • •
hmi i U i l U I I A — i.
Uim
0 0
Plony
j g ^ u r i ----,
Ł‘ Ł“ -••' ■ ...
.•>»iii ii u ihi •• r
---- ■ ■ ■ 1 111
]
J
::: rT:
— uu Md
... ...
::: :::::: T jL
*-•-...1
— -- i ,’ii
20 40
--- . . - i r i i i i l
dt/ha
60 80
2000
W 1999 r. od II dekady lipca do września wystąpiła dotkliwa susza, natomiast w 2000 r. w w/w okresie warunki pogodowe sprzyjały wegetacji kukurydzy, co zadecydowało o uzyskaniu dobrego plonu.
Pod względem uzyskanych plonów województwo dolnośląskie zajmowało 2 miejsce w kraju (po w oje
wództwie opolskim). W ynika to między innymi z wysokiego udziału zbóż intensywnych w strukturze zasie
wów zbóż.
dt/ha
50
PLONY ZBÓŻ PODSTAWOWYCH W 2000 R.
0
zboża pszenica podstawowe
z mieszankami
żyto jęczmień owies pszenżyto mieszanki
zbożowe
Uwagi ogólne 15
Produkcja zbóż
w yniosła 2098,4 tys. ton (wobec 2066,0 tys. ton w 1999 r.), w tym zbiory zbóż intensywnych w yniosły 1487,9 tys. ton i były o 52,6 tys. ton (o 3,4%) niniejsze niż w 1999 r.4
Udział zbóż intensyw nych w ogólnej produkcji zbóż podstawow ych z mieszankami stanow ił 84,0%, w tym zbiory samej tylko pszenicy stanowiły 66,2%. W 1999 r. udział zbiorów zbóż intensywnych w ynosił 82,1%, w tym pszenicy 63,2% .
Produkcja zbóż pastew nych (żyta, jęczm ienia, owsa, m ieszanek zbożowych, pszenżyta i kukurydzy) w ynio
sła 912,0 tys. ton, co w porów naniu z rokiem poprzednim oznacza w zrost o 42,9 tys. ton (o 4,9% ) i wynika ze wzrostu pow ierzchni upraw y i lepszego plonow ania kukurydzy.
Pod w zględem produkcji zbóż woj. dolnośląskie zajm uje 4 lokatę w kraju po województwach: w ielkopol
skim, lubelskim i m azow ieckim , w tym pod względem produkcji pszenicy - 1 miejsce w kraju.
U praw a
ziemniaków
w regionie dolnośląskim stanowi tylko 7,2% ogólnego areału zasiewów.Pow ierzchnia upraw y ziem niaków w 2000 r. w yniosła 55,1 tys. ha i była o 4,0 tys. ha (o 7,8%) większa niż w roku poprzednim . W zrost powierzchni tej uprawy zw iązany był głów nie z rozwojem bazy surowcowej
i znaczną koncentracją wielkotowarowej produkcji ziem niaków dla przetwórstwa.
M imo stosunkow o wczesnych nasadzeń ziemniaków, w iosenna susza spow odow ała pogorszenie stanu upraw. Jednak dalszy korzystny dla okopowych układ w arunków pogodowych przyczynił się do inten
sywnego przyrostu bulw, a szkodliwość chorób i stonki była m niejsza niż w latach ubiegłych. N a wysokość średnich plonów m iało także wpływ wprowadzenie do uprawy w ysokopiennych odm ian przem ysłow ych
i uprawa w edług now oczesnych technologii na potrzeby znanych firm produkujących frytki i chipsy.
Plony jednostkow e osiągane w takich gospodarstwach były naw et 3-krotnie wyższe od przeciętnych.
W konsekw encji plony ziem niaków w 2000 r. były wyższe o 50 dt/ha (o 27,3% ) w porównaniu do niekorzystnego dla okopow ych roku poprzedniego.
