Zgłębnikowanie żołądka

Anna Majda

Definicja:

Umożliwienie dojścia do światła żołądka i jelita cienkiego.Metody zgłębniko­ wania:

• przez nos lubusta;

• przez skórę(ga.strostomiay,

• jejunostomia.

Cel:

• diagnostyczny - pobranie soku żołądkowego;

• leczniczy - płukanie żołądka lub drenaż soku żołądkowego;

• dostarczenie pokarmów, płynów, lekówi żywienie przez zgłębnik.

Wskazania do wykonania:

• schorzenia przewodupokarmowego;

• zatrucia;

• zabiegi operacyjnena przewodzie pokarmowym;

• zaburzenia w karmieniudoustnym.

Zagrożenia:

•aspiracjatreści żołądkowej dodrógoddechowych;

• uszkodzenie żylaków przełyku;

• podrażnienie,krwawienie z błon śluzowych nosa, gardła, przełyku,żołądka;

•przedostanie się zgłębnika do dróg oddechowych, zatrzymanie akcji serca i krążenia;

•odruch wymiotny;

• dostanie się powietrza do żołądka.

Przygotowanie pacjenta:

• poinformowanie o celu i przebieguzabiegu;

• uzyskanie zgodynawykonanie zabiegu;

• oczyszczenie nosa;

250 STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

• zdjęcie okularów, szkieł kontaktowych,wyjęcieprotezy;

• wybór pozycji: u chorego przytomnego siedząca na krześle, siedząca lub półsiedzącaw łóżku z uniesionym wezgłowiem, u chorego z zaburzeniami świa­ domości w ułożeniu nabokuprawym lub jeżeli tomożliwechorego najpierwza- intubować;

• poinformowaniechorego, że:

a)w momencie, gdy zgłębnik przedostanie siędo gardła,po ok. 7,5cm powi­ nien przygiąć głowę do klatki piersiowej i spokojnie oddychaćoraz wykonywać ruchy połykania (przygięcie głowy do przodu ułatwiaprzejście zgłębnika do tyl­

negogardła,a nie dojamy ustnej); choremu w ciężkim stanieprzygiąćgłowę po­

winna osoba towarzyszącaprzy zabiegu;

b) wprowadzenie zgłębnika głębiej następuje w momencie ruchu połykania (ułatwia to przesuwanie wzdłuż przełyku w wyniku zamknięcia nagłośni oraz skurczu mięśni gardła i perystaltyki przełyku; przełykanie powoduje chwilowe wstrzymanie oddechu, a płytki oddech zmniejsza niebezpieczeństwo przedosta­ niasię zgłębnikado tchawicy);

c) w czasie wystąpienia odruchów wymiotnych zostanie przerwane wprowa­

dzanie zgłębnika i powinien wykonać kilka głębokich, spokojnych oddechów do chwili, gdyuczucie to minie;

d) odruchom wymiotnym można zapobiegać przez połykanie śliny i niegro- madzenie jej w jamie ustnej lubpicie wodymałymi łykami podczas przechodze­ niazgłębnika przez gardło, gdyteodruchy są największe;

e) powinien odchylić głowę do tyłu, otworzyć usta i wysunąćjęzyk przy za­

kładaniu zgłębnika przez usta;

f) przy wystąpieniu kaszlu, napotkaniu oporu podczas zakładania konieczne jest usunięcie zgłębnikai ponowne jego założenie.

Przygotowanie sprzętu:

• zgłębnik jałowy,jednorazowego użytku, o różnych rozmiarach, do wyboru (8, 10,25 Ch)w zależności od celuzabiegu,np.:

- zgłębnik typu Flocare zpolichlorkuwinylu (PCV), wymienianyco 7 dni;

- zgłębniktypu Flocare z poliuretanu (PUR),mogący pozostać w przewodzie pokarmowym6-8tygodni;

- zgłębnik Argyle do krótkotrwałego żywienia nosowo-żołądkowego, wyko­

nany z termoczułego winylu, z zamknięciem „Pigtail” zabezpieczającym kanał zgłębnikaprzed zanieczyszczeniem orazuniemożliwiającym refluks soków żo­ łądkowych;

-zgłębnik Indwell nosowo-żołądkowy przeznaczony do długotrwałego ży­ wienia, wykonany zmiękkiegopoliuretanu, ze specjalną nakładkądozamykania w przerwach w podawaniupokarmu;

- zgłębnik Salem żołądkowo-dwunastniczy, przeznaczony do długotrwałego odżywianiai podawania leków, ale również do leczenia dekompresyjnego górne­ go odcinka układu pokarmowego, terapii krwawień żołądkowo-jelitowych, po­ miaru ciśnienia wcelu diagnostyki i kontroli aktywności motorycznej w układzie

trawiennym, pobierania treści z żołądk^do analizy laboratoryjnej; wykonany z silikonu, poliuretanu;

• lidokaina 2% żel lub spray (środek znieczulający błonę śluzową nosogar- dzieli i ułatwiający wprowadzenie zgłębnika);

• stetoskop do sprawdzenia położenia zgłębnika;

• serwetadoosłonięcia pacjenta;

• płatki ligniny;

• strzykawka 50 ml do zaaspirowaniatreści żołądkowej;

•rękawiczkijednorazowego użytku;

• miska nerkowata;

•przylepiec, nożyczki;

• płaty ligniny;

• pean do zaciśnięcia zgłębnika;

• urządzenie ssące.

