Opis zajęć (sylabus)
Nazwa zajęć: Choroby zwierząt gospodarskich – Rozród
(Fizjologia, Patologia Rozrodu i Położnictwo zwierząt gospodarskich) ECTS 4 Tłumaczenie nazwy na j. angielski: Farm Animal Diseases – Reproduction
(Reproduction, Reproduction Disorders and Obstetrics of Farm Animals) Zajęcia dla kierunku studiów: weterynaria
Język wykładowy: polski Poziom studiów: JM-S
Forma
studiów: stacjonarne
niestacjonarne
Status zajęć: podstawowe
kierunkowe obowiązkowe
do wyboru
Numer semestru: 07 semestr zimowy
semestr letni Rok akademicki, od którego obowiązuje opis (rocznik): 20172018 Numer katalogowy:
WET-W-JMSS-07Z- K25/3_17
Koordynator zajęć: Prof. dr hab. Zdzisław Gajewski
Prowadzący zajęcia: Nauczyciele akademiccy WMW; Katedry Chorób Dużych Zwierząt i Kliniki, doktoranci zgodnie z obowiązującym wewnętrznym aktem prawnym, profesorowie wizytujący. Inni specjaliści w zależności od potrzeb i możliwości.
Jednostka realizująca: Wydział Medycyny Weterynaryjnej , Katedra Chorób Dużych Zwierząt i Klinika Jednostka zlecająca: Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Założenia, cele i opis zajęć:
W ramach przedmiotu zostanie przekazana wiedza dotycząca specyfiki rozrodu koni w porównaniu do innych gatunków zwierząt. Głównym celem jest opanowanie wiedzy teoretycznej i nabycie umiejętności praktycznych związanych z rozrodem koni. Treści kształcenia wykładów są uzupełnieniem dla treści kształcenia ćwiczeń.
Wykłady:
Fizjologia rozrodu
1. Podstawy klinicznej endokrynologii rozrodu, hormony podwzgórza, hormony gonadotropowe, neurotransmitery, hormony steroidowe, prostaglandyny, oksytocyna (2h).
2. Regulacja hormonalna cyklu rujowego – metody wykrywania rui i owulacji (2h).
3. Fizjologia ciąży, zapłodnienie, blastogeneza, implantacja (rozwój łożyska i płodu) (2h).
4. Endokrynologia ciąży. Zmiany w narządzie rozrodczym spowodowane ciążą. Poród fizjologiczny – fazy i przebieg.
Fizjologia okresu poporodowego (2h).
Położnictwo weterynaryjne
5. Patologia ciąży. Schorzenia w przebiegu ciąży wywołane zmianami patologicznymi płodu. Omówienie czynników genetycznych i środowiskowych oraz interakcji pomiędzy nimi w patogenezie zaburzeń rozwoju ciąży. Sporadycznie występujące schorzenia płodu. Zaburzenia ciąży wywołane schorzeniami ogólnymi i narządowymi matki. Patofizjologiczne i kliniczne aspekty nieprawidłowości błon i wód płodowych wpływających na przebieg ciąży. Zakaźne i niezakaźne czynniki wywołujące ronienia u zwierząt domowych (genopatie i miopatie). Wpływ czynników chemicznych i fizycznych. Substancje działające teratogennie (2h).
6. Fizjologia i patologia porodu. Profil endokrynologiczny ostatnich dni ciąży i porodu u zwierząt domowych.
Różnice gatunkowe mogące mieć wpływ na rodzaj terapii w tym okresie. Omówienie teorii bloku progesteronowego i udziału układu adrenergicznego w przebiegu porodu. Wpływ stymulacji i blokowania alfa i beta receptorów tego układu i aspekty kliniczne działania leków na układ adrenergiczny w praktyce klinicznej. Działania farmakologiczne zapobiegające przedwczesnemu porodowi. Najczęściej występujące przeszkody porodowe ze strony matki, płodu, błon płodowych i pępowiny. Patofizjologia i terapia uszkodzeń układu rozrodczego w przebiegu porodu. Zasady leczenia chirurgicznego i farmakologicznego tych uszkodzeń (2h).
