WPŁYW PREPARATÓW GOËMAR BM 86 I FRUTON NA JAKOŚĆ I WŁAŚCIWOŚCI PRZECHOWALNICZE GRUSZEK ODMIANY ‘KONFERENCJA’ I ‘DICOLOR’

(1)

Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 279-284

JAN BŁASZCZYK

WPŁYW PREPARATÓW GOËMAR BM 86 I FRUTON NA JAKOŚĆ I WŁAŚCIWOŚCI PRZECHOWALNICZE GRUSZEK ODMIANY ‘KONFERENCJA’ I ‘DICOLOR’

Z Katedry Sadownictwa i Pszczelnictwa Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

ABSTRACT. In years 2004-2005 the influence of Goëmar BM 86 and Fruton on quality draft as well as storability was assessed. Fruits of two pear cultivars ‘Conference’ and ‘Dicolor’ were investigated. Pears treated with Goëmar BM 86 and Fruton revealed bigger fruit size and average weight. The beneficial effect on firmness and acidity was also observed.

Key words: pears, Goëmar BM 86, Fruton, foliar fertilization, quality, storability

Wstęp

Rosnące wymagania konsumentów oraz duża konkurencja na rynku zmuszają sa- downików do produkcji owoców charakteryzujących się wysoką jakością (Tomala i in.

2006). Owoce powinny odznaczać się atrakcyjnym wyglądem, odpowiednią wielkością, smakiem, soczystością, jędrnością oraz dobrą zdolnością przechowalniczą i trwałością w czasie obrotu handlowego. Tekstura, soczystość, smak, świeżość i typowy dla odmia- ny aromat to ważne cechy dojrzałości konsumpcyjnej gruszek (Eccher Zerbini 2002).

Uzyskanie owoców wysokiej jakości oraz zachowanie jej podczas przechowywania przy wykorzystaniu tradycyjnych metod agrotechnicznych jest często niemożliwe.

Skład mineralny owoców, a szczególnie zawartość wapnia, decyduje o ich przechowy- waniu (Fallahi i in. 1997). Skutecznym sposobem zwiększania zawartości wapnia w owocach jest nawożenie pozakorzeniowe (Wójcik 2004). W ostatnich latach pojawi- ły się preparaty poprawiające różne cechy jakościowe owoców, takie jak np. Goëmar BM 86 i Fruton, których stosowanie jest elementem wdrażanego od kilku lat do prakty- ki sadowniczej tzw. „Programu Poprawy Jakości Owoców”.

Celem badań było określenie wpływu preparatu Goëmar BM 86 i Fruton na jakość i właściwości przechowalnicze gruszek odmiany ‘Konferencja’ i ‘Dicolor’.

(2)

Materiał i metody

Doświadczenie prowadzono w latach 2004-2005 w Sadzie Doświadczalnym Katedry Sadownictwa i Pszczelnictwa w Garlicy Murowanej. Materiałem doświadczalnym były drzewa gruszy odmiany ‘Konferencja’ i ‘Dicolor’ szczepione na pigwie S, posadzone w 2000 roku w rozstawie 4,0 × 1,8 m. Zastosowano dwie kombinacje (program, kontrola), każda składała się z 4 powtórzeń, jedno powtórzenie obejmowało 5 drzew. Program pole- gał na trzykrotnym opryskiwaniu drzew preparatem Goëmar BM 86 w dawce 3 l·ha^-1, w fazie białego pąka, w pełni kwitnienia i tydzień po kwitnieniu. Preparat Fruton stoso- wano również trzykrotnie; 4 tygodnie po kwitnieniu i w połowie lipca (w dawce 5 l·ha^-1) oraz w połowie sierpnia (w dawce 10 l·ha^-1). Zużycie cieczy roboczej wynosiło 500 l·ha^-1.

Goëmar BM 86 jest nawozem organiczno-mineralnym, opartym na koncentracie z alg morskich Ascophyllum nodosum z dodatkiem azotu, magnezu i boru. Stosowany jest w celu poprawy wielkości owoców poprzez zapewnienie prawidłowego rozwoju komórek podczas zapłodnienia kwiatów i zawiązywania owoców.

