Istota inicjatywy MFW i Banku Światowego na rzecz zmniejszenia zadłużenia krajów najbiedniejszych

(1)

Killion Munyama

Istota inicjatywy MFW i Banku

Światowego na rzecz zmniejszenia

zadłużenia krajów najbiedniejszych

Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy 2,

143-152

(2)

KILLION MUNYAMA

ISTOTA INICJATYWY MIĘDZYNARODOWEGO

FUNDUSZU WALUTOWEGO I BANKU ŚWIATOWEGO

NA RZECZ ZMNIEJSZENIA ZADŁUŻENIA

KRAJÓW NAJBIEDNIEJSZYCH

Streszczenie: Dostępność środków finansowych i kompleksowa strategia rozwojowa nie są w stanie zapewnić pożądanego rozwoju gospodarczego i społecznego, jeżeli kraj korzystający z pomocy jest wysoce zadłużony, a wypracowany wzrost gospodarczy jest przeznaczany na rosnące koszty obsługi długu. Gospodarki większości krajów o ni skim dochodzie są zagrożone szybko rosnącym zadłużeniem zagranicznym. Problem ten został dostrzeżony dopiero w latach 90. W celu zmniejszenia tej bariery dla wzro stu gospodarczego w 1996 r. została zawiązana inicjatywa Międzynarodowego Fundu szu Walutowego (MFW) i Banku Światowego (BŚ) na rzecz oddłużenia krajów bied nych i najbardziej zadłużonych (Heavily Indebted Poor Countries Initiative - Inicjaty wa HIPC). Do marca 2009 r. w ramach Inicjatywy HIPC 35 państw uzyskało redukcję długu, 29 z nich to kraje afrykańskie o łącznej kwocie 51 mld USD.

Słowa kluczowe: MFW, Bank Światowy, kraje słabo rozwinięte, Inicjatywa HIPC, za dłużenie.

1. WPROWADZENIE

MFW jest centralną światową międzynarodową organizacją zaangażowaną we współpracę walutową. Jest to organizacja, w której prawie wszystkie państwa

świata wspólnie promują wzajemne dobro. MiędzynarodowyFunduszWaluto

wy został założony w celu umożliwienia swobodnej i łatwej wymiany między państwami członkowskimi1. Dzisiaj MiędzynarodowyFundusz Walutowy działa,

abyzapewnić państwom członkowskim (186) wystarczającą ilośćwaluty do dal szego prowadzeniadziałalności gospodarczej z resztą świata.

1 K. Munyama, Międzynarodowe instytucje finansowe w świetle wejścia Polski do Unii

Europejskiej [w:] Finanse i bankowość a wejście Polski do Unii Europejskiej, Część I, SGH,

(3)

Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju powołano jako instytucję

koordynującą i kontrolującą działalność inwestycyjną wskali światowej, atym

samym gwarantującą możliwienajlepszeefektygospodarcze, przyczyniające się do zrównoważonego wzrostu wymiany gospodarczej.

Bank pośredniczy między finansowymi monopolamiwypożyczającymi swoje

kapitały aczłonkami korzystającymiztych pożyczek. Zgodniezestatutem bank oddziałujena kierunki i charaktercyrkulacji kapitału prywatnego. Własne zasoby

angażujenatomiasttylko wteinwestycje,którenie zdołają przyciągnąć prywat nego kapitału zpowodunp. niskiej rentowności.Szczególnie ważne dla rozwo jugospodarczego inwestycje wdziedzinie np. transportu, łączności czy oświaty mogą liczyć na pomoc Banku, gdyż ich pomyślny rozwój stwarza warunki do

napływu kapitałuprywatnego.

2. MIEJSCE MIĘDZYNARODOWYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH

W ZGLOBALIZOWANYM ŚWIECIE

Przedstawiającdziałalność MFW i innych międzynarodowych organizacji finansowych w zakresie programów pomocowych dla krajów słabo rozwiniętych, nie można pominąć bardzo ważnego zjawiska, jakimjest globalizacja2. Przez

swoją wielkowymiarowość globalizacjajest bardzo trudna do zdefiniowania.