7. Patologia okresu poporodowego. Zmiany profilu endokrynologicznego w przebiegu okresu poporodowego.
Mechanizm, przebieg i zaburzenia inwolucji macicy w okresie poporodowym. Obserwacja zmian występujących na jajnikach w przebiegu okresu poporodowego jako jedna z metod oceny zmian endokrynologicznych. Metody profilaktyki i metafilaktyki stosowane u zwierząt domowych. Kliniczna ocena występujących zmian i zakończenia okresu poporodowego.
Wyznaczanie okresu krycia (2h).
8. Fizjologia i patologia rozwoju noworodka. Procesy adaptacyjne noworodka w środowisku zewnętrznym.
Znaczenie siary w nabywaniu odporności przez noworodka (2h).
Ginekologia
9. Zaburzenia płodności u krów (zaburzenia funkcji rozrodczych), schorzenia macicy, jajników i jajowodów (2h).
10. Zaburzenia cyklu płciowego u świń i małych przeżuwaczy (2h).
11. Infekcyjne przyczyny niepłodności. Wpływ żywienia na płodność zwierząt gospodarskich (2h).
Schorzenia gruczołu mlekowego zwierząt gospodarskich
12. Budowa anatomiczna i histologiczna gruczołu mlekowego u zwierząt domowych - cechy gatunkowe.
Mechanizmy wydzielania mleka. Endokrynologia laktacji u zwierząt domowych. Omówienie hormonów biorących udział w mammogenezie, laktogenezie i laktopoezie. (2h).
13. Stany zapalne gruczołu mlekowego u bydła. Etiologia, objawy kliniczne, zmiany anatomopatologiczne, diagnostyka laboratoryjna (2h).
14. Leczenie klinicznych i podklinicznych zapaleń wymienia w laktacji i w zasuszeniu. Zapobieganie zakażeniom i zapaleniom wymienia krów w laktacji i zasuszeniu (2h).
15. Stany zapalne gruczołu mlekowego u małych przeżuwaczy i macior. Etiologia, diagnostyka kliniczna i laboratoryjna. Profilaktyka i leczenie. Zabiegi operacyjne (2h).
Ćwiczenia:
Fizjologia i propedeutyka rozrodu
1. A. Ocena morfologiczna narządów rozrodczych samic nie ciężarnych i ciężarnych. Technika badania klinicznego narządów rozrodczych u zwierząt gospodarskich (badanie manualne per rectum, per vaginam, wziernikowanie). B. Praktyczne ćwiczenia z zakresu badania klinicznego narządów rozrodczych zwierząt gospodarskich (izolowane narządy rozrodcze) (3h) 2. A. Cykl rujowy u bydła, u świni i u małych przeżuwaczy. Rozpoznawanie rui i momentu owulacji. Farmakologiczna indukcja rui. B. Diagnostyka kliniczna ciąży. Laboratoryjne (biologiczne, chemiczne, immunoenzymatyczne, radioimmunologiczne) metody diagnostyki ciąży. (3h)
3. A. Rozpoznawanie ciąży. Zastosowania diagnostyki ultrasonograficznej w ginekologii i położnictwie weterynaryjnym. B.
Ocena stanu macicy i struktur występujących na jajnikach. Uzupełniające metody diagnostyczne w ocenie stanu narządów rozrodczych zwierząt gospodarskich: pobieranie próbek do badań bakteriologicznych, biopsja macicy, uteroskopia. (3h) Położnictwo weterynaryjne
4. A. Przebieg porodu fizjologicznego (fazy porodu, usytuowanie płodu w macicy). Ogólne zasady udzielania pomocy porodowej u wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. B. Metody farmakologicznej indukcji oraz prowadzenia porodu u różnych gatunków zwierząt. (3h)
5. A. Diagnostyka kliniczna przebiegu nieprawidłowego porodu u krowy. Pomoc porodowa przy nieprawidłowym położeniu i postawie płodu. Instrumentarium wskazane przy udzielaniu pomocy porodowej. Ćwiczenia na fantomach.