Fruton jest nawozem wapniowym, w postaci płynnego chlorku wapnia, do stosowa- nia pozakorzeniowego. Poprawia odżywienie owoców wapniem, polepszając ich jakość i zdolność przechowalniczą.

Gruszki poddane zabiegom poprawiającym jakość owoców porównywano z owo- cami kontrolnymi – nie traktowanymi wyżej wymienionymi preparatami. Po zbiorze oceniano średnią masę 100 owoców (kg) oraz procentowy udział owoców w określonej klasie wielkości z wszystkich zebranych gruszek. Na 20 owocach z każdej kombinacji dokonano pomiarów jędrności miąższu (kG), zawartości kwasów (procent kwasu jabł- kowego) i zawartości ekstraktu (%). Pomiary wyżej wymienionych cech jakości we- wnętrznej owoców przeprowadzono również po przechowywaniu gruszek i po okresie ich symulowanego obrotu. Gruszki przechowywano w chłodni zwykłej przez 150 dni, w temperaturze –0,5-0°C i wilgotności względnej powietrza 88-90%, a następnie prze- trzymywano w temperaturze 17°C przez 7 dni (okres symulowanego obrotu).

Uzyskane wyniki opracowano statystycznie, stosując analizę wariancji. Do oceny istot- ności różnic między średnimi użyto testu Duncana, przyjmując poziom istotności α = 0,05.

Wyniki i dyskusja

Zastosowanie preparatów programu skutecznie poprawiło wielkość owoców obu odmian gruszek (tab. 1, 2). W każdym roku badań owoce objęte programem charakteryzo- wały się większą średnią masą niż owoce kontrolne. U gruszek odmiany ‘Konferencja’

średni przyrost masy owoców wynosił aż 18,5%, a u odmiany ‘Dicolor’ – 10%. Zaobser- wowano znacznie większe różnice między kombinacjami w 2005 roku niż w roku 2004.

Przyczyną był niski plon gruszek, ale składający się z dorodnych owoców, co zostało spowodowane wystąpieniem przymrozków w III dekadzie kwietnia (–8°C), które uszko- dziły pąki kwiatowe. Opryskiwanie gruszek preparatami programu pozwoliło również uzyskać korzystniejszą strukturę plonu, istotnie zwiększając w nim udział owoców dorodnych względem owoców małych (tab. 1, 2). Ponad 80% gruszek odmiany ‘Konferencja’

i około 50% odmiany ‘Dicolor’ charakteryzowało się średnią przekraczającą 60 mm. Stoso- wanie preparatów programu należy polecić zwłaszcza w uprawie gruszek odmiany ‘Dico- lor’, która w naszych warunkach klimatycznych wydaje najczęściej zbyt drobne owoce.

(3)

Tabela 1 Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm w plonie ogólnym i średnia masa 100 owoców

gruszek odmiany ‘Konferencja’

Fruit with diameter > 60 mm and mean weight of 100 fruits of ‘Conference’ pears Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm

Fruit with diameter > 60 mm (%)

Średnia masa 100 owoców Mean weight of 100 fruits

(kg) Kombinacja

Treatment

2004 2005 średnia dla kombinacji mean for treatment

Program 82,7 b 82,2 b 82,5 b 12,9 b 18,4 b 15,7 b

Kontrola 66,1 a 69,1 a 67,6 a 11,6 a 14,0 a 12,8 a

Średnie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie dla α = 0,05.

Means followed by the same letter in each column are not different at α = 0.05.

