Biuletyn teologii laikatu

Eugeniusz Weron, Bogdan Lipski

Biuletyn teologii laikatu

Collectanea Theologica 62/1, 135-146

1992

C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 62 (1992) f a s e . I

BIULETYN TEOLOGII LAIKATU (74)

Z a w a r to ś ć : I. W S P Ó Ł P R A C A Ś W I E C K I C H Z K A P Ł A N A M I W E W A N G E L I­ Z A C J I . A S P E K T T E O L O G I C Z N O - P A S T O R A L N Y — 1. W sp ó łp r a c a w f u n ­ k c ji p r o r o c k ie j —· 2. W sp ó łp r a c a w f u n k c ji s a k r a m e n t a ln e g o u ś w ię c a n ia — 3. W sp ó łp r a c a w f u n k c ji k r ó le w s k ie j. II. L U D Z I E Ś W IE C C Y W K O M U N I J ­ N E J W S P Ó L N O C IE K O Ś C I O Ł A W E D Ł U G A D H O R T A C JI A P O S T O L S K I E J « C H R I S T I F I D E L E S L A I C I » — 1. C h a r a k t e r y s t y k a d o k u m e n tu — 2. P o ję c ie k o m u n ijn e j w sp ó ln o ty K o ś c io ła — 3. M ie jsc e św ie c k ic h w k o m u n ijn e j w sp ó l­ n o cie — 4. Z a k o ń cz e n ie *. I. W S P Ó Ł P R A C A Ś W I E C K I C H Z K A P Ł A N A M I W E W A N G E L I Z A C J I . A S P E K T T E O L O G IC Z N O - P A S T O R A L N Y W sp ó łp r a c a św ie c k ic h z k a p ł a n a m i — i n a o d w ró t — j e s t o c z y w istą k o n ie c z n o śc ią . K o n ie c z n o ść t a w y n ik a p r z e d e w sz y stk im z isto tn y c h p o w ią z a ń , ja k ie z a c h o d z ą p o m ię d z y k a p ła ń s t w e m w sp ó ln y m w ie r n y c h a k a p ła ń s t w e m u r z ę ­ d o w y m . c z y li h ie r a r c h ic z n y m .

J a k n a u c z a S o b ó r W a ty k a ń s k i I I : „ K a p ł a ń s t w o w sp ó ln e w ie r n y c h i k a p ­ ła ń stw o u rz ę d o w e , c z y li h ie r a c h ic z n e , ch o ć r ó ż n ią się is to tą , a n ie sto p n ie m ty lk o , s ą so b ie je d n a k w z a je m n ie p r z y p o r z ą d k o w a n e ” ( K K 10). R a c j ą z a ś te g o z w ią z k u p r z y p o r z ą d k o w a n ia je s t te n f a k t, że „ je d n o i d r u g ie k a p ła ń s t w o w e w ła ś c iw y so b ie sp o só b u c z e stn ic z y w je d n y m k a p ła ń s t w ie C h r y stu so w y m ” ( K K 10). W ła śn ie to u c z e stn ic tw o w je d n y m k a p ła ń s t w ie C h r y s tu s o w y m s p r a ­ w ia , że z w ią z k i t e s ą t a k ś c iś le i k o n ie c z n e . O n e te ż s ta n o w ią k o n ie c z n ą p o d ­ s ta w ę w sp ó łp r a c y lu d z i św ie c k ic h z k a p ła n a m i, i n a o d w ró t: w sp ó łp r a c y k a p ła n ó w ze św ie c k im i.

W e d łu g S o b o r u w s p ó ł p r a c a t a w y r a ż a się i r e a liz u je , m ię d z y in n y m i, w ten sp o só b , że k a p ł a n u r z ę d o w y „ k s z t a ł c i lu d k a p ł a ń s k i i k ie r u je n im o ra z s p r a w u je w z a s tę p s t w ie C h r y s t u s a (in p e r s o n a C h r i s t i ) O f ia r ę e u c h a r y s ty c z ­ n ą ” ( K K 10).

W iern i z a ś św ie c c y n a m o c y sw e g o k r ó le w s k ie g o k a p ł a ń s t w a w s p ó łp r a c u ją w o fia r o w a n iu E u c h a r y s tii; p e łn ią te ż to s w o je k a p ła ń s t w o p r z e z p r z y jm o w a n ie s a k r a m e n t ó w , m o d litw ę , p r z e z św ia d e c tw o ż y c ia c h r z e ś c ija ń sk ie g o , z a p a r c ie się s ie b ie i cz y n n ą m iło ść ( t a m ż e , K K 10). W te n sp o só b d o k o n u je się w k ła d w sz y stk ic h cz ło n k ó w K o ś c io ła w d z ie ło e w a n g e liz a c ji.

