ZESZY TY N A U K O W E PO L IT EC H N IK I Ś LĄ SK IEJ Seria: B U D O W N IC T W O z. 111
2007 N r kol. 1756
Iwona D U D K O -P A W Ł O W S K A , M agdalena K O W A L SK A K atedra G eotechniki
Politechnika Śląska
BADANIA EDOMETRYCZNE IŁÓW ZALEGAJĄCYCH W PODŁOŻU MAGAZYNU CENTRUM LOGISTYCZNEGO W TYCHACH
S treszczenie. A rtykuł prezentuje w yniki edom etrycznych badań próbek norm alnie skonsolidow anego iłu trzeciorzędow ego, pobranych z głębokości 20 m do 50 m. W yjaśniono zasadność w yboru w ykorzystanej m etody badaw czej, przedstaw iono w yniki testów oraz om ów iono zaistniałe problem y.
OEDOMETRIC TESTS FOR CLAY DEPOSITED IN SUBSOIL OF LOGISTIC CENTRE WAREHOUSE IN TYCHY
Sum m ary. T he paper presents results o f oedom etric tests for sam ples o f norm ally consolidated T ertiary clay, taken from the depth 20 m to 50 m . V alidity o f this m eth o d ’s choice is explained, the test results are presented and the arisen problem s discussed.
1. Wstęp
B udow a obiektów w ielkokubaturow ych, o zw iększonych w ym aganiach odnośnie do ograniczenia osiadań pociąga za so b ą konieczność inw estow ania w szczegółow e i w ieloetapow e rozpoznanie podłoża gruntow ego. P rzykładem takiej inw estycji je s t m ający pow stać w Tychach w pełni zautom atyzow any m agazyn w ysokiego składow ania o pow ierzchni 100 x 140 m i w ysokości 32 m. Płyta fundam entow a przekazująca obciążenie rzędu 120 kP a m a być posadow iona pośrednio n a 20-m etrow ych palach.
Pierw otne rozpoznanie p odłoża (w iercenia oraz badania m akroskopow e) do głębokości kilku m etrów było zdecydow anie niew ystarczające. Z lecono w ięc w ykonanie sondow ań statycznych, które z uw agi n a w y so k ą spójność najniżej zalegających w arstw iłów trzeciorzędow ych, w ykonano tylko do głębokości ok. 35 m . W testach C PTU i D M T uzyskano zastanaw iająco niskie sztyw ności ww. iłów - w granicach kilkunastu M Pa.
128 I. D udko-Paw łow ska, M. K ow alska
K onieczne było w ykonanie dodatkow ych w eryfikujących badań charakterystyki deform acyjnej podłoża n a głębokości 20 - 50 m , co zostało zlecone K atedrze Geotechniki P olitechniki Śląskiej.
W artykule zaprezentow ano w arunki gruntow e podłoża m agazynu, przedstaw iono przebieg badań edom etrycznych oraz om ów iono problem y zw iązane z przygotow aniem próbek i an alizą w yników .
2. Budowa geologiczna podłoża
P rzypow ierzchniow ą strefę podłoża planow anej inw estycji b u d u ją osady czw artorzędow e i trzeciorzędow e o złożonych w arunkach hydrogeologicznych.
O sady czw artorzędow e reprezentow ane są przez plejstoceńskie osady rzeczne, przykryte glebą, trylinką, asfaltem , a m iejscam i nasypem (gruz, piasek, cegła), o m iąższości nieprzekraczającej 0,6 m. P lejstocen o m iąższości 9 - 11 m tw o rzą utw ory fluw ialne w ykształcone ja k o piaski średnie, czasem z przew arstw ieniam i pyłu oraz gliny pylaste, a m iejscam i także pyły i pospółki.
Poniżej czw artorzędu zalega gruby, ponad 40-m etrow y kom pleks trzeciorzędow ych szarych iłów i iłów pylastych w stanie półzw artym i tw ardoplastycznym . Iły te charakteryzują się w ystępow aniem cienkich, rzadkich i nieregularnych w kładek pyłów i piasków pylastych, a lokalnie rów nież rozproszonych okruchów skalnych o w ielkości dochodzącej do 8 mm.
