T.W £¹kik³osówkowewdoliniePoru

(1)

£¹ki k³osówkowe w dolinie Poru

T. W

Y£UPEK

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydzia³ Nauk Rolniczych w Zamoœciu, Katedra Biologii Roœlin

Holcus meadows in Por river valley

Abstract. Geo-botanical studies performed in Por river valley revealed that Holcetum lanati – Yorkshire fog association – covered about 10% of the total meadow area. Holcus meadows on studied area were usually two times cut by their owners – individual farmers. They occurred on mineral and organic soils with neutral or slightly acidic reaction. The presence of 88 of vessel plants and bryophytes was found; mean number of species at a single record was 29.1 taxons. The holcus meadows provided with low–quality hay (LWU from 3.5 to 5.5), while yield of the 1^stcut hay ranged from 1.1 to 2.9 t ha^–1.

K e y w o r d s: plant communities, chemical properties of soil, floristic diversity

1. Wstêp

Holcus lanatus L. odznacza siê niewielkimi wymaganiami w stosunku do siedliska (FALKOWSKIi KUKU£KA, 1989; GRYNIAi wsp., 1993; HOPKINS, 1986; TRZASKOŒi wsp., 1993; ZIELEWICZ, 2005).

Z badañ przeprowadzonych w Wielkopolsce (FALKOWSKIi wsp., 1995) wynika, ¿e Holcus lanatus, pod wzglêdem zawartoœci sk³adników pokarmowych dorównuje tak¿e innym trawom, takim jak: Alopecurus pratensis, Phalaris arundinacea, Arrhenatherum elatius, Festuca pratensis i Trisetum flavescens. Ma zaœ korzystniejszy sk³ad chemiczny od Dactylis glomerata. Niestety mniejsza jest smakowitoœæ k³osówki ni¿ innych traw pastewnych, co wi¹¿e siê z omszeniem i szybkim wzrostem lignifikacji ŸdŸbe³. W okresie pe³nego rozwoju kwiatostanów bardzo pogarsza siê strawnoœæ (HALLIDAY, 1989), st¹d k³osówka pomijana jest przez zwierzêta. Mo¿na temu jednak przeciwdzia³aæ przez regularne wykaszanie lub spasanie runi we wczesnej fazie rozwojowej, wówczas zmniejsza siê liczba wykszta³conych pêdów generatywnych z korzyœci¹ dla wartoœci pokarmowej (WATTTRUDYi HAGGAR, 1980).

Czêsto siano z ³¹k k³osówkowych pod wzglêdem zawartoœci makroelementów (P, K, Ca) nie odpowiada normom dla dobrej paszy (OKRUSZKO, 1971; TRZASKOŒ i wsp., 1993). Wed³ug ZIELEWICZA(2003) czynnikiem determinuj¹cym sk³ad chemiczny Hol- cus lanatus jest azot. Stosowanie umiarkowanego nawo¿enia azotem pobudza jej wzrost

£¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 11, 211-221

(2)

i rozwój oraz zwiêksza walory u¿ytkowe (FALKOWSKIi KUKU£KA, 1989; FRAME, 1990;

ZIELEWICZ, 2005).

Celem przeprowadzonych badañ by³o okreœlenie ró¿norodnoœci florystycznej oraz wartoœci paszowej ³¹k k³osówkowych doliny Poru.

2. Materia³ i metody

Ca³kowita powierzchnia zlewni rzeki Por wynosi 597 km². G³ówny jej dop³yw to Gorajec o pow. zlewni 172,4 km². W ca³ej dolinie rzeki Por (44 km d³ugoœci) na u¿ytkach zielonych nale¿¹cych do rolników indywidualnych, przeprowadzono badania fitosocjologiczne oraz siedliskowe. W latach 1992–94, stosuj¹c metodê Brauna-Blanqueta, ³¹cznie wykonano w ca³ej dolinie 519 zdjêæ florystycznych, zaœ na ³¹kach k³osówkowych 67.