W zw iązku ze zwiększeniem powierzchni upraw y i wyższym plonowaniem
zbiory ziemniaków
w yniosły 1282,7 tys. ton, tj. o 346,5 tys. ton (o 36,7% ) więcej niż w 1999 r. Produkcja ziem niaków skon
centrow ana była praw ie w yłącznie w sektorze prywatnym. U dział gospodarstw indyw idualnych w ogólnej ich produkcji w ynosił 88,7% , a w produkcji pochodzącej z sektora prywatnego - 89,0%.
Pod względem produkcji ziem niaków w ojew ództw o dolnośląskie zajm owało 9 m iejsce w kraju, a pod w zględem osiągniętych plonów - 1 miejsce.
PLONY ZIEMNIAKÓW I BURAKÓW
16 Uwagi ogólne
Znaczny udział w strukturze zasiewów województwa dolnośląskiego
stanowią uprawy przemysłowe
-
rzepak i buraki cukrowe.
Udział rzepaku w strukturze zasiewów w ynosił 8,8% (w kraju - 3,5%), a buraków cukrowych - 4% (w kraju - 2,7%).
Z powodu suszy jesien ią 1999 r. utrudniającej odpowiednie przygotowanie pól pod siewy rzepaku oraz zdecydowanego pogorszenia opłacalności produkcji w roku poprzednim
powierzchnia uprawy
tego gatunku uległa ograniczeniu do 68,0 tys. ha, w tym rzepaku ozimego do 63,7 tys. ha. W porównaniu do roku1999 była m niejsza o 16,1 tys. ha (o 19,1%), w tym ozimego o 11,5 tys. ha (o 15,3%).
Uzyskane
piony
(23,2 dt/ha) były wyższe o 0,5 dt/ha w porównaniu z bardzo niskimi plonami 1999 r., w tym plony rzepaku ozimego w zrosły o 0,4 dt/ha. Słabo plonował rzepak ja ry - 13,2dt/ha, tj. o 2,8 dt/ha niżej w porównaniu do roku poprzedniego.Zbiory rzepaku
w yniosły 158,1 tys. ton, tj. 16,5% zbiorów krajowych, co lokowało nasze w ojewództwo na 1 m iejscu w kraju. W porównaniu do 1999 r. zbiory były niższe o 32,6 tys. ton (o 17,1%).
W roku 2000 wzrósł udział sektora prywatnego w produkcji rzepaku do 89,2% (w 1999 r. - 88,3%) w tym udział gospodarstw indywidualnych w ogólnej produkcji nasion zm niejszył się do 57% (w 1999 r. - 60,3%).
W związku z dalszym ograniczaniem przez cukrownie kontraktacji
buraków,
pow ierzchnia uprawy tego gatunku w 2000 r. w yniosła 31,1 tys. ha i była mniejsza w stosunku do roku poprzedniego o 5,4 tys. ha (o 14,8%).Plony buraków
były o 53 dt/ha (o 14,9%) wyższe od uzyskanych w roku poprzednim.Mimo wyższego plonow ania spadek powierzchni uprawy buraków przyczynił się do zm niejszenia produkcji o 28,2 tys. ha (o 2,2%). Pod względem produkcji buraków województwo dolnośląskie zajm owało 4 miejsce w kraju po województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim.
Produkcja strączkowych jadalnych
w 2000 r. wyniosła 4,3 tys. ton i była niższa o 1,5 tys. ton (o 25,3% ) w porównaniu do roku poprzedniego. Spadek produkcji był wynikiem niższego plonow ania o 7,4 dt/ha (o 25,0% ) przy podobnej powierzchni uprawy strączkowych jadalnych.U dział gospodarstw indywidualnych w ogólnej produkcji strączkowych jadalnych w 2000 r. wynosił 63,1% , a w ogólnej powierzchni uprawy tych roślin - 67,4%. W produkcji strączkowych jadalnych województwo dolnośląskie lokuje się na 7 m iejscu w kraju.