Tabela 2 Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm w plonie ogólnym i średnia masa 100 owoców

gruszek odmiany ‘Dicolor’

Fruit with diameter > 60 mm and mean weight of 100 fruits of ‘Dicolor’ pears Udział owoców o średnicy powyżej 60 mm

Fruit with diameter > 60 mm (%)

Średnia masa 100 owoców Mean weight of 100 fruits

(kg) Kombinacja

Treatment

2004 2005 średnia dla kombinacji mean for treatment

Program 45,7 b 56,5 b 51,1 b 11,0 b 15,2 b 13,1 b

Kontrola 29,5 a 31,1 a 30,3 a 10,0 a 13,5 a 11,8 a

Objaśnienia jak w tabeli 1.

Explanations as in Table 1.

Po zbiorze średnia jędrność miąższu gruszek objętych programem zarówno odmiany

‘Konferencja’, jak i ‘Dicolor’ była lepsza niż owoców kontrolnych (tab. 3, 4). Po przechowywaniu jędrność gruszek obu odmian w badanych kombinacjach była taka sama.

Natomiast po okresie symulowanego obrotu gruszki odmiany ‘Konferencja’ traktowane badanymi preparatami odznaczały się lepszą jędrnością niż owoce z kontroli. U odmiany ‘Dicolor’ nie obserwowano takiej różnicy.

Średnia zawartość kwasów oznaczona po zbiorze w gruszkach, obu odmian, obję- tych programem i kontrolnych nie była zróżnicowana (tab. 3, 4). Zastosowany program korzystnie wpłynął na zawartość kwasów w gruszkach po przechowywaniu i po okresie symulowanego obrotu. Redukcja kwasów była w tej kombinacji istotnie mniejsza niż w kontroli.

(4)

Tabela 3 Jędrność miąższu, zawartość kwasów i ekstraktu w gruszkach odmiany ‘Konferencja’ Firmness, titratable acidity and total soluble solids of ‘Conference’ pears Jędrność miąższu Firmness (kG)

Zawartość kwasów (procent kwasu jabłkowego) Titratable acidity (the percentage of malic acid)

Zawartość ekstraktu Soluble solids (%) Termin Analysis time Kombinacja Treatment 2004 2005

średnia dla kombinacji mean for treatment

2004 2005

średnia dla kombinacji mean for treatment program – programme6,9 a 7,1 b7,0 b 0,25 a 0,24 a 0,25 a 12,4 b 12,8 a 12,6 a Zbiór At harvest kontrola – control 6,9 a 6,7 a 6,8 a 0,26 a 0,25 a 0,26 a 11,6 a 14,1 b12,9 b program – programme5,1 a 3,3 a 4,2 a 0,19 a 0,23 b0,21 b 13,1 a 13,1 a 13,1 a Po przechowywaniu After storage kontrola – control 4,9 a 3,3 a 4,1 a 0,17 a 0,18 a 0,18 a 13,0 a 14,0 b13,5 b program – programme2,1 a 2,2 b2,2 b 0,17 a 0,19 b0,19 b 13,4 a 15,0 b14,1 a Po okresie symulowanego obrotu After shelf life kontrola – control 2,2 a 1,8 a 2,0 a 0,15 a 0,17 ab 0,16 a 13,7 a 14,6 a 14,2 a Średnie w kolumnach, osobno dla każdego terminu, oznaczone tymi samymi literami nie różnią się istotnie dla α = 0,05. Means followed by the same letter in each column, separately for analysis time, are not different at α = 0.05.

(5)

Tabela 4 Jędrność miąższu, zawartość kwasów i ekstraktu w gruszkach odmiany ‘Dicolor’ Firmness, titratable acidity and total soluble solids of ‘Dicolor’ pears Jędrność miąższu Firmness (kG)

Zawartość kwasów (procent kwasu jabłkowego) Titratable acidity (the percentage of malic acid)

Zawartość ekstraktu Soluble solids (%) Termin Analysis time Kombinacja Treatment 2004 2005