3. Metoda badań
B adania edom etryczne n ale ż ą do grupy podstaw ow ych badań laboratoryjnych gruntów , ja k ie w ykonyw ane są przy szacow aniu geotechnicznych w arunków posadowienia.
E dom etryczny m oduł ściśliw ości w yznaczany je s t zaw sze w tedy, gdy konieczne je st spraw dzenie drugiego stanu granicznego podłoża zgodnie z n o rm ą [2], niezależnie od sposobu przekazyw ania obciążenia na podłoże. W arunki odkształcalności jednoosiow ej w sytuacjach projektow ych w ystępują tym czasem je d y n ie w przypadku sym ulacji tw orzenia się utw orów sedym entacyjnych oraz gdy pow ierzchnia planow anego obciążenia fundam entu je st znacznie w iększa od głębokości analizow anego punktu podłoża. W innych przypadkach sztyw ność podłoża pow inna być w yznaczana w aparacie trójosiow ego ściskania.
Badania edom etryczne iłów . 129 W analizow anym przypadku m am y do czynienia z typow o edom etrycznym i w arunkam i pracy podłoża. N ajw iększa głębokość, z której pobrano m ateriał do badań, stanow i zaledw ie
% głębokości oddziaływ ania fundam entu n a podłoże (2B ) [2]. S tw ierdzenie to p o tw ierdzają wyniki prostej analizy num erycznej M ES w ykonanej w program ie Z _SO IL .P C v.7.09.
M odel (rys. 1.) sym uluje w ykonanie w ykopu, pali o średnicy 0,6 m w rozstaw ie 3 m i płyty fundam entow ej grubości 1 m oraz obciążenie fundam entu naciskiem 120 kPa. Z uwagi na brak danych odnośnie do param etrów w ytrzym ałościow ych, posłużono się tylko sprężystym m odelem konstytutyw nym gruntu z uzm iennieniem m odułu sprężystości w raz z głębokością, zgodnie z w ynikam i przedstaw ionym i w rozdziale 5. D o obliczeń przyjęto w spółczynnik parcia bocznego w spoczynku K0 = 0,5
N a rys. 2. i rys. 3. przedstaw iono w yniki analizy w postaci ścieżek odkształcenia ey-£x oraz ścieżek naprężenia p-q w yznaczonych w ośm iu punktach podłoża, leżących odpow iednio na głębokości 25, 35, 45 i 55 m poniżej poziom u terenu.
£
120 kPar : ^ i : 1 '
m m m m m m m im m m m i# m tm m rn r t wssim m m
M im m m .m tm m m m m m tm m tm m m m im m m w \wawx* % ® ¿z™
1
A3S: f n » B 3 5 tf n j
.. . U - M . ■ - i , r-
j1p j m ' i xin B 4 5 iii
: - ¿¡ii::::
Rys. 1. Fragment modelu numerycznego podłoża z zaznaczonymi analizowanymi punktami (cyfry oznaczają głębokość elementu)
Fig. 1. Fragment o f the numerical model with marked points o f analysis (digits = depth)
O kazuje się, że odkształcenia poziom e ex w m om encie zakończenia obciążenia stanow ią nie w ięcej n iż 19 % odkształceń pionow ych s y, a ich m aksym alna w artość to 0,06% . Ścieżki naprężeń natom iast w nieznacznym stopniu o d biegają od edom etrycznej ścieżki konsolidacji oznaczonej ja k o linia K 0. O bliczenia te potw ierdzają tezę, że sztyw ność uzyskana na podstaw ie badania edom etrycznego pow inna odpow iadać w arunkom pracy podłoża.
130 L D udko-Paw łow ska, M. Kowalska
' 0,10% 0,00% -0,10% -0,20% -0,30% -0,40% -0.50%
Rys. 2. Ścieżki odkształcenia ey-ex Fig. 2. Strain paths
P tkPa]
Rys. 3. Ścieżki naprężenia Fig. 3. Stress paths
4. Procedura badawcza
C elem pobrania m ateriału do badań w ykonano dw a odw ierty o głębokości 50 m i średnicy 132 m m w sposób „m echaniczny obrotow y na sucho” [1], Ze środka każdego rdzenia w ycięto 12 próbek - po 3 z głębokości ok. 20, 30, 40 i 50 m. U żyw ano pierścieni o średnicy 6,5 cm oraz 5,0 cm , dzięki czem u najbardziej uszkodzona boczna część rdzenia m ogła być odrzucona.