Wksiążce Bogumiła Bernasia można znaleźć definicję Andrzeja Wielowiey skiego: „Globalizm to pewien stan stosunków iukładów, zaś globalizacjajest

procesem zagęszczeniatychstosunków”.Oznacza to, że globalizacja prowadzi

do zacieśnieniagospodarczych, kulturowych, politycznych powiązań między

pań-stwami3. Autor wymienia też szereg skutków globalizacji zarównopozytywnych,

jak i negatywnych. Pierwsze z nich to, m.in.:

- zmniejszenie poczucia izolacjikrajówi ludzi, - lepszy dostęp do wiedzyi informacji,

- rozwój Internetu, który umożliwia bezproblemową komunikację między dowolnymiczęściami świata,

- ułatwienie migracji, podróżowania oraz zdobywania zatrudnienia poza

granicami swojego państwa,

- rozwój handlu światowego, który prowadzi do szybszego rozwoju oraz poprawywarunków życia,

- inwestycje zagraniczne, które mogąstymulować rozwój gospodarki da nego kraju,

- poprawa zdrowia idostępu do pomocy medycznej. Wymienione są także niektóre skutkinegatywne:

- umacnianie podziału na biednych i bogatych przez zróżnicowanie pozio

mu rozwoju gospodarczegoipoziomu życia,

2 Zob. E. Jantoń-Drozdowska, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Ars boni et aequi, Poznań 2004, s. 15.

(4)

Istota inicjatywy międzynarodowego funduszu walutowego i banku światowego... 145

- polaryzacja gospodarek,

- zwiększenie ryzyka kryzysów finansowych obejmujących całe regiony, spowodowanych spekulacjami finansowymi,

- wykorzystywanie taniej siły roboczejkrajów słabo rozwiniętych, co pro

wadzi do wzrostuubóstwa,

- destabilizacja światowejgospodarki, - wzrost bezrobocia,

- pojawienie się zjawiska globalnej wioski, w której dominuje kultura

masowa i postawykonsumpcyjne kształtowane przez działy marketingu

globalnych korporacji,

- patologie społeczne spowodowane zmianą w strukturze więzi społecz nych.

Według Pawła Bożyka warunkiem globalizacji, ajednocześnie jej skutkiem, jestujednolicenie mechanizmówekonomicznychfunkcjonowania rynków naro dowychi międzynarodowych.Sąto mechanizmywolnego rynku i wolnego handlu więc proces tworzenia zliberalizowanego rynku towarów, usług i czynników

produkcji rozpatrywany jest wskali świata jako całości4.

Według noblisty Josepha E. Stiglitzaglobalizacjamoże mieć „niszczyciel ski” wpływ na kraje rozwijające się, możejadnaktakże „potencjalnie” poprawić sytuacjęwszystkichludzi, a zwłaszcza tych ubogich. Potrzebnajest tujednakże nowa przemyślanaodpoczątkupolitykaglobalizacji prowadzona przezwielkie

międzynarodowe organizacjetakie jak MFW, BankŚwiatowy czy Światowa Or

ganizacja Handlu. W swych założeniachorganizacje temiałyzapewniać ogól

noświatową stabilność finansową (MFW), dbać o redukcję ubóstwa i stabilny

rozwój (BankŚwiatowy) oraz prowadzić politykę znoszenia barierw międzyna

rodowym handlu (Światowa Organizacja Handlu)5. Te założenia są realizowane z różnym skutkiem (pozytywnie i negatywnie).

3. DZIAŁALNOŚĆ MIĘDZYNARODOWEGO FUNDUSZU WALUTOWEGO

Według MFWwiększość problemów ekonomicznych na świecie wynika zbra-

ku równowagi wbilansachpłatniczych,które mogą nawet prowadzić do kryzy

sówgospodarczych. Dzieje siętak, kiedywaluta danego krajuszybkosię depre

cjonuje, sprawiając, że towary i kapitał zagraniczny stająsię corazdroższe, co z kolei może prowadzić do zakłóceńwfunkcjonowaniugospodarki. Problemy

te mogą rozprzestrzenić się także nainne kraje. Ztego powoduMFWpomaga osiągać stabilność poprzez różnego rodzaju programy korygujące (Structural

Adjustments Policies) oraz pożyczki.

