OPINIA PRAWNA NA TEMAT BENEFICJENTA RZECZYWISTEGOWPRZYPADKUSPÓŁKIKAPITAŁOWEJ,KTÓREJJEDYNYM(100%)UDZIAŁOWCEM CZYAKCJONARIUSZEMJESTZAKONBĄDŹJEGOJEDNOSTKAORGANIZACYJNA(PROWINCJAZAKONNA,OPACTWO,KLASZTORNIEZALEŻNY,DOMZAKONNY)

(1)

STUDIA Z PRAWA WYZNANIOWEGO Tom 23 – 2020

DOI: https://doi.org/10.31743/spw.5730

DARIUSZ WALENCIK^*

OPINIA PRAWNA NA TEMAT BENEFICJENTA

RZECZYWISTEGOWPRZYPADKUSPÓŁKIKAPITAŁOWEJ,

KTÓREJJEDYNYM(100%)UDZIAŁOWCEM

CZYAKCJONARIUSZEMJESTZAKONBĄDŹJEGO

JEDNOSTKAORGANIZACYJNA(PROWINCJAZAKONNA,

OPACTWO,KLASZTORNIEZALEŻNY,DOMZAKONNY)

S t r e s z c z e n i e

Celem niniejszej opinii prawnej jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: Kto jestbeneficjentemrzeczywistymwprzypadkuspółkikapitałowej,którejjedynym

(100%)udziałowcemczyakcjonariuszemjestzakonbądźjegojednostkaorganiza- cyjna(prowincjazakonna,opactwo,klasztorniezależny,domzakonny)?Przepro- wadzoneanalizyprzepisówprawapolskiegoiprawakanonicznegoprowadządo

wniosku,żewprzypadkuspółkikapitałowej,którejjedynym(100%)udziałowcem

czyakcjonariuszemjestzakonbądźjegojednostkaorganizacyjna(prowincjaza- konna,opactwo,klasztorniezależny,domzakonny)beneficjentemrzeczywistym

jestwłaściwywyższyprzełożonytegozakonuorazczłonkowiejegorady.Oso- bytespełniająprzesłankiokreślonewart.2ust.2pkt1ustawyzdnia1mar- ca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

ponieważstanowiąonegrupęosóbfizycznychsprawującychbezpośredniokontro- lęnadspółkąpoprzezposiadaneuprawnienia(zgromadzeniewspólników/walne

zgromadzenie), które wynikają z okoliczności prawnych (przepisów prawa ka- nonicznego),umożliwiającewywieraniedecydującegowpływunaczynnościlub

działaniapodejmowaneprzezspółkę.Jesttobowiemgrupaosóbfizycznychspra- wującychkontrolęnadosobąprawną(zakonembądźjegojednostkąorganizacyj- ną),któremułącznieprzysługujeprawowłasnościwięcejniż25%ogólnejliczby

udziałówspółkiiłączniedysponującymwięcejniż25%ogólnejliczbygłosów

* Ks.drhab.,prof.UO,ZespółBadawczyLawandReligion,InstytutNaukPrawnych,

Uniwersytet Opolski, ul. Katowicka 87a, 45-060 Opole, e-mail: dwalencik@uni.opole.pl.

ORCID 0000-0002-1027-3980.

(2)

worganiestanowiącymspółki(art.2ust.2pkt1lit.atirettrzecieustawyoprze- ciwdziałaniupraniupieniędzyorazfinansowaniuterroryzmu).

Słowa kluczowe: beneficjentrzeczywisty;spółkikapitałowe;zakon;praniepienię-

dzy;finansowanieterroryzmu;spółkakapitałowa;prawokanoniczne;domzakon- ny;klasztorniezależny;prowincjazakonna;opactwo

*****

1. PYTANIE

Ktojestbeneficjentemrzeczywistymwprzypadkuspółkikapitałowej,

którejjedynym(100%)udziałowcemczyakcjonariuszemjestzakonbądź

jegojednostkaorganizacyjna(prowincjazakonna,opactwo,klasztornie- zależny,domzakonny)?

2.MOŻLIWOŚĆZAKŁADANIASPÓŁEKKAPITAŁOWYCH

PRZEZKOŚCIELNEOSOBYPRAWNE

Regulacje prawne dotyczące osobowości prawnej jednostek organi- zacyjnychKościołaKatolickiegowRzeczypospolitejPolskiejzawartesą

w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do tego Kościo- ła

¹

(art. 5–14 i art. 72) oraz w Konkordacie między StolicąApostolską

iRzecząpospolitąPolskąpodpisanymwWarszawiednia28lipca1993r.

²

(art.4).Należyprzytymzauważyć,żerozwiązaniaprzyjętewKonkorda- ciez1993r.różniąsięodunormowańustawyzdnia17maja1989r.Zwraca

uwagęprzedewszystkimfakt,żewustawietrybzwiązanyzpowiadomie- niemwłaściwegoorganuadministracjipaństwowej(ministra,wojewody)

zostałodniesionydozamkniętego katalogu kościelnych jednostek orga- nizacyjnych(art.13),natomiastwKonkordacieopowiadomieniumówi

sięwodniesieniudo„wszystkich instytucji kościelnych terytorialnych

1 Tekstjedn.Dz.U.z2019r.poz.1347(dalej:u.s.p.k.k.).

2 Dz.U.z1998r.Nr51,poz.318.

(3)

i personalnych,któreuzyskałytakąosobowośćnapodstawieprzepisów

prawakanonicznego”(art.4ust.2).

Jakjużpisałemwjednejzpoprzednichopiniiprawnych:„[k]onkordat

jestumowąmiędzynarodowąratyfikowanązauprzedniązgodąwyrażoną

wustawie,jestzatemźródłempowszechnieobowiązującegoprawaRze- czypospolitejPolskiej.Wzwiązkuztymjegopostanowieniomnależydać

pierwszeństwoprzedprzepisamiustawyostosunkupaństwadoKościoła

Katolickiego(zwłaszczażemożliwośćzmianyokreślonychwnichreguł

przezratyfikowaneumowymiędzynarodowezostaławyraźnieprzewidzia- nawart.13ust.1–2ustawy).Niemniejprzepisart.4ust.2Konkordatu

majedyniecharakterdeklaracjizestronypaństwapolskiegoo»uznaniu«

osobowości prawnej wszystkich instytucji kościelnych terytorialnych

ipersonalnych,któreuzyskałytakąosobowośćnapodstawieprzepisów

prawakanonicznego

³

.»Uznanie«

⁴

toniejestnadaniemosobowościpraw- nej,leczoznaczawolętraktowaniaodnośnychpodmiotówjakoosóbpraw- nych wraz z respektowaniem wszystkich skutków takiej osobowości na