Badania edom etryczne iłów . 131 Badania były prow adzone rów nolegle n a 7 edom etrach. C echow anie edom etrów zostało przeprow adzone p rzy takich sam ych obciążeniach, w ja k ich badana była próbka gruntu.
Określono w ilgotność gruntu przed i po badaniu oraz śred n ią gęstość w łaściw ą szkieletu gruntowego na każdej w ydzielonej głębokości. O znaczono początkow e w skaźniki porowatości.
N aprężenie p ierw otne a zo zostało oszacow ane ja k o iloczyn ciężaru nadkładu yz = 20 kN /m 3 i m iąższości z odpow iadającej głębokości pobrania próbki. Próbki obciążane
były przynajm niej trzystopniow o: pierw szy stopień odpow iadał w artości [azo - 200 kPa] , drugi: [az0], trzeci: \ a z0 + 200 kP a]; z w yjątkiem próbek z głębokości 20 m , gdzie przyrost ustalono na 100 kP a ze w zględu na zakres pracy stosow anych edom etrów ograniczony do 500 kPa. K ażdy now y stopień obciążenia utrzym yw any był do um ow nej stabilizacji krzyw ej konsolidacji (nie w ięcej niż 0,010 m m /dobę).
5. Analiza wyników badań
W yniki badań cech fizycznych um ieszczono w tabeli 1. W ykazano w zrost średniej wartości gęstości objętościow ej (od 1,91 do 1,96 g/cm 3) i w łaściw ej (od 2,71 do 2,76 g/cm 3) wraz z głębokością, szczególnie w yraźny w przedziale 40 - 50 m p.p.t. Ś rednia w ilgotność naturalna i porow atość m a le ją w raz z g łębokością (odpow iednio: 28,7 - 24,9 % i 0,83 do 0,76), przy czym zauw ażalne je s t duże zróżnicow anie porow atości próbek pobranych z tej samej głębokości, różnice w e w skaźniku porow atości w y n o szą naw et 0,22.
Badania edom etryczne pozw oliły n a oszacow anie w ielkości m odułów w co najm niej trzech zakresach obciążeń. W tabeli 2 przedstaw iono tylko w yniki dla przedziału obciążeń (<jz0 do a zo+200kPa) odpow iadającego zakresow i przyrostow i naprężeń eksploatacyjnych.
P oszczególne w artości m odułów w y k azu ją bardzo duże zróżnicow anie. N ajbardziej praw dopodobnym w ytłum aczeniem takich rozbieżności m iędzy próbkam i, pobranym i z tej samej głębokości, s ą znaczne różnice w ich porow atości, w ynikające przypuszczalnie z m etody pobrania (p. rozdz. 6). W próbkach o m odułach znacznie w yższych niż pozostałe m ogły ponadto znajdow ać się okruchy skalne, „usztyw niające” próbkę. Z tych w zględów konieczne było odrzucenie niektórych w yników z dalszej analizy (w tabeli zaznaczono je m niejszą czcionką). Ich w ybór był podyktow any w ynikam i badań fizycznych i zachow aniem się p róbek w trakcie badania, a nie w yłącznie k ryteriam i statystycznym i.