MFWwspomaga kraje członkowskie we wdrażaniu reformoraz programów dostosowawczych, które mają przywrócić dobre warunki do zrównoważonego

4 P. Bożyk, Międzynarodowe stosunki ekonomiczne, PWE, Warszawa 2008, s. 386. 5 J. Stiglitz, Globalizacja, PWN, Warszawa 2007, s. 7.

(5)

wzrostu gospodarczego, wzrostuzatrudnienia oraz zwiększenia inwestycji. Wpro wadzaneprogramyróżnią się w zależnościod specyfikidanegopaństwa, przyczyn

problemów oraz wielu innych czynników. Aby otrzymać pożyczkę, rząd danego

kraju musizgodzić się na wprowadzenie reform izobowiązaćsię do nadzorowania ich przebiegu. Ma to być zapewnieniem, żeśrodkiotrzymane zMFW zostaną

wykorzystanena rozwiązanie problemów z brakiem równowagi w bilansie płatni

czym. Fundusz zakłada,że po zwalczeniu tych problemówi powrocie dogospo darczej i finansowej stabilności państwo będziewstaniezwrócić pożyczone środ ki, które następnie zostaną udostępnione kolejnym członkom organizacji.

W ramach MFWfunkcjonuje program Redukcji ubóstwa iwspieraniaroz woju (Poverty reduction and growth facility). Jest to niskooprocentowany kredyt dla krajów ubogich. Aktualnie jest on dostępny dla 78 krajów.Oprocentowanie

wynosi 0,5 %.Spłatyzadłużenianastępują co pół roku, przy czymrozpoczynają

się w 5,5 roku,akończą w10 lat po otrzymaniu środków przez państwo. Kredyty MFW są bardzo atrakcyjne dla krajów członkowskich. Nietylko są niskoopro centowane, ale również (wprzypadku krajówrozwijających się) sączęsto jedy nymdostępnym źródłem kapitałudla danego kraju6. Według danych zkońca

marca 2008r. MFW posiadaaktualnie środki wwysokości 209,5mld USD, które mogą być przeznaczonenaudzielenie kredytów.

MFW starasię takżepromowaćstabilność gospodarki, zmniejszenie podat ności na kryzysyorazzrównoważony wzrost. Dokonuje także analizy bieżącej

sytuacji światowejgospodarki oraz zachęcado zacieśniania współpracy między

krajami członkowskimi. Fundusz zapewnia także pomoc techniczną, polegającą nadoradztwie oraz organizacji7różnego rodzaju szkoleń w zakresie prowadze nia polityki fiskalnej, monetarnej orazwalutowej, systemuprawnego, statystyk gospodarczych czy prowadzenia nadzorunad systemem finansowym8.

4. FUNKCJE BANKU ŚWIATOWEGO

W działalności Banku Światowego dominują funkcje operacyjne, które

polegają na:

- udzielaniu pożyczek,

- zaciąganiu kredytu w celupowiększenia kapitału pożyczkowego. Ponadto Bank Światowy realizuje funkcje operacyjne w postaci:zarządza nia majątkiem Banku i udzielania pomocy technicznej. Warunki udzielenia pożyczek przezBankŚwiatowy ustala art.3statutu.Z pożyczek mogą korzystać

6 Zob. K. Lutkowski, Finanse międzynarodowe. Zarys problematyki, Wydawnictwo Na ukowe PWN, Warszawa 2007, s. 143.

7 Por. J. Żabińska (red.), Rola międzynarodowych organizacji finansowych w stabilizowa

niu światowego systemu finansowego, Cz. 1, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Ekonomicz

nej im. Karola Adamieckiego, Katowice 2005, s. 92.