W 2000 r.
powierzchnia paszowa
(powierzchnia trwałych użytków zielonych oraz roślin pastewnych w uprawie polowej) wyniosła 248,5 tys. ha i była mniejsza od ubiegłorocznej o 0,7 tys. ha (o 0,3%). Zm niejszenie (o 8,6%) nastąpiło tylko w powierzchni polowych upraw pastewnych, w zrosła natom iast o 0,5% powierzchnia trwałych użytków zielonych. Udział powierzchni polowych upraw pastewnych w ogólnych zasiewach w yniósł zaledwie 2,7%, (w kraju 7,4%).
N iewykorzystane są potencjalne możliwości do rozwoju produkcji bydła i owiec - na 1 sztukę dużą bydła i owiec przypadało w naszym województwie 1,9 ha powierzchni paszowej (w kraju - 1,0 ha).
Uwagi ogólne 17
Tabl. 2. Powierzchnia paszowa
W yszczególnienie a - 1999
b - 2000
c - 1 9 9 9 = 100 w ha
w % użytków
rolnych
Trwałe użytki zielone
w ha
249219 21,7 226832 19,7 22387 2,9
b 248521 21,6 228063 19,9 20458 2,7
c 99,7 99,5 100,5 101,0 91,4 93,1
Sektor prywatny... 208182 21,1 189928 19,3 18254 2,5
b 208054 21,2 190069 19,4 17985 2,4
w tym gospodarstwa
c 99,9 100,5 100,1 100,5 98,5 96,0
indywidualne... 184065 21,9 169712 20,2 14353 2,3
b 185647 22,2 171516 20,5 14131 2,3
c 100,9 101,4 101,6 101,5 98,5 100,0
Sektor publiczny... 41037 37,6 36904 33,8 4133 11,5
b 40467 34,4 37994 32,3 2473 8,1
c 98,6 91,5 103,0 95,6 59,8 70,4
w % użytków
rolnych
Polowe uprawy pastewne użytkowane na paszę
w ha
w %
powierzchni zasiewów
Rośliny strączkowe pastewne na zielonkę uprawiano na powierzchni o 14,9% większej niż w 1999 r.
Uzyskany plon zielonej masy - 206 dt/ha był o 3,0% wyższy niż w roku poprzednim. Rośliny motylkowe drobnonasienne i traw y (koniczyna, lucerna i inne pastewne i traw y) na paszę zebrano z powierzchni 7,7 tys. ha. Plon tych roślin w zielonej masie w yniósł 270 dt/ ha, a uzyskane zbiory były niższe o 5,9%.
N astąpił dalszy znaczny spadek powierzchni uprawy kukurydzy o 14,9% i mimo w zrostu o 10,5% plonów tej uprawy, zbiory były o 6,1% niższe w porównaniu z 1999 r. Pow ierzchnia okopowych pastewnych
wyższe plonowanie przyczyniło wyższych
'ow ierzchnia trwałych użytków zielonych wyniosła 228,1 tys. I inim . Produkcja siana z trwałych użytków zielonych w yniosła ( v z 1999 r. Pow ierzchnia łąk trwałych w yniosła 132,5 tys. ha i d c h pokosów siana łąkow ego łącznie w yniosła 414,8 tys. to zchnia pastwisk trwałych w yniosła 95,6 tys. ha i była większ ny plon w przeliczeniu na siano w yniósł 27,4 dt/ha i był zbliżoi pastw isk trw ałych w yniosła 261,5 tys. ton i była o 3,7% wyższa Tabl. 3. Zbiory i plony głównych ziemiopłodów w 2000 r.