forumwłasnympaństwa

⁵

.Wspomnianyprzepiskonkordatuniejestwo- bectegoprzepisem,którynadajesiędobezpośredniegostosowania.Jego

uszczegółowieniemsąprzepisyustawyostosunkupaństwadoKościoła

Katolickiego.Oznaczato,żeprzepisyustawywinnybyćinterpretowane

z uwzględnieniem postanowień Konkordatu. Ponieważ jednak przepisy

ustawyuchwalonoprzedratyfikacjąKonkordatu,anastępnieniedokonano

ichodpowiedniegodostosowaniadopostanowieńKonkordatu,ratyfikacja

tej umowy międzynarodowej spowodowała niestety dezaktualizację lub

zmianęznaczenianiektórychunormowańustawowych.Trudnoniezgo- dzićsięwięcztwierdzeniem,żeobecnaregulacjaprawnajestdalekaod

doskonałościigodziwzasadępewnościijawnościobrotu.

3 Odmienniekształtujesięsytuacjaprawnajednostekorganizacyjnychzwiązkówwy- znaniowych,którewswoimobrociewewnętrznymnieznająpojęciaosobyprawnejbądź

prawowewnętrznenienadajeimpodmiotowościprawnej.Wtymprzypadkupaństwopol- skienadajetymjednostkomorganizacyjnymzwiązkówwyznaniowychosobowośćprawną.

4 Uznać,czyli„dojśćdowniosku,żecośjestsłuszne,właściwe,konieczne”;„stwier- dzićjakiśfakt”,„wziąćkogoś,cośzakogoś,zacoślubzajakiegoś,zajakieś”.Synonimy

słowa„uznać”to:„ogłosić”,„proklamować”,„dopuścić”,„przyjąć”,„zgodzićsię”,„doce- nić”,„ocenićpozytywnie”,„potwierdzić”,„poświadczyć”.

5 Sobański2005,1361.

(4)

Biorąc pod uwagę zgłoszone wyżej zastrzeżenia, należy stwierdzić,

iżosobowośćprawnawszelkichterytorialnychipersonalnychjednostek

organizacyjnychKościołaKatolickiego,którezostałyutworzonepodniu

wejściawżycieKonkordatu(aktóreprzykładowozostaływymienionero- dzajowowart.7–9ustawy)zostajeuznananaforumpaństwowymwdro- dzepowiadomieniawłaściwegoorganuadministracjipaństwowej.Wynika

stąd,żewymienionekościelnejednostkiorganizacyjnenabywająosobo- wośćprawnązdniemichutworzeniaprzezkompetentnąwładzękościelną.

Zanieobowiązującąnależywięcuznaćnormęzawartąwart.13ust.1usta- wy,zgodniezktórą»kościelnejednostkiorganizacyjne,októrychmowa

wart.7i8orazart.9ust.1pkt7,nabywająosobowośćprawnązchwi- lą powiadomienia właściwego organu administracji państwowej o ich

utworzeniuprzezwładzękościelną[…]«,zwłaszczażewtymprzepisie

przewidzianomożliwośćinnegounormowaniatejkwestiiwumowiemię- dzynarodowej.Normatawinnaobecniebyćinterpretowanawtensposób,

iż osobowość wszelkich terytorialnych i personalnych kościelnych jed- nostek organizacyjnych zostaje uznana na forum państwowym z chwi- lą powiadomienia właściwego organu administracji państwowej o ich utworzeniu przez władzę kościelną”

⁶

.

Na podstawie przepisów u.s.p.k.k. wyróżnić można m.in. kościelne

osoby prawne o charakterze personalnym. Ich katalog został zamiesz- czony w art. 8 ust. 1 tego aktu prawnego, natomiast organy wskazano

wart.8ust.2.Wśródnichwyróżnionotakże:

– zakony(pkt6)–ichorganamisąwyżsi przełożeni(pkt5)zakonni;

– prowincje zakonów(pkt7)–reprezentowaneprzezprzełożonego lub przełożoną prowincji(pkt6);

– opactwa,klasztory niezależneiposzczególnedomy zakonne(pkt8)

–organamisąichprzełożeni,tj. opaci (przełożone)wprzypadku

opactw(pkt7)orazprzełożeni (przełożone) wprzypadkuklasztoru

6 Walencik2011,261–262.Por.takżewyrokNSAzdnia25sierpnia2017r.,IIGSK

1974/15,Legalisnr1689218,wktórymsądstwierdził,iżpowiadomieniewłaściwegoor- ganuadministracjipublicznej,opowołaniudanejosobynafunkcjęorganukościelnejoso- byprawnej(wtymprzypadkuparafii)niemacharakterukonstytutywnego,gdyżwładza

kościelnamożeswobodnieobsadzaćurzędykościelne.Takwięcwydaniestosownegoaktu

przezwładzękościelnąjestwarunkiemwystarczającymdlauznaniaosobypowołanejprzez

władzękościelnąjakoosobyreprezentującejkościelnąosobęprawnąnazewnątrz.

(5)

niezależnegoidomuzakonnego(pkt8),którzy mogą jednak uży- wać różnych nazw (ksieni, matka przełożona, przeorysza, gwar- dian, przeor, superior itp.), stosownie do tradycji danej jednostki

(art.8ust.3u.s.p.k.k.).

Ponieważustawazdnia17maja1989r.niedefiniujetychpojęćwcelu

ichwyjaśnienia,należysięgnąćdoprawawewnętrznegoKościołaKatoli- ckiego,czylipowszechnegoprawakanonicznego(zawartegozasadniczo

wKodeksiePrawaKanonicznegoz1983r.

⁷

)iprawawłasnegodanegoza- konu.Przyczympodpojęciem„zakon”należytutajrozumiećzarównoin- stytutyżyciakonsekrowanego(tj.instytutyzakonneiinstytutyświeckie),

jakistowarzyszeniażyciaapostolskiego(art.8ust.1pkt6u.s.p.k.k.)

⁸

. Do wyższychprzełożonychzgodniezkan.620KPKzaliczasię„tych,którzy

kierującałyminstytutemlubjegoprowincją,czyinnązrównanązniączęś- ciąlubdomemniezależnym.Zaliczasiędonichrównieżichzastępców.