E w a n g e liz a c ja w r o z u m ie n iu K o ś c io ła (p o r. E v a n g e lii n u n tia n d i n - r y 17— 24), p o d o b n ie j a k a p o sto lstw o , s p r o w a d z a się do u c z e stn ic tw a c h r z e ś c ija n w p o t r ó jn y m u rz ę d z ie C h r y s t u s a : p r o ro c k im , k a p ła ń s k im i k r ó le w sk im . J u ż n a m o cy c h rz tu w ie r n i u c z e stn ic z ą w p o t r ó jn y m u r z ę d z ie i f u n k c ji C h r y s tu s a i K o ś c io ła (p o r. K K 31). T a k w ię c, w sp ó łp r a c ę św ie c k ic h z k a p ł a n a m i m o ż n a i n a le ż y r o z p a tr y w a ć w ty m p o t r ó jn y m w y m ia r z e : p r o ro c k im , k a p ła ń s k im i k r ó le w sk im . O c z y w iście , k a ż d y z ty c h w y m ia r ó w z a w ie r a o g ro m n ą ilo ść k o n k re tn y c h z a d a ń i z w ią z a n y c h z n im i p r o b le m ó w . M o ż e m y t u t a j ty lk o z a sy g n a liz o w a ć n ie k tó r e z n ic h w n a jo g ó ln ie js z y m sk r ó c ie . * R e d a k to r e m b iu le ty n u j e s t k s . E u g e n iu sz W e r o n S A C , O łta rz e w .

1. W s p ó ł p r a c a w f u n k c j i p r o r o c k i e j W sp ó łp r a c a t a d o ty c z y p r z e k a z y w a n ia p r a w d w ia r y ż y c ie m i sło w e m . P r z e k a z y w a n ie to d o k o n u je s ię n a jp ie r w w fo r m ie p o d sta w o w e j n a t e r e ­ n ie „ K o ś c io ła d o m o w e g o ” , c z y li w ro d z in ie c h r z e ś c ija ń sk ie j, o p a r t e j n a s a k r a ­ m e n ta ln y m m a łż e ń stw ie . T o p r z e k a z y w a n ie , c z y li n a u c z a n ie w ia r y w ro d z in ie j e s t s p r a w ą z a s a d n ic z ą i o w ie le k r o ć w a ż n ie js z ą o d p r z e k a z u w ia r y w sz k o le c z y w p u n k c ie k a te c h e ty c z n y m . N a u c z a n ie sz k o ln e i p a r a f i a ln e p e łn i fu n k c je t y lk o p o m o c n ic z e w s to su n k u d o t a m t e g o p r z e k a z u w ro d z in ie i p r z e z ro d z in ę c h r z e ś c ija ń sk ą . P ó ź n ie jsz e n a u c z a n ie sz k o ln e czy k o śc ie ln e o k a ż e s ię b e z s k u ­ tec z n e, j e ś li n ie z o sta n ie p o d b u d o w a n e n a u c z a n ie m ro d z in n y m . J e s t to p r a w d a w ie lo k r o tn ie p o tw ie r d z o n a d o św ia d c z e n ie m . S t ą d w y n ik a n ie o d z o w n o ść p r z y g o t o w a n ia m a łż o n k ó w i ro d z ic ó w do ich r o li p ie rw sz y c h „ św ia d k ó w i n a u c z y c ie li w ia r y ” . N ie m o ż e s ię to d o k o n ać b e z sk u te c z n e j w sp ó łp r a c y św ie c k ic h . D la te g o n ie w o ln o n ie d o c e n ia ć p r z e d ś lu b n e j k a te c h e z y k a n d y d a t ó w do m a łż e ń stw a . I w t e j d z ie d z in ie — j a k w y k a z u je p r a k t y k a w w ię k sz y c h m i a s ­ t a c h — p o m o c św ie c k ic h o k a z u je s ię n ie z b ę d n a . D o b rą o k a z ją do r e k a t e c h iz a c ji ro d z ic ó w i z a r a z e m do n a b y w a n ia p rz e z n ic h p r a k ty c z n e j u m ie ję t n o ś c i p r z e k a z y w a n ia w ia r y m ło d e m u p o k o le n iu s ą M sz e św . d la d z ie c i p r z e d sz k o ln y c h . N a ty c h M sz a c h św . lu b w z w ią z k u z n i­ m i d o k o n u je s ię w y m ia n a d o św ia d c z e ń w z a k r e sie w sp ó łp r a c y w ie r n y c h ś w ie c ­ k ic h z k a p ła n a m i. W sp ó łp r a c a z a c ie ś n ia s ię n a s t ę p n ie w z w ią z k u z k a t e c h iz a c ją d z ie c i p ie r w - sz o k o m u n ijn y c h . C z ę ste s p o t k a n ia z ro d z ic a m i s ą d o b r ą o k a z ją d o k o n ty n u o ­ w a n ia d o św ia d c z e ń w y c h o w a w c z y c h . J e s t s p r a w ą w ie lk ie j w a g i z le c a n ie r o ­ d z ic o m j a k i e j ś c z ę śc i p r o g r a m u k a te c h iz a c y jn e g o d z ie c i p r z e d k o m u n ijn y c h . T o z a c ie ś n ia w ię z y w sp ó łp r a c y i p r z y c z y n ia s ię d o w s p ó łd z ia ła n ia c a ły c h r o ­ d z in z z a d a n ia m i k a p ła n ó w .

