Jacek Królewski, Ewa Weigt
Konserwacja jedwabnych szpalerów
z pałacu w Pawłowicach
Ochrona Zabytków 41/1 (160), 46
JACEK KRÓLEWSKI EWA WEIGT
KONSERWACJA JEDWABNYCH SZPALERÓW Z PAŁACU W PAWŁOWICACH
W kwietniu 1984 r. na zle ce n ie w ojew ó dzkiego konser w atora zabytków w Lesznie rozpoczęto w pracow ni ko nserw atorskiej C e n tra ln e g o M uzeum W łó kiennictw a w Łodzi ko n serw a cję jed w abnych, haftow anych o b ić ściennych z tzw. S a lo n iku Je d w a b n e go z p a łacu M iel- żyńskich w Paw ło w icach . Zbud ow any w stylu klasycy- stycznym w ed łu g projektu K a ro la G o th a rd a L a n g h a n sa w latach 1732—1808 p a ła c był jednym z pierwszych rozw igzań architekton icznych w tym stylu w Polsce. W nętrza p a ła c u projektow ał Ja n C hrystian Kam setzer. M ielżyńscy nab yli tę p o sia d ło ść w końcu X V III w. i z a rządzali n ią do 1936 r. O d tego czasu p a ła c w raz z z a bu do w aniam i dw orskim i przejęło państwo. O b e c n ie p a ła c jest sie d z ib ą Instytutu Ro lniczego .
Sa lo n ik Je d w a b n y zn a jd u je się w c ią g u reprezentacyj nych p o m ieszczeń na pierwszym piętrze. Je d yn ie to p o m ieszczenie ma deko ro w ane ściany. Początkow o ś c ia ny sa lo n iku pokryte były tap etą. W późniejszym o kre sie d e ko ra cja ścia n zo stała zm ieniona. S k ła d a się ona z 24 po łączonych ze so b ą brytów oraz 3 supraport nad oknam i i 1 su prapo rty nad drzw iam i. N a a tła sie w ko lorze kości słon iow ej na po szczegó ln ych brytach w y
stępu ją haftow ane ornam enty groteskow e w ko lo rach beżow o-zielonkaw ych, w które w kom ponow ane są s c e ny fig u ra ln e . N a podstaw ie a n a lizy ornam entów uw aża się, że haftow ane szp ale ry pow stały we F ra n cji w pierw szej połow ie X IX w.
Po dem ontażu tkanin przew ieziono je do Pracow ni Ko nserw acji Tkan in C e n tra ln e g o M uzeum W łó k ie n n ic twa w Łodzi, g d zie p o d d an o je gruntownym praco m konserw atorskim . Przeprow adzono ju ż w iele b a d ań chem icznych, próby na d zia ła n ie wody, trw ałość wy- barw ień oraz w yprano po szczegó lne bryty w kąp ie li w odnej w tem peraturze nie p rze k ra cza ją ce j 23°C, przy użyciu niskoprocentow ego roztworu detergentu. W 1987 r. trwały prace przy du blo w aniu osłabionych o b ić ściennych sia tką za b e z p ie cz a ją c ą . Po całkowitym z a kończeniu p rac konserw atorskich autorzy przed staw ią je w o b sze rn ie jsze j p u b lika cji.
Jacek Królew ski Centralne Muzeum W łókiennictw a w Łodzi Ewa W eigt Centralne Muzeum W łókiennictw a
w Łodzi
1. Salonik jedw abny w pałacu w Pawłowicach 1. Silk salon in the palace at Pawłowice
2. Bryt jedwabny w trakcie prania
2. A silk gore during washing
THE CONSERVATION OF SILK TAPESTRIES OF THE PALACE AT PAWŁOWICE
From 1984 tapestries from the palace of the Mielzynskis at Pawłowice have been undergoing conservation in the Cen tral Textile Museum in Łódź. They were most probably made in France in the 1st half of the 19th century. These hangings are 24 gores of the material sewn together and 4 over-door hangings.
They are made from silk satin with embroided grotesque and figurai scenes.
After making a series of chemical studies, the textiles were cleaned on special frames in short water baths containing some detergent, at 23°C because of instability of colou ring.
At present work is being done on doubling the tapestries on a new base by means of a traditional protecting net. Once it has been completed, all the work will be presented in more detail.