Do wymienionych dochodzi opat-prymas oraz przełożony kongregacji

monastycznej,którzyjednaknieposiadającałejwładzy,jakąprawopo- wszechneprzyznajewyższymprzełożonym”.Zakonymogądzielićsięna

prowincje,czylijednostki,wktórychnastępujepołączeniewieludomów

zakonnychtegosamegozakonupodkierownictwemjednegoprzełożone- go.Stanowiąonebezpośredniączęśćtegozakonuiwinnybyćkanonicznie

erygowaneprzezuprawnionegoprzełożonego(kan.621KPK).Podziałna

prowincjeopierasięzwyklenakryteriumterytorialnym,chociażmożliwe

jestrównieżprzyjęciekryteriumpersonalnego(np.narodowościowego)

⁹

. Zgodnie z kan. 608 KPK: „[z]akonna społeczność winna mieszkać

w domu prawnie ustanowionym, pozostając pod władzą przełożonego

wyznaczonegozgodniezprzepisemprawa”.Skoroprawodawcakościelny

sam wskazuje na społeczność zakonników/zakonnic, to zgodnie z kan. 115

7 Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus,(25.01.1983),

AAS75(1983),cz.II,s.1–317;tekstpolski:KodeksPrawaKanonicznego.Przekładpolski

zatwierdzonyprzezKonferencjęEpiskopatuPolski,Poznań:Pallotinum1984(dalej:KPK).

8 Co odpowiada systematyce i przepisom Części III Księgi II KPK zatytułowanej

InstytutyŻyciaKonsekrowanegoiStowarzyszeniaŻyciaApostolskiego.SekcjaItejczęści

odnosisiędoInstytutówŻyciaKonsekrowanego,wśródktórychwyróżniasięInstytutyZa- konne(TytułII)iInstytutyŚwieckie(TytułIII),zaśSekcjaIIdoStowarzyszeńŻyciaApo- stolskiego.

9 Bar,Kałowski1985,61;Zubert1990,69–70;Chrapkowski,Krzywda2006,52–53.

(6)

§ 2 KPK musząjątworzyćconajmniejtrzejzakonnicy/zakonnice.Pojęcia

„domzakonny”niemożnazatemutożsamiaćzdefinicjąbudynkumieszkalne- gowrozumieniuprawabudowlanego,chociażelementterytorialny(miejsce

zamieszkiwaniazakonnejspołeczności)matakżeznaczenieprawne.Chodzi

turaczejosubstratosobowy(zakonnąspołeczność).Innymisłowy,dlabytu

prawnegodomówzakonnychelementterytorialny(obiektbudowlany służą- cyzaspokajaniupotrzebmieszkaniowych)maznaczeniewtórne. Dlatego też„prawodawcakościelnynieokreślaaniwyposażeniadomuzakonnego,ani

minimalnychstandardów,anilokalizacji,anawet–coważniejsze–nieodnosi

siędotytułuprawnego.Wynikatozfaktu,żedlaistnieniadomuzakonnego,

jakopersonalnejosobyprawnej,zagadnieniamajątkoweniemająznaczenia,

jakoelementykonstytutywne”

¹⁰

. Domzakonnykanonikówregularnychoraz

mnichówimniszek,pozostającypodkierownictwemipiecząwłasnego

przełożonego(przełożonej),jestdomemniezależnym,chybażecoinnego

postanawiająkonstytucjedanegoinstytutuzakonnego(kan.613§lKPK).

Przełożony(przełożona)domuniezależnegojestnamocyprawaprzełożo- nymwyższym(kan.613§2KPK)

¹¹

.

Wświetledokonanychustaleńnieulegawątpliwości,żezakon(in- stytutzakonny,instytutświecki,stowarzyszenieżyciaapostolskiego)jest

kościelnąosobąprawną.Dowodemposiadaniaprzezzakonosobowości

prawnej jest odpis powiadomienia ministra właściwego do spraw wy- znań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych (jego praw- nych poprzedników) z umieszczonym na nim potwierdzeniem odbioru

(art.13ust.5wzw.zust.2pkt1u.s.p.k.k.)bądźwydaneprzeztegoż

ministranapodstawieart.217§2k.p.a.

¹²

zaświadczenieoposiadaniuoso- bowościprawnejprzezzakoniorganieuprawnionymdojegoreprezento- wania.UstawaostosunkupaństwadoKościołaKatolickiegoodnosisię

równieżwart.72doosobowościprawnejkościelnychjednostekorganiza- cyjnychistniejącychwchwiliwejściajejwżycie(czyli23maja1989r.).

Przepisart.72ust.1u.s.p.k.k.stanowi,żedowodemposiadaniaosobowo-

10 Rakoczy2008,90.

11 Szerzejnatentemat:Bar,Kałowski1985,61–67;Zubert1990,50–60;Chrapkow- ski,Krzywda2006,41–49.

12 Ustawazdnia14czerwca1960r.–Kodekspostępowaniaadministracyjnego(tekst

jedn.Dz.U.z2020r.poz.256zpóźn.zm.).

(7)

ściprawnejprzezistniejącewdniuwejściawżycietejustawykościelne

osobyprawnejestwymienienieichwostatnimwydanymdrukiemprzez

diecezjęlubarchidiecezjęprzedwejściemwżycieustawywykaziejedno- stek kościelnych i duchowieństwa (schematyzmie diecezjalnym), ankie- ciestatystycznejzakonulubprowincjizakonnej,złożonejwedługstanu

zdnia31grudnia1988r.UrzędowidoSprawWyznańlubwdecyzjach

o niezgłoszeniu zastrzeżeń przeciwko utworzeniu parafii, wydanych na

podstawieart.1i2dekretuzdnia31grudnia1956r.oorganizowaniu

iobsadzaniustanowiskkościelnych

¹³

.Oczywiściewystarczy,żekościelna

osobaprawnajestwykazanawjednymzdokumentów,októrychmowa

wart.72ust.1u.s.p.k.k.WpostanowieniuSNzdnia10lipca2009r.,

II CSK 69/09

¹⁴

, słusznie wskazano, że celem art. 72 u.s.p.k.k. nie było

przyznawaniekościelnymosobomprawnymosobowościprawnejprawa

polskiego,leczjedynieuporządkowaniestanuprawnego.Ponadtostwier- dzono, że ustawodawca, uchwalając art. 72 u.s.p.k.k., uznał osobowość

prawną kościelnych jednostek organizacyjnych, które wcześniej uzy- skałyjąnapodstawieprawakanonicznego.Tymsamymchwiląuzyska- niaosobowościprawnejprzezkościelneosobyprawne,októrychmowa

w art. 72 u.s.p.k.k., jest pojawienie się ich w obrocie prawnym, która

wpraktycenajczęściejbyłazbieżnazuzyskaniemprzeznieosobowości

prawnejnagruncieprawakanonicznego.

Zakon jako (kościelna) osoba prawna może tworzyć spółki prawa

handlowego – spółki kapitałowe. I tak zgodnie z przepisami: art. 151

§ 1 k.s.h.