Przebieg wykonania:

• ocena stanu chorego;

• umycierąk;

• założenierękawiczek jednorazowego użytku;

• wybór drogi założenia zgłębnika, uwzględniający preferencje chorego (przez nos - mniejsze odruchy wymiotne lub przez usta - skrzywienieprzegrody nosowej,brak podniebieniatwardego, dużyrozmiarzgłębnika);

• wybór rozmiaru zgłębnika;

• ułożenie chorego w wygodnej i bezpiecznej pozycji;

•osłonięcieubrania;

• określeniedługości wprowadzeniazgłębnika (tj. odległość od nasady nosa do wyrostkamieczykowatego lub od wyrostka mieczykowatego do płatka uszne­

go przez czubek nosa, w przybliżeniu 45-55 cm)i zaznaczeniemiejsca na zgłęb­

niku;

• przy zakładaniu zgłębnika poliuretanowego kontrola umocowania mandry- nunakońcówce zgłębnika;

• nasmarowanie końca zgłębnika2%lidokainąw żelu lubwodą;

• uchwyceniezgłębnika w odległości ok.7,5cm od końca,ustawienie w noz­

drzach przednich, a następnie przesuwanie do przodu iw dół;

• gdy zgłębnik znajdzie się w gardle (ok. 7,5 cm), poproszenie chorego o przygięcie głowy do klatki piersiowej i spokojny oddech lub gdy końcówka zgłębnikaoprzesię o podniebieniemiękkie, zachęcenie chorego dowypicia wody przezsłomkę małymiłykami;

• wprowadzenie zgłębnikana zaznaczoną głębokośćzgodnie zruchami poły­

kania;

• w przypadkuzgłębnika poliuretanowego usunięcie mandrynu;

• przy silnych odruchach kaszlowychlub sinicyusunięciezgłębnika;

• sprawdzenie położeniazgłębnika jednym ze sposobów:

- aspiracja treściżołądkowej;

252 STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

- wstrzyknięcie przez zgłębnik 5 ml powietrza i osłuchiwanieodgłosów po­ wietrzawchodzącego do żołądkaza pomocą stetoskopu ustawionego w okolicy nadbrzusza;

-wstrzyknięcieprzez zgłębnik 1-2 ml 0,9% NaCl i obserwowanie, czy nie nastąpi gwałtownynapad kaszlu;

-umieszczenie zewnętrznego końcazgłębnikaw wodzie i obserwowanie, czy wydostają się pęcherzykipowietrza podczas wydechuchorego;

- badanie rentgenowskie;

• przy braku wydzieliny żołądkowej ułożenie chorego na lewym boku (koniec zgłębnika przesuwasięw stronę krzywizny większej żołądka, na której zbiera się wydzielina żołądkowa)lubpoleceniedalszegopołknięcia zgłębnika;

• umocowanie zgłębnika przylepcem, zwracając uwagę, aby nie uciskał tka­ nek ani nie zaburzał pola widzenia;

• w zależnościod celu założenia zgłębnika: karmienie, odbarczenie, płukanie, następnie:

a) pozostawienie z zabezpieczoną specjalną nakładką;

b) usunięcie zgłębnika: zdjęcie przylepca, polecenie choremu zrobieniadłu­

giego, spokojnego wydechu i w trakcie jego trwaniaszybkim jednostajnym ru­

chem usunięcie zamkniętego peanem zgłębnika z użyciem płata ligniny, wypłu­

kanie jamyustnej wodą;

• umycie rąk;

• udokumentowaniezabiegu.

Uwaga!

Wprowadzenie zgłębnika przez usta przebiega podobnie, jak przez nos:

• włożenie zgłębnika przez otwarte usta i ułożeniego wzdłuż linii środkowej języka,dochodząc dopodstawy języka;

• polecenie choremuwykonywania ruchów połykania;

• polecenie otwarcia jamy ustnej przy dużych odruchach wymiotnych (zwi­ nięcie zgłębnika na tylnej powierzchni gardła), usunięcie zgłębnika i ponowne założenie;

• przemieszczenie zgłębnikana lewą stronę jamyustnej po wprowadzeniu na głębokośćok. 15cm, między zęby apoliczek, celem zmniejszenia odruchów wy­ miotnych;

• wsuwanie zgłębnika głębiej przy każdym ruchu połykania do wyznaczonego miejsca;

• sprawdzenie ustawieniazgłębnika jw.;

• umocowaniezgłębnikadobrody.

BIBLIOGRAFIA

1. Dison N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. PZWL, Warszawa 1998.

2. Huber A., Karasek-Kreutzinger B., Jobin-Howald U.: Kompendium pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1995.

3. Kirschnick O.: Pielęgniarstwo. Urban & Partner, Wrocław 1997.

4. Tatoń J. (red.): Technika zabiegów internistycznych. PZWL, Warszawa 1994.