"Kształtowanie wartości dydaktycznych i wychowawczych w procesie edukacji matematycznej z wykorzystaniem technik multimedialnych", Joanna Kandzia, Kraków 2011 : [recenzja]

Eunika Baron-Polańczyk

"Kształtowanie wartości

dydaktycznych i wychowawczych w

procesie edukacji matematycznej z

wykorzystaniem technik

multimedialnych", Joanna Kandzia,

Kraków 2011 : [recenzja]

Problemy Profesjologii nr 1, 175-178

Problemy Profesjologii 1/2012

E u n ik a B a ro n -P o la ń c z y k

R EC EN ZJA KSIĄŻKI J o a n n a K an d z ia

Kształtowanie wartości dydaktycznych i wychowawczych

w procesie edukacji matematycznej z wykorzystaniem technik

multimedialnych

O ficyna W ydaw nicza „Im puls” , K raków 2011, ss. 174.

W 2011 roku nakładem O ficyny W ydaw niczej „Im puls” została w ydana książka pt. „K ształ­ tow anie w artości dydaktycznych i w ychow aw czych w procesie edukacji m atem atycznej z w ykorzystaniem technik m ultim edialnych” autorstw a Joanny Kandzi. R ozw ażana w opra­ cow aniu problem atyka dotyczy w ażkich i perspektyw icznych kw estii obejm ujących m ożliw o­ ści i w ykorzystyw anie now oczesnej technologii inform acyjno-kom unikacyjnej w edukacji, w edukacji m atem atycznej. Podjęcie przez A utorkę rozw ażań na tem at zależności pom iędzy w prow adzeniem Internetu do nauczania a w artościam i dydaktyczno-w ychow aw czym i, czy kształtow aniem postaw tw órczych należy przyjąć z dużym zadow oleniem . D ydaktyczna i w ychow aw cza przydatność kom puterów w e w spółczesnej szkole je st istotnym problem em . N ieustanny rozwój technologii, zm iana w ym agań cyw ilizacyjnych, ew olucja w ym agań doty­ czących kw alifikacji zaw odow ych i naukow ych, to świat, w którym żyjem y. N ow oczesna edukacja w ykorzystująca najnow sze technologie pow inna kształcić ludzi krytycznych, tw ó r­ czych, poszukujących now ych rozw iązań, przygotow anych do skutecznego działania w real­ nych sytuacjach. K om puter i Internet w coraz w iększym stopniu d eterm inują proces naucza- nia-uczenia się. N ow e technologie edukacyjne, to styl w spółczesnego m yślenia i funkcjono­ w ania naukow o-praktycznego.

„K ształtow anie w artości dydaktycznych i w ychow aw czych w procesie edukacji m atem a­ tycznej z w ykorzystaniem technik m ultim edialnych” to m onografia licząca 174 strony tekstu, składająca się z kilku logicznie pow iązanych ze so b ą części w postaci: w stępu, siedm iu tem a- tyczno-przedm iotow ych rozdziałów , zakończenia, bibliografii, aneksów oraz spisu tabel, schem atów i w ykresów . M ożna stw ierdzić, że w szystkie człony struktury treściow ej odzna­

176 EUNIKA BARON-POLAŃCZYK

czają się d obrą logiką, w łaściw ą czytelnością. U żyte słow nictw o spełnia w ym ogi form alne dla prac naukow o-badaw czych.

We w stępie, uzasadniając jedno cześn ie w ybór tem atu, Joanna K andzia zw róciła uw agę na tem po zm ian dokonujących się pod w pływ em rozw oju technologii w dziedzinie zbierania, przetw arzania i dystrybuow ania inform acji. S kupiła się rów nież na sym bolu ery inform acyj­ nej, najistotniejszym źródle inform acji - Internecie, który stw arza sw oim użytkow nikom ogrom ne m ożliw ości w łasnego rozw oju, odgryw ając znaczącą rolę w edukacji, zm ieniając oblicze w spółczesnej szkoły.

Pierw szy z rozdziałów to kom petentna analiza funkcji Internetu w procesie dydaktycz­ nym oraz je g o szerokich m ożliw ości edukacyjnych. A utorka podejm uje rów nież tem at zagro­ żeń z nim zw iązanych (szukając odpow iedzi na pytanie: Internet - dobrodziejstw o czy zagro­ żenie?), przedstaw ia cechy konstytutyw ne edukacji m edialnej oraz prezentuje m iejsce eduka­ cji m atem atycznej m łodzieży z w ykorzystaniem Internetu.