¹⁵

może zawiązać spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,

art. 300

¹

§1k.s.h.–prostąspółkęakcyjną

¹⁶

iart.301§1k.s.h.–spółkę

akcyjną.Dwapierwszerodzajespółekmogąbyćtworzonewkażdymcelu

prawniedopuszczalnym,chybażeustawastanowiinaczej,atymsamym

takżedoprowadzeniadziałalnościnon profit. Ponadto zgodnie z przepi- sami ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób

prawnych

¹⁷

dochodytychspółek(takżeworganizacji–art.1ust.1),oile

13 Dz.U.z1957r.Nr1,poz.6.

14 OSPz2011r.Nr4,poz.45.

15 Ustawazdnia15września2000r.–Kodeksspółekhandlowych(tekstjedn.Dz.U.

z2020r.poz.1526zpóźn.zm.).

16 Od dnia 1 lipca 2021 r.

17 Tekstjedn.Dz.U.z2020r.poz.1406zpóźn.zm.

(8)

ichjedynymiudziałowcami(akcjonariuszami)sąkościelneosobyprawne,

sąwolneodpodatkuodosóbprawnychwczęściprzeznaczonejnacele:

kultureligijnego,oświatowo-wychowawcze,naukowe,kulturalne,chary- tatywno-opiekuńcze oraz na konserwację zabytków, prowadzenie punk- tówkatechetycznych,inwestycjesakralnewzakresie:budowy,rozbudowy

iodbudowykościołóworazkaplic,adaptacjęinnychbudynkównacelesa- kralne,atakżeinnychinwestycjiprzeznaczonychnapunktykatechetyczne

izakładycharytatywno-opiekuńcze(art.17ust.1pkt4b).

3. IV DYREKTYWA AML (DYREKTYWA 2015/849)

INOWAUSTAWAOPRZECIWDZIAŁANIUPRANIUPIENIĘDZY

ORAZ FINANSOWANIU TERRORYZMU

Ustawazdnia1marca2018r.oprzeciwdziałaniupraniupieniędzy

orazfinansowaniuterroryzmu

¹⁸

opróczprzepisównormującychśrodkibez- pośrednio służące przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu

terroryzmu,wceluochronyinteresupublicznego,regulujerównieżpewne

obowiązkiinstytucjiobowiązanych.Jejcelemjestdostosowaniepolskiego

porządkuprawnegodoprzepisówdyrektywy2015/849

¹⁹

oraz znowelizo- wanychzaleceńFinancial Action Task Force(„FATF”),atakżezwiększe- nie efektywności krajowego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy

orazfinansowaniuterroryzmu.Wtokupraclegislacyjnychuwzględniono

ponadto zalecenia kierowane pod adresem krajowego systemu przeciw- działania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu przez Komitet

Ekspertówds.OcenyŚrodkówZapobieganiaPraniuPieniędzyiFinanso- waniuTerroryzmu–MONEYVAL,zawartewraporciezprzeprowadzonej

w2013r.ewaluacjipolskiegosystemuprzeciwdziałaniapraniupieniędzy

18 Tekstjedn.Dz.U.z2020r.,poz.971zpóźn.zm.(dalej:u.p.p.p.f.t.).Poprzedzała

jąustawazdnia16listopada2000r.oprzeciwdziałaniupraniupieniędzyorazfinansowaniu

terroryzmu(tekstjedn.Dz.U.z2017r.poz.1049).

19 DyrektywaParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)2015/849zdnia20maja2015r.

wsprawiezapobieganiawykorzystywaniusystemufinansowegodopraniapieniędzylubfi- nansowaniaterroryzmu,zmieniającarozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)

nr648/2012iuchylającadyrektywęParlamentuEuropejskiegoiRady2005/60/WEoraz

dyrektywęKomisji2006/70/WE(DZ.Urz.UEL141z5.06.2015,s.73).

(9)

orazfinansowaniuterroryzmu.Ponadtoustawauzupełniawdrożeniedy- rektywy2016/2258

²⁰

orazuwzględniapostanowieniaprojektuVdyrekty- wyAML(którejprocesprzyjęciaówcześniefinalizowano)

²¹

.

Ustawa nakłada obwiązek prowadzenia Centralnego Rejestru Be- neficjentów Rzeczywistych (dalej: CRBR), który jest systemem tele- informatycznym służącym przetwarzaniu informacji o beneficjentach

rzeczywistych spółek wymienionych w jej art. 58 (art. 55). Zgodnie ze

wspomnianymart.58u.p.p.p.f.t.dozgłaszaniainformacjiobeneficjencie

rzeczywistymorazichaktualizacjisązobowiązanenastępującepodmioty:

1)spółkijawne;

2)spółkikomandytowe;

3)spółkikomandytowo-akcyjne;

4)spółkizograniczonąodpowiedzialnością;

5)prostespółkiakcyjne(od1lipca2021r.);

6)spółkiakcyjne,zwyjątkiemspółekpublicznychwrozumieniuusta- wyzdnia29lipca2005r.ooferciepublicznejiwarunkachwpro- wadzaniainstrumentówfinansowychdozorganizowanegosystemu

obrotuorazospółkachpublicznych

²²

.

SposóbitrybskładaniazgłoszeńdoCRBRorazsposóbsporządzania

iskładaniawnioskówoudostępnienieinformacji,wrazztrybemskłada- nia i udostępniania, jest uregulowany w rozporządzeniach Ministra Fi- nansów

²³

.Wtzw.słowniczkuprzepisyu.p.p.p.f.t.definiująpojęciebene- ficjentarzeczywistego(art.2ust.2pkt1lit.a-c).Itak,ilekroćwustawie

jestmowabeneficjencierzeczywistymrozumiesięprzeztoosobęfizycz- ną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę

20 DyrektywaRady(UE)2016/2258zdnia6grudnia2016r.zmieniającadyrekty- wę2011/16/UEwodniesieniudodostępuorganówpodatkowychdoinformacjidotyczących

przeciwdziałaniapraniupieniędzy(Dz.Urz.UEL342z16.12.2016,s.1).

21 Por.SejmVIIIKadencja,Druknr2233,Uzasadnienierządowegoprojektuustawy

oprzeciwdziałaniupraniupieniędzyorazfinansowaniuterroryzmu,s.1–2,http://www.sejm.

gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2233[dostęp:27.01.2020].

22 Dz.U.z2019r.poz.623zpóźn.zm.23

23 RozporządzenieMinistraFinansówzdnia16maja2018r.wsprawiezgłaszaniain- formacjiobeneficjentachrzeczywistych(Dz.U.z2018r.poz.968);rozporządzenieMinistra

Finansówzdnia16maja2018r.wsprawiewnioskówoudostępnienieinformacjiobenefi- cjentachrzeczywistychorazudostępnianiatychinformacji(Dz.U.z2018r.poz.965).