132 I. D udko-Paw łow ska, M. K ow alska
Tabela 1 W yniki badania cech fizycznych
numer próbki
numer otworu
głębokość pobrania
próbki
wilgotność naturalna
gęstość objętościowa
gęstość właściwa
wskaźnik porowatości
z[m ] w [%] P [g/cm3] ps [g/cm3] e« H
1 4/07 20,70 29,3 1,92
2,71
0,83
2 4/07 20,50 28,8 1,84 0,91
3 4/07 19,95 29,9 1,84 0,90
IB 5/07 20,35 29,2 1,95
2,71
0,79
2B 5/07 20,50 28,4 1,96 0,77
3B 5/07 20,10 29,6 1,83 0,92
3 .IB 5/07 19,65 26,0 2,01 0,70
4 4/07 30,30 31,0 1,90
2,70
0,86
5 4/07 31,15 28,8 1,90 0,83
6 4/07 30,35 28,6 1,90 0,83
4B 5/07 30,00 26,3 1,96
2,71
0,74
5B 5/07 29,90 26,4 1,95 0,75
6B 5/07 30,50 28,1 1,81 0,91
7 4/07 40,90 27,6 1,95
2,74
0,79
8 4/07 41,30 25,4 1,90 0,81
9 4/07 41,30 27,5 1,96 0,77
7B 5/07 40,00 25,2 1,85
2,70
0,83
8B 5/07 42,60 24,8 1,90 0,77
9B 5/07 42,70 24,6 1,88 0,79
10 4/07 49,50 23,8 2,05
2,75
0,66
11 4/07 48,80 23,4 2,06 0,65
12 4/07 48,80 25,3 1,84 0,87
10B 5/07 49,00 23,9 1,96
2,76
0,75
1 IB 5/07 48,80 26,6 1,96 0,79
12B 5/07 48,80 26,2 1,92 0,82
Średni m oduł edom etryczny w przedstaw ionym zakresie (z pom inięciem próbek odrzuconych) rośnie w raz z głębokością i wynosi kolejno 20 M Pa, 25 M Pa, 30 M Pa i 32 M Pa (rys. 4.). N a głębokości 20-40 m przyrost w ynosi 5 M P a n a 10 m b, poniżej je s t niem al trzykrotnie m niejszy. Taki trend je s t zgodny z w ynikam i badań św iatow ych [5, 6], które w y kazują paraboliczną zm ienność m odułu w w arunkach in situ.
T abela 2 W artości m odułów edom etrycznych z przedziału a zo do (<jz0+200kPa)
B adania edom etryczne iłó w ...________________________________________________________ 133
średnia głębokość
pobrania
zakres obciążeń
edometryczny moduł ściśliwości otwór
4/07
otwór 5/07
z[m ] Aa fkPal [MPa] nr próbki [MPa] nr próbki
20 400 - 500
18 3 11 3B
25 2 17 IB
56 1 21 2B
62 3 .IB
30 600 - 800
13 6 18 6B
20 4 33 5B
22 5 42 4B
40 8 0 0 -1 0 0 0
35 8 19 7B
37 7 23 9B
47 9 24 8B
50 1000-1200
28 12 23 12B
41 10 27 11B
76 11 36 10B
Moduł M 0 [MPa]
10 20 30 40 50
LEGENDA
♦ otwór 4 07
■ otwór 5/07 średnia
głębokość z [m]
Rys. 4. Zależność edometrycznego modułu ściśliwości od głębokości pobrania próby Fig. 4. Dependence o f the oedometric compressibility modulus on the depth o f sampling
134 I. D udko-Paw łow ska, M. K ow alska
Czas konsolidacji poszczególnych próbek na kolejnych stopniach obciążenia, przy założeniu że czas stabilizacji liczony je s t w m om encie, gdy średni czterodobow y przyrost wynosi nie więcej niż 0,010 m m /dobę, w ahał się od 2 do 7 dni i nie zależał od głębokości pobrania próby. N iektóre próbki, m im o kilkunastu dni konsolidacji, nie w ykazyw ały oznak stabilizacji. Przyrosty, zam iast m aleć, rosły z czasem lub utrzym yw ały się n a stałym poziom ie rzędu 0,02 m m /dobę. Przykładem m oże być próbka n r 12 (rys. 5.). Tego typu zachow anie, p rzy stw ierdzonej rów nocześnie w ysokiej porow atości, było m .in. p odstaw ą odrzucenia w yników dotyczących takiej próbki.