M ło d e m a łż e ń s t w a d o ść c h ę tn ie i ła tw o z a w ią z u ją w ię z i w sp ó łp r a c y m ię d z y s o b ą i z k a p ła n a m i, cze g o d o w o d e m i p r z y k ła d e m s ą g r u p y p a r a f ia ln e R o d z i­ n y R o d z in , P r z y m ie r z a R o d z in i g r u p y ro d z in w y r o sły c h z r u c h u „ S w ia tło - - Ż y c ie ” . W c a ły m K o ś c ie le o b s e r w u je się n a r a s t a ją c e r u c h y o d n o w y ż y c ia m a ł ­ ż e ń sk ie g o i ro d z in n e g o . J e s t to t r e n d o g ó ln o k o śc ie ln y . W ła śn ie w t e j d z ie ­ d z in ie is tn ie je i w z r a s t a z a p o tr z e b o w a n ie k o śc ie ln e n a d ia lo g k a p ł a n a z lu d ź m i św ie c k im i. T o z a p o trz e b o w a n ie p o w in n o z n a le ź ć o d p o w ie d ź z e s tr o n y k a p ła n ó w . P o ­ w in n o z n a le ź ć o d d ź w ię k t a k ż e w k a z n o d z ie js t w ie i w o g ó ln o śc i w k a p ła ń s k im p r z e p o w ia d a n iu E w a n g e lii. K a p ł a n u r z ę d o w y p r z e m a w ia w p r a w d z ie w im ie ­ n iu B o g a ( p r o - f e t e s , ja k o p r o r o k ) i w im ie n iu C h r y s tu s a , a le c z y n i to ja k o c z ło w ie k , n a sp o s ó b lu d z k i, o d p o w ia d a ją c n a ro z lic z n e p y t a n ia i p o tr z e b y lu d z ­ k ie . J e ś l i s ię je d n a k n ie u w z g lę d n i w p r z e p o w ia d a n iu ty c h p o trz e b i z w ią z a ­ n y ch z n im i p y ta ń lu d z i, to n a u c z a n ie t a k ie z a w iśn ie w p r ó ż n i i ro z m in ie się z p o tr z e b a m i lu d z k im i. K a p ła ń s k i e sło w o w te d y n ie b ę d z ie z r o z u m ia łe a n i p r z y ję t e . W zorem n a u c z a n ia j e s t z a w sz e C h r y stu s, k t ó r y p r z e m a w ia ł d o lu d z i n a j ­ c z ę ś c ie j n a sp o s ó b d ia lo g u . S t ą d z n a n e s ą t a k c z ę ste w E w a n g e lii d y s k u s je o r a z u t a r c z k i sło w n e J e z u s a z f a r y z e u sz a m i i s a d u c e u s z a m i. A le n ie ty lk o z n im i. C h r y s tu s p r o w a d z ił d ia lo g z b a w ie n ia z N ik o d e m e m , z S a m a r y t a n k ą , z M a r t ą w B e t a n ii, z a p o s to ła m i i p r z y g o d n y m i ro z m ó w c a m i. T a k ż e w ię c i h o m ilie n ie d z ie ln e p o w in n y m ie ć c e c h y d ia lo g u . P o w in n y b y ć p r z y n a jm n ie j tzw . w ir tu a ln y m d ia lo g ie m . D o k o n u je s ię to w te d y , g d y m ia n o ­ w ic ie s t a r a m y s ię w h o m ilii o d p o w ia d a ć n a a k t u a ln e p o trz e b y i p y t a n ia lu ­ d zi. W ted y ty lk o n a sz e p r z e p o w ia d a n ie s t a je s ię b a r d z ie j sk u te c z n e .

R ó w n ie ż k a t e c h iz a c ja ja k o p o d sta w o w y p r z e k a z w ia r y d o k o n u je s ię z a w ­ sz e w d ia lo g u . J e s t to k o n ie c z n o ść o p a r t a w j a k i e j ś m ie rz e n a s a m e j s t r u k t u ­ rz e lu d z k ie j in te lig e n c ji, k t ó r e j n ie m o ż n a in a c z e j r o z b u d z ić j a k ty lk o n a

d ro d z e d ia lo g o w e j w sp ó łp r a c y . D o b rz e w ie d z ie li o ty m ju ż n a w e t sta ro ż y tn i m ę d r c y , j a k S o k r a t e s i P la to n , k tó r z y n a u c z a li m ą d r o ś c i ż y c ia p r z e z d ia lo g . T r z e b a t u w sp o m n ie ć o p o tr z e b ie w sp ó łp r a c y św ie c k ic h k a te c h e tó w z k a ­ p ła n a m i. W sp ó łp r a c a t a — j a k w o ln o się sp o d z ie w a ć — b ę d z ie w z r a s ta ć ze w z g lę d u n a p o w r ó t n a u c z a n ia r e lig ii d o sz k ó ł p u b lic z n y c h . W k o n te k śc ie p o trz e b y d ia lo g u n a s u w a się t u t a j w sp ó łc z e sn e z ja w is k o w ie lk ie g o ro z w o ju r u c h ó w o d n o w y ż y c ia k o śc ie ln e g o . P r a w ie w sz y st k ie te r u c h y s t o s u ją d ia lo g ja k o śr o d e k w y c h o w a n ia sw o ic h c z ło n k ó w do p e łn i c h r z e ś­ c ija ń s t w a . U k a z u ją on e, że n a w e t u m ie ję tn o śc i c z y ta n ia P is m a

Sw.