8 Zob. K. Pilbeam, International Finance, third edition, Palgrave Macmillan, New York 2006, s. 262-264.

(6)

tylko członkowie BankuŚwiatowego, niedozwolone jest jednakprzekroczenie sumy jegokapitału zakładowego oraz rezerw.Pożyczki mogąbyćudzielane są rządowi kraju członkowskiego. Jeżeli miałybybyćprzyznane instytucjom pry watnym, rząd kraju,jego bank centralnylub inna instytucjapaństwowauznana przez Bank Światowy musi zagwarantować spłaceniepożyczkiwrazzodsetkami. Ze względu na niechęć rządów do udzielania tego rodzaju gwarancjiprywat nym firmom, operacje Banku ograniczają się przeważnie do udzielania poży czek rządom.Pożyczki Banku Światowego mogąbyćudzielane tylko wówczas, gdy pożyczkobiorcaniemożeuzyskać odpowiednich środków finansowych win ny sposóbna warunkach, które Bank Światowy uznaje zarozsądne. Musi być

zapewniony produktywny charakter finansowego projektu, tzn. płynącez niego

korzyści ekonomicznemuszą zapewnić zwrot poniesionych kosztów i obsługę

zaciągniętego kredytu. Państwo biorące pożyczkę z Banku Światowego musi miećzdolnośćdo wypełnienia swoich zobowiązań, a przede wszystkimdospła cenia jej wwalucie, wktórejją otrzymało.Bank Światowynie udzielapożyczki państwu, którego stangospodarczy isytuacja finansowa nie dająpewności jej

zwrotu w przewidzianymterminie. Warunkiemjej przyznania jestudzielenie

Bankowi Światowemu wszelkichpotrzebnychmuinformacji.W tym celu Bank posługuje sięspecjalnymi misjami badawczymi złożonymi zwchodzącychwskład personeluBankuekspertów, którychopinia w sprawie zdolności danego kraju

do wywiązania się ze zobowiązańjest podstawą podjęcia ostatecznej decyzji

przez DyrekcjęBankuŚwiatowego9. Otwarte przez Bank Światowy kredyty dla danego krajumogąbyćużytewyłączniedo realizacji projektu,na który zostały przyznane.Przy operacjach pożyczkowych występująteż określone warunki wa

lutowe.Bankdostarcza pożyczkobiorcywszelkich walut, które sąmupotrzebne do realizacji projektu, ale żąda, aby pożyczka wrazz odsetkami była spłacona w tej samej walucie, w jakiej została udzielona.

Celem Banku Światowegonie jest maksymalizacjazysku, ale udzielanie pań stwom członkowskim pomocy w rozwojuspołeczno-gospodarczym przez udzie

laniepożyczek inwestycyjnych, których warunki spłaty sąznaczniełagodniejsze niż spłata pożyczek udzielanych na normalnych zasadach handlowych. Miarą pomocyBanku Światowego musi więc być m.in. różnica między stopą procen tową pobieraną przez Bank Światowy a stopą procentową pobieraną przez prywatne banki. Różnica ta może być znaczna dziękiwysokiemu stopniowi pewności lokat kapitałowych w obligacjach Banku Światowego.

Bank unika udzielania pożyczek mniejszych niż kilkadziesiąt milionów dolarów, gdyż koszty związane z przeprowadzeniem rozeznania oraz koszty administracyjne wstosunkudomniejszychpożyczek byłyby nadmierniewysokie.

Aby niedyskryminowaćmniejszych projektów, Bank Światowystosujęmetodę korzystaniaz pośrednictwa krajowychtowarzystw popierania rozwoju gospo

darczego, udzielając im mniejszych pożyczek, które są wykorzystywane przez nie

9 K. Munyama, E. Ambukita, Międzynarodowe instytucje finansowe w Polsce w okresie

(7)

dofinansowaniamniejszychprzedsiębiorstw. Do stałych zasad polityki Banku

Światowego należyrównież pozyskiwanie dla projektów kredytów innych ban

ków i instytucji finansowych(współfinansowanie). Projekty zatwierdzone przez

Bank Światowy jako spełniające warunki jego własnych pożyczek budzązaufa nie i znajdująpoparcie u innychkredytodawców.

5. INICJATYWA HIPC (HEAVILY INDEBTED POOR COUNTRIES)

MIĘDZYNARODOWYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH

Grupapaństw najbiedniejszych i najbardziej zadłużonych wyodrębniona zostałanapodstawie kryterium dochoduiwielkości zadłużenia.Bank Światowy

wyodrębnia cztery grupy państw ze względu na dochód narodowy10 11:

- Kraje o wysokim dochodzie- powyżej 9266USD, - Kraje o więcej niż średnim dochodzie- 2 996-9265USD,

- Kraje o niższymniż średnim dochodzie- 756-2995 USD,

- Kraje o dochodzie niższym niż 755 USD.