h [rrrn | 20,0
19,9
19,8
19,7
19,6
19,5
19,4
19,3
0 5000 10000 15000 30000 25000
Rys. 5. Charakterystyka konsolidacji dla przykładowych próbek z głębokości 50 m Fig. 5. Consolidation characteristic for selected samples taken from the depth 50 m
O prócz określenia charakterystyk deform acyjnych, w badaniach edom etrycznym m ożna w yznaczyć efektyw ne ciśnienie prekonsolidacji CT-zmax (przez niektórych badaczy zw ane efektyw nym naprężeniem uplastyczniającym a ’y [7]). N ajczęściej stosow ane m etody je g o szacow ania (klasyczna, C asagrande, Schm ertm anna) korzy stają z w ykresów e = f ( a ’v) w obszarze półlogarytm icznym , gdzie a ’v je s t pionow ym naprężeniem efektyw nym . Inne [7]
b a z u ją na w ykresach zależności energii odkształcenia e = e • a \ od pionow ego naprężenia
B adania edom etrvczne iłów . 135
efektyw nego ( a ’v) (m etoda T avenasa i zm odyfikow ana m etoda T avenasa) lub też na w ykresie zależności m odułu edom etrycznego M od pionow ego naprężenia efektyw nego (m etoda Janbu). W artość ciśnienia prekonsolidacji lub naprężenia uplastyczniającego w dużej m ierze zależy od w ybranej m etody.
K orzystając z m etody klasycznej, na podstaw ie analizy w ykresów ściśliw ości e - logiocr'v (rys. 6.), m ożna przypuszczać, że grunt je s t norm alnie skonsolidow any.
N aprężenia pierw otne ctzo s ą zbliżone do naprężeń uplastyczniających, poniew aż w yraźnie w idoczne je s t p rzegięcie krzyw ych w odcinku końcow ym . N iem niej je d n a k niem ożliw e je st w ykonanie konstrukcji um ożliw iającej znalezienie dokładnego punktu przegięcia.
Rys. 6. Przykładowe wykresy ściśliwości
Fig. 6. Compressibility diagrams for selected samples
136 I. D udko-Paw łow ska, M. K ow alska
W m etodzie T avenasa w artość naprężenia uplastyczniającego je s t rów na w artości naprężenia, przy którym następuje szybszy przyrost energii odkształcenia e (punkt załam ania w ykresu). W ykresy zależności £ - ct’v w szystkich badanych próbek m a ją przebieg liniow y (rys. 7.), zatem , zgodnie z kryteriam i tej m etody, nie osiągnięto naprężenia upl astyczni aj ąceg o .
ct'v [kPa]
Rys. 7. Zależność energii odkształceń od naprężeń dla przykładowych próbek z otworu 4/07 (metoda Tavenasa określania naprężenia uplastyczniającego)
Fig. 7. Dependence o f strain energy on stress for exemplary samples taken from the borehole 4/07 (Tavenas method o f yielding stress determination)
W m etodzie Janbu natom iast w artość naprężenia uplastyczniającego je s t w yznaczana ja k o w artość naprężenia, dla której m oduł osiąga m inim um i po którym stale rośnie.
A nalizując w ykresy M - a ’v, w ykonane dla badanych próbek, nie m ożna w jednoznaczny sposób w yznaczyć tego m inim um . W ydaje się, że naprężenie 1200 kP a dla próbki n r 10 i 1000 kP a dla próbki n r 12 na rys. 8. m ogłyby być traktow ane ja k o punkty przegięcia, jed n ak dla uzyskania pew ności należy kontynuow ać badania na kolejnych stopniach obciążenia, aby stw ierdzić, czy w zrost m odułu je s t trendem trw ałym , czy tylko lokalnym zaburzeniem przebiegu krzyw ej.
Badania edom etryczne iłów . 137
Rys. 8. Zależność modułu edometrycznego od naprężenia (metoda Janbu określania naprężenia upl asty czniaj ącego)
Fig. 8. Dependence o f oedometric moduli on stress (Janbu method of yielding stress determination) Podsum ow ując, z uw agi na zbyt m a łą liczbę punktów pom iarow ych, żadna z przytoczonych m etod nie pozw ala na w iarygodne w yznaczenie naprężenia uplastyczniającego na podstaw ie dotychczasow ych w yników . M ożna je d y n ie przypuszczać, że badany ił je s t gruntem lekko prekonsolidow anym lub norm alnie skonsolidow anym , a dla określenia stopnia prekonsolidacji konieczne są dalsze badania.