W yszczególnienie Zbiory Plony
w tys. ton 1| 1 9 9 9 = 1 0 0 z 1 ha w dt 1 9 9 9 = 1 0 0
2098,4 101,6 37,1 98,7
1771,3 94,4 34,1 95,1
1172,5 98,8 38,9 97,3
147,0 82,3 25,4 92,4
257,9 89,9 31,5 89,7
54,5 93,6 27,0 90,0
57,5 85,5 31,3 89,4
81,9 82,8 27,1 86,6
158,1 82,9 23,2 102,2
1282,7 137,0 233 127,3
1272,4 97,8 409 114,9
288,0 102,1 X X
Owoce z d rzew ... 55,5 112,5 X X
Owoce jadalne... 15,4 77,7 X X
18 Uwagi ogólne
Powierzchnia uprawy warzyw
wyniosła 16,0 tys. ton i w porównaniu do roku 1999 wzrosła o 0,6 tys. ton (o 3,3%). Produkcja warzyw koncentruje się w gospodarstwach indywidualnych (96,8%).W stosunku do roku 1999 odnotowano wzrost powierzchni uprawy kapusty, cebuli, marchwi, buraków ćwikłowych, pom idorów i warzyw z grupy „pozostałe”, a spadek powierzchni uprawy kalafiorów i ogórków.
3500
POWIERZCHNIA UPRAWY WARZYW GRUNTOWYCH
2000
kapusta kalafiory cebula marchew buraki pomidory
Zbiory warzyw gruntowych
wyniosły 288 tys. ton, tj. o 5,8 tys. ton (o 2,1% ) więcej niż w roku poprzednim . N a zwiększenie zbiorów wpłynął głównie wzrost powierzchni ich uprawy. Warunki agrom eteorologiczne w 2000 r. były niekorzystne dla uprawy warzyw. Toteż plonowanie większości gatunków, poza kapustnymi było niższe lub podobne jak w roku poprzednim, szczególnie zaś słabo plonowały wszystkie gatunki zbierane w iosną i wczesnym latem.
STRUKTURA ZBIORÓW WARZYW GRUNTOWYCH
11,5%
W 2000 r. odnotowano spadek powierzchni uprawy
warzyw pod osłonami
- powierzchnia ta wynosiła 211,9 ha, tj. o 3,4 ha (o 1,6%) mniej niż w 1999 r., a łączne zbiory warzyw spod osłon w 2000 r. wyniosły 25,2 tys. ton, tj. o 0,6 tys. ton (o 2,5% ) więcej niż w roku poprzednim, w związku ze wzrostem intensyfikacji produkcji.1999
cebula pomidory
16,0%
aaa
marchew pozostałe
13,7%
kapusta buraki
kalafiory ogórki
pozostałe
Uwagi ogólne 19
Zim a 1999/2000 nie spowodowała strat w
drzewostanie.
W iosenna susza była przyczyną dużego opadu zawiązków, ale m im o to ilość owoców, która pozostała na drzewach pozwoliła uzyskać dość wysokie plony z w szystkich gatunków drzew owocowych dzięki korzystnym w arunkom atm osferycznym w okresie lata i jesieni. O w ielkości produkcji decydują zbiory jabłek, w 2000 r. stanowiły one 62,2% ogólnych zbiorów ow oców z drzew. W porównaniu do roku poprzedniego zbiory ow oców z drzew były większe o 6,2 tys. ton (o 12,5%). W ogólnej produkcji owoców z drzew udział gospodarstw indyw idualnych wyniósł81,4% (w 1999 r. 81,0%)
W szystkie gatunki
upraw jagodowych
plonowały znacznie gorzej niż przed rokiem.Zbiory ow oców jagodow ych w yniosły 15,4 tys. ton i były o 4,4 tys. ton (o 22,3% ) niższe niż w 1999 r.
Produkcja ow oców jagodow ych prowadzona je st prawie wyłącznie w sektorze prywatnym.