Z miejsc najbardziej reprezentatywnych dla Holcetum lanati pobrano 10 prób glebowych, w których okreœlono powszechnie dostêpnymi metodami: pHKCl, próchnicê lub substancjê organiczn¹ oraz zasobnoœæ gleb w fosfor, potas i magnez. Na prze³omie maja i czerwca (w okresie pierwszego koszenia ³¹k) z tych samych miejsc w poszczególnych p³atach florystycznych pobrano próby roœlinne (z powierzchni 2 x 1 m²), które pos³u¿y³y do okreœlenia plonowania. W oparciu o analizy botaniczno-wagowe tych prób okreœlono wed³ug FILIPKA(1973) wartoœæ rolnicz¹ suchej masy pod wzglêdem przydatnoœci dla zwierz¹t gospodarczych (LWU). Ponadto ustalono zasobnoœæ suchej masy w podstawowe sk³adniki pokarmowe: P, K, Mg i Ca oraz okreœlono zawartoœæ w³ókna surowego.

Identyfikacjê gatunków podano wed³ug SZAFERAi wsp. (1986), zaœ nazewnictwo w oparciu o pracê MIRKAi wsp. (1995). Poszczególne zdjêcia fitosocjologiczne zakwali- fikowano do zespo³u Holcetum lanati na podstawie gatunków charakterystycznych za MATUSZKIEWICZEM(2005). W tabeli fitosocjologicznej pominiêto gatunki sporadyczne i odznaczaj¹ce siê I stopniem sta³oœci.

3. Wyniki i dyskusja

Na ³¹kach i pastwiskach doliny rzeki Por (lewobrze¿ny dop³yw Wieprza) przeprowa- dzone badania fitosocjologiczne pozwoli³y wyró¿niæ 30 zbiorowisk nale¿¹cych do klas Epilobietea angustifolii (1), Phragmitetea (12), Molinio-Arrhenatheretea (11), Festuco-Brometea (1), Scheuchzerio–Cariceteta nigrae (3), Alnetea glutinosae (1) i Querco-Fagetea (1). Na ich podstawie stwierdzono, i¿ Holcetum lanati zajmowa³ w dolinie Poru oko³o 10% ca³kowitej powierzchni ³¹k. Tworzy³ on p³aty o ró¿nej wielko- œci (od kilku arów do kilku hektarów). Zespó³ k³osówki we³nistej wystêpowa³ powszechnie na ³¹kach w okolicach wsi Kol. Guzówka, Tarnawa Du¿a, Turobin, Wólka Czerniêciñska, Radecznica, Rokitów, Za³awcze, Zak³odzie, Mokrelipie, Su³ówek, Kolo- nia Roz³opy, Nawóz (ryc. 1).

Dolina Poru by³a zmeliorowana i zagospodarowana kilkadziesi¹t lat temu, zatem wystêpowanie zespo³u Holcetum lanati mo¿e mieæ zwi¹zek z wieloletnim u¿ytkowa- niem darni. Takie stanowisko wyra¿aj¹, np. FALKOWSKIi wsp., (1995) oraz PEELi wsp.,

© PT£, £¹karstwo w Polsce, 11, 2008

212

T. Wy³upek

(3)

(1985). Z kolei z pracy SZOSZKIEWICZA(1995) wynika, ¿e k³osówka we³nista ca³kiem dobrze roœnie na œwie¿o zmeliorowanych glebach organicznych.

£¹ki k³osówkowe badanego obszaru by³y przewa¿nie dwukrotnie koszone i plonowa³y najczêœciej na bardzo niskim poziomie, zwykle poni¿ej mo¿liwoœci, co spowo- dowane jest niekorzystnymi warunkami wilgotnoœciowymi oraz zaniedbaniami ze strony u¿ytkowników (brak nawo¿enia i odpowiedniego u¿ytkowania). Z literatury wynika, ¿e Holcus lanatus równie dobrze utrzymuje siê na u¿ytkach koœnych, jak i w warunkach krótkotrwa³ych wypasów (DAVIESi wsp., 1984; SZOSZKIEWICZ, 1995).

Zespó³ ten wystêpowa³ na glebach mineralnych i organicznych. GRYNIA i wsp., (1993), FIJA£KOWSKI(1991), NOWIÑSKI(1967) oraz ROGUSKI(1973) twierdz¹, ¿e Hol- cus lanatus, szczególnie licznie, pojawia siê na pulchnych glebach organicznych (tor- fowo-murszowych) lub mineralno-murszowych, latem nadmiernie przesychaj¹cych, a wiêc podlegaj¹cych intensywnemu procesowi murszenia i mineralizacji.

