and Environmental Protection
http://ago.helion.pl ISSN 1733-4381, Vol. 9(2008), p-29-46
Polietylen w systemie gospodarki odpadami komunalnymi Pikoń K.
Katedra Technologii i Urządzeń Zagospodarowania Odpadów, Politechnika Śląska, ul. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice
tel. +48 32 237 12 13, fax +48 32 237 11 67, e-mail krzysztof.pikon@polsl.pl
Streszczenie
Odpady polietylenowe są często postrzegane jako duże zagrodzenie dla środowiska natu-ralnego. Podejmowane akcje minimalizacji strumienia odpadów są przedstawiane opinii publicznej jako znaczący wkład w rozwój systemu gospodarki odpadami komunalnymi. U podstaw takiego twierdzenia leży przeświadczenie, że stanowią one pokaźny procent wy-twarzanych odpadów komunalnych, a ich właściwości fizyczne i chemiczne stanowią po-ważne zagrożenie dla środowiska naturalnego i nie dają się w łatwy sposób unieszkodliwić czy przetworzyć w celu ponownego wykorzystania.
W artykule dokonano analizy ilościowej odpadów polietylenowych w ogólnej masie odpa-dów komunalnych w Polsce. Znalazły się w nim również informacje na temat wymagań UE odnośnie odpadów opakowaniowych, w których znajdują się zwykle duże ilości polietyle-nu. W artykule znalazły się również elementy analizy, która może służyć jako głos w dys-kusji czy mamy przykładać szczególną wagę do problemu eliminacji odpadów polietyle-nowych w ogólnej masy odpadów komunalnych.
Abstract
Polyethylene in MSW management system
Polyethylene in MSW is frequently treated as a danger for natural environment. Many re-cent undertakings aimed to minimize volume of polyethylene fraction in MSW are pre-sented to public opinion as an important contribution to development of MSW management system. The basis of such a approach is that some people are convinced that polyethylene fraction of MSW is the large part of total volume of generated MSW and their physical and chemical properties could cause thread to the environment as well as that PE waste is diffi-cult to recycle.
In the article analysis of quantity of PE waste in total volume of MSW is present. Some pieces of information about UE requirements concerning packaging waste – where PE is usually present – are discussed. In the article some elements of analysis, which could be
treated as a voice in the discussion whether or not should we pay special attention to mini-mization of generation of PE waste.
1. Wstęp
Co roku w fabrykach na świecie produkowanych jest 500 mld różnych toreb z tworzywa sztucznego – od cienkich torebek do pakowania po wielkie worki na odpady.
Od pewnego czasu plastikowe odpady opakowaniowe są podejrzewane są o niekorzystny wpływ na środowisko naturalne. Zarzuca się im np., że mogą powodować śmierć ptaków morskich, fok i ryb z powodu połknięcia przez te zwierzęta niewłaściwie zagospodarowa-nych odpadów z cienkich folii polimerowych. Podnoszone są również problemy, które mogą się pojawiać w obszarach malarycznych, gdzie plastikowe odpady opakowaniowe mogą być miejscem lęgowym dla komarów roznoszących zarazki malarii.
W efekcie rząd Ruandy w 2005 roku wprowadził zakaz używania torebek plastikowych. W tym samym roku podobny zakaz został wprowadzony w Tanzanii i Republice Palau. W 2006 r. podobne zakazy wprowadziły Uganda i Kenia. W roku bieżącym zakaz został wprowadzony w Chinach. Od 1 czerwca br. ma tam obowiązywać całkowity zakaz produk-cji cienkich torebek z tworzyw sztucznych, natomiast torebki grubsze będą mogły być wydawane w sklepach tylko za opłatą.
W listopadzie 2007 r. w San Francisco weszła w życie decyzja rady miejskiej, zakazująca sklepom spożywczym i marketom wydawania klientom darmowych plastikowych torebek. W styczniu br. rada Nowego Jorku podjęła uchwałę, zgodnie z którą duże sklepy i markety muszą wystawiać w centralnym miejscu pojemniki na plastikowe torebki, wręczane klien-tom za darmo. Torebki te mają być następnie poddawane recyklingowi na koszt właściciela placówki handlowej. Z kolei władze Nowe Jorku nakazały, by na torebkach znajdował się napis: „Proszę oddać te torebkę w sklepie, który prowadzi recykling”.
