FUNDUSZ SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI. Sesja Nadzwyczajna Sejmiku Województwa Śląskiego Katowice,

FUNDUSZ

SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI

Sesja Nadzwyczajna Sejmiku Województwa Śląskiego

Katowice, 11.03.2021

EUROPEJSKIE, KRAJOWE I

REGIONALNE UWARUNKOWANIA OPRACOWANIA TERYTORIALNYCH PLANÓW SPRAWIEDLIWEJ

TRANSFORMACJI

Transformacja gospodarki unijnej dla zrównoważonej

przyszłości EUROPEJSKI ZIELONY ŁAD

Komunikat Komisji Europejskiej

„Europejski Zielony Ład”

Publikacja założeń Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji, w tym wniosku KE

w sprawie utworzenia FST 11 grudnia 2019

14 stycznia 2020

Wspieranie transformacji Niepozostawienie nikogo

samemu sobie

Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji, w tym Fundusz

na rzecz Sprawiedliwej

Transformacji

FUNDUSZ SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI (FST)

Dywersyfikacja

i modernizacja gospodarek lokalnych

Mitygacja negatywnego wpływu transformacji energetycznej

na zatrudnienie

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji ma być:

 częścią Wieloletnich Ram Finansowych 2021-2027 (obecna propozycja:

także częścią Europejskiego Instrumentu Odbudowy Gospodarczej)

 skierowany na ograniczenie skutków społeczno-gospodarczych transformacji, a nie na transformację energetyczną

 wdrażany w formule zarządzania dzielonego

 formalnie powiązany z polityką spójności, de facto odrębny instrument Cel: Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenia

społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków

transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu

BUDŻET I OBSZAR INTERWENCJI FST

3,84 mld €

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej chce objąć wsparciem także 3 kolejne województwa:

 Lubelskie,

 Łódzkie,

 Małopolskie.

Funduszem zostaną objęte 3 województwa:

 Śląskie

 Dolnośląskie

 Wielkopolskie

6

OBSZAR INTERWENCJI WSKAZANY

PRZEZ KOMISJĘ EUROPEJSKĄ DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Podregiony (7):

 Katowicki

 Sosnowiecki

 Tyski

 Bytomski

 Gliwicki

 Rybnicki

 Bielski

Mapa 1. Lokalizacja miejsc zamieszkania pracujących w ramach Działu 05 - Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego PKD (RCAS 2017)

7

ZAKRES WSPARCIA FST (1/3)

Inwestycje produkcyjne w MŚP, w tym

przedsiębiorstwa typu start-up, prowadzące do dywersyfikacji gospodarczej i restrukturyzacji ekonomicznej

Inwestycje w tworzenie nowych przedsiębiorstw, w tym poprzez

inkubatory przedsiębiorczości i usługi konsultingowe

Inwestycje w działania badawcze i innowacyjne

oraz wspieranie transferu zaawansowanych

technologii

ZAKRES WSPARCIA FST (2/3)

Inwestycje we wdrażanie technologii i infrastruktur zapewniających przystępną cenowo czystą energię, w redukcję emisji gazów cieplarnianych, efektywność energetyczną i energię ze źródeł odnawialnych

Inwestycje w zrównoważoną mobilność lokalną, w tym dekarbonizację lokalnego sektora transportu

Inwestycje w cyfryzację i łączność cyfrową

Inwestycje w regenerację, dekontaminację i

renaturalizację terenów oraz projekty zmieniające ich przeznaczenie

Inwestycje we wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym w tym poprzez zapobieganie

powstawaniu odpadów i ograniczanie ich ilości,

efektywne gospodarowanie zasobami, ponowne

wykorzystywanie, naprawy oraz recykling

9

ZAKRES WSPARCIA FST (3/3)

Podnoszenie i zmiana kwalifikacji pracowników i osób poszukujących pracy (wprowadzone w toku negocjacji: osób poszukujących pracy)

Pomoc w poszukiwaniu pracy dla osób poszukujących pracy

Aktywne włączanie osób poszukujących pracy

TERYTORIALNY PLAN SPRAWIEDLIWEJ TRANSFORMACJI (TPST)

OPRACOWANIE

KOORDYNACJA

TPST opracowują władze regionalne we współpracy z partnerami (JST, partnerzy społeczni i gospodarczy, organizacje pozarządowej itp.)