(10)

nadklientempoprzezposiadaneuprawnienia,którewynikajązokolicz- ności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydują- cegowpływunaczynnościlubdziałaniapodejmowaneprzezklienta,lub

osobęfizycznąalboosobyfizyczne,wimieniuktórychsąnawiązywane

stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna,

w tym w przypadku klienta będącego osobą prawnąinnąniżspółka,

którejpapierywartościowesądopuszczonedoobrotunarynkuregulo- wanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym

zprzepisówprawaUniiEuropejskiejlubodpowiadającymimprzepisom

prawapaństwatrzeciego:

– osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem klienta,

którejprzysługujeprawowłasnościwięcejniż25%ogólnejliczby

udziałówlubakcjitejosobyprawnej,

–osobęfizycznądysponującąwięcejniż25%ogólnejliczbygłosów

worganiestanowiącymklienta,takżejakozastawnikalboużytkow- nik,lubnapodstawieporozumieńzinnymiuprawnionymidogłosu,

awjejbraku,

–osobęfizycznąsprawującąkontrolęnadosobąprawnąlubosoba- miprawnymi,którymłącznieprzysługujeprawowłasnościwięcej

niż25%ogólnejliczbyudziałówlubakcjiklienta,lubłączniedys- ponującąwięcejniż25%ogólnejliczbygłosówworganieklienta,

także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozu- mieńzinnymiuprawnionymidogłosu,awjejbraku,

–osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad klientem poprzez po- siadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień pod- miotu dominującego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy

zdnia29września1994r.orachunkowości

²⁴

,lub

–wprzypadkuudokumentowanegobrakumożliwościustalenialub

wątpliwościcodotożsamościosóbfizycznychokreślonychpowy- żejorazwprzypadkuniestwierdzeniapodejrzeńpraniapieniędzy

lub finansowania terroryzmu – osobę fizyczną zajmującą wyższe

stanowiskokierownicze.

Innymisłowy,beneficjentrzeczywistytojednalubwieleosóbfizycz- nych sprawujących bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką na

24 Dz.U.z2019r.poz.351zpóźn.zm.

(11)

mocy uprawnień wynikających z okoliczności prawnych albo faktycz- nych, umożliwiających wywieranie decydującego wpływu na czynności

lubdziałaniapodejmowaneprzezspółkę.Beneficjentemrzeczywistymjest

więczawszekonkretnaosobafizycznabądźgrupatakichosób.

Zgłoszeń beneficjentów rzeczywistych, aktualizacji informacji oraz

sprostowańewentualnychpomyłekdokonujesięzapośrednictwemstro- ny internetowej Ministerstwa Finansów (https://www.podatki.gov.pl/

crbr/) w formie elektronicznej (za pomocą udostępnionego wzoru do- kumentu elektronicznego dostępnego pod numerem 2019/08/22/8410

w Centralnym Repozytorium Wzorów Elektronicznych). Zgłoszenia do

CRBRmożedokonaćzgodniezart.61u.p.p.p.f.t.jedynieosobaupraw- nionadoreprezentacjispółki,tj.osobaujawnionawKRSjakouprawnio- nadoreprezentacjispółki.Zgłoszenieopatrzonemusibyćkwalifikowa- nympodpisemelektronicznymlubprofilemzaufanymePUAPww.osoby.

Wprzypadku,gdywymaganajestłącznareprezentacja,tj.przezwięcej

niż jedną osobę, zgłoszenie musi być podpisane przez wszystkie wy- magane osoby (nie ma znaczenia kolejność składania podpisów, podpi- sy kwalifikowane i podpisy potwierdzane profilem zaufanym ePUAP

mogą być zamieszczane w dowolnej konfiguracji). Zgłoszenie zawiera

oświadczenieosobylubosóbgodokonującychoprawdziwościinforma- cji zgłaszanych do CRBR. Oświadczenie to składane jest pod rygorem

odpowiedzialnościkarnejzazłożeniefałszywegooświadczenia(art.233

§6k.k.

²⁵

).Niewywiązaniesięprzezspółkęzobowiązkuzgłoszeniabene- ficjentadorejestruzagrożonejestkarąpieniężnądo1milionazł(art.153).

Zgodnie z przepisem art. 195 u.p.p.p.f.t. spółki wpisane do Krajowe- goRejestruSądowegoprzeddniemwejściawżycierozdziału6ustawy

zgłaszajądoCRBRinformacjeobeneficjentachrzeczywistychwtermi- nie9miesięcyoddniawejściawżycietegorozdziału.Rozdział6ustawy

wszedłzaśwżyciepoupływie18miesięcyoddniaogłoszeniaustawy

(art.198),tozaśnastąpiło12kwietnia2018r.Tymsamymwszedłwży- cie 13 października 2019 r. Ustawowy termin dla spółek wpisanych do

KRSprzeddniem13października2019r.minąłzatem13czerwca2020r.

25 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz. U.

z2020r.,poz.1444zpóźn.zm.).

(12)

4.ODPOWIEDŹNAPYTANIE

Skorojedynym(100%)udziałowcemczyakcjonariuszemdanejspół- kikapitałowejjestzakonlubjegojednostkaorganizacyjna(prowincjaza- konna,opactwo,klasztorniezależny,domzakonny),czylikościelnaosoba

prawna,to:

1) jako jedyny udziałowiec (akcjonariusz) wykonuje ona uprawnie- niazgromadzeniawspólników(walnegozgromadzenia)–art.156,

art. 300

¹⁴

§1,art.303§1k.s.h.;

2) działa poprzez swoje organy, które zostały ustanowione zgodnie

zprawemkanonicznym,anastępnieoichustanowieniupowiado- mionowłaściweorganyadministracjipaństwowej–art.14u.s.p.k.k.

(dotyczytotakżetychkościelnychosóbprawnych,któreistniały

wdniuwejściawżycieu.s.p.k.k.).