W raportach Banku Światowego można znaleźć także podział państw ze względu na poziom zadłużenia11:

- kraje poważnie zadłużone, które mają dwa wskaźniki poniżej poziomu krytycznego:udziałzaktualizowanego kosztu obsługi długu wdochodzie narodowymjest wyższy niż 80% oraz relacja zaktualizowanego kosztu

obsługi długu do eksportu powyżej 220%,

- krajeśredniozadłużone, które obawskaźnikimają powyżej 60%, ale nie

przekraczają poziomu krytycznego.

Dogrupykrajówbiednych i najbardziej zadłużonych,które mogą uczestni

czyć w Inicjatywie HIPC zakwalifikowano 42 państwa. Kraj, który chciał skorzy staćz redukcjizadłużeniamusiał najpierwzrealizować trzyletni program dosto

sowawczy, po tym okresie podejmowano decyzję o przyznaniu pomocy i jej

wysokości12.Pierwszy etap inicjatywy zakończył się w 1999 r. i doprowadziłdo redukcji zadłużenia siedmiu państw13 o 3078 mln USD, mimo to jej ocena

w oczachspecjalistówwypadła raczejnegatywnie. Krytykowano jąza niskie zmniej

szenieciężaru zadłużenia, małą liczbę krajów, które skorzystały z pomocyi zbyt

długie i niejasne procedury. We wrześniu 1999 r. zatwierdzono wzmocnioną

wersję inicjatywy, złagodzono pierwotne kryteria kwalifikacyjne, dzięki czemu programem została objęta większa liczba państw. Wprowadzono płynnepunkty

docelowe redukcji zadłużenia, które są uzależnione oduzyskanych postępów

w reformach. Inicjatywę podzielono na dwa etapy.W pierwszymkraje mają trzy

10 E. Chrabonszczewska, Międzynarodowe organizacje finansowe, SGH, Warszawa 2005, s. 348-349.

11 Tamże, s. 349. 12 Tamże, s. 352

(8)

lata na przygotowania i opracowanie strategii redukcji ubóstwa. W tym czasie Klub Paryski iinni wierzyciele przygotowują konsolidację zadłużeniai redukcję

mogącą osiągnąć nawet 67%wartości zaktualizowanej netto. Po trzech latach podejmowana jest decyzja co do dalszego uczestnictwa kraju w inicjatywie. Jeżeli redukcjadługu umożliwiła osiągnięcie tolerowanego poziomu długu, krajwy chodzi z Inicjatywy;jeżeli okazała się niewystarczająca, kraj w dalszym ciągu

korzysta zpomocyw ramach Inicjatywy.

Wdrugim etapie kraje dążą do osiągnięciadocelowego punktupłynnego,

czyli przez przynajmniej rok prowadzą globalną strategię redukcji biedyopartej

na polityce stabilizacjii dostosowań strukturalnych. Bank Światowy iMFWw tym czasie dostarczają przejściową pomoc, a redukcja zadłużenia odbywa się na warunkach uzgodnionych na szczycie G-8w Kolonii w 1999 r.14.

Tabela 1. Kraje uczestniczące w inicjatywie HIPC

Kraje które ukończyły uczestnictwo w Inicjatywie HIPC Banin Gujana Niger Boliwia Honduras Rwanda

Burkina Faso Madagaskar Sao Tome i Príncipe Burundi Malawi Senegal

Kamerun Mali Sierra Leone Etiopia Mauretania Tanzania Gambia Mozambik Uganda Ghana Nikaragua Zambia

Kraje uczestniczące w Inicjatywie HIPC Afganistan Demokratyczna Republika Konga Haiti Republika Centralna

Afryki Wybrzeże Kości Słoniowej Liberia Czad Gwinea Togo Kongo Gwinea-Bissau

Kraje zakwalifikowane do Inicjatywy HIPC

Komory Republika Kirgiska Somalia Erytrea Nepal Sudan

Źródło: Opracowanie własne na podstawie IMF Survey 2009.