Analizowane siedliska w dolinie Poru odznacza³y siê obojêtnym lub s³abo kwaœnym odczynem. Woda gruntowa zalega³a na g³êbokoœci 50–70 cm (tab. 1). Natomiast gleby doliny Odry na których wystêpowa³y zbiorowiska k³osówki we³nistej charakteryzowa³y siê wadliwym uk³adem stosunków wodno-powietrznych, odczynem kwaœnym, a nawet

© PT£, Grassland Science in Poland, 11, 2008

£¹ki k³osówkowe w dolinie Poru

213

Legenda Skala 1:200 000

– granice ³¹k – the meadow borders – rzeki – riverso

– punkty badañ – research points – gleby mineralne – minerals soils – gleby organiczne – organic soils o 7

1 – Batorz, 2 – Ponikwy, 3 – Wólka Pnikiewska, 4 – Kolonia Biskupie, 5 – Targowisko, 6 – Dra- gany, 7 – Biskupie, 8 – Nowy Dwór, 9 – Tarnawa Du¿a, 10 – Guzówka, 11 – Kolonia Guzówka, 12 – Olszanka, 13 – Elizówka, 14 – Zagroble, 15 – ¯abno, 17 – Rokitów, 18 – ¯urawie, 19 – Czerniê- cin G³ówny, 20 – Wólka Czerniêciñska, 21 – Czerniêcin Podmuchowy, 22 – Zab³ocie, 23 – Nowa Wieœ, 24 – Gruszka Zaporska, 25 – Zaporze, 26 – Radecznica, 27 – Gaj Gruszczyñski 28 – Mokre- lipie, 29 – Zaburze, 30 – S¹siadka, 31 – rebce, 32 – Zak³odzie, 33 – Su³owice, 34 – Tworyczów,

35 – Kitów, 36 – Su³ów, 37 – Kolonia Roz³opy, 38 – Kulików, 39 – Su³ówek, 40 – Nawóz Ryc. 1. Rozmieszczenie punktów badañ

Fig. 1. The location of research points

(4)

bardzo kwaœnym (TRZASKOŒ i wsp., 1993). Zasobnoœæ badanych gleb organicznych w przyswajalny fosfor by³a zró¿nicowana (od bardzo niskiej do bardzo wysokiej).

Zawartoœæ magnezu waha³a siê od 90 do 1654 mg kg^–1gleby. Potas zaœ znajdowa³ siê na poziomie niskim i bardzo niskim (tab. 1).

Tabela 1. Niektóre w³aœciwoœci gleb zespo³u Holcetum lanati Table 1. Some properties of soils under Holcetum lanati association

Numer zdjêcia Number of releve

Poziom wody grun-

towej (cm) The level of ground water (cm)

pHKCl

g kg^–1s.m. – DM mg kg^–1gleby – soil Próchnica

(Humus) substancja organiczna (organic substance

CaCO3 P K Mg

289 – 7,1 49* 58 16 37 116

232 60 6,9 36* 7 23 413 121

300 – 6,9 19* 33 13 60 63

413 – 6,9 55* 59 31 51 117

427 50 7,1 117 19 364 184 90

267 60 6,7 105 14 576 226 161

453 70 5,7 510 56 61 29,9 146

472 – 7,0 280 50 318 307 520

482 – 6,8 108 4 69 66 262

224 – 6,8 154 59 1312 268 1654

Gleby mineralne charakteryzowa³y siê bardzo nisk¹ zasobnoœci¹ w fosfor i potas.

Zawartoœæ magnezu by³a wysoka, poza jednym p³atem – zdj. 300 (tab. 1). Zbli¿one w³aœciwoœci troficzne posiada³y siedliska gleb mineralnych ³¹k k³osówkowych w dolinie £abuñki (TR¥BA, 1994), natomiast gleby doliny Jacenki (TR¥BA, 1992) by³y przewa¿nie kwaœne i wyj¹tkowo ubogie w P i K, a równie jak poprzednie zasobne w Mg.

Gatunek ten wyró¿nia siê szczególn¹ obfitoœci¹ wystêpowania w siedliskach zasobnych w fosfor (DAVIESi wsp., 1984).

Ruñ tej asocjacji w dolinie Poru by³a wyraŸnie zdominowana przez Holcus lanatus.