i g łę b o k ie j m o d litw y o s o b is te j n ie m o ż n a in a c z e j n a u c z y ć się j a k n a d ro d z e d ia lo g u . W eźm y p o d u w a g ę p r z y k ła d o w o n ie k tó r e w ie lk ie r u c h y j a k n p . r u c h O d n o w y w D u c h u Ś w ię t y m o r a z R u c h N e o k a te c h u m e n a ln y . W r u c h a c h ty c h g łó w n ą a t r a k c ją i s iłą , a z a te m m e to d ą w y c h o w a n ia d o p e łn i c h r z e ś c ija ń st w a j e s t w sp ó ln e c z y ta n ie P is m a S w . w r a z z d ia lo g o w y m k o m e n ta r z e m i d y s k u s ją . T a k s ię d z ie je n a k a ż d y m s p o t k a n iu m o d lite w n y m r u c h u O d n o w y w D u c h u Ś w ię ty m . L u d z ie d o p ie r o n a t e j d r o d z e z a c z y n a ją z r a d o ś c ią o d k r y w a ć p r a k ty c z n y s e n s P is m a S w . i b a r d z ie j je ro z u m ie ć i k o ­ c h a ć . A r o z u m ie ją c i k o c h a ją c P ism o S w ., z a c z y n a ją się m o d lić i w ie lb ić B o g a „ w D u c h u i w P r a w d z ie ” .

T a k ż e w r u c h u N e o k a te c h u m e n a ln y m g łó w n ą „ a t r a k c ją ” i m e to d ą w y ­ c h o w a n ia j e s t c z y ta n ie P is m a

Sw.

o r a z d ia lo g o w a d y s k u s ja n a d je g o t r e śc ią . C z ło n k o w ie r u c h u u c z ą się r ó w n ie ż p r z e k a z y w a n ia t r e ś c i P is m a

Sw.

in n y m lu d z io m . C a ły je d e n r o k p o ś w ię c a ją w p r o w a d z e n iu do r o z u m ie n ia i m o d litw y p s a łt e r z a . C a ły r o k p o ś w ię c a ją r ó w n ie ż t r e ś c i m o d litw y O jc z e n a s z . A o w oce ic h w y c h o w a n ia s ą n a p r a w d ę z d u m ie w a ją c e . P e w n ą i l u s t r a c j ą s k u tk ó w w y ­ c h o w a n ia n e o k a te c h u m e n a ln e g o m o ż e b y ć z e b r a n ie c z ło n k ó w te g o ru c h u , k tó ­ r e się o d b y ło w W a r sz a w ie w d n iu 8 c z e r w c a 1990 ro k u . O tó ż w w a r s z a w s k ie j h a li s p o r to w e j „ T o r w a r ” z e b r a ło s ię ok . 7000 c zło n k ó w , p r z e d s ta w ic ie li p r a w ie w sz y stk ic h d ie c e z ji w P o lsc e . P r z y b y li ró w n ie ż n a to p ie r w sz e o g ó ln o p o lsk ie s p o t k a n ie z a ło ż y c ie le r u c h u : H isz p a n K ik o A r g u e llo o r a z C a r m e n H e rn a n d e z . M sz y św . p r z e w o d n ic z y ł k a r d . J ó z e f G le m p , p r y m a s P o lsk i. H a s łe m i ce lem s p o t k a n ia b y ło „ p r z y g o to w a n ie p o w o ła ń do n o w e j e w a n g e liz a c ji E u r o p y ” . N a a p e l z a ło ż y c ie la K ik o A r g u e llo o z g ła s z a n ie się k a n d y d a tó w do e w a n g e liz a c ji k r a jó w w sc h o d n ie j E u r o p y g o to w o ść w s t ą p ie n ia d o s ta n u d u c h o w n e g o z a ­ d e k la r o w a ło sp o n ta n ic z n ie p o n a d 120 m ło d y c h lu d z i. W z w ią z k u z ty m P r y m a s P o ls k i w y r a z ił z a m ia r o t w a r c ia o so b n e g o se m in a r iu m d u c h o w n e g o d la p o trz e b k r a jó w w sc h o d n ie j E u ro p y . S e m in a r iu m z s ie d z ib ą w T a r c h o m in ie ro z p o c z ę ło ju ż s w o ją d z ia ła ln o ść o d w r z e ś n ia 1990. P r z y t e j o k a z ji p o d a n o d o w ia d o m o śc i, że w sp o m n ia n y z a ło ż y c ie l r u c h u N e o k a te c h u m e n a tu , K ik o A r g u e llo , n o si się z z a m ia r e m o t w ie r a n ia k o le jn y c h se m in a r ió w d u c h o w n y c h d la c e ló w r e e w a n - g e liz a c ji E u r o p y . J e d n o z ty c h se m in a r ió w z o sta ło za ło ż o n e ju ż w R z y m ie p o d w e z w a n ie m R e d e m p t o r i s M a t e r . Z a z n a c z y ć t u w y p a d a , że r u c h n e o k a te ­ c h u m e n a ln y o t w ie r a s e m in a r ia d u c h o w n e w k r a ja c h z a c h o d n ic h , w k tó r y c h d o tą d p a n o w a ła k a t a s t r o f a ln a w r ę c z p o su c h a p o w o ła ń d u ch o w n y ch .

W a rto tu r ó w n ie ż d o d a ć , że w r o k u 1989 o d b y ło s ię w e W ło szech św ia to w e s p o t k a n ie p r z e d s ta w ic ie li g r u p n e o k a te c h u m e n a ln y c h w lic z b ie ok . 3000. D o z e b ra n y c h p rz e m ó w ił p a p ie ż J a n P a w e ł II. W c z a sie te g o s p o t k a n ia 70 ro d zin (w ra z z 203 d z ie ć m i) z g ło siło s w o ją g o to w o ść n a ty c h m ia s tw o w e g o u d a n ia się d o k r a jó w m isy jn y c h , b y t a m p r z y k ła d e m sw o je g o ż y c ia c h r z e ś c ija ń sk ie g o i sło w e m d a w a ć św ia d e c tw o C h r y stu so w i.