Ministerstwo Finansów, Funduszy i Polityki

Regionalnej (przyszła instytucja zarządzająca nowym programem dla FST) koordynuje prace i akceptuje TPST

UDZIAŁ

WSPARCIE

Udział innych ministerstw: Ministerstwo Klimatu Ministerstwo Aktywów Państwowych,

Ministerstwo Rozwoju

Wsparcie doradcze, eksperckie: wsparcie

organizacyjne, metodologiczne, przygotowanie danych i analiz, animacja, raporty itp.

STRATEGIA ROZWOJU

WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

„ŚLĄSKIE 2030” ZIELONE ŚLĄSKIE

WIZJA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Województwo śląskie będzie nowoczesnym regionem europejskim o

konkurencyjnej gospodarce, będącej efektem

odpowiedzialnej transformacji,

zapewniającym możliwości rozwoju swoim

mieszkańcom i oferującym wysoką jakość życia w

czystym środowisku.

ZIELONE ŚLĄSKIE

CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE

CEL STRATEGICZNY A:

Województwo śląskie regionem odpowiedzialnej transformacji gospodarczej

•Cel operacyjny: A.1.

Konkurencyjna gospodarka

•Cel operacyjny: A.2.

Innowacyjna gospodarka

•Cel operacyjny: A.3.

Silna lokalna przedsiębiorczość

CEL STRATEGICZNY B:

Województwo śląskie regionem przyjaznym dla

mieszkańca

•Cel operacyjny: B.1.

Wysoka jakość usług społecznych, w tym zdrowotnych

• Cel operacyjny: B.2.

Aktywny mieszkaniec

•Cel operacyjny: B.3.

Atrakcyjny i efektywny system edukacji i nauki

CEL STRATEGICZNY C:

Województwo śląskie regionem wysokiej jakości

środowiska i przestrzeni

•Cel operacyjny: C.1. Wysoka jakość środowiska

•Cel operacyjny: C.2.

Efektywna infrastruktura

•Cel operacyjny: C.3.

Atrakcyjne warunki

zamieszkania, kompleksowa rewitalizacja, zapobieganie i dostosowanie do zmian klimatu

CEL STRATEGICZNY D:

Województwo śląskie regionem sprawnie

zarządzanym

•Cel operacyjny: D.1.

Zrównoważony rozwój terytorialny

•Cel operacyjny D.2. Aktywna współpraca z otoczeniem i kreowanie silnej marki regionu

•Cel operacyjny D.3.

Nowoczesna administracja publiczna

REGIONALNE OBSZARY STRATEGICZNEJ INTERWENCJI – UJĘCIE FUNKCJONALNE

Dla celów delimitacji Metropolii Górnośląskiej i aglomeracji przyjęto wskaźniki:

 zabudowy zwartej i gęstej,

 minimalnych wyjazdów do pracy,

 terenów roślinności trawiastej i upraw rolnych.

Lokalne ośrodki rozwoju

zostały wyznaczone na podstawie:

 dojazdów do szkół ponadgimnazjalnych,

 powiązań gospodarczo-przestrzennych w województwie śląskim.

Układ hierarchiczny ośrodków:

 Metropolia Górnośląska, GZM

 Aglomeracje

 Lokalne Ośrodki Rozwoju

Typy obszarów:

 subregiony

 obszary miejskie

 obszary wiejskie

REGIONALNE OBSZARY STRATEGICZNEJ INTERWENCJI – UJĘCIE TEMATYCZNE

KONKURENCYJNE

OŚRODKI WZROSTU

OBSZARY CENNE PRZYRODNICZO

PROBLEMOWE

GMINY W TRANSFORMACJI GÓRNICZEJ

GMINY TRACĄCE FUNKCJE SPOŁECZNO-GOSPODARCZE GMINY Z PROBLEMAMI

ŚRODOWISKOWYMI W ZAKRESIE

JAKOŚCI POWIETRZA

ZAŁOŻENIA PROGRAMOWANIA

FUNDUSZU SPRAWIEDLIWEJ

TRANSFORMACJI

 Badania i rozwój – kompleksowe inwestycje w firmy i sektor B+R (infrastruktura, badania, szkolenia) w szczególności zorientowanych na potrzeby cyfrowej zielonej gospodarki.