Najczęściej padający argument dotyczący szkodliwości folii polietylenowej to długi czas ich rozkładu na składowiskach odpadów. Problem ten dotyczy jednak tylko krajów, w któ-rych nie są wdrażane założenia nowoczesnej, systemowej gospodarki odpadami.
2. Produkcja i utylizacja polietylenu
Polietylen lub polieten to polimer etenu. Na przedmiotach produkowanych z tego tworzy-wa umieszcza się zwykle symbol PE.
Polietylen jest giętki, woskowaty, przezroczysty i, termoplastyczny. Traci elastyczność pod wpływem światła słonecznego i wilgoci. Synteza polietylenu jest przykładem polimeryzacji rodnikowej.
Folie z PE charakteryzują się małą przenikalnością dla pary wodnej, łatwo przepuszczają pary substancji organicznych, a także nie są odporne na węglowodory i ich chloropochod-ne. Są odporne na działanie roztworów kwasów, zasad i soli oraz niską temperaturę. W skali przemysłowej wytwarza się trzy podstawowe typy polietylenu [1, 2]: – LDPE – polietylen (wysokociśnieniowy) niskiej gęstości (0,910–0,925g/cm3), – LLDPE – liniowy
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 9(2008) 39 polietylen niskiej gęstości (0,912–0,935 g/cm3) i – HDPE – polietylen (niskociśnieniowy) wysokiej gęstości (0,940–0,965 g/cm3).
Zarówno polietylen, jak i inne tworzywa sztuczne obecne w odpadach są substancjami, które w łatwy sposób mogą być przerabiane i poddawane odzyskowi, zarówno materiało-wemu jak i energetycznemu. Wartość opałowa czystego polietylenu wynosi 46 MJ/kg, czyli jest około 2 razy wyższa niż wartość opałowa węgla kamiennego.
Szeroko rozpowszechnione są technologie recyklingu materiałowego, które pozwalają otrzymywać produkt tylko nieznacznie odbiegający właściwościami od surowca pierwot-nego.
Możliwe jest również stosowanie technologii otrzymywania komponentów paliw płynnych z odpadów polimerowych.
Polietylen zanieczyszczony innymi substancjami może być kierowany do instalacji odzysku energii.
Polietylen i inne tworzywa sztuczne deponowane na składowiskach odpadów są w zasadzie ustabilizowanymi materiałami inertnymi. Nie powodują emisji gazowej. Nie ma również danych o ich negatywnym wpływie na skład chemiczny odcieków. Należy jednak pamiętać, że deponowanie odpadów jest zdecydowanie najgorszą formą ich zagospodarowania. Nie jest ono również techniką zagospodarowania odpadów, która będzie dominowała w przy-szłości. Tak więc obawy dotyczące długiego czasu rozkładu odpadów polietylenowych na składowiskach są nieuzasadnione.
3. Zmiany ilościowe odpadów opakowaniowych w Polsce
Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami i z uwagi na postęp technologiczny, jaki dokonał się w zakresie wytwarzania materiałów opakowaniowych i opakowań, a który spowodował znaczne obniżenie ich masy, a także ze względu na konieczność przeprowa-dzania przez przedsiębiorców redukcji masy opakowań w systemach pakowania towarów (redukcja u źródła zgodnie z normą PN-EN 13428:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczące wytwarzania i składu - Zapobieganie poprzez redukcję u źródła), w latach 2007-2018 nie przewiduje się znaczącego wzrostu masy odpadów opakowaniowych. Prognozy zużycia poszczególnych grup opakowań nie wskazują na potencjalne zmiany struktury odpadów opakowaniowych. Do roku 2018 dominującymi z uwagi na masę będą odpady z tektury/papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw sztucznych.
W perspektywie lat 2007-2018 oczekuje się również pozytywnych zmian w zakresie przy-datności odpadów do recyklingu materiałowego oraz odzysku energii. Wynika to z ko-nieczności zapewnienia zgodności z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, np. poprzez postępowanie zgodne z normami zharmonizowanymi z dyrektywą.
Opakowania z polietylenu mogą stanowić znaczną cześć odpadów, które będą poddane odzyskowi ze względu na łatwość prowadzenia procesów ich recyklingu oraz wysoką
kalo-ryczność, która będzie sprzyjała użyciu ich jako materiału wsadowego dla instalacji recy-klingu energetycznego.