Wpraktyce,jeślichodziozakony(iichjednostkiorganizacyjne),atak- żediecezjeorazparafie,organytesąjednoosobowe(odpowiednio:właści- wyprzełożonyzakonny,biskupalboadministratordiecezji,proboszczalbo

administrator parafii). Tym samym uwzględniając wcześniejsze analizy,

należystwierdzić,iżwprzypadkuspółekkapitałowych,którychjedynymi

udziałowcami(akcjonariuszami)sązakonybądźichjednostkiorganizacyj- ne(prowincjezakonne,opactwa,klasztoryniezależne,domyzakonne),be- neficjentemrzeczywistymjestjednoosobowowłaściwyprzełożony(przeło- żona),któryzarazempełnifunkcjęorganutejżekościelnejosobyprawnej

²⁶

. Argumentację tę potwierdzają przepisy ustawy o stosunku państwa do

KościołaKatolickiego,którewżadensposóbnieograniczajązakresuich

reprezentacji,zwłaszczawstosunkachmajątkowych.Niemniej,mającna

uwadzeorzecznictwoSąduNajwyższego,któryopowiadasięzarecepcją

przepisówprawakanonicznegoregulującychkwestiemajątkowekościel- nychosóbprawnychdopolskiegoporządkuprawnego

²⁷

,mimobrakuwy-

26 Analogiczniewprzypadkuspółekkapitałowych,którychjedynymiudziałowcami

(akcjonariuszami)sądiecezjeczyparafie.Ztąróżnicą,żebędzietoodpowiedniobiskup

diecezjialboadministratordiecezjiorazproboszczalboadministratorparafii.

27 Zob.zwłaszczawyrokSNzdnia12marca1997r.,IICKN24/97,LEXnr80725;

wyrokSNzdnia27lipca2000r.,IVCKN88/00,OSP2003,z.9,s.491–492;wyrokSN

zdnia24marca2004r.,IVCK108/03,OSNC2005,nr4,s.48–60;wyrokSNzdnia2lute- go2005r.,IVCK480/04,Przegląd Prawa Wyznaniowego2009,t.1,s.203–206;wyrokSN

(13)

raźnejijednoznacznejpodstawyprawnejpozwalającejprzyjąćtakąwykład- nię,należałobyzdalekoidącejostrożnościodnieśćsiędorównieżidotych

przepisów.Ichanalizazkoleiprowadzidowniosku,żewymienionejedno- osoboweorganyzakonów(iichjednostekorganizacyjnych),atakżediece- zjiorazparafiidopodjęciaokreślonychczynnościprawnychmajątkowych

potrzebujązgodyosóbtrzecich

²⁸

.Itak,zgodniezkan.635§1KPKdobra

zdnia17lutego2005r.,IVCK582/04,LEXnr176007;uchwałaSNzdnia19grudnia2008r.,

IIICZP122/08,OSP2010,z.2,s.114–120;postanowienieSNzdnia12stycznia2011r.,

ICSK182/10,OSP2011,z.12,s.885–889.

28 Zgodnie z kan. 638 § 1 (w przypadku zakonów i ich jednostek organizacyjnych)

ikan.1281§1KPK(wprzypadkupozostałychpublicznychkościelnychosóbprawnych)za- rządcykościelnychdóbrdoczesnych,przyzachowaniuprzepisówstatutów,oiletakoweistnieją,

nieważniewykonujączynności,któreprzekraczajągraniceisposóbzwyczajnegozarządzania,

jeślinieuzyskaliwcześniejpisemnegoupoważnieniaodordynariusza.Podpojęciemordyna- riuszawprawiekanonicznymnależyzaśrozumiećBiskupaRzymskiego(papieża),biskupów

diecezjalnychoraztychduchownych,którzy–choćbytylkoczasowo–sąprzełożonymiKoś- ciołapartykularnegolubwspólnotydoniegoprzyrównanejzgodniezprzepisemkan.368KPK

(prałatiopatterytorialny,wikariusziprefektapostolski,administratorapostolskiadministratury

apostolskiejnastałeerygowanej,ordynariuszeordynariatówpolowych,orazordynariatówper- sonalnychdlaanglikanównawiązującychpełnąkomunięzKościołemKatolickim,administra- torapostolskipersonalnejadministraturyapostolskiejśw.JanaMariiVianneyawdiecezjiCam- poswBrazyliiorazprałatprałaturypersonalnej,któramazdolnośćinkardynacji),jakrównież

wikariuszygeneralnychibiskupich,atakże–dlawłasnychczłonków–wyższychprzełożenych

kleryckichinstytutówzakonnychnaprawiepapieskimikleryckichstowarzyszeńżyciaapostol- skiegonaprawiepapieskim,którzyposiadająprzynajmniejzwyczajnąwładzęwykonawczą

(kan.134§1KPK).Wewspomnianychstatutachwinnybyćtakżeokreśloneczynnościprze- kraczającegraniceisposóbzwyczajnegozarządzania,inneniżsprzedażaktywówwchodzących

wskładmajątkustałegokościelnejosobyprawnej.Jeślizaśstatutymilcząwtejsprawiebądź

danakościelnaosobaprawnanieposiadastatutu(np.parafia),biskupdiecezjalny,wysłuchawszy

zdaniadiecezjalnejradydosprawekonomicznych,powinienokreślićwykaztegorodzajuczyn- nościwodniesieniudopodległychmuosób,czylitakżewodniesieniudoparafiiwchodzących

wskładpodlegającejjegowładzydiecezji(kan.1281§2KPK).Wykaznadzwyczajnychaktów

zarządzaniawprzypadkudóbrdiecezji,zgodniezkan.1277KPKwinnaustalićkonferencja

biskupówdanegokraju(regionu).Ponadtoprzepisykan.1291wzw.zkan.1292KPKstano- wią,żedladokonaniaważnejalienacjidóbrstanowiącychmajątekpublicznejkościelnejosoby

prawnej,podlegającejwładzybiskupadiecezjalnego(np.parafii,seminariumduchownego),

jeśliichwartośćprzekraczaokreślonąwpartykularnymprawiekanonicznymustalonymprzez

konferencjębiskupówdladanegokraju(regionu)sumęminimalną,wymaganejestzezwolenie

biskupadiecezjalnego,któryprzedjegoudzieleniemmusiuzyskaćzgodędiecezjalnejradydo

sprawekonomicznychikolegiumkonsultorów,jakrównieżreprezentantaprawnego–organu

(14)

doczesneinstytutówzakonnych(aleiinstytutówświeckich–kan.718KPK

orazstowarzyszeńżyciaapostolskiego–kan.741§1KPK)jakodobrakoś- cielnerządząsięprzepisamiksięgiVwspomnianegokodeksuzatytułowa- nej„DobradoczesneKościoła”,chybażecoinnegowyraźniezastrzeżono.