Œwiadcz¹ o tym wysokie wspó³czynniki pokrycia zarówno dla 10 zdjêæ (D = 4750) jak i dla 67 zdjêæ (D = 3172) – tab. 2. Liczne jej wystêpowanie w wieloletniej darni mo¿e mieæ zwi¹zek z du¿¹ zdolnoœci¹ i g³êbokoœci¹ ukorzeniania siê, a tak¿e wiêksz¹ ¿ywot- noœci¹ korzeni ni¿ innych roœlin (TROUGHTON, 1981). Na trwa³oœæ Holcus lanatus w darni mo¿e mieæ tak¿e znacz¹cy wp³yw ³atwoœæ rozsiewania siê (z samosiewu) (WILIAMS, 1985).

Na ³¹kach z dominacj¹ k³osówki we³nistej badanej doliny, zarejestrowano ze zwi¹zku Calthion ³¹cznie 7 gatunków z tej grupy. Na wiêksz¹ uwagê zas³uguje jedynie Cirsium rivulare, który wystêpowa³ czêsto i w znacznym zwarciu (D = 885). Z rzêdu Molinietalia najliczniej ros³y Angelica sylvestris i Deschampsia caespitosa, a z rzêdu Arrhenatheretalia – Dactylis glomerata. W runi ³¹kowej zespo³u Holcetum lanati

214

T. Wy³upek

(5)

z doliny Poru du¿¹ rolê odgrywa³y roœliny z klasy Molinio-Arrhenatheretea, a wœród nich: Festuca rubra, F. pratensis, Poa pratensis, P. trivialis. O znacz¹cym udziale wiechliny zwyczajnej w runi zespo³u Holcetum lanati pisz¹ tak¿e GRYNIAi wsp. (1993).

Podobnie jak w dolinie Noteci (SZOSZKIEWICZ, 1995), licznie rós³ Rumex acetosa.

Z innych gatunków dwuliœciennych klasy Molinio-Arrhenatheretea czêsto i z du¿ym pokryciem wystêpowa³ Ranunculus acris (tab. 2).

W najwilgotniejszych p³atach ³¹k Holcetum lanati z doliny Poru wystêpowa³y gatunki klasy Phragmitetea i Scheuchzerio-Caricetea nigrae. SPANIKOVA (1971) w obrêbie tej asocjacji na glebach organicznych wyró¿ni³a podzespó³ Holcetum lanati caricetosum fuscae. Gatunki towarzysz¹ce w dolinie Poru reprezentowane by³y przede wszystkim przez Anthoxanthum odoratum i Ranunculus repens. Te same gatunki licznie ros³y zarówno w dolinie £abuñki (TR¥BA, 1994) jak i Jacenki (TR¥BA, 1992).

Na szczególn¹ uwagê zas³uguje obfitoœæ gatunków roœlin motylkowatych, wœród których dominowa³y Trifolium pratense, Lathyrus pratensis, Lotus corniculatus, Medi- cago lupulina. W innych dolinach z terenu Zamojszczyzny, a mianowicie £abuñki (TR¥BA, 1994) i Jacenki (TR¥BA, 1992) te cenne roœliny tak¿e wystêpowa³y, ale mniej licznie. W zespole Holcetum lanati z Rowu Polskiego (GRYNIAi KRYSZAK, 1994) bar- dzo licznie wystêpowa³a z tej grupy roœlin Trifolium repens.

£¹cznie na ³¹kach zespo³u Holcetum lanati doliny Poru stwierdzono 88 gatunków roœlin naczyniowych i mszaków. Œrednia liczba gatunków w 1 zdjêciu dla wybranych 10 zdjêæ wynosi³a 31,3, a dla 67 – 29,1 taksonów. Zbli¿one wartoœci dotycz¹ce œredniej liczby gatunków przypadaj¹cych na 1 zdjêcie stwierdzono w dolinie £abuñki – 26 takso- nów (TR¥BA, 1994). Znacznie ubo¿sze florystycznie ³¹ki k³osówkowe wystêpowa³y w dolinie Jacenki – 21,5 gatunków (TR¥BA, 1992). W dolinie Noteci (SZOSZKIEWICZ, 1995) na 1 zdjêcie przypada³y œrednio 22,0 gatunki.