6. Problemy
P ółzw arty stan gruntu w dużej m ierze utrudniał pobranie próbek o nienaruszonej strukturze. M im o pozornej jednorodności m ateriału, n a długości rdzenia pojaw iały się w yraźne pow ierzchnie poślizgu o „talerzow atym ” kształcie, obejm ujące cały przekrój rdzenia.
R dzeń został w ięc m echanicznie „podzielony” na m niejsze fragm enty, ograniczając dow olność m iejsca w ycięcia próbki. N a obw odzie rdzenia w ystępow ały silne spękania, co skutkow ało k o n ieczn o ścią szukania m iejsca w ycięcia próbki także na pow ierzchni przekroju.
Już po badaniu i w yjęciu z pierścienia w kilku przypadkach okazało się, że m im o praw idłow ego w ycięcia próbki, rów nież n a pow ierzchni bocznej istn ieją dziury i spękania,
138 I. D udko-Paw łow ska, M. K ow alska niew idoczne w m om encie je j przygotow yw ania. Pustki te, uniem ożliw iając pełen kontakt gruntu z pierścieniem , przyczyniły się do nadm iernego, nieoczekiw anego osiadania lub braku stabilizacji osiadań. B yły one rów nież p rzy czy n ą zw iększenia porow atości próbek. W yższa odkształcalność próbek była w ięc przede w szystkim skutkiem zam ykania się pustych przestrzeni, a nie konsolidacji rów noznacznej z odpływ em w ody z porów gruntu.
M im o półzw artego stanu gruntu czas konsolidacji próbek był nadspodziew anie długi.
C zas stabilizacji osiadań, interpretow anej w g norm y [3] ja k o przyrost dobow y osiadań
< 0,001 m m , w ynosił naw et ponad 25 dni. Początkow o planow ano stopniow ą rekonsolidację próbek w trzech krokach do w artości naprężenia pierw otnego, a następnie przeciążenie o co najm niej 200 kP a w dw óch krokach. W ykonanie planow ych pięciu kroków obciążenia trw ałoby dla jednej próbki ponad 4 m iesiące (!), nie licząc czasu potrzebnego na w ycechow anie edom etrów . Z uw agi na ograniczony czas realizacji zadania i rosnące koszty ponoszone przez inw estora w raz z opóźnianiem się realizacji inw estycji, konieczne stało się zw iększenie norm y przyrostu dobow ego do 0,010 m m /dobę oraz ograniczenie liczby stopni obciążenia do trzech. N orm a [3] z re sztą nie określa w yraźnie dopuszczalnego przyrostu po dobow ej konsolidacji, w skazuje jedynie, że m ożna uznać, iż stabilizacja nastąpiła, gdy
„zm iany w ysokości próbki w okresie od 1 do 4 h od m om entu zm iany obciążenia lub od 4 do 19 h nie przekroczyły 0,001 m m ” . W edług W iłuna [4] czas potrzebny do przyłożenia kolejnego stopnia obciążenia m oże być ograniczony do m om entu spełnienia w arunku 0,01 m m n a 500 m in, czem u odpow iada przyjęta m etoda. N ie w iadom o, jak i był ilościow y w pływ zastosow ania w pierw szym kroku dużego obciążenia, w iadom o jedynie, że w ieloetapow a rekonsolidacja skutkow ałaby m niejszym i osiadaniam i, zabezpieczając grunt przed ew entualną k o ncentracją ciśnienia w ody porow ej. U zyskane wartości m odułów edom etrycznych m o g ą być w ięc zaniżone.
Po oficjalnym zakończeniu zlecenia pom iar osiadania je st kontynuow any n a niektórych próbkach odrzuconych, które nie w ykazyw ały stabilizacji osiadań, w celu obserw acji ich dalszego zachow ania. C zęść pozostałych próbek została natom iast dodatkow o obciążona, aby uzupełnić w ykres ściśliw ości e - lo g io a ’v i um ożliw ić w yznaczenie naprężenia prekonsolidacji.