Sytuacja na rynku zbóż w 2000 r.
kształtowała się pod wpływem niskich zbiorów zbóż podstaw owych w latach 1999 i 2000. Znajdowało to odzwierciedlenie w wysokim poziomie cen zbóż i ich tendencji wzrostowej od początku zbiorów 1999 r., szczególnie nasilającej się w okresie maj - czerwiec 2000 r., pod wpływem rosnącego popytu i przewidywanych niższych zbiorów. W czerwcu za pszenicę w skupie pła
cono 62,68 zł/dt, tj. o 15,9% więcej niż przed miesiącem i o 41,8% więcej niż w grudniu poprzedniego roku, a za żyto 39,73 zł/dt, tj. odpowiednio więcej o 2,3% i o 40,2%. W lipcu ceny skupu zbóż obniżyły się (pszenicy do 54,65 zł/dt, a żyta do 36,28 zł/dt), lecz spadek ten był znacznie niższy niż przed rokiem, w sierpniu nastąpił dalszy spadek sezonowy cen zbóż (do 49,34 zł/dt pszenicy i 34,12 zł/dt żyta). Od listopa
da, po zakończeniu skupu interwencyjnego (z dopłatam i ARR), ceny pszenicy zaczęły rosnąć z 54,87 zł/dt w listopadzie do 57,23 zł/dt w grudniu. Za pszenicę w grudniu 2000 r. płacono o 21,% więcej niż przed rokiem, a za żyto o 42,5% .
N a targow iskach tendencje zmian w cenach zbóż były podobne, przy czym kształtow ały się na poziom ie wyższym niż w skupie.
W roku gospodarczym 1999/2000
skupiono
724,6 tys. tonzbóż
(bez ziarna siewnego). Skup pszenicy stanow ił ponad 90% skupu zbóż podstawowych (łącznie z mieszankami zbożowymi, bez ziarna siewnego).zł 80
70 60 50
40 30
20
10
0
za 1 dt
CENY SKUPU ZBÓŻ I CENY TARGOWISKOWE ZIEMNIAKÓW
1999 2000
pszenica żyto ziemniaki
20 Uwagi ogólne
Skup ziemniaków
w 2000 r. (przy zbiorach o 37% większych niż w roku poprzednim ) wyniósł 151,4 tys. ton i był ponad 3-krotnie większy niż w 1999 r.W yższe zbiory ziemniaków przyczyniły się do znacznego spadku cen. W prawdzie na początku zbiorów 2000 r., tj. w lipcu
ceny targowiskowe wczesnych odmian ziemniaków
były znacznie wyższe od ubiegłorocznych - zadecydowało o tym niskie ich plonowanie w związku z w iosenną suszą. Od września wraz z sezonowym w zrostem podaży nastąpił spadek cen ziemniaków jadalnych. O statecznie średnie ceny ziem niaków na targow iskach w grudniu 2000 r. wyniosły 34,58 zł/dt i były znacznie (o 38,8% ) niższe w porównaniu do grudnia poprzedniego roku.Najniższe
ceny ziemniaków w skupie
notowano w sierpniu i wrześniu. W grudniu za 1 dt ziem niaków płacono 34,45 zł, tyle samo co przed miesiącem (a o 37,0% mniej niż przed rokiem), natom iast na targowiskach płacono 34,58 zł/dt, tj. tylko o 1,2% więcej niż przed miesiącem (ale o 33,8% mniej niż w grudniu 1999 r.).
Średnia cena w skupie ziemniaków w okresie II półrocza 2000 r. w yniosła 33,75 zł/dt i była o 28,2% niższa niż w II półroczu 1999 r.
RELACJE CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO DO CEN ŻYTA I ZESTAWU PASZ
1999 2000
■ relacje do cen żyta w skupie — ■— relacje do zestawu pasz
Zm niejszające się zasoby paszowe (wzrasta odsetek nieęksploatowanych użytków zielonych) i wysoki poziom cen pasz (zwłaszcza treściwych) wpłynęły na utrzymanie się relatywnie niskiej opłacalności
produkcji zwierzęcej.