Osobnym działem recyklingu odpadów poliolefinowych jest ich przetwarzanie na węglo-wodorowe paliwa płynne. Istnieje w Polsce kilkadziesiąt instalacji przetwarzania poliolefin metodą krakingu. Instalacje te różnią się budową i rozwiązaniami technicznymi procesów. Ich produktem - w zdecydowanej większości - jest tzw. szeroka frakcja węglowodorów, która z kolei może być użyta w trakcie produkcji paliw ciekłych. Dalszy rozwój tej dziedzi-ny recyklingu jest uzależniodziedzi-ny od uregulowań prawdziedzi-nych i podatkowych. [6]
Oszacowaną masę wszystkich rodzajów opakowań (również tych nieobjętych obecnie obowiązkiem odzysku i recyklingu) oraz elementów opakowań (np. zamknięcia, etykiety papierowe i z tworzyw sztucznych itd.), przedstawiono w tabeli 3.1.
Tabela 3.1. Szacunkowe dane dotyczące masy odpadów opakowaniowych do 2018 r.[5]
Rodzaj materiału opakowaniowego
Prognozowana masa odpadów opakowaniowych do 2018 r. [tys. Mg] 2010 r. 2014 r. 2018 r. Papier i tektura 1.942 2.076 2.170 Szkło 1.347 1.390 1.415 Tworzywa sztuczne 741 767 781 Wielomateriałowe 216 224 231 Blacha stalowa 170 173 176 Aluminium 49 50 50 Drewno i naturalne 552 563 569 Razem 5.017 5.243 5.392
W roku 2004 zebrano w Polsce 11,8 mln Mg tworzyw sztucznych[5]. Wynika z tego, że tworzywa sztuczne stanowiły około 6,5% wytworzonych odpadów komunalnych. Tylko nieznaczną część z tej ilości mogły stanowić odpady w postaci opakowań z cienkiej folii polietylenowej (około 20%).
W związku z wcielaniem w życie dyrektyw UE przewiduje się znaczną poprawę w wypo-sażeniu technicznym sortowni odpadów opakowaniowych (urządzenia do rozdrabniania, prasowania, segregacji magnetycznej, sortowania optycznego, flotacji, uzdatniania stłuczki itp.) oraz wzrost liczby takich obiektów.
Według KPGO, w perspektywie lat 2014-2018 przewiduje się wzrost możliwości odzysku energii z odpadów opakowaniowych nieprzydatnych do recyklingu, przez spalanie w spa-larniach odpadów komunalnych. Dotyczy to przede wszystkim odpadów z tworzyw sztucz-nych, odpadów wielomateriałowych z udziałem tworzyw sztuczsztucz-nych, papieru oraz
odpa-Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 9(2008) 41 dów z udziałem folii metalizowanych i cienkich folii aluminiowych, a także tych opakowań jednostkowych o dużej wartości opałowej powstających w gospodarstwach domowych, które nie nadają sie do recyclingu.
4. Wymagania UE w odniesieniu do odpadów opakowaniowych
Przyszłość polskiego systemu gospodarki odpadami komunalnymi jest określona w Krajo-wym Planie Gospodarki odpadami, który z kolei jest odzwierciedleniem Krajo-wymogów praw-nych określopraw-nych w Dyrektywach UE.
Najważniejszymi Dyrektywami są:
• Dyrektywa określająca podstawowe zasady hierarchicznego modelu GO - 91/159/EWG
• Dyrektywa opakowaniowa - 94/62/EEC • Dyrektywa składowiskowa – 99/31/WE
Zasadniczym celem wprowadzonej Dyrektywy opakowaniowej jest: • zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych,
• promowanie opakowań zwrotnych, przeznaczonych do wielokrotnej rotacji, • odzyskiwanie surowców lub energii z odpadów opakowaniowych,
• wtórne przetwarzanie odzyskanych materiałów.