R z e c z to z n a m ie n n a , iż r u c h n e o k a te c h u m e n a ln y z o sta ł z a ło ż o n y p rze z c z ło w ie k a ś w ie c k ie g o i j e s t r u c h e m g łó w n ie lu d z i św ie c k ic h . S t a n o w i to d o ­ w ó d . że b u d z i się ze sn u „ d r z e m ią c y d o tą d o lb rz y m ” , tzn. k a to lic k i la ik a t . B a r d z o p o c ie s z a ją c y m z ja w is k ie m je st , że w ty m r u c h u z a w ią z a ła się b a r d z o ś c is ł a w s p ó łp r a c a m ię d z y lu d ź m i św ie c k im i a k a p ła n a m i. K a ż d a g r u p a n e o k a te c h u m e n a ln a m a s w o je g o p r e z b y te r a , k tó r e g o s z a n u je j a k o jc a i m iłu je j a k b r a t a . W b rew p o g ło sk o m i z a rz u to m , ja k o b y r u c h n e o k a te c h u m e n a ln y izo ­

lo w a ł się o d ż y c ia p a r a f ia ln e g o i od w ła d z y k o śc ie ln e j, n a le ż y stw ie rd z ić , że do p o d sta w o w y c h z a s a d p r z y tw o r z e n iu n o w y ch z e sp o łó w r u c h u n e o k a te c h u m e - n a ln e g o n a le ż y u z y s k a n ie z e z w o le n ia o d n o śn e g o p r o b o sz c z a i b is k u p a o r a z z a ­ p e w n ie n ie o p ie k i d u c h o w e j ze str o n y p r o b o sz c z a lu b w y z n a c z o n e g o p rz e z e ń k a p ła n a . T a k w ię c , o d s a m e g o p o c z ą tk u i n ie ja k o s tr u k t u r a ln ie , z o s t a je z a b e z ­ p ie c z o n a w s p ó ł p r a c a d u c h o w ie ń stw a z ru c h e m n e o k a te c h u m e n a ln y m . O w o ce w sp ó łp r a c y k a p ł a ń s k ie j ze św ie c k im i, k t ó r a s ię d o k o n u je n a d r o ­ d z e d ia lo g u , s ą w id o c z n e — i to c o ra z w ię c e j — t a k ż e i w p o lsk ic h ru c h a c h o d n o w y , j a k n p . w r u c h u R o d z in y R o d z in , w r u c h u „ S w ia tło - Ż y c ie ” , w ru c h u „ G a u d iu m V it a e ” itp . T a k w ię c, p o p rz e z r u c h o d n o w y , w sp ó łp r a c a św ie c k ic h z k a p ła n a m i w d z ie ­ le p r z e p o w ia d a n ia E w a n g e lii s t a je s ię c o r a z p o w sz e c h n ie j z a u w a ż a ln y m z j a ­ w is k ie m w K o ś c ie le n a sz y c h dni. 2. W s p ó ł p r a c a

w

f u n k c j i s a k r a m e n t a l n e g o u ś w i ę c a n i a C h o d z i t u o w sp ó łp r a c ę ze św ie c k im i w c a łe j w ie lk ie j d z ie d z in ie ż y c ia sa k r a m e n t a ln e g o .

N a w st ę p ie n a le ż y p o d k r e ślić , że so b o ro w a o d n o w a s a k r a m e n t ó w p o sz ła w k ie r u n k u u a k t y w n ia n ia w ia r y o só b p r z y jm u ją c y c h s a k r a m e n t y . D o c z a só w S o b o r u W a ty k a ń sk ie g o I I a k c e n to w a n o z b y t s k r a jn ie tzw . o p u s o p e r a t u m , cz y li sa m o c z y n n e d z ia ła n ie z n a k u s a k r a m e n t a ln e g o . N a t o m ia s t n ie z w ra c a n o d o sta te c z n e j u w a g i n a o p u s o p e r a n t i s , to z n a c z y n a w sp ó łp r a c ę w ie rn y c h . C a ł a n a k a z a n a p r z e z S o b ó r r e f o r m a ż y c ia s a k r a m e n t a ln e g o p o sz ła w k ie ­ r u n k u u a k ty w n ie n ia w ia r y o so b y p r z y jm u ją c e j i j e j w sp ó łp r a c y w p r z y jm o ­ w a n iu s a k r a m e n t ó w . T a k i je s t s e n s w ie lu c z y ta ń z w ią z a n y c h z u d z ie la n ie m s a k r a m e n t ó w . C h o d z i w ię c o sta te c z n ie o ro z b u d z e n ie w sp ó łp r a c y c z ło w ie k a p r z y jm u ją c e g o s a k r a m e n t y .

W z w ią z k u z ty m w K o n s t y t u c ji o L i t u r g i i Ś w ię t e j p o stu lo w a n o i z a ­ p r o g r a m o w a n o p e łn ie js z y u d z ia ł lu d z i św ie c k ic h w litu r g ii, z w ła sz c z a w O fie ­ rz e E u c h a r y s ty c z n e j. C h o d z iło o to, a b y św ie c c y n ie b y li ty lk o o b e cn i „ ja k o o b c y i m ilc z ą c y w id z o w ie ” ( K L 48). — T o b y ł g łó w n y c e l i s e n s z a m ie rz o n e j r e fo r m y lit u r g ii m sz a ln e j.