W rozdziale drugim , w oparciu o konstruktyw istyczny m odel m yślenia, A utorka zapre­ zentow ała now e podejście do procesu kształcenia z w ykorzystaniem technologii inform acyj­ nej, w ram ach dynam icznie rozw ijającej się transdyscyplinarnej dziedziny nauki, ja k ą je s t kognityw istyka. P oza p ró b ą w yjaśnienia term inu konstruktyw izm , om aw ia m iędzy innym i korelację m iędzy konstruktyw izm em w pedagogice a nowym i technologiam i inform acyjnym i, funkcje m ózgu, koncepcje pedagogiczne w spom agane technologiam i inform acyjnym i oraz m iejsce kognityw istyki w badaniach pedagogicznych.

K olejny rozdział to teoretyczne studium z zakresu psychologii tw órczości i psychody- daktyki dotyczące kształtow ania postaw tw órczych m łodzieży z uw zględnieniem specyfiki tw órczości w m atem atyce. W części tej znajdujem y tem aty dotyczące ew olucji pojęcia tw ó r­ czości, je j psychologicznego i pedagogicznego podłoża, ja k rów nież opis cech w spółczesnego człow ieka - postaw ę tw órczą, aktyw ność tw órczą.

W rozdziale czw artym A utorka om aw ia środow iskow e w yznaczniki tw órczości, ujm ując j e poprzez środow isko dom ow e, lokalne i szkolne. K ażde z nich m a znaczący udział w kształ­

tow aniu postaw tw órczych, pom im o tego, że procesy tw órcze charakteryzują się d u żą auto­ no m ią i zdolnością do sam oregulacji.

W rozdziałach piątym i szóstym om ów ione zostały kolejno: m etodologia badań w łasnych oraz analiza w yników badań środow iskow ych K w estionariuszem Z achow ań T w órczych Κ ΑΝΗ , ankietą i arkuszem obserw acji lekcji. Procedura m etodologiczna została skonstru­ ow ana starannie i praw idłow o w ykorzystana w przeprow adzonych badaniach em pirycznych. Scharakteryzow ano założenia teoretyczne badań, ich cele, przedm iot oraz zakres. C zęść anali- tyczno-interpretacyjna (rozdział szósty) stanow i precyzyjną interpretację w yników badań,

w aspekcie ilościow ym i jakościow ym . W yniki, udokum entow ane tabelam i i diagram am i, słu ż ą w eryfikacji postaw ionych hipotez. Relacje przyczynow o-skutkow e pow iązane z pyta­ niam i badaw czym i A utorka w yjaśnia w sposób kom petentny i w yw ażony. G odne p odkreśle­ nia s ą przeprow adzone o b liczenia z w ykorzystaniem m etod statystycznych, które pozw oliły określić zw iązek korelacyjny m iędzy w prow adzeniem Internetu do procesu nauczania a po­ staw ą tw ó rcz ą m łodzieży, ich ak ty w n o ścią poznaw czą. W ykorzystując sam odzielnie skon­ struow ane narzędzia badaw cze A utorka w skazała na zm ianę roli nauczyciela oraz zm ianę funkcji i kształtu podręcznika w now oczesnym system ie kształcenia. P odkreśliła także w arto­ ści dydaktyczne i w ychow aw cze, które m ożna kształtow ać w ykorzystując narzędzia m ultim e­ dialne na lekcji, w tym przypadku na lekcji m atem atyki.

O pracow anie zam yka (rozdział siódm y) krytyczna analiza w yników , podsum ow anie, bi­ bliografia oraz aneksy. O statni rozdział om aw ianej książki pośw ięcony je s t uogólnieniom i w nioskom teoretyczno-em pirycznych badań nad kształtow aniem postaw tw órczych z w y k o ­ rzystaniem now ych technologii inform acyjno-kom unikacyjnych. A utorka zaw arła w nim re­ fleksje końcow e dotyczące uw arunkow ań w prow adzenia do szkół, now ej m etody nauczania m atem atyki (w spom aganie zasobam i internetow ym i). W sposób syntetyczny przedstaw ia naj­ istotniejsze w nioski. A neksy, prócz ankiet dla uczniów i arkusza obserw acji lekcji, za w ierają przykładow e konspekty lekcji z w ykorzystaniem Internetu, karty pracy, testy w iedzy oraz kartę ew aluacyjną dla ucznia.