Dyrektywa dotyczy wszystkich opakowań stosowanych na rynkach UE oraz odpadów opa-kowaniowych pochodzących z przemysłu, jednostek handlowych i usługowych, gospo-darstw domowych itd., bez względu na rodzaj zastosowanych materiałów opakowanio-wych. Wytyczne odnoszą się do wszelkich opakowań i materiałów opakowaniowych sto-sowanych do konfekcjonowania, ochrony, obrotu, transportu oraz prezentacji wyrobów, przy uwzględnieniu podziału na:
• opakowania handlowe bezpośrednie (jednostkowe), • opakowania grupowe i zbiorcze (pośrednie), • opakowania transportowe.
Dyrektywa 94/62/EEC dotyczy wszelkich opakowań oraz odpadów opakowaniowych. Gospodarka opakowaniami i odpadami z jednej strony powinna uwzględniać wymagania ekologiczne, z drugiej nie stwarzać przeszkód dla wzajemnej wymiany handlowej między krajami Unii Europejskiej.
Głównymi sposobami działań związanych z odpadami opakowaniowymi, jakie są wymie-nione w Dyrektywnie – zgodnie z hierarchicznym modelem GO - są:
Zapobieganie - ograniczenie ilości powstających odpadów oraz przeciwdziałanie szkodli-wemu ich oddziaływaniu na środowisko realizowane przez:
• ograniczenie ilości opakowań podczas produkcji i dystrybucji handlowej wyro-bów, wszędzie gdzie jest uzasadnione oraz ograniczenie ilości odpadów w fazie utylizacji i likwidacji,
• rozwój czystych technologii (technologii, które nie wywołują zagrożeń dla środo-wiska).
Ponowne użycie - wszelkie nieodzowne czynności przewidziane dla opakowań zaprojek-towanych na określoną ilość rotacji, które służą ich ponownemu napełnieniu wyrobem, zgodnie z przeznaczeniem.
Odzyskiwanie (materiałów) - wszelkie czynności prowadzące do odzyskania z odpadów różnych substancji i materiałów takich jak: substancje organiczne i nieorganiczne, metale oraz inne materiały stanowiące użyteczne surowce, przy założeniu, że technologie odzy-skiwania nie powodują zagrożeń dla zdrowia ludzkiego oraz środowiska.
Recykling (wtórne przetwórstwo) - proces technologiczny wtórnego przetwarzania odpa-dów opakowaniowych (lub wyselekcjonowanych materiałów pochodzących z odpaodpa-dów) prowadzący do wytworzenia opakowań lub innych wyrobów. Pojęcie to dotyczy również przetwarzania organicznego, lecz nie odnosi się do odzyskiwania energii.
Odzyskiwanie energii - odzyskanie energii cieplnej w wyniku spalania odpadów opako-waniowych (spalanie samych odpadów opakoopako-waniowych jak i odpadów opakoopako-waniowych razem z innymi rodzajami odpadów).
Recykling organiczny - kompostowanie frakcji podatnych na tę metodę zagospodarowania (biodegradowalnych), przy zachowaniu kontrolowanych warunków procesu i udziale mi-kroorganizmów, prowadzące do uzyskania stałego produktu organicznego i/lub metanu. Deponowanie na wysypisku nie traktuje się jako formy recyklingu organicznego.
Dyrektywa opakowaniowa wyznaczyła też obowiązkowe poziomy odzysku odpadów opa-kowaniowych.
Aby zrealizować cele dyrektywy opakowaniowej Państwa Członkowskie zostały zobowiązane do podjęcia niezbędnych środków w celu osiągnięcia następujących wielkości docelowych na całym swoim terytorium [3]:
1. nie później niż do dnia 30 czerwca 2001 r., co najmniej 50% i co najwyżej 65% wago-wo odpadów opakowaniowych zostanie poddane odzyskowi lub spaleniu w zakładach spalania śmieci z odzyskiem energii;
2. nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r., co najmniej 60% wagowo odpadów opakowaniowych zostanie poddane odzyskowi lub spaleniu w zakładach spalania śmieci z odzyskiem energii;
3. nie później niż do dnia 30 czerwca 2001 r., co najmniej 25% i co najwyżej 45% wa-gowo całości materiałów opakowaniowych zawartych w odpadach opakowaniowych zostanie poddane recyklingowi, z co najmniej 15% wagowo każdego materiału opakowaniowego;
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 9(2008) 43 4. nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r., co najmniej 55% i co najwyżej 80%
wa-gowo odpadów opakowaniowych zostanie poddane recyklingowi;
5. nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. zostaną osiągnięte następujące minimalne wielkości docelowe recyklingu dla materiałów zawartych w odpadach opakowa-niowych:
• 60% wagowo dla szkła,
• 60% wagowo dla papieru i tektury, • 50% wagowo dla metali,
• 22,5% wagowo dla tworzyw sztucznych, uwzględniając wyłącznie materiał, który jest poddawany recyklingowi z powrotem w tworzywo sztuczne, • 15% wagowo dla drewna.