B. Ogólne zasady pomocy porodowej krwawej u wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. Instrumentarium. Metody kawałkowania płodu. Fetotomia częściowa i całkowita. Filmowa demonstracja cesarskiego cięcia oraz fetotomii u bydła.
(3h)
6. A. Wskazania do zastosowania znieczulenia w położnictwie. Omówienie rodzajów znieczuleń, środków znieczulających i ich dawkowania. Praktyczne wykonanie wybranych znieczuleń w zabiegach ginekologiczno-położniczych.
B. Wskazania do cięcia cesarskiego u zwierząt gospodarskich. Omówienie różnych technik operacyjnych u tych gatunków.
Diagnostyka kliniczna, pomoc porodowa w przebiegu nieprawidłowego porodu u świni. Techniki cesarskiego cięcia. (3h) 7. Zajęcia praktyczne z zakresu badania klinicznego układu rozrodczego zwierząt gospodarskich oraz wykonywania podstawowych zabiegów leczniczych: rozpoznawanie faz cyklu rujowego, diagnostyka ciąży, kateteryzacja, płukanie i lewarowanie zawartości macicy, wlewy domaciczne. (3h)
8. A. Opieka nad noworodkiem u zwierząt gospodarskich. Oznaki dojrzałości i ocena funkcji życiowych. Zamartwica noworodków. Podstawowe zasady żywienia noworodków. Najczęściej występujące schorzenia w pierwszych dniach życia i ich leczenie. Wady wrodzone u bydła. B. Metody nadzoru nad rozrodem stada – programy komputerowe stosowane w praktyce klinicznej, analiza płodności stada w oparciu o wybrane wskaźniki, organizacja pracy lekarza zajmującego się rozrodem stada. (3h)
Ginekologia Weterynaryjna
9. A. Diagnostyka i leczenie zaburzeń okresu poporodowego u zwierząt gospodarskich. B. Etiologia, diagnostyka i leczenie schorzeń pochwy i macicy u krów oraz małych przeżuwaczy. Rozpoznawanie rozwojowych zaburzeń pochwy i macicy u tych gatunków. (3h)
10. A. Etiologia, diagnostyka i leczenie schorzeń jajników i jajowodów u krów, małych przeżuwaczy i świń.
B. Zastosowanie ultrasonografii w rozrodzie zwierząt gospodarskich. (3h) 11. Diagnostyka kliniczna chorób jajników i macicy u bydła zajęcia praktyczne. (3h) Schorzenia gruczołu mlekowego i ochrona zdrowia stada
12. A. Budowa wymienia i jego przydatność do doju mechanicznego, przygotowanie krowy i wymienia
do doju mechanicznego, higiena doju. Wybrane zagadnienia z budowy i działania urządzeń do doju mechanicznego, Dój mechaniczny a uszkodzenia strzyków i schorzenia gruczołu mlekowego. B. Wybrane zabiegi operacyjne na wymieniu bydła i małych przeżuwaczy – technika zabiegów operacyjnych na wymieniu, amputacja wymienia, zabiegi na strzykach. (3h) 13. A. Metody badania klinicznego gruczołu mlekowego krów, diagnostyka kliniczna schorzeń gruczołu mlekowego u krów (badanie ogólne i szczegółowe gruczołu mlekowego, testy oborowe). Zastosowanie metody USG oraz endoskopii w diagnostyce chorób wymienia i układu rozrodczego w warunkach oborowych. B. Demonstracja doju (zajęcia praktyczne w oborze i hali udojowej. (3h)
14. A. Diagnostyka laboratoryjna zakażeń i zapaleń wymienia (pobieranie próbek mleka, ich przechowywanie i przesyłanie, technika posiewów oraz identyfikacja drobnoustrojów i określanie ich wrażliwości na antybiotyki).
Przydatność zestawów diagnostycznych w praktyce klinicznej. Laboratoryjna diagnostyka stanów zapalnych wymienia. B.
Metody
i technika leczenia stanów zapalnych gruczołu mlekowego krów i jałówek w okresie okołoporodowym. (3h) 15. Podsumowanie materiału i analiza przypadków klinicznych. Zaliczenie (3h)
Treści kształcenia wykładów są uzupełnieniem dla treści kształcenia ćwiczeń.