P o w ię c e j n iż d w u d z ie stu p ię c iu la t a c h o d z a k o ń c z e n ia S o b o r u w y p a d a je d n a k stw ie rd z ić , że te n p o stu lo w a n y , a k ty w n y u d z ia ł w ie r n y c h św ie c k ic h n ie w sz ę d z ie z o sta ł z r e a liz o w a n y . I s t n i e ją w t y m w z g lę d z ie d o ść d u ż e z a - p ó ź n ie n ia , ta k ż e i w n a s z y m p o lsk im K o śc ie le . W z w ią z k u z ty m s a m i n a w e t lu d z ie św ie c c y z g ła s z a ją w ty m z a k r e sie s w o je p o s t u la t y i w n io sk i n a I I S y ­ n o d K r a jo w y w P o lsc e . Z a s ł u g u ją o n e n a s z c z e g ó ln ie jsz ą u w a g ę k się ż y . O b e cn ie t r w a ją p r z y g o t o w a n ia d o o fic ja ln e g o o t w a r c ia K r a jo w e g o S y n o d u p r z e w id y w a n e g o n a r o k 1991. S ą o n e w p e łn y m to k u . P r a c u ją K o m is je p r z y ­ g o to w a w c z e , a w ic h lic z b ie t a k ż e K o m i s ja A p o s to ls t w a Ś w ie c k ic h . A k tu a ln ie w p r z y g o to w a n iu j e s t t e k s t tzw . I n s t r u m e n t u m l a b o r i s d la w sp o m n ia n e g o S y n o d u . W d o k u m e n c ie ty m e w id e n c jo n o w a n e s ą s p r a w y do z a ła tw ie n ia . W śró d w ie lu s p r a w z n a jd u ją s ię p o s t u la t y lu d z i św ie c k ic h . J a k i e s ą te p o s ­ t u la t y ? J e s t ich sto su n k o w o d u żo . W y p a d a o g ra n ic z y ć s ię t u t a j d o n ie k tó ry c h w a ż n ie jsz y c h , g łó w n ie z z a k r e s u litu r g ii e u c h a r y s ty c z n e j. T a k w ię c , p o s t u lu je się :

— C z ę s t sz ą K o m u n ię d la św ie c k ic h p o d d w ie m a p o s t a c ia m i. N a le ż y w ty m m ie js c u p r z y z n a ć , że n ie z a w sz e b y ły i s ą w y k o r z y sty w a n e te m o ż liw o śc i, ja k ie p o d t y m w z g lę d e m d a je is t n ie ją c e p r a w o litu r g ic z n e .

— O trz y m y w a n ie K o m u n ii św . n a r ę k ę . P o s t u la t te n j e s t m o ty w o w a n y ty m , że s a m P a n J e z u s z a p e w n e n ie k a r m ił w W ie c z e rn ik u A p o sto łó w d o ­ u stn ie ... P r z y t a c z a się t a k ż e w z g lę d y h ig ie n ic z n e , m o ż liw o śc i z a k a ż e n ia itp . O s t a t ­ n io w z m o g ły s ię w P o lsc e z a c h o r o w a n ia n a g r u ź lic ę . — P r z y t a c z a s ię ró w n ie ż w z g lę d y e ste ty c z n e . W y d a je się , że b ę d z ie tr z e b a u z n a ć z w y c z a j p o d a w a n ia K o m u n ii św . n a rę k ę . W A u s t r ii t a k ż e i s io s tr y z a k o n n e c h ę tn ie j k o r z y s t a ją

z p o d a w a n ia K o m u n ii św . n a rę k ę . T y lk o n ie k tó re s t a r s z e s io s tr y z a k o n n e i s t a r s i w ie k ie m lu d z ie św ie c c y p r z y jm u ją je sz c z e K o m u n ię św . w e d łu g d a w ­ n ie js z e j t r a d y c ji. J e d n a k w z w ią z k u z d o ść d u ż y m ru c h e m t u r y sty c z n y m t a k ­ że i n a s i w ie r n i c o ra z c z ę śc ie j w y c i ą g a ją r ę k ę p o K o m u n ię św . C z y n ią to n a jc z ę ś c ie j t u r y ś c i p r z y b y w a ją c y d o n a sz e g o k r a ju . S t ą d n a le ż y p r z e w id y w a ć , że p r o b le m te n b ę d z ie n a r a s t a ł . W y m a g a on ju ż o b e c n ie o f ic ja ln e g o r o z w ią ­ z a n ia p r z e z o d p o w ie d n ie z a r z ą d z e n ia K o n f e r e n c ji E p is k o p a tu P o lsk i. — In n ą , n a p ew n o w a ż n ie js z ą s p r a w ą , je s t z a n o sz e n ie K o m u n ii św . ch o ­ ry m . K s ię ż a b e z p o m o c y św ie c k ic h o só b n ie s ą w sta n ie s p r o s t a ć te m u o b o ­ w ią z k o w i. C h o rz y b o w ie m m a ją p r a w o ta k ż e i d o c o d z ie n n e j K o m u n ii św ., z w ła sz c z a j e ś li p r z e d te m c o d z ie n n ie j ą p r z y jm o w a li. N ie b ę d z ie to m o ż liw e b e z p o m o c y o só b św ie c k ic h o d p o w ie d n io p rz y g o to w a n y c h i u p o w a ż n io n y ch (n p. s p o ś r ó d cz ło n k ó w ro d z in y o so b y o b ło żn ie c h o r u ją c e j).