W rezultacie nastąpiło pogłębienie niekorzystnych tendencji w chowie bydła i trzody chlewnej. Niekorzystne dla produkcji zwierzęcej czynniki występujące w ostatnim dziesięcioleciu, w tym rów nież utracone duże rynki zbytu wymuszały określone reakcje producentów rolnych i próby dostosow yw ania produkcji do nowych warunków ekonomicznych.
W czerwcu 2000 r.
pogłowie bydła
wyniosło 165,9 tys. sztuk i było niższe o 12,4 tys. sztuk (o 13,4%) od pogłow ia notowanego w 1999 r. Stado podstawowe krów obniżyło się o 9,7 tys. sztuk, tj. o 11,7% do poziom u 73,2 tys. sztuk.Uwagi ogólne 21
STRUKTURA STADA BYDŁA
Stan w czerwcu
krowy
cielęta
młode bydło w wieku 1 -2 lata
pozostałe bydło w wieku 2 lat i więcej
W gospodarstw ach indywidualnych, które utrzym yw ały 86,4% całego pogłow ia bydła w województwie było ono o 21,6 tys. (o 13,1%) mniejsze niż w czerw cu 1999 r.
Tabl. 4. Pogłowie bydła według stanu w czerwcu
W yszczególnienie
1999 2000
w sztukach w odsetkach
O g ó ł e m... 191540 100,0 165947 86,6 100,0
Cielęta poniżej 1 roku... 55819 29,1 48249 86,4 29,1
Młode bydło od 1 do 2 lat... 40332 21,1 33910 84,1 20,4
Bydło 2-letnie i starsze... 95389 49,8 83788 87,8 50,5
w tym krowy... 82892 43,3 73215 88,3 44,1
O bsada bydła, w tym krów, na 100 ha użytków rolnych w yniosła w czerw cu 2000 r. odpow ied
nio: 14,5 szt i 6,4 szt, wobec 16,7 szt i 7,2 szt w 1999 r.
wyham owania
szyli stado podstaw ow e krów, skierowali na rzeź więcej cieląt niż przed rokiem (o 1,4 pkt).
O zm niejszającym się zainteresowaniu rolników chow em bydła św iadczą także wyniki badanej w paździer
niku 2000 r. koniunktury produkcyjnej w rolnictwie, które wykazały, że odsetek gospodarstw w skazujący na zam iar zm niejszenia w najbliższych m iesiącach liczebności pogłowia lub całkowitej rezygnacji z chowu
bydła przew yższał odsetek opinii zapowiadających zwiększenie stada w w ojew ództw ie o 5,6 pkt a w kraju o 3 pkt. N ajpow ażniejszą przyczyną ograniczania lub rezygnacji z prow adzenia chow u bydła, w edług opinii ankietow anych rolników, była nieopłacalność produkcji, a głównie niskie i niestabilne ceny m leka oraz wo
łowiny.
W skali 16 w ojewództw dolnośląskie plasuje się na 13 miejscu, z udziałem 2,7% w pogłow iu krajo
wym oraz znajduje się w grupie 7 w ojew ództw z ponad 10% - owym spadkiem pogłowia, w porównaniu czerw ca 1999 r.