Ponadtokażdyinstytutzakonny(instytutświeckiorazstowarzyszenieżycia

apostolskiego)powinienustanowićodpowiednienormywłasne,dotyczące

używaniaizarządudóbr(kan.635§2,kan.718,kan.741§1KPK).Tote

normywłasnewinnyokreślićakty(czynnościprawne),któreprzekraczają

celisposóbzwyczajnegozarządzaniaorazsprecyzowaćwarunkikonieczne

doważnegopodjęcianadzwyczajnegoaktuzarządzaniadobramidoczes- nymi(kan.638§1KPK).Zkoleidoważnościalienacji

²⁹

ijakiegokolwiek

tejżeosobyprawnej,awniektórychsytuacjach(przekroczeniesumymaksymalnej)–również

zezwolenieStolicyApostolskiej.Wprzypadkumajątkudiecezji,abybiskupdiecezjalnymógł

dokonać ważnej alienacji, wymagana jest zgoda rady do spraw ekonomicznych i kolegium

konsultorówdanejdiecezjiorazjeśliwartośćdóbrprzekraczasumęmaksymalną,zezwolenie

StolicyApostolskiej.Wymogiobowiązująceprzyalienacjimająbyćzachowanerównieżprzy

podejmowaniukażdejinnejczynności,naskutekktórejmajątekkościelnejosobyprawnejmoże

sięznaleźćwgorszejsytuacji(kan.1295KPK).Dlaważnościczynnościowartościniższejniż

sumaminimalnaustanowionaprzezkonferencjębiskupówdladanegokraju(regionu),KPKnie

przewidujeżadnegorodzajukontrolikanonicznej,niemniejmożeonawynikaćnp.zdekretu

ogólnegobiskupadiecezjalnego,októrymmowawkan.1281§2KPK,bądźzestatutudanej

kościelnejosobyprawnej.

29 Oalienacjidóbrkościelnychwdoktrynieprawakanonicznegomówisięwdwóch

znaczeniach:ścisłymiszerokim.Wznaczeniuścisłymalienacjąjesttakaczynnośćprawna,na

skutekktórejprawowłasnościjestprzenoszonezkościelnejosobyprawnejnainnypodmiot

(wtyminnąkościelnąosobęprawną).Natomiastwznaczeniuszerokimalienacjądóbrkoś- cielnychjestsytuacja,wktórejustanawiasiępraworzeczowenaokreślonymdobru,zaciąga

zobowiązania,wwynikuczegodochodzidopogorszeniasytuacjimajątkowejkościelnejoso- byprawnej,dewaluujesięwartośćprawawłasnościlubrozporządzalnościtymprawem,ażdo

ryzykajegoutraty,np.dzierżawa,najemponad10lat,użyczenie,zastaw,hipoteka,pożyczka,

kredyt,służebność,użytkowanie,udzielenieporęczeń,zrzeczeniesięustanowionejnarzecz

kościelnejosobyprawnejsłużebności,zrzeczeniesięsporupoprzezzgodęnasądpolubowny,

złożeniewnioskuodofinansowanie.Wkonkretnymprzypadkurównieżumowanabyciaza

opłatąlubprzyjęciadarowiznyzobciążeniemsączynnościamiprawnymi,którepotencjalnie

mogąpogorszyćstanmajątkukościelnejosobyprawnej.Tymsamymwniesieniewkładów

napokryciekapitałuzakładowego(akcyjnego)spółki,zwłaszczaoznacznejwysokościczy

toaportemczyześrodkówpieniężnychkościelnejosobyprawnejjestalienacjąsensu largo.

Wymogiformalneprzewidzianeprzezprawokanoniczneobowiązująprzyaktachalienacji

wznaczeniuścisłymiszerszym.Ponadtoalienacjasensu strictodóbrprzewyższającychsumę

(15)

działania,przezktórestanmajątkowykościelnejosobyprawnej(instytu- tuzakonnego,prowincjizakonnejczyposzczególnegodomuzakonnego,

stowarzyszeniażyciaapostolskiego

³⁰

)możedoznaćuszczerbku,potrzebne jest pisemne zezwolenie kompetentnego przełożonego, wydane za zgodą jego rady.Jeślinatomiastchodzioczynności,wktórychsumaprzekracza

wysokośćmaksymalnąokreślonądladanegokraju(regionu)przezStoli- cęApostolskąalboprzedmiotemsądobraofiarowaneKościołowinamocy

ślubu, albo rzeczy drogocenne z racji artystycznych lub historycznych,

potrzebnajestponadtozgodaStolicyApostolskiej(kan.638§3KPK)

³¹

. Biorącpoduwagę,żezezwoleniekompetentnejwładzykościelnejdotyczy

ważnościczynnościprawnej,przezcostajesięonojejelementemkonsty- tutywnym,należyoniewnioskowaćprzedzakończeniemtejczynnościlub

przedjejnieodwracalnymrozpoczęciem.

Zpewnościąniesąbeneficjentemrzeczywistymwszystkieczłonkinie/

członkowiedanegozakonuczyjegojednostkiorganizacyjnej,np.wszy- scyzakonnicytworzącydanydomzakonny.Niesąnimdlatego,żetylko

poszczególneczłonkinie/członkowiezakonuczyjegojednostkiorganiza- cyjnejsprawująbezpośredniokontrolęnaddanąspółkąnamocyupraw- nieńwynikającychzokolicznościprawnych,umożliwiającychwywieranie

decydującegowpływunaczynnościlubdziałaniapodejmowaneprzeztę

spółkę.Innymisłowy,tylkoposzczególneczłonkinie/członkowiezakonu

czyjegojednostkiorganizacyjnejbiorąudziałwpodejmowaniudecyzji

dotyczących zarządzania tą spółką oraz kościelną osobą prawną będącą

jejjedynymudziałowcemczyakcjonariuszem.Nawetgdybykapitałza-

minimalnąjestzawszenadzwyczajnymaktemzarządzaniadobramidoczesnymi.Por.Wój- cik1987,86;Dubiel2007,73;Sitarz2000,96;Kaleta2014,204–205,224–226.

30 Przyczymdlaklasztorówniezależnych,októrychwkan.615KPK,orazdlain- stytutówzakonnychistowarzyszeńżyciaapostolskiegonaprawiediecezjalnym,konieczna

jestpisemnazgodawłaściwegoprzełożonego(moderatora)iordynariuszamiejsca(kan.638

§4KPK),czyliwpraktycebiskupadiecezjalnego.

31 Przepis ten stanowi lex specialiswstosunkudoprzepisukan.1292KPK.Jeżeli

alienacji dóbr zamierzają dokonać niekleryckie instytuty życia konsekrowanego czy sto- warzyszeniażyciaapostolskiegoiwymaganejestzezwolenieStolicyApostolskiej,tody- kasteriąkompetentnąjestKongregacjaInstytutówŻyciaKonsekrowanegoiStowarzyszeń

ŻyciaApostolskiego. Natomiast, gdy wniosek o wydanie zezwolenia składa instytut czy

stowarzyszeniekleryckie,któremuKongregacjadoSprawDuchowieństwaudzieliłaprawa

inkardynacji,toorganemkompetentnymjestwłaśnietakongregacja.

