Elżbieta PIETRZYK-SOKULSKA*
Recykling jako potencjalne źródło pozyskiwania surowców mineralnych z wybranych grup odpadów
Streszczenie: Oszczędne gospodarowanie zasobami jest jednym z rozwiązań problemów środowiskowych, a także wy- zwań gospodarczych Europy. Wymaga to jednak rezygnacji z gospodarki linearnej bazującej na modelu „produk- cja – zużycie – wyrzucenie” i zastąpieniu jej gospodarką o obiegu zamkniętym, w którym odpady są bazą różnych surowców, w tym mineralnych. Oszczędne wykorzystywanie surowców może przynieść znaczne oszczędności i przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych emisji, (w tym również do wód i gleb).
W związku z tym w gospodarce materiałowej coraz większe znaczenie mają surowce i materiały pochodzące z odzysku (tzw. wtórne), np. metale, kauczuk, drewno, papier, szkło itp. Tendencje obserwowane w krajach uprzemysłowionych wskazują, że odzysk niektórych surowców z odpadów jest na poziomie 40–50%. Ma to zwią- zek z coraz lepszym systemem sortowania odpadów i konsekwentną polityką preferującą ich wykorzystywanie.
W Polsce również coraz większe znaczenie przywiązuje się do wykorzystania surowców wtórnych, zarówno z procesów produkcyjnych, jak też ze skupu. Wymuszają to z jednej strony obowiązujące i zaostrzane przepisy ochrony środowiska, a z drugiej względy ekonomiczne. Dotyczy to m.in. złomu i odpadów stalowych, metali nieżelaznych (miedzi, aluminium, ołowiu, cynku i cyny) oraz odpadów elektrycznych i elektronicznych (ZSEE), baterii i akumulatorów, a także wycofanych pojazdów samochodowych. Często odzysk surowców wtórnych z odpadów jest mniej energochłonny niż ze źródeł pierwotnych, a tym samym prośrodowiskowy (mniejsza emisja zanieczyszczeń) i efektywny ekonomicznie.
W artykule skupiono się na recyklingu ZSEE, baterii i akumulatorów oraz wycofanych z eksploatacji pojazdów, jako potencjalnym źródle wtórnych surowców mineralnych ważnych dla rozwoju innowacyjnych sektorów polskiej gospodarki.
Słowa kluczowe: recykling, wybrane odpady, surowce mineralne, odzysk surowców