Plony siana I pokosu z ³¹k k³osówkowych w dolinie Poru waha³y siê w granicach od 1,1 do 2,9 t ha^–1(tab. 3). Zbli¿one plony siana I pokosu stwierdzono w dolinie Jacenki (TR¥BAi WY£UPEK, 1993) – (od 1,8 do 2,8 t ha^–1). Znacznie wy¿ej plonowa³y ³¹ki Hol- cetum lanati w dolinie Noteci – 4,5 t ha^–1(SZOSZKIEWICZ, 1995). Wed³ug GRYNIi KRY- SZAK(1994) ³¹ki Holcetum lanati w obni¿eniu Rowu Polskiego s¹ doœæ wartoœciowe i odznaczaj¹ siê du¿ym udzia³em cennych gatunków traw pastewnych.

Liczba wartoœci u¿ytkowej od 3,5 do 5,5 (tab. 3) wskazuje, ¿e ³¹ki Holcetum lanati dostarczaj¹ miernej jakoœci siana. Pasza z doliny Noteci (SZOSZKIEWICZ, 1995) posiada³a równie¿ ma³¹ wartoœæ – LWU = 4,06. Nieco lepsze pod tym wzglêdem okaza³y siê ³¹ki k³osówkowe z doliny Jacenki (TR¥BAi WY£UPEK, 1992) oraz £abuñki (TR¥BA, 1994).

W paszy z doliny Poru wystarczaj¹c¹ iloœæ azotu ogólnego stwierdzono tylko w 4 próbkach (tab. 3). Nieco mniej tego sk³adnika stwierdzi³a TRZASKOŒi wsp., (1993). FAL- KOWSKIi wsp. (1995) w sianie I pokosu samej k³osówki podaj¹ oko³o 1,94% N, zatem wiêcej ni¿ w Alopecurus pratensis i Festuca pratensis. Dodatnio pod tym wzglêdem oceniaj¹ tak¿e k³osówkê inni autorzy (FRAME, 1990; HARVEYi wsp., 1984).

Stosunkowo korzystnie przedstawia³a siê zawartoœæ w³ókna surowego. Zawartoœæ P w paszy, ze wzglêdów ¿ywieniowych by³a na ogó³ niska, niekiedy zadowalaj¹ca, choæ korzystniejsza ni¿ w runi ³¹k k³osówkowych w dolinie Odry – 1,5 g kg^–1s. m.

215

(6)

Tabela2.Sk³adflorystycznyzespo³uHolcetumlanati Table2.FloristiccompositionofHolcetumlanatiassociation Numerzdjêcia Numberofreleve3004134274534724822892242322671–101–67 Zwarcieruni(%) Swarddensity(%)100100100100901008080100100 Zwarciemchów(%) Mossdensity(%)10601000300007020S8 D** SD Liczbagatunkówwzdjêciu Numberofspecies23323254263037301930 Ch.HOLCETUMLANATI Holcuslanatus3443333344V4750V3173 Ch.CALTHION Cirsiumrivulare.231121+.+IV885V755 Trifoliumhybridum.+.+...+II15II119 Crepispaludosa.+...++...II15I5 Ch.MOLINIETALIA Climaciumdendroides123.2...21III1000III975 Angelicasilvestris+12+1.1..+IV340III252 Deschampsiacaespitosa1+.+.+++1+IV130IV200 Lychnisflos–cuculi++.+1+...+III75IV155 Lythrumsalicaria.+.+.++..+III25II38 Sanguisorbaofficinalis...+...2.+II185I89 Equisetumpalustre.1+...+..1II110III131 Ch.ARRHENATHERETALIA Dactylisglomerata+++1.++11.IV175IV240 Heracleumsphondyliumsubsp. sibiricum.+2+..+3+1III620III341 Lotuscorniculatus..+3.+12.+III615II319

(7)