P o w y ż sz e p o s t u la t y z o sta ły ju ż o f ic ja ln ie z g ło sz o n e p r z e z K o m is ję A p o s ­ t o lst w a Ś w ie c k ic h n a Ś y n o d K r a jo w y .

W y d a je się , że ta k ż e e w e n tu a ln e ro z d z ie la n ie K o m u n ii św . w c z a sie M sz y św . p r z e z u p o w a ż n io n y c h i n a le ż y c ie p r z y g o to w a n y c h lu d z i św ie c k ic h s ta n ie się i u n a s p a lą c ą p o trz e b ą , sz c z e g ó ln ie w c z a s ie o d p u stó w i w ie lk ic h ś w ią t k o śc ie ln y c h . Z w ła sz c z a j e ś li M sz e św . s ą c e le b r o w a n e co g o d z in ę , to z m ie sz ­ c z e n ie K o m u n ii św . w ty m te r m in ie s t a je s ię p o w a ż n y m p r o b le m e m . W k r a ­ ja c h z a c h o d n ic h p r o b le m z o sta ł ju ż ro z w ią z a n y , c h y b a z w ie lk im z a d o w o le ­ n ie m w ie rn y c h . N ie w id a ć p o w o d ó w , a b y i u n a s n ie n a le ż a ło w y k o r z y sta ć ty c h m o ż liw o śc i, do k tó r y c h d o stę p o tw ie r a o d n o w io n e p r a w o k a n o n icz n e .

O c z y w iście , że u k a z a n e w y ż e j p r o b le m y o r a z m o ż liw o śc i r o z sz e rz e n ia w sp ó łp r a c y lu d z i św ie c k ic h z k a p ła n a m i n ie w y c z e r p u ją w sz y stk ic h z a g a d ­ n ień w sp ó łp r a c y w z a k r e sie ż y c ia sa k r a m e n t a ln e g o . Z o s ta ły o n e p o t r a k t o w a ­ n e w y b ió rc z o , z u w z g lę d n ie n ie m ty c h p r o b le m ó w , k tó r e s ą p iln ie js z e i ł a t w ie j­ sz e do r o z w ią z a n ia w p r a k ty c z n y m d u s z p a s te r s tw ie .

3. W sp ó łp r a c a w f u n k c ji k r ó le w s k ie j

W ie lk im c e le m S o b o r u , a t a k ż e i S y n o d u B is k u p ó w (z r o k u 1987), p o ś w ię ­ co n e g o lu d z io m św ie c k im , ich p o w o ła n iu i p o sła n n ic tw u , b y ło u a k ty w n ie n ie w sp ó ło d p o w ie d z ia ln o śc i św ie c k ic h z a lo sy K o ś c io ła . B e z r o z b u d z e n ia t e j w sp ó ł­ o d p o w ie d z ia ln o śc i K o ś c ió ł n ie m o ż e z r e a liz o w a ć sw o je g o z b a w c z e g o p o s ła n ­ n ic tw a do ś w ia ta . Z te g o f a k t u z d a je m y so b ie o b e c n ie w sz y sc y s p r a w ę .

A b y je d n a k ro z b u d z ić tę w sp ó ło d p o w ie d z ia ln o ść lu d z i św ie c k ic h , k o n ie c z ­ n e j e s t ich u c z e stn ic tw o ta k ż e w p la n o w a n iu d u s z p a s t e r s k im o r a z w p e w n e j m ie rz e r ó w n ie ż i w p o d e jm o w a n iu d e c y z ji. N a le ż y t u z a r a z d o d a ć , że h ie r a r ­ ch icz n y u s t r ó j K o ś c io ła z a s t r z e g a p o d e jm o w a n ie n ie k tó ry c h d e c y z ji d la w ła ­ dzy k o śc ie ln e j. M im o to je d n a k p r z y g o to w a n ie ty c h d e c y z ji w r a m a c h „ k o ­ m u n ii” k o śc ie ln e j p o w in n o o b e jm o w a ć m o ż liw ie sz e r o k ie k r ę g i w ie rn y c h . T a k i j e s t b o w ie m m . in . s e n s w sp o m n ia n e j z a s a d y „ k o m u n ii” k o śc ie ln e j.

T a k w ię c, w h ie r a c h ic z n y m sp o so b ie s p r a w o w a n ia w ła d z y w „ k o m u n ii” K o ś ­ c io ła tr z e b a ro z ró ż n ić d w ie f a z y : 1. p r z y g o to w a n ie d e c y z ji o r a z — 2. p o d e j­ m o w a n ie d e c y z ji. W p r z y g o to w a n iu d e c y z ji, o ile to m o ż liw e , u c z e stn ic z ą w sz y sc y z a in te r e s o w a n i cz ło n k o w ie d a n e j w sp ó ln o ty k o śc ie ln e j. N a t o m ia s t g d y ch o d zi o p o d e jm o w a n ie d e c y z ji, o ile j e s t on o z a r e z e r w o w a n e h ie r a r c h ii, p o w in n o b y ć d o k o n y w a n e p rz e z ty ch , do k tó r y c h to p r a w n ie n a le ż y . K la s y c z ­ n y m p r z y k ła d e m m o ż e b y ć z a p o w ie d z ia n y I I K r a jo w y S y n o d B is k u p ó w w P o l­ sce. D e c y d e n ta m i n a S y n o d z ie s ą s a m i b is k u p i (n a w e t n ie k s ię ż a u c z e stn ic y S y n o d u a n i n ie lu d z ie św ie c c y ). N a t o m ia s t p r z y g o to w a n ie d e c y z ji s y n o d a l­ n y ch p o w in n o b y ć s p r a w ą , o ile to ty lk o m o ż liw e , c a łe g o lu d u B o ż e g o w P o l­ sc e . D la te g o te ż do w sz y stk ic h p r z y g o to w a w c z y c h K o m is ji sy n o d a ln y c h p o ­ w o ła n o ta k ż e p r e z b ite ró w , z a k o n n ik ó w , z a k o n n ic e i lu d z i św ie c k ic h .