22 Uwagi ogólne
Tendencje spadkowe w 2000 r. odnotowano również w chowie
owiec
(o 1,2%) do poziomu 16,2 tys. sztuk, z tym że liczebność maciorek wzrosła o 11,4% do poziom u 11,2 tys. sztuk. Pogłowiekoni
ogółem utrzym ało się na poziomie 1999 r. i wyniosło 12,0 tys. sztuk. Znacznie natom iast wzrosło pogłowie
kóz
(o 49,7% ) w porównaniu do wielkości rejestrowanych w 1999 r. i wyniosło 13,3 tys. sztuk.W zrosła również liczba
drobiu kurzego
o 6,9%.Wyniki reprezentacyjnego badania
pogłowia trzody chlewnej
wykazały, że pogłowie to w końcu lipca 2000 r. zmniejszyło się do stanu 466,2 tys. sztuk i było o 22,3% niższe niż w 1999 r. Pogłowie loch na chów, którego wielkość określa możliwości reprodukcyjne stada obniżyło się do 44,4 tys. sztuk, tj. do stanu o 20,9% m niejszego niż w 1999 r.STRUKTURA TRZODY CHLEWNEJ
Stan w lipcu
100
80
prosięta o wadze 20 kg
60 warchlaki o wadze
20 kg do 50 kg 40
20
0
trzoda chlewna na ubój o wadze 50 kg i więcej
trzoda chlewna na chów o wadze 50 kg i więcej
Spadek w pogłowiu trzody chlewnej był zdecydowanie większy w sektorze publicznym (55% ) niż w sektorze prywatnym (ponad 20%).
według stanu w lipcu
599734
Wyszczególnienie
1999 2000
■
w sztukach w odsetkach w sztukach 1 9 9 9 = 100 w odsetkach
O g ó l e m ...
Prosięta...
Warchlaki...
Trzoda chlewna o wadze 50 kg i w ięcej...
na ubój...
na c h ó w ...
w tym lochy...
w tym prośne...
252845 194227
58618 56111 35317
466184
147797 114928 203459 157637 45822 44356 28252
W końcu lipca obsada trzody chlewnej ogółem, w tym loch, na 100 ha użytków rolnych w yniosła odpowiednio: 40,6 szt i 3,9 szt (przed rokiem 52,2 szt i 4,9 szt), a na 100 ha gruntów ornych: 52,6 szt i 5,0 szt, wobec 67,5 szt i 6,3 szt w lipcu 1999 r.
Pogłębiający się spadek liczebności loch oraz pogłowia loch prośnych w skazują na utrzym ującą się tendencję ograniczania chowu trzody chlewnej przez jej producentów.
Uwagi ogólne 23
W skali 16 w ojew ództw dolnośląskie plasuje się na 11 miejscu, z udziałem 2,7% w pogłowiu kra
jow ym . O dnotow ano najgłębszy spadek (o 23,3%) spośród wszystkich w ojew ództw (we w szystkich w ystąpił spadek), w porów naniu do stanu notowanego w 1999 r.
Przy utrzym ującym się spadku pogłow ia zwierząt gospodarskich w 2000 r.
skup żywca rzeźnego
(bydła, trzody chlew nej, owiec, koni, drobiu) wyniósł 81,5 tys. ton, co w przeliczeniu na wagę m ięsa stano
w iło 57,8 tys. ton. Skup żyw ca wołow ego (łącznie z cielęcym ) oraz w ieprzow ego był o 2,8% niższy niż w y
konany w 1999 r. i w yniósł 50,4 tys. ton. Znacznie niższy był skup żyw ca drobiow ego - o 13,7%.
Ceny skupu żywca wołowego
w I półroczu 2000 r. były dość niestabilne, po zdecydowanym styczniowym w zroście (o 22 grosze za 1 kg w stosunku do notowanych w grudniu) w następnych m iesiącach na przem ian spadały i rosły. Stabilizację cen skupu żywca w ołow ego z w yraźną tendencją w zrostow ą zanoto
wano w II półroczu - w lipcu płacono 2,81 zł za 1 kg, a w grudniu cena w zrosła o blisko 8% i w yniosła 3,03 zł/kg. N ajw yższą cenę uzyskano w październiku - 3,26 zł/kg.