Redukcja zadłużenia uwzględniła także zobowiązania powstałe na skutek

zaciągania preferencyjnych kredytów w ramach udogodnień Funduszu. W 2006 r.15 zadłużenie z tego tytułu zostało zredukowane oponad 3 mld SDR16.

14 E. Chrabonszczewska, Międzynarodowe organizacje..., dz.cyt., s. 356-358.

15 IMF, Factsheet - Debt Relief Under the Heavily Indebted Poor Countries (HIPC) Initiati

ve, March 2009.

16 Szerzej na temat SDR zobacz: M. Musa, J. M. Boughton, P. Isard, The future of the

(9)

Rysunek 1. Łączne zadłużenie kredytami preferencyjnymi MFW w latach 1999-2008 w mld SDR

Źródło: Annual Report, IMF, 2008, s. 42-43.

Inicjatywa HIPC jestfinansowana główne z dotacji pochodzących zkrajów członkowskichMFW ijest prowadzona przez fundusz powierniczyPRGF-HIPC. W sumie 94 państwa członkowskiezadeklarowałydotacjena rzecz tego fundu

szu; 27 krajówuprzemysłowionych, 58 krajów rozwijających się i 9 krajów w okresie transformacji (w tym Polska). Fundusz powierniczy jesttakże wykorzystywany do subsydiowania udogodnienia PRGF17,na ten cel wykorzystywanejest, aż 35% środków.

Rysunek 2. Struktura wydatków środków funduszu powierniczego PRGF-HIPC

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Financial Organization and Operations of the IMF.

17 PRGF - udogodnienie na rzecz redukcji ubóstwa i wzrostu gospodarczego zostało opisane w „Rocznikach Ekonomicznych KPSW”, nr 1/2008. Zob. K. Munyama, Analiza

funkcjonowania programów MFW na przykładzie udogodnienia na rzecz redukcji ubóstwa i wzrostu gospodarczego - PRGF (Poverty Reduction and Growth Facility), „Roczniki Ekono

(10)

Po dziesięciu latach działania wzmocnionaInicjatywa HIPC jest na ogół

lepiej oceniana przezspecjalistówniż jej pierwsza wersjaz1996 r.18. Uwzględnia więcej krajów i umożliwia sprawniejsze zmniejszenie długów oraz kosztówob sługi zadłużenia, tym samym pozwalana skuteczniejsze prowadzenie strategii

redukcji ubóstwa. Nadal istnieje wiele problemówprzykorzystaniu z tego pro

gramu, ichpowodem sązwłaszcza kraje dotknięte konfliktami zbrojnymi lub

brakiemstabilnej władzy. Brakuje także nieformalnej sieci wymiany informacji pomiędzy najbardziej zadłużonymi krajami, która mogłaby usprawnić procesy zarządzaniadługiem19.

6. PODSUMOWANIE

W artykule został zawarty opisdziałalności MiędzynarodowegoFunduszu Walutowego, funkcje Banku Światowegozeszczególnym uwzględnieniem kra jów słabo rozwiniętych należących do grupy krajównajbardziej zadłużonych.

Przedstawionoprzedewszystkim miejsca obu instytucji w zglobalizowanymświecie

finansów orazich rolę wInicjatywie HIPC. Istotnym wydaje się fakt,że tema

tykategoopracowania jest wyjątkowo wąsko opisywanawpolskojęzycznej lite raturze, pomimo uczestnictwa Polski wfinansowaniu niektórychopisanych form pomocy krajom o niskimdochodzie.

Inicjatywa na rzecz zmniejszeniazadłużenia krajów najbiedniejszych jest

bardzoistotnym elementem działalności Międzynarodowego Funduszu Waluto

wego oraz Banku Światowego na rzecz krajów najbiedniejszych, które w prze ważającej większości, oprócz problemów gospodarczych i humanitarnych, muszą zmagaćsię z wysokimzadłużeniemzagranicznym pochłaniającym znaczną część

dochodów. Pierwsza Inicjatywa nie przyniosła pożądanych skutków, zarówno pod

względem wielkości redukcjizadłużenia,jaki ilości państw, którez niej skorzy stały. Jejwzmocniona wersjaokazała się skuteczniejsza, pomimo to nadal wyma

ga udoskonalenia, przede wszystkim brakuje w niej sieci wymiany informacji pomiędzy beneficjentami, co usprawniło by proces redukcji zadłużenia.