Galiummollugo3.++.+++..III400III214 Arrhenatherumelatius..11..+1+.III160II122 Trifoliumdubium.++.++.1.1III120II62 Leucanthemumvulgare...11.2..+II280I133 Trifoliumrepens..++2..1..II235II393 Taraxacumofficinale+..+...+1.II65III233 Trisetumflavescens+..+..+1..II65II79 Phleumpratense.+.++1....II65III84 Ch.MOLINIO–ARRHENATHERETEA Trifoliumpratense.2+1.11212IV730IV639 Festucarubra1.+21.11+1IV435IV652 Ranunculusacris+11.1++1+.IV220IV526 Festucapratensis.++11.+1++IV175IV505 Rumexacetosa+.++++.++.IV35IV98 Cerastiumholostoides.++++..+++IV35IV79 Rhinanthusangustifolius.++11.+..3III490III345 Poapratensis11.+...11.III205IV490 Viciacracca..++.++2..III195II90 Poatrivialis.11+..+..+III115IV226 Plantagolanceolata.++++.1.+.III75II62 Lathyruspratensis...+.33..1II805II381 Avenulapubescens...++.++..II20II12 Veronicachamaedrys+..+...+..II15II33 Ch.SCHEUCHZERIO–CARICETEANIGRAE Dactylorhizamajalis....++++..II20I6 Ch.PHRAGMITETEA Carexgracilis+2...1II230III226 Phragmitesaustralis...++2...+II190II93

(8)

GATUNKITOWARZYSZ¥CE–COMPANIONSPECIES Calliergoncuspidatum+23...23III1105III975 Anthoxanthumodoratum1+.+.+.112IV340III317 Acrocladiumcuspidatum.12...1.II275II275 Medicagolupulina.+++1....1III115II81 Ranunculusrepens..+.1+..++III70III38 Rumexcrispus++.+...+.+III25II11 Brizamedia...1+.1...II105II55 Carexhirta...+.1+...II60II76 Carexpanicea.+.+..+...II15I31 Luzulacampestris...+.++...II15I7 * S–sta³oœæ–constancy;** D–wspó³czynnikpokrycia–covercoefficient

(9)

(TRZASKOŒi wsp., 1993). W sianie z doliny Poru stwierdzono nisk¹ lub optymaln¹ zawartoœæ K (12,2–20,3 g kg^–1s.m.). Pasza z doliny £abuñki (TR¥BA, 1994) i Jacenki (TR¥BAi WY£UPEK, 1993) oraz z doliny Odry (TRZASKOŒi wsp., 1993) by³a niedobo- rowa w ten sk³adnik. Poziom magnezu by³ zwykle wysoki, a wapnia zró¿nicowany (tab. 3), na co móg³ wp³ywaæ znaczny udzia³ w runi zió³ i chwastów oraz roœlin motylkowatych. Podobnego zdania jest tak¿e TRZASKOŒi wsp. (1993). Równoczeœnie Hol- cus lanatus jest uznawana za trawê charakterystyczn¹ dla wielu innych zbiorowisk roœlinnych, wykszta³caj¹cych siê w trudnych warunkach siedliskowych, zw³aszcza w sferze ¿yznoœci gleby i jej uwilgotnienia (TALLOWINi wsp., 1991).

4. Wnioski

• Holcetum lanati wystêpowa³ w dolinie Poru na glebach mineralnych i organicz- nych o odczynie obojêtnym lub s³abo kwaœnym. Zasobnoœæ gleb organicznych w przyswajalny fosfor by³a zró¿nicowana, zaœ potas znajdowa³ siê na poziomie niskim i bardzo niskim. Gleby mineralne odznacza³y siê bardzo nisk¹ zasobno- œci¹ w fosfor i potas. Zawartoœæ magnezu by³a wysoka.

• Na ³¹kach zespo³u Holcetum lanati stwierdzono 88 gatunków roœlin naczynio- wych i mszaków. Œrednia liczba gatunków w 1 zdjêciu wynosi³a 29,1 taksonów.

• £¹ki k³osówkowe dostarczaj¹ miernej jakoœci siana (LWU od 3,5 do 5,5). Plony siana I pokosu z tych ³¹k waha³y siê w granicach od 1,1 do 2,9 t ha^–1.

• Zasobnoœæ paszy w fosfor, ze wzglêdów ¿ywieniowych, by³a na ogó³ niska, niekiedy zadowalaj¹ca, poziom magnezu by³ zwykle wysoki, a wapnia i potasu zró¿- nicowany. Stosunkowo korzystnie przedstawia³a siê zawartoœæ w³ókna surowego.