(16)

kładowyspółkizostałpokrytyprzezkościelnąosobęprawnąześrodków

pochodzącychodposzczególnychzakonników/zakonnic,toosobytenie

majądecydującegowpływunapodjęcietejczynności.Zgodniebowiem

z kan. 668 § 3 KPK cokolwiek zakonnik nabywa własnym staraniem,

alezewzględunainstytutzakonny,nabywatodlainstytutuzakonnego

³²

. Wszystko,comuprzysługujeztytułupensji,zapomogilububezpieczenia,

jestnabywanedlainstytutuzakonnego,chybażewłasneprawocoinnego

postanawia.Tymsamymdecyzjęoprzeznaczeniutychśrodkównaokre- ślonycelpodejmujekompetentny przełożony przy udziale jego rady.

Uwzględniwszyomówioneregulacjeprawakanonicznego,należyprzy- jąć,że w przypadku spółki kapitałowej, której jedynym (100%) udzia- łowcem czy akcjonariuszem jest zakon bądź jego jednostka organiza- cyjna (prowincja zakonna, opactwo, klasztor niezależny, dom zakonny), beneficjentem rzeczywistym jest właściwy wyższy przełożony tego zako- nu oraz członkowie jego rady

³³

.Osobytespełniająprzesłankiokreślone

wart.2ust.2pkt1u.p.p.p.f.t.,ponieważstanowiąonegrupęosóbfizycznych

sprawującychbezpośredniokontrolęnadspółkąpoprzezposiadaneupraw- nienia (zgromadzenie wspólników/walne zgromadzenie), które wynikają

zokolicznościprawnych(przepisówprawakanonicznego),umożliwiające

wywieraniedecydującegowpływunaczynnościlubdziałaniapodejmowane

przezspółkę.Jesttobowiemgrupaosóbfizycznychsprawującychkontrolę

nadosobąprawną(zakonembądźjegojednostkąorganizacyjną),któremu

łącznieprzysługujeprawowłasnościwięcejniż25%ogólnejliczbyudzia- łówspółkiiłączniedysponującymwięcejniż25%ogólnejliczbygłosów

worganiestanowiącymspółki(art.2ust.2pkt1lit.atirettrzecie).

BIBLIOGRAFIA

Bar,Joachim,Roman,JulianKałowski.1985.Prawo o instytutach życia konsekro- wanego.Warszawa:AkademiaTeologiiKatolickiej.

Chrapkowski, Arnold, Józef Krzywda. 2006. „Komentarz do kan. 573–709”.

W: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. II/2 Księga II Lud Boży,

32 Analogicznieczłonekstowarzyszeniażyciaapostolskiego–kan.741§2KPK.

33 Wprzypadkuparafiiorazdiecezjibędzietoodpowiedniobiskupdiecezjalnyoraz

członkowiediecezjalnejradydosprawekonomicznychikolegiumkonsultorów.

(17)

część III Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego,

red.JózefKrukowski,7–144.Poznań:Pallottinum.

Dubiel,Stanisław.2007.Uprawnienia majątkowe Kościoła Katolickiego w Polsce w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, konkordatu z 1993 roku i ustaw synodalnych. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kaleta,Paweł.2014.Kościelne prawo majątkowe. Lublin: Wydawnictwo Towa- rzystwaNaukowegoKUL.

Rakoczy, Bartosz. 2008. Ustawa o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wolter Kluwer.

Sitarz, Mirosław. 2000. „Warunki alienacji majątku kościelnego według

KPK/1983”.Roczniki Nauk Prawnych10,z.2:95–112.

Sobański,Remigiusz.2005.„Osobaprawnainutroqueforo”.W:Rozprawy praw- nicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana,red.Wojciech

Popiołek,LeszekOgiegło,MaciejSzpunar,1355–1365.Kraków:Zakamycze.

Walencik,Dariusz.2011.„Opiniaprawnawsprawienabyciaosobowościprawnej

przezdomzakonnyZgromadzeniaSióstrNajświętszejRodzinyzNazaretu

zsiedzibąwŻarkach”.Przegląd Prawa Wyznaniowego3:259–268.

Wójcik,Walenty.1987.„DobradoczesneKościoła”.W:Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.,t.4,red.WalentyWójcik,JózefKrukowski,

FlorianLempa,11–109.Lublin:RedakcjaWydawnictwKUL.

Zubert,Bronisław,Wenanty.1990.Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 2, cz. III Księga II Lud Boży. Część III Instytuty życia konsekrowanego i sto- warzyszenia życia apostolskiego.Lublin:RedakcjaWydawnictwKUL.

ALEGALOPINIONONTHEREALBENEFICIARYOFALIMITED

COMPANYINWHICHTHEONLY(100%)SHOCKHOLDER

ORSHAREHOLDERISANORDERORITSORGANIZATIONALUNIT

(AMONASTICPROVINCE,ANABBEY,ANINDEPENDENT

MONASTERYORAMONASTICHOUSE) A b s t r a c t

Theaimofthislegalopinionistoaddressthefollowingquestion:Whois

therealbeneficiaryofalimitedcompanyinwhichtheonly(100%)shockholderor

shareholderisanorderoritsorganizationalunit(amonasticprovince,anabbey,

anindependentmonasteryoramonastichouse)?TheanalysisofPolishlawand

canonlawleadstotheconclusionthatinthecaseofalimitedcompanywhoseonly

(100%)shockholderorshareholderisanorderoritsorganizationalunit(amonas-

(18)

ticprovince,anabbey,anindependentmonasteryoramonastichouse),thereal

beneficiary is the competent higher superior of this order as well as members

ofitscouncil.Thesepersonssatisfytheconditionsspecifiedinart.2para.2of

theactof1March2018oncounteringmoneylaunderingandfinancingofter- rorism,becausetheyareagroupofnaturalpersonswhoexercisedirectcontrol

ofthecompanyduetotheentitlementstheyhave(shareholders’meeting/general

meeting),whichmakeitpossibletoexertadecisiveinfluenceontheactionsor

activitiesundertakenbythecompany.Thisissobecauseitisagroupofnatural

personswhoexertcontroloveralegalperson(anorderoritsorganizationalunit)

whoisentitledtoholdmorethan25%ofthesharesofthecompanystockand

morethan25%ofthevotingrightsinthedecision-makingbodyofthecompany

(art.2para.2point1letteraandtiretthreeoftheactoncounteringmoneylaun- deringandfinancingofterrorism).

Key words: realbeneficiary;limitedcompanies;order;moneylaundering;