Z asadnicze zagadnienia niniejszego opracow ania koncentrują się w okół badań nad zw iązkiem m iędzy zastosow aniem now ego środka dydaktycznego, jakim je s t Internet w n a­ uczaniu m atem atyki, a je g o oddziaływ aniem na kształtow anie postaw tw órczych m łodzieży. To analiza zm iany roli nauczyciela w przyszłym m odelu szkoły. A utorka w ykazuje rów nież, ja k zm ienia się w now oczesnym system ie kształcenia funkcja i kształt podręcznika szkolnego traktow anego dotychczas w yłącznie ja k o „książka” , w której znajduje się w ypreparow ana i sztucznie przygotow ana w iedza. W now ej roli podręcznik stanie się także zbiorem inform a­ cji o tym, gdzie s ą dostępne poszukiw ane treści. D zięki temu aktualna inform acja będzie ła ­ tw iej dostępna d la zdobyw ających wiedzę.

B ogata bibliografia (zajm ująca 13 stron), w tym zestaw ione liczne pozycje w łasnych p u ­ blikacji, niew ątpliw ie m oże stanow ić w łaściw y m ateriał dla zainteresow anych om aw ian ą pro­ blem atyką. D latego też A utorka pisze, że m onografia traktująca o zastosow aniu technik m ul­ tim edialnych w edukacji m atem atycznej, kształtow aniu postaw tw órczych, w artości dydak­ tycznych i w ychow aw czych na lekcjach m atem atyki adresow ana je s t do słuchaczy kierunków pedagogicznych szkół w yższych oraz nauczycieli praktyków . D la tych w szystkich, których

178 EUNIKA BARON-POLAŃCZYK

interesują aspekty procesu projektow ania i praktycznego stosow ania m ultim ediów w eduka­ cji.

Problem atykę o p racow ania uznać należy ja k o interesującą oraz znaczącą poznaw czo i praktycznie. W artości naukow e i dydaktyczne są niezaprzeczalne, zw łaszcza z punktu w i­ dzenia zastosow ania Internetu, technologii inform acyjno-kom unikacyjnych w procesie na­ uczania m atem atyki (w spom agania procesu dydaktyczno-w ychow aw czego). M onografia za­ w iera bardzo w ażne i trafne w nioski. Pow inny one znaleźć im plikacje w praktyce pedago­ gicznej uw zględniającej w ykorzystanie edukacyjnych stron W W W w obliczu tak dynam icz­ nie zm ieniających się w ym agań staw ianych w spółczesnej szkole, nauczycielom , podręczni­ kom , m ateriałom dydaktycznym , a co za tym idzie, i uczniom .

K siążka m oże stanow ić próbę odpow iedzi na pytania: ja k now e technologie inform acyj­ ne w pły w ają na postaw y tw órcze m łodzieży w dobie tak gw ałtow nych przem ian cyw ilizacyj­ nych? Czy w yzw alają w ielo stro n n ą aktyw ność p oznaw czą m łodzieży? Jakie now e w artości dydaktyczne m ożna osiągnąć stosując tę now atorską m etodę w nauczaniu m atem atyki? Jest ona nie tylko źródłem w iedzy, ale i inspiracji do refleksji nad postulatam i staw ianym i eduka­ cji przyszłości, potrzebam i edukacyjnym i uczniów oraz w ym aganiam i staw ianym i nauczycie­ lom w zakresie kom petencji inform acyjno-kom unikacyjnych.

P oddana ocenie m onografia - Joanny K andzi, pt. „K ształtow anie w artości dydaktycz­ nych i w ychow aw czych w procesie edukacji m atem atycznej z w ykorzystaniem technik m ul­ tim edialnych” - prezentuje się ja k o opracow anie na bardzo dobrym poziom ie pod w zględem m erytorycznym i form alnym . W nosi ona istotne w artości poznaw cze i edukacyjne nie tylko dla nauk społecznych, lecz rów nież do edukacji m edialnej, inform atycznej i m atem atycznej. Jest to now e podejście do w yzw ań i szans m ediów cyfrow ych i technologii inform acyjno- kom unikacyjnych. Ich przydatność, ja k o narzędzia interaktyw nego i w spom agającego n a­ uczanie m atem atyki, nie m oże być kw estionow ana.