Zpowyższych rozważań można wyciągnąćdwa następujące wnioski: - inicjatywa HIPC daje krajom słabo rozwiniętym możliwości wykorzysta

nia środków przeznaczonych na obsługęzadłużeń na wydatkioświatowe,

ochronę zdrowia, opiekę społeczną oraz narozwójniezbędnejinfrastruk

tury dla gospodarki,

- daje również przesłanki do wzmocnieniafundamentalnych warunków

gospodarowania oraz uwiarygodnieniakrajów wopiniizagranicznychin

westorów.Ponadto pozwala osiągnąć dostateczniewysokipoziom wzro stu gospodarczego.

18 Por. J. Yang, D. Nyberg, External Debt Sustainability in HIPC Completion Point Coun

tries: An Update, IMF Working Paper, Washington DC, June 2009, s. 3.

(11)

BIBLIOGRAFIA

Bernaś B., Finanse międzynarodowe, PWN, Warszawa 2006.

BożykP.,Międzynarodowe stosunki ekonomiczne, PWE, Warszawa 2008.

Chrabonszczewska E., Międzynarodowe organizacje finansowe, SGH,Warszawa 2005. Jantoń-DrozdowskaE., Międzynarodowestosunki gospodarcze, Arsboni et aequi, Po

znań 2004.

Lutkowski K.,Finansemiędzynarodowe.Zarys problematyki, PWN, Warszawa 2007. Munyama K., Analiza funkcjonowaniaprogramówMFWnaprzykładzieudogodnienia

na rzecz redukcji ubóstwai wzrostu gospodarczego - PRGF (Poverty Reduction and Growth Facility), „Roczniki EkonomiczneKPSW”, 2008/1.

Munyama K., Międzynarodoweinstytucjefinansowe w świetle wejścia Polski doUnii

Europejskiej[w:]Finanse i bankowość a wejściePolski doUnii Europejskiej,Część I, SGH, Warszawa 1999.

Munyama K.,AmbukitaE.,Międzynarodoweinstytucje finansowe wPolscewokresie

transformacji,WSKiZ, Poznań2002.

Musa M., BoughtonJ. M., Isard P., Thefuture ofthe SDR inlight of changes in the

International Financial System, IMF, Washington 1996.

Pilbeam K., International Finance, third edition, Palgrave Macmillan,NewYork 2006. StiglitzJ.,Globalizacja, PWN, Warszawa 2007.

Yang J., Nyberg D.,External Debt Sustainability in HIPC Completion Point Countries: An Update, IMFWorking Paper, Washington DC,June2009.

Żabińska J.(red.),Rolamiędzynarodowychorganizacji finansowych wstabilizowaniu światowegosystemu finansowego, Cz.1,Wydawnictwo Uczelniane Akademii Eko

nomicznejim. Karola Adamieckiego, Katowice 2005, s. 92.

THE IMF AND WORLD BANK INITIATIVE TO REDUCE INDEBTNESS

OF POOR COUNTRIES

Summary: Access to financial resources and the complex development strategy cannot guarantee expected economic and social development if a country consuming the aid from external sources is heavily indebted and all achieved economic growth is directed to debt-servicing. The IMF and the World Bank have played a significant role to reduce the debt burden of member countries since the problem arose in the 1980s. The institu tions' joint and comprehensive approach to debt reduction is designed to ensure that no poor country faces a debt burden it cannot manage. Most less developed countries have faced decline in economic growth and economic stability due to the debt servicing di lemma. However, the above mentioned institutions' initiatives led to a tremendous im provement in performance. Debt reduction packages under the Heavily Indebted Poor Countries (HIPC) Initiative have been approved for 35 countries, of which 29 of them are in Africa, providing USD 51 billion in debt-service relief over time.

Key words: IMF, World Bank, less developed countries, HIPC initiative, debt relief.

Dr Killion Munyama

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Katedra Bankowości

Al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań k.munyama@gmail.com