Dyrektywa zobowiązuje ponadto Państwa Członkowskie do wspomagania odzysku energii z odpadów opakowaniowych, jeżeli jest on korzystny ze względu na środowisko naturalne i koszty. Powinno być to dokonane jednak z uwzględnieniem dostatecznego marginesu między krajowym recyklingiem, a docelowymi wielkościami odzysku.
Parlament Europejski, Rada oraz Komisja zgodziła się na tymczasowe odstęp-stwa dla nowoprzystępujących Państw w odniesieniu do celów Dyrektywy opa-kowaniowej. W odniesieniu do Polski odstępstwo to nie może jednak trwać dłużej niż do 2014 roku dla Polski.
Aby zrealizować wymagania stawiane Polsce w Dyrektywie opakowaniowej przyjęto har-monogram stopniowego dochodzenia do wymaganych poziomów recyklingu różnych od-padów opakowaniowych (tabela 3.2.). W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okre-sie od 2007 r. do 2018 r. przyjęto jako cel nadrzędny rozbudowę systemu, aby osiągnąć cele określone w tabeli 4.1.
Z tego względu wymagania prawne UE zawarte w dyrektywach [4], jak i regulacje krajo-we, wskazują na konieczność odchodzenia od deponowania. W związku z powyższym zakłada się zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowa-nych na składowiska odpadów, do następujących poziomów (w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 roku) :
• w 2010 r. nie więcej niż 75%, • w 2013 r. nie więcej niż 50%, • w 2020 r. nie więcej niż 35%
Dodatkowo zakłada się, że masa składowanych odpadów komunalnych wyniesie maksy-malnie 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r. Planowane jest również zredukowa-nie liczby składowisk odpadów innych niż zredukowa-niebezpieczne i obojętne, na których są składo-wane odpady komunalne, do maksymalnie 200 w całym kraju do końca 2014 r. [5]. W dalszej perspektywie czasu należy się spodziewać, że do deponowania będą dopuszczo-ne tylko midopuszczo-neraldopuszczo-ne substancje idopuszczo-nertdopuszczo-ne. Wszelkie odpady, które będą mogły być ponowdopuszczo-ne
użyte, poddane recyklingowi materiałowemu, surowcowemu czy też energetycznemu będą musiały być zagospodarowywane we właściwy dla danego typu odpadu sposób. Depono-wanie będzie, więc niezwykle rzadko stosowaną ostatecznością.
Tabela 4.1. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2014 [5]
L.p.
Rodzaj opakowa-nia, z którego
po-wstał odpad 2007 r. 2010 r.1) 2014 r.
% poziomu % poziomu % poziomu
odzysku recyklingu odzysku recyklingu odzysku recyklingu
1.
Opakowania
(ogó-łem) min. 50 min. 25 min. 60 min. 38 min. 60 55-80
2.
Opakowania z tworzyw
sztucz-nych - min. 25 - min. 18 - min. 22,5
3.
Opakowania z
aluminium - min. 40 - min. 45 - min. 50
4.
Opakowania ze
stali - min. 20 - min. 35 - min. 50
5.
Opakowania z
papieru i tektury - min. 48 - min. 54 - min. 60
6.
Opakowania ze
szkła - min. 38 - min. 49 - min. 60
7. Opakowania z materiałów natu-ralnych (drewna i tekstyliów) - min. 15 - - - - 8. Opakowania z
drewna - - - min. 15 - min. 15
1) Ostateczne wartości poziomów zostaną określone w rozporządzeniu wydanym na pod-stawie art. 3 ust. 8 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakre-sie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.).
2) Do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego.
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 9(2008) 45 W ostatnim czasie wdrażane są technologie rekultywacji czynnej składowisk odpadów komunalnych. Polegają one w dużej mierze na pozyskaniu frakcji palnych z istniejących, czynnych lub zamkniętych składowisk odpadów. Warunkiem opłacalności przedsięwzięć tego typu jest uzyskanie materiału o wysokiej wartości opałowej. Zdeponowane na składo-wiskach odpady polietylenowe mogą stanowić w przyszłości wartościowy surowiec energe-tyczny.