2004 2005

średnia dla kombinacji mean for treatment program – programme6,4 a 6,8 b6,6 b 0,26 a 0,27 ab 0,27 a 11,6 a 12,5 a 12,1 a Zbiór At harvest kontrola – control 6,4 a 6,4 a 6,4 a 0,28 b 0,26 a 0,27 a 11,7 a 13,0 b12,3 b program – programme5,0 a 2,9 a 4,0 a 0,21 b 0,24 a 0,23 b 13,0 a 15,5 a 14,3 a Po przechowywaniu After storage kontrola – control 5,0 a 2,8 a 3,9 a 0,17 a 0,23 a 0,20 a 13,5 b 15,3 a 14,4 a program – programme2,5 a 2,0 a 2,3 a 0,20 b 0,23 b0,22 b 13,7 a 15,8 b14,8 b Po okresie symulowanego obrotu After shelf life kontrola – control 2,5 a 1,8 a 2,2 a 0,15 a 0,21 a 0,18 a 13,6 a 15,4 a 14,5 a Objaśnienia jak w tabeli 3. Explanations as in Table 3.

(6)

W gruszkach odmiany ‘Konferencja’ nie obserwowano korzystnego wpływu prepa- ratów stosowanych do poprawy jakości owoców na zwiększenie średniej zawartości ekstraktu w owocach (tab. 3). Po zbiorze (12,9%) i po przechowywaniu (13,5%) gruszki kontrolne charakteryzowały się większą średnią zawartością ekstraktu niż owoce objęte programem (odpowiednio 12,6% i 13,1%). Jedynie po okresie symulowanego obrotu średnia zawartość ekstraktu w gruszkach badanych kombinacji nie była istotnie zróżni- cowana. Gruszki odmiany ‘Dicolor’ traktowane preparatami charakteryzowały się większą niż owoce kontrolne średnią zawartością ekstraktu jedynie po okresie symulowanego obrotu (tab. 4). W pozostałych terminach zawartość ekstraktu była w nich mniejsza (zbiór) lub taka sama (po przechowywaniu). De Salvador i in. (2006) wykaza- li silną pozytywną korelację pomiędzy wielkością owoców a ich masą i negatywną, między wielkością owoców a zawartością ekstraktu oraz masą a jędrnością. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały również, że im większa masa owoców, tym więcej większych owoców w plonie. Natomiast gruszki traktowane preparatami mającymi zwiększyć ich wielkość nie odznaczały się mniejszą jędrnością niż owoce nietraktowane.

Wnioski

1. Gruszki objęte programem charakteryzowały się większą masą oraz większym udziałem dorodnych owoców w plonie ogólnym w porównaniu z gruszkami kontrolnymi.

2. Zastosowany program poprawy jakości owoców w pierwszych latach prowadze- nia badań miał pewien wpływ na korzystne zmiany jakościowe.

Literatura

De Salvador F.R., Fisichella M., Fontanari M. (2006): Correlations between fruit size and fruit quality in apple trees with high and standard crop load levels. J. Ornam. Plant Res. 14: 113-122.

Eccher Zerbini P. (2002): The quality of pear fruit. Acta Hort. 596: 805-810.

Fallahi E., Conway W.S., Hickey K.D., Sams C.E. (1997): The role of calcium and nitrogen in postharvest quality and disease resistance of apples. Hortiscience 32: 831-835.

Tomala K., Jędrzejczak P., Baran D. (2006): Przechowywanie gruszek w kontrolowanej atmos- ferze. Czynniki wpływające na plonowanie i jakość owoców roślin sadowniczych. Mater. 2 Międzynarodowych Targów Agrotechniki Sadowniczej. Warszawa: 131-142.

Wójcik P. (2004): Uptake of mineral nutrients from foliar fertilization. J. Ornam. Plant Res. 12:

201-218.

THE INFLUENCE OF GOËMAR BM 86 AND FRUTON ON THE QUALITY AND STORABILITY OF ‘CONFERENCE’ AND ‘DICOLOR’ PEARS

S u m m a r y

Goëmar BM 86 increased the average size and weight of pears. At harvest, firmness of the treated fruits was higher. Sprayed pears showed lower acidity reduction after storage period and shelf-life. No influence of used chemicals on soluble solids content was observed.