Formy dydaktyczne, liczba godzin: a) wykłady; liczba godzin 30;
b) ćwiczenia kliniczne; liczba godzin 30 c) ćwiczenia terenowe; liczba godzin 15
Metody dydaktyczne:
Wykłady w formie prezentacji multimedialnych z uwzględnieniem aspektów praktycznych i klinicznych, ćwiczenia z wykorzystaniem pacjentów Kliniki Katedry Chorób Dużych Zwierząt, materiału biologicznego i fantomów. W trakcie zajęć studenci uczestniczą w zabiegach leczniczych, operacjach ginekologiczno-położniczych i innych zabiegach. Stosowane są również multimedialne programy dydaktyczne.
Konsultacje ze studentami poza regularnym planem zajęć są ustalone według wewnętrznego harmonogramu w wymiarze 1h/tydzień. Sposób organizacji konsultacji zostanie określony przez koordynatora przedmiotu na początku semestru.
Wymagania formalne
i założenia wstępne: Zaliczenie z przedmiotów: Anatomia zwierząt; Anatomia topograficzna; Fizjologia zwierząt; Patomorfologia; Patofizjologia;
Farmakologia weterynaryjna; Mikrobiologia. Student powinien mieć dobrą znajomość zagadnień przedstawionych powyżej.
Efekty uczenia się:
Wiedza:
Student:
– zna i rozumie mechanizmy przebiegu procesów rozrodczych oraz głównych regulacji hormonalnych dotyczących rozrodu zwierząt gospodarskich,
- zna podstawy rozpoznawania i leczenia chorób układu rozrodczego zwierząt
Umiejętności:
Student:
- potrafi przeprowadzić wywiad lekarsko - weterynaryjny, na temat jednego lub grupy zwierząt oraz jego lub ich środowisku bytowania.
- umie przeprowadzić badanie kliniczne ogólne pacjenta i
Kompetencje:
Student jest gotów:
- do pracy w zespole
- do komunikacji z opiekunem/
właścicielem zwierząt
- do planowania i prowadzenia leczenia chorób narządów rozrodczych
gospodarskich
- zna zasady obchodzenia się ze zwierzętami, ich obezwładniania,
- zna metody badania wybranych chorób układu rozrodczego zwierząt gospodarskich,
szczegółowe w zakresie układu rozrodczego,
- w badaniu klinicznym potrafi wykorzystać metody dodatkowe m.in.
USG, endoskopię.
- potrafi przeprowadzić diagnostykę ciąży dobierając odpowiednio metodę zależnie od stopnia zaawansowania ciąży
- umie dokonać oceny stanu klinicznego układu rozrodczego w okresie okołoporodowym, podstawić diagnozę, zaproponować metody leczenia
- potrafi przeprowadzić badanie kliniczne gruczołu mlekowego, wykonać badania dodatkowe, dkonać analizy uzyskanych wyników oraz ustalić leczenie
– do aktualizowania wiedzy i postępowanie zgodnie z zasadami etyki zawodowej
- do krytycznej oceny posiadanej wiedzy oraz korzystania ze źródeł naukowych do jej uzupełniania – do dzielenia się wiedzą i kompetencjami z innymi
Sposób weryfikacji efektów uczenia się:
Zaliczenia cząstkowe – kolokwia pisemne zawierające po 3 pytania otwarte, za każde maksymalnie 2 punkty. Punktacja na każdym z kolokwiów: 6 pkt. – 5,5 pkt. – ocena 5,0; 5 pkt. – ocena 4,5; 4,5 pkt. – ocena 4,0; 4 pkt. – ocena 3,5; 3,5 pkt. – ocena 3,0; 3 pkt. i mniej - ocena 2,0.
Liczba kolokwiów cząstkowych – 4; termin I i II odbywają się w tej samej formie.
Ocenę końcową z ćwiczeń stanowi średnia arytmetyczna ocen z kolokwiów cząstkowych.