Eliminacja folii polietylenowych ze strumienia odpadów komunalnych może prowadzić do zmniejszenia ich średniej kaloryczności i w niektórych przypadkach utrudnić realizację procesów odzysku energii (na przykład poprzez stworzenie konieczności zastosowania paliw dodatkowych). Oszacowanie skali tego zjawiska wymaga przeprowadzenia szczegó-łowych badań.
Całkowicie niedopuszczalne – w świetle prawa unijnego i zasad racjonalnego gospodaro-wania odpadami– jest niezorganizowane pozbywanie się jakichkolwiek substancji odpado-wych. Cały strumień odpadów powinien być przejmowany przez Zakłady Zagospodarowa-nia Opadów, gdzie następować powinno ich sortowanie, wstępna obróbka i skierowanie do dalszego zagospodarowania metodami optymalnymi dla danego typu odpadów.
5. Wnioski
W oparciu o przedstawione wcześniej informacje można sformułować następujące wnioski: - W związku z wdrażaniem Dyrektywy opakowaniowej i składowiskowej należy się
spodziewać zmniejszenia ilości deponowanych polietylenowych frakcji odpadów. - Odpady polietylenowe w postaci cienkich folii stanowią tylko nieznaczną część
ogól-nej masy produkowanych odpadów komunalnych w Polsce.
- W najbliższej przyszłości nie należy się spodziewać wzrostu udziału opakowań poli-etylenowych w ogólnej masie odpadów komunalnych.
- Udział deponowanych odpadów polietylenowych będzie się systematycznie zmniej-szał.
- Deponowanie odpadów polietylenowych jest mało racjonalne z punktu widzenia eko-nomicznego i ekologicznego. Z uwagi na łatwość recyklingu materiałowego i energe-tycznego (wysoka wartość opałowa) tego typu odpadów, powinien następować wzrost ich wykorzystania, a co za tym idzie zmniejszenie strumienia odpadów przeznaczo-nych do deponowania.
- Wdrażanie technologii rekultywacji czynnej składowisk odpadów jest w dużym stop-niu uzależnione od pozyskania w ten sposób frakcji palnych o odpowiedniej wartości opałowej. Odpady polietylenowe mogą stanowić ważny element warunkujący opłacal-ność przedsięwzięć tego typu.
- Polietylen jest polimerem zbudowanym jedynie z węgla i wodoru, a więc z punktu widzenia ochrony środowiska jest łatwy do utylizacji w różny sposób (recykling mate-riałowy lub energetyczny). Jedyny problem stanowią dodatki stabilizatorów i usztyw-niaczy. Na mniejszą skalę stosuję się recykling chemiczny polegający na częściowej
degradacji poliolefin do związków niskocząsteczkowych, np. wosków lub całkowitej depolimeryzacji (do związków wyjściowych lub ich pochodnych).
- W związku z tym, że wciąż brakuje naukowych podstaw do stwierdzenia sprawności środowiskowej procesów produkcji polietylenu oraz recyklingu czy spalania odpadów z nich powstających, nieodzowne jest przeprowadzenie pełnej analizy wpływu na śro-dowisko naturalne tych procesów w oparciu o rachunek ciągniony LCIA. Wskazane byłoby również dokonanie porównań takich analiz przeprowadzonych dla opakowań polietylenowych i innych rodzajów odpadów (np. papierowych).
Literatura
[1] W. Kotowski, Przemysł Chemiczny: 2002, 81/2, 98.
[2] K.Szczegot, Kataliza Zieglera–Natty w polimeryzacji etylenu i α-olefin, Opole 1992 [3] Dyrektywa opakowaniowa - 94/62/EEC
[4] Dyrektywa składowiskowa – 99/31/WE [5] Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
[6] Łuksa A., Gos M., Uwarunkowania rozwoju przetwórstwa odpadów poliolefinowych na płynne paliwa węglowodorowe, Paliwa z odpadów tom VI, Praca zbiorowa pod red. Janu-sza W. WandraJanu-sza i Krzysztofa Pikonia. Helion, Gliwice 2007