 Przedsiębiorczość i konkurencyjność - inwestycje w MŚP w celu

dywersyfikacji produkcji i usług świadczonych na rzecz sektora węglowego i okołowęglowego, inwestycje w MŚP w celu poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw i generowania miejsc pracy, rozwój działalności start- up’ów na terenach pokopalnianych, rozwój infrastruktury służącej przedsiębiorczości.

 Cyfryzacja - cyfryzacja i automatyzacja procesów produkcyjnych i usługowych przedsiębiorstw.

 Gospodarka o obiegu zamkniętym - zmniejszenie zasobo-

i materiałochłonności procesów produkcyjnych i logistycznych w celu przejścia z modelu liniowego na cyrkularny; transformacja przedsiębiorstw w celu zwiększenia reużycia produktów, recyklingu (głównie upcyklingu) materiałów i efektywnego gospodarowania zasobami.

1

 Efektywność energetyczna i OZE - budowa instalacji OZE na terenach pogórniczych, poprzemysłowych; budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii z OZE; głęboka modernizacja energetyczna budynków wraz z wymianą źródeł ciepła i zastosowaniem OZE; wsparcie energetyki rozproszonej; energetyczne wykorzystanie odpadów.

 Zrównoważona mobilność - zakup taboru zeroemisyjnego wraz z niezbędną infrastrukturą.

 Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych i rewitalizacja - rekultywacja, regeneracja, renaturyzacja terenów i zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele gospodarcze, środowiskowe, kulturalne, turystyczne, edukacyjne,

mieszkaniowe; rewitalizacja przestrzeni miejskich.

 Kompleksowe rozwiązywanie problemów środowiskowych na

terenach pogórniczych - transformacja gospodarki komunalnej w celu zwiększenia reużycia produktów, recyklingu materiałów i efektywnego gospodarowania zasobami; ochrona i budowa ujęć wodnych (woda

pitna); retencja i mikroretencja; inwestycje z zakresu uzdatnia i zagospodarowania wód kopalnianych.

2

Kwalifikacje

Wsparcie dla pracowników zatrudnionych w górnictwie i przedsiębiorstwach powiązanych z górnictwem poprzez podnoszenie kwalifikacji, szkolenia zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy, w szczególności w zakresie zielonej cyfrowej gospodarki.

Poszerzanie kompetencji cyfrowych, rozwój osobisty w celu

zaspokajania potrzeb edukacyjnych i zawodowych wszystkich grup wiekowych, zdobywanie nowych umiejętności i zapobieganie

wykluczeniu cyfrowemu.

Szkolenia lub doradztwo dla przedsiębiorców działających w branży górnictwa i branżach powiązanych z górnictwem i ich pracowników wspomagające przeprowadzenia procesu sprawiedliwej transformacji.

Wsparcie w zakresie kierunków studiów, w tym tworzenie nowych, zgodnych z zapotrzebowaniem procesów transformacji gospodarczej regionu, w szczególności w zakresie umiejętności i kompetencji

zorientowanych na potrzeby cyfrowej zielonej gospodarki.

Budowa i rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej.

3

Wsparcie w poszukiwaniu zatrudnienia

Kompleksowe wsparcie dla pracowników zatrudnionych w górnictwie i przedsiębiorstwach powiązanych z górnictwem planujących powiązanie swojej kariery zawodowej z cyfrowymi zielonymi gałęziami gospodarki (doradztwo zawodowe, pomoc prawna i psychologiczna; bezzwrotne dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej).

Kompleksowe wsparcie w zakresie poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy, organizacji szkoleń zawodowych.

4

Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

Opracowywanie i wdrażanie programów zdrowotnych, diagnostyki i profilaktyki zdrowotnej, usług zdrowotnych dla pracowników

zatrudnionych w górnictwie i przedsiębiorstwach powiązanych z górnictwem dot. rehabilitacji leczniczej, ułatwiających powroty do pracy

i utrzymanie zatrudnienia, we współpracy z pracodawcami.

Programy integracji społecznej dla pracowników zatrudnionych w górnictwie i przedsiębiorstwach powiązanych z górnictwem oraz

członków ich rodzin i członków społeczności lokalnych.

5

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

Departament Rozwoju Regionalnego

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego

22

Strona internetowa: transformacja.slaskie.pl e-mail: transformacja@slaskie.pl