Ocenę końcowa z ćwiczeń wystawia się wg. poniższej skali:
< 3,0 – ndst (2,0) 3,0 – 3,25 – dst (3,0) 3,26 – 3,75 – dst+ (3,5) 3,76 – 4,25 – db (4,0) 4,26 – 4,50 – db+ (4,5) 4,51 – 5,0 – bdb (5,0)
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie wszystkich kolokwiów cząstkowych.
Egzamin pisemny obejmujący wszystkie treści kształcenia przedmiotu, 4 pytania otwarte, za każde po 10 punktów.
Punktacja na egzaminie 40-36 pkt. – ocena 5,0; 35-32 pkt. – ocena 4,5; 31-28 pkt. – ocena 4,0; 27-26 pkt. – ocena 3,5; 25- 24 pkt. – ocena 3,0 ; 23 pkt. i mniej - ocena 2,0.
Poza wskazanymi sposobami weryfikacji efektów uczenia (forma, liczba) nie przewiduje się żadnych dodatkowych.
Forma dokumentacji osiągniętych
efektów uczenia się: Wpis do systemu eHMS oraz dokumentacja zawarta w „Teczce przedmiotu” (indywidualne karty oceny studentów, listy obecności, pula pytań, prace pisemne studentów).
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę końcową:
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest nie więcej niż 20% nieobecności lub zgodnie z aktualnym regulaminem studiów.
W ocenie końcowej z przedmiotu udział mają: zaliczenie ćwiczeń mające 0,4 wagi tej oceny oraz ocena z egzaminu stanowiąca 0,6 wagi oceny końcowej, przy czym każda z tych ocen musi być oceną pozytywną (min. 3,0).
Skala (średnia ważona z ocen ćwiczeń i egzaminu):
< 3,0 – ndst (2,0) 3,0 – 3,25 – dst (3,0) 3,26 – 3,75 – dst+ (3,5) 3,76 – 4,25 – db (4,0) 4,26 – 4,50 – db+ (4,5) 4,51 – 5,0 – bdb (5,0)
Miejsce realizacji zajęć: Pomieszczenia Katedry Chorób Dużych Zwierząt i Kliniki SGGW, RZD Obory lub inne gospodarstwa rolne zajmujące się chowem i hodowlą zwierząt gospodarskich. Ubojnie.
Literatura podstawowa i uzupełniająca:
1. Położnictwo weterynaryjne / Peter G. G. Jackson ; il. John Fuller ; Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2010 2. Veterinary Reproduction and Obstetrics. D.E. Noakes, T.J. Parkinson, G.C.W. England 9th ed. Sauders, Elsevier, 2009 3. Large Animal Theriogenology. R.F. Youngquist, W.L. Threlfall. 2nd ed. Saunders, Elsevier. 2007
4. Biotechnologia rozrodu zwierząt udomowionych. A. Bielański i M. Tischner. Drukrol S.C., 1998
5. Problemy w rozrodzie bydła- aktualne poglądy .Monografia, Z. Gajewski, E. Malinowski, A. Wehrend, Warszawa, 2011.
6. Choroby świń i bydła. Monografia. Weterynaria w terenie 2011
7. Diagnostyka ultrasonograficzna w rozrodzie świń. B. Pawliński, Z. Gajewski, M. Domino. Weterynaria w terenie 4/2011,str 8- 12 8. Rozród bydła aktualne problemy II. Z. Gajewski, B. Pawliński, A. Wehrend. Lecznica dużych zwierząt, 2012.
9. Rozród zwierząt i choroby gruczoły mlekowego. Z. Gajewski, B. Pawliński, A. Wehrend. Warszawa 2013 10. Rozród bydła wybrane zagadnienia. Z Gajewski, A. Wehrend. Warszawa, 2014
11. Rozród i mastitis u bydła. Z. Gajewski, A. Wehrend. Warszawa, 2015
12. Rozród bydła i małych przeżuwaczy wybrane problemy. Z. Gajewski, A. Wehrend. Warszawa, 2016
Wskazane przez prowadzącego publikacje naukowe z zakresu omawianych treści kształcenia oraz prowadzonych w jednostce badań naukowych.