219

Tabela 3. Plony i wartoœæ paszowa runi ³¹kowej zespo³u Holcetum lanati Table 3.Yields and fodder value of Holcetum lanati association sward

Numer zdjêcia Number of releve

Zawartoœæ w g kg^–1s.m. – Content of g kg^–1DM Plon siana I pokosu w t ha^–1 Yield of 1^stcut in Mg ha^–1(DM) W³ókno

surowe Crude fibre

N ogólny

Total N P K Mg Ca LWU

UVN

289 208,7 16,6 1,1 12,4 2,5 12,1 3,5 2,8

232 273,0 13,2 1,8 20,3 1,4 2,5 5,5 2,8

300 188,0 23,3 2,8 14,2 2,7 6,7 4,1 2,9

413 207,0 23,3 3,6 17,5 3,3 5,8 2,4 1,1

427 259,3 13,6 2,8 18,7 1,8 10,4 4,5 2,2

267 275,0 17,4 1,6 18,6 2,9 9,5 4,2 2,2

453 188,0 23,3 2,8 14,2 2,7 6,7 4,1 1,1

472 207,0 23,3 3,6 17,5 3,3 5,8 4,3 2,3

482 231,0 17,3 3,9 19,9 3,2 3,1 5,1 1,8

224 222,0 19,1 3,7 12,2 3,8 9,5 5,4 2,5

(10)

Literatura

DAVIESD.A., MUNROJ.M.M., MORGANT.E.H., 1984. Potential pasture production in the uplands of Wales. 6. The relative performance of sown species. Grass and Forage Science, 39, 229–238.

FALKOWSKIM., KUKU£KAI., 1989. Nowe spojrzenie na k³osówkê we³nist¹. Biuletyn Oceny Odmian, 23, 215–225.

FALKOWSKIM., KOZ£OWSKIS., KUKU£KAI., 1995. Ocena wartoœci Holcus lanatus jako ele- mentu runi ³¹kowej. Annales UMCS, E, L, 323–328.

FIJA£KOWSKID., 1991. Zespo³y roœlinne Lubelszczyzny. Wydawnictwo UMCS w Lublinie.

FILIPEKJ., 1973. Projekt klasyfikacji roœlin ³¹kowych i pastwiskowych na podstawie liczby war- toœci u¿ytkowej. Postêpy Nauk Rolniczych, 4, 59–68.

FRAMEJ., 1990. Herbage productivity of a range of grass species in association with white clover.

Grass and Forage Science 45, 1, 57–64.

GRYNIAM. & A. KRYSZAK, 1994. Charakterystyka geobotaniczna ³¹k w obni¿eniu Rowu Pol- skiego. PTPN, Prace Komisji Nauk Rolniczych i Leœnych, LXXVII, 43–48.

GRYNIAM., KRYSZAKA., GRZELAKM., 1993. Wartoœæ gospodarcza zbiorowisk ³¹kowo-pastwiskowych w dolinie Samy Leszczyñskiej. Roczniki AR Poznañ, CCLI, Rolnictwo 43, 75–92.

HALLIDAYL.J., 1989. Rumen degradation of various grass species at different stages of growth.

XVI International Grassldand Congress, Nice, 933–934.

HARVEYB.M.R., CROTHERSS.H., HAYESP., 1984. Dry matter and quality of herbage harvested from Holcus lanatus and Lolium perenne grown in monocultures and in mixtures. Grass and Forage Science 39, 159–165.

HOPKINSA., 1986. Botanical composition of permanent grassland in England and Wales in rela- tion to soil, environment and management factors. Grass and Forage Science, 41, 237–246.

NOWIÑSKIM., 1967. Polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowe. Pañstwowe Wydawnictwo Rol- nicze i Leœne, Warszawa.

MATUSZKIEWICZW., 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roœlinnych Polski. Vademe- cum Geobotanicum 3, Pañstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leœne, Warszawa, ss. 537.

MIREKZ., PIÊKOŒ-MIRKOWAH., ZAJ¥CA., ZAJ¥CM., 1995. Krytyczna lista roœlin naczyniowych Polski. Vascular plants of Poland a checklist. Polish Botanical Studies. Guidebook Series, 15, ss. 308.

OKRUSZKOH., 1971. Zagadnienie zawartoœci fosforu w sianach z gleb torfowych. Zeszyty Pro- blemowe Postêpów Nauk Rolniczych, 114, 83–87.