B adania edom etryczne iłów. 139
7. Podsumowanie
W w ypadku projektow anego w ielkokubaturow ego m agazynu w ysokiego składow ania w Tychach m am y do czynienia z edom etrycznym i w arunkam i pracy podłoża: odkształcenia poziom e są niew ielkie, a ścieżki naprężeń nieznacznie odb ieg ają od edom etrycznej ścieżki konsolidacji, co upow ażnia do zastosow ania badań edom etrycznych w szacow aniu sztyw ności podłoża.
P rzeprow adzone badania iłów trzeciorzędow ych w ykazały zbliżony do parabolicznego w zrost m odułu edom etrycznego w raz z głębokością, a także zależność otrzym anych m odułów od porow atości próbek. O trzym ane w artości m odułów , w ynoszące średnio 20 - 32 M Pa, są w yższe od otrzym anych w testach C PTU i DM T.
P odczas badań edom etrycznych napotkano n a w iele problem ów zw iązanych z praw idłow ym przeprow adzeniem testów oraz z otrzym aniem w iarygodnych w yników.
1) P rzy pobieraniu prób z zastosow aniem techniki w iertniczej istnieje ryzyko pokruszenia rdzenia, co skutkuje z kolei problem am i z w ycięciem odpow iedniej ja k o śc i próbki do badań. D latego też dla pobierania próbek do badań edom etrycznych konieczne je s t stosow anie ja k najw iększych średnic w iercenia i m ożliw ie najlepszych koronek w iertniczych.
2) N aw et próbki w ycięte praw idłow o w ocenie zew nętrznej m o g ą m ieć w skutek w iercenia naru szo n ą strukturę w ew nętrzną, rezultatem czego m oże być nietypow e zachow anie w trakcie badań i konieczność odrzucenia w yników badań tych próbek.
3) Brak je s t szczegółow ych w ytycznych co do m om entu zadania kolejnego stopnia obciążenia, co szczególnie dotyczy długo stabilizujących się gruntów spoistych. W efekcie uznanie, czy konsolidacja próbki została zakończona, je s t w dużym stopniu subiektyw ne i zależy od dośw iadczenia osoby w ykonującej badanie.
4) N iem ożliw e lub m ało w iarygodne je s t w yznaczenie w ielkości ciśnienia prekonsolidacji (ew . naprężenia uplastyczniającego) na podstaw ie niew ielkiej liczby stopni obciążenia.
5) Podczas planow ania badań edom etrycznych gruntów spoistych należy spodziew ać się bardzo długiego czasu badań, gdyż czas stabilizacji osiadania próbek na każdym stopniu obciążenia m oże w ynosić naw et kilkanaście dób.
140 I. D udko-Paw low ska, M. Kowalska
L iteratura
1. K arty dokum entacyjne otw orów nr 4/07 i 5/07, G EO C A R B O N , 15 m arca 2007 r.
2. PN -81/B -03020 G runty budow lane. Posadow ienie bezpośrednie budow li. O bliczenia statyczne i projektow anie.
3. PN-88/B -04481 G runty budow lane. Badania próbek gruntu 4. W iłun Z.: Zarys geotechniki. W K Ł, W arszaw a 2003.
5. B ooker J.R ., D avis E.H., Balaam N.P.: The behaviour o f an elastic non-hom ogenous half
space. Part I. Line and point loads, Int. I. N um . Anal. M eth. In G eom ech., 9, 1985, 353- 367.
6. G ryczm ański M.: W prow adzenie do opisu sprężysto-plastycznych m odeli gruntów . IKE, W arszaw a 1995, 102.
7. Izbicki R., Stróżyk J.: W pływ zastosow anej m etody interpretacji w yników badań na w artość naprężenia uplastyczniającego o ‘y oraz stopnia YSR. G eotechnika i B udow nictw o Specjalne, ZSM G iG [Zim ow a Szkoła M echaniki G órotw oru i G eoinżynierii, n r 29] (red.
Flisiak D., Cała M .),W yd. K G B iG A G H, 2006.
Recenzent: Dr hab. inż Jan Jarem ski, prof. Pol. Rzeszow skiej