Cena skupu żywca wieprzowego
kształtowała się na poziom ie od 3,12 zł za 1 kg w lutym do 4,34 zł we w rześniu kiedy to cena trzody chlewnej była najwyższa ja k ą zanotow ano w 2000 r. Średnio za żywiec w ieprzow y w 2000 r. płacono 3,70 zł/kg, tj. o 20,5% więcej niż przed rokiem.N a targow iskach generalnie ceny były mniejsze; o ile w grudniu 1999 r. za 1 kg żywca płacono rolnikom 3,31 zł, to w m arcu 2000 r. - 3,12 zł, w czerwcu - 3,32 zł, w lipcu - 3,60 zł, a w grudniu 2000 r. płacono 3,54 zł, tj. o 10,0% więcej niż przed rokiem. Rejestrowane w 2000 r. relacje cen skupu żyw ca w ieprzow ego do targow iskow ych cen żyta nie gwarantowały poprawy opłacalności chowu trzody chlewnej. W grudniu
1999 r. cena skupu 1 kg żywca wieprzowego równoważyła w artościow o 9,2 kg żyta, w lipcu 2000 r.
- 9,5 kg, a w grudniu 9,9 kg.
N a znacznie niższym poziom ie niż w 1999 r. utrzym ywał się w 2000 r.
skup jaj
(o 57,0%) orazmleka
(o 6,2% ). O niższym niż przed rokiem skupie mleka zadecydow ał głównie spadek pogłow ia krów oraz zaostrzone w ym ogi jakościow e mleka dostarczanego do mleczarń.N egatyw ne tendencje, odnotowane w analizowanych latach zarówno w chowie bydła ja k i trzody chlew nej, m ogą rzutow ać ograniczająco na stan pogłowia, a tym samym na podaż żyw ca rzeźnego i mleka w 2001 r.
I.
W AŻNIEJSZE DANE O ROLNICTW IE W W OJEW ÓDZTW IE
TABL. 1. WAŻNIEJSZE WYNIKI EKONOMICZNO-PRODUKCYJNE W ROLNICTWIE NA TLE KRAJU
WYSZCZEGÓLNIENIE
2000
województwo
Powierzchnia użytków rolnych
(stan w czerwcu) w ha...
w tym gospodarstwa indywidualne....
Udział w powierzchni zasiewów (stan w czerwcu) w
%:
zbóż podstawowych...
w tym gospodarstwa indywidualne . ziemniaków...
w tym gospodarstwa indywidualne . roślin przemysłowych...
w tym gospodarstwa indywidualne . Plony z 1 ha w dt:
zbóż podstawowych...
w tym gospodarstwa indywidualne . ziemniaków...
w tym gospodarstwa indywidualne . buraków cukrowych...
w tym gospodarstwa indywidualne . Bydło (stan w czerwcu) w s z t...
na 100 ha użytków rolnych...
w tym gospodarstwa indywidualne...
na 100 ha użytków rolnych...
Trzoda chlewna (stan w lipcu) w s z t ...
na 100 ha gruntów ornych...
w tym gospodarstwa indywidualne...
na 100 ha gruntów ornych...
Udział krów w pogłowiu bydła
(stan w czerwcu) w
%
...w tym gospodarstwa indywidualne....
Udział loch w pogłowiu trzody chlewnej (stan w lipcu) w % ...
w tym gospodarstwa indywidualne....
Polska
151999 1148577 1148081 18413249
822874 841635 835508 15455641
67,1 62,0 62,3 57,4
72,0 63,1 64,0 56,9
6,4 6,6 7,2 10,1
5,5 8,0 8,3 11,1
14,6 15,8 13,1 6,4
13,5 13,0 10,7 4,9
36,9 35,2 25,6
36,2 33,8 24,2
183 233 194
179 220 192
356 409 394
347 400 387
255799 191540 165947 6082549
22,2 16,7 14,5 33,0
213208 164923 143316 5733579
25,9 19,6 17,2 37,1
702385 599734 466184 17121982
77,9 67,5 52,6 121,8
554798 513939 396006 15447043
83,5 77,3 60,3 130,4
40,3 43,3 44,1 50,9
41,3 43,9 44,4 51,5
9,5 9,4 9,5 9,2
9,6 9,2 9,5 9,0