PEELS., MATHINELISABETHA., ELLISJULIAA., HOPKINSA., 1985. South-west England grassland survey 1983. 2. Trends in cropping pattern, reseeding and sward composition 1970–1983. Grass and Forage Science, 40, 467–472.

ROGUSKIW., 1973. Kszta³towanie siê siedlisk ³¹kowych na torfowiskach w wyniku osiadania torfu i mineralizacji masy organicznej. Zeszyty Problemowe Postêpów Nauk Rolniczych, 146, 14–32.

SPANIKOVAA., 1971. Fytocenologicka studia luk juhozapadnej casti kosickej kotliny. Biologicke Prace, 17, 2, 5–103.

SZAFERW., KULCZYÑSKIS., PAW£OWSKIB., 1986. Roœliny polskie. T. 1 i 2. PWN, Warszawa, ss. 1019.

SZOSZKIEWICZK., 1995. Fitosocjologiczna i rolnicza ocena ³¹k w dolinie œrodkowej Noteci z uwzglêdnieniem skutków melioracji. Praca doktorska AR w Poznaniu.

220

T. Wy³upek

(11)

TALLOWINJ.R.B., TYSONC.M., BROOKMANS.K.E., 1991. Differences in lamina wettability in some permanent pasture grass species and two Lolium perenne cultivars. Grass and Forage Science, 46, 3, 265–268.

TR¥BACz., 1992. £¹ki doliny Jacenki pod wzglêdem florystycznym i siedliskowym. Cz. I i II.

Annales UMCS, E, 43 (6,7), 33–58.

TR¥BACz., 1994. Florystyczna i rolnicza charakterystyka ³¹k i pastwisk w dorzeczu £abuñki.

Rozprawy Naukowe, 163. Wydawnictwo AR Lublin.

TR¥BACz., WY£UPEK T., 1993. Wartoœæ rolnicza siana I pokosu zbiorowisk roœlinnych ³¹k w dolinie Jacenki. Annales UMCS, E, 48 (10), 65–76.

TROUGHTONA., 1981. Lenght of life of grass roots. Grass and Forage Science, 36, 117–120 TRZASKOŒ M., KWARTACz., WITCZAK T., 1993. Wartoœæ paszowa zbiorowiska k³osówki

we³nistej (Holcus lanatus) na tle niektórych warunków glebowych doliny Odry. Zeszyty Problemowe Postêpów Nauk Rolniczych, 412, 190–195.

ZIELEWICZW., 2003. Zmiany sk³adu chemicznego Holcus lanatus pod wp³ywem nawo¿enia azotem. £¹karstwo w Polsce, 6, 179–190.

ZIELEWICZW., 2005. Reakcja Holcus lanatus na trudne warunki siedliskowe. £¹karstwo w Pol- sce, 8, 237–247.

WAATTRUDYA., HAGGARR.J., 1980. The effect of defoliation upon yield, flowering and vegeta- tive period of Holcus lanatus growing with and without Lolium perenne. Grass and Forage Science, 35, 227–234.

WILIAMSE.D., 1985. Long-term effects of fertilizer on the botanical composition and soil seed population of a permanent grass sward. Grass and Forage Science 40, 479–483.

Holcus meadows in Por river valley T. WY£UPEK

Department of Plant Biology, University of Life Sciences in Lublin Summary

The phyto-sociological studies were performed on holcus meadows in Por river valley by means of Braun-Blanquet’s method. The soil acidity (pHKCl) and soil abundance in general nutrients (P, K, Mg) were determined applying common methods. Moreover, the evaluation of fodder originating from those meadows was made in reference to the contents of the following items in dry matter: Ntot, P, K, Mg, and Ca, as well as their yielding and agricultural value were assessed. Holcetum lanati in Por river valley occurred on mineral and organic soils with neutral or slightly acidic reaction. Fodder from these meadows was of low quality. Its abundance in pho- sphorus, due to nutritional reasons, was in general poor, sometimes satisfactory; magnesium level was usually high, while that of calcium and potassium varied.

Recenzent – Reviewer: Stanis³aw Twardy

Adres do korespondencji – Address for correspondence:

Dr in¿. Teresa Wy³upek

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Katedra Biologii Roœlin, Wydzia³ Nauk Rolniczych w Zamoœciu 22-400 Zamoœæ, ul. Szczebrzeska 102

email: teresawylupek@op.pl

221

(12)