Czasopisma:
Theriogenology, Animal Reproduction Science, Reproduction of Domestic Animals, Biology of Reproduction, Reproduction, Molecular Reproduction and Development, Reproductive Biology, Cloning, Archives of Andrology, International Journal of Andrology, Andrology. Życie Weterynaryjne, Weterynaria w terenie.
Medycyna Weterynaryjna, Weterynaria w praktyce, Lecznica Dużych zwierząt, Opracowania i materiały dydaktyczne z zakresu rozrodu zwierząt, rozrodu koni.
Konsultacje zagadnień z zakresu przedmiotu z prowadzącymi przedmiot.
Konferencje tematyczne z zakresu rozrodu zwierząt, rozrodu zwierząt gospodarskich, chorób zwierząt gospodarskich.
UWAGI
Ze względu na bezpieczeństwo i higienę pracy na ćwiczeniach w Klinice osoby w nich uczestniczące mają być ubrane w medyczne długie spodnie i bluzy lub fartuchy z krótkim (z rękawem do łokcia) i mieć ze sobą: maskę i czepek chirurgiczne, zmienione obuwie na płaskiej podeszwie, zakrywające stopę lub ochraniacze na obuwie.
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot:
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia z efektami przedmiotu:
kategoria efektu Efekty uczenia się dla zajęć: Odniesienie do efektów dla programu studiów dla kierunku
Oddziaływanie zajęć na efekt kierunkowy*) Wiedza - – zna i rozumie mechanizmy przebiegu procesów rozrodczych oraz
głównych regulacji hormonalnych dotyczących rozrodu zwierząt gospodarskich,
WW_NP2, WW_NP9 WW_NP6, WW_NP7, W_NK1, W_NK2, W_NK3
1 2 Wiedza - - zna podstawy rozpoznawania i leczenia chorób układu
rozrodczego zwierząt gospodarskich WW_NP10, WW_NP11, WW_NP12,
W_NK4 2
Wiedza - - zna metody badania wybranych chorób układu rozrodczego
zwierząt gospodarskich W_NK5, W_NK7 2
Umiejętności - potrafi przeprowadzić wywiad lekarsko - weterynaryjny, na temat jednego lub grupy zwierząt oraz jego lub ich środowisku bytowania.
U_OUZ3, U_OUZ5
U_PUZ1 2
3 Umiejętności - - umie przeprowadzić badanie kliniczne ogólne pacjenta i
szczegółowe w zakresie układu rozrodczego, U_PUZ3, U_PUZ2 3
Umiejętności - - w badaniu klinicznym potrafi wykorzystać metody dodatkowe
m.in. USG, endoskopię. U_PUZ7, U_PUZ6 3
Umiejętności - - potrafi przeprowadzić diagnostykę ciąży dobierając odpowiednio
metodę zależnie od stopnia zaawansowania ciąży U_PUZ7, U_PUZ6 3
Umiejętności - - umie dokonać oceny stanu klinicznego układu rozrodczego w okresie okołoporodowym, podstawić diagnozę, zaproponować metody leczenia
U_PUZ10, U_PUZ12 3
Umiejętności - - potrafi przeprowadzić badanie kliniczne gruczołu mlekowego, wykonać badania dodatkowe, dkonać analizy uzyskanych wyników oraz ustalić leczenie
U_PUZ10, U_PUZ12,
U_PUZ13, U_PUZ17 3
1
Kompetencje - - gotowość do pracy w zespole K_KP3, K_KP9,K_KP12 2
Kompetencje - - gotowość do komunikacji z opiekunem/właścicielem zwierząt K_KP2 Kompetencje - - gotowość do planowania i prowadzenia leczenia chorób
narządów rozrodczych K_KP1 2
Kompetencje - – aktualizowanie wiedzy i postępowanie zgodnie z zasadami etyki
zawodowej K_KP2 2
Kompetencje - - krytyczna ocena posiadanej wiedzy oraz korzystania ze źródeł naukowych do jej uzupełniania a także do dzielenie się wiedzą i kompetencjami z innymi
K_KP5 2
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia
zakładanych dla zajęć efektów uczenia się - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS: 100 h Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli
akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia: 3 ECTS