z w y n ik a m i o b r a d w sp o m n ia n e j K o m is ji A p o s to ls t w a d z ia ła ją c e j w fa z ie p r z y ­ g o to w a n ia o b r a d K r a jo w e g o S y n o d u . O tóż p r o b le m e m z a sa d n ic z y m , k tó r y z d o m in o w a ł w sz y st k ie in n e z a g a d ­ n ie n ia o b r a d w sp o m n ia n e j K o m is ji s y n o d a ln e j, je s t s p r a w a „ u p o d m io to w ie ­ n i a ” lu d z i św ie c k ic h w n a s z y m K o śc ie le . C o to d o k ła d n ie j z n a c z y ? C h o d z i t u t a j — k r ó tk o m ó w ią c — o to, a b y św ie c c y w K o ś c ie le p o lsk im z r o z u m ie li i p o c z u li, że s ą ta k ż e p o d m io te m p o s ła n n ic tw a K o ś c io ła . In n y m i sło w y ch o d zi o to, a b y s ię p o c z u li w sp ó ło d p o w ie d z ia ln i w r a z z k a p ła n a m i i z a k o n n ik a m i z a c a ło k sz ta łt m i s ji K o ś c io ła , a ta k ż e i z a d u s z p a s t e r s tw o o r a z z a sw o ic h d u sz p a ste r z y . N ie z n a c z y to, o c z y w iśc ie , ja k o b y św ie c c y m ie li w sp ó łd e c y d o w a ć o ty m n p . k o m u n a le ż y u d z ie lić ro z g r z e sz e n ia , a k o m u n ie n a le ż y . Ś w ie c c y je d n a k , p o n o sz ą c o f ia r y n a u t r z y m a n ie se m in a r ió w d u ch o w n y ch , p o w in n i te ż w to s e m in a r y jn e p r z y g o to w a n ie d u c h o w n y c h w n o sić c z ą s tk ę s w o je j w sp ó ło d p o ­ w ie d z ia ln o śc i. N a o sta tn im S y n o d z ie B is k u p ó w (1990 r.) p r o p o n o w a n o , a b y w w y c h o w a n iu s e m in a r y jn y m m ie li g ło s i n a le ż y c ie p r z y g o to w a n i św ie c c y te o lo g o w ie . W y d a je się , że te n p o s t u la t m a s z a n sę n a d o ść sz y b k ie z r e a liz o ­ w a n ie . W z ra sta b o w ie m lic z b a d o b rz e p r z y g o to w a n y c h św ie c k ic h teo lo gó w .

T a k w ię c , u p o d m io to w ie n ie lu d z i św ie c k ic h w K o ś c ie le j e s t p o stu la te m isto tn y m , a b y m o g li on i p o c z u ć się w sp ó ło d p o w ie d z ia ln i i z e c h c ie li p o d ją ć s w o ją c z ę ść o d p o w ie d z ia ln o śc i z a m is ję c h r z e ś c ija n w K o ś c ie le i w św ie c ie . A w ię c n ie ty lk o „ w św ie c ie ” — j a k to c z ę sto a k c e n to w a n o d o tą d — a le t a k ż e i w s a m y m K o ś c ie le i w je g o w e w n ę tr z n y c h str u k t u r a c h . W ja k i sp o só b m u s ia ło b y się d o k o n a ć o w o u p o d m io to w ie n ie św ie c k ic h w K o ś c ie le p o lsk im ? P ie r w sz y m w a r u n k ie m u p o d m io to w ie n ia je s t o d b u d o w a n ie w ła sn y c h o r ­ g a n iz a c ji (sto w a rz y sz e ń ) k o śc ie ln y c h o r a z w ła sn y c h ru c h ó w o d n o w y , k tó re s ą z a k ła d a n e p rz e z lu d z i św ie c k ic h . S y t u a c ja w P o lsc e p o d ty m w z g lę d e m — j a k p o w sz e c h n ie w ia d o m o —· j e s t z ła . O d 50 la t n ie m a w K o ś c ie le p o lsk im w ła sn y c h o r g a n iz a c ji la ik a t u . W sz y stk ie o r g a n iz a c je z o sta ły z a k a z a n e i zn iszcz o n e. P r z e s t a ł a istn ie ć o r g a ­ n i z a c ja A k c ji K a t o lic k ie j, S o d a lic je M a r ia ń sk ie , o r g a n iz a c je m ło d z ie ż y a k a ­ d e m ic k ie j ( j a k „ O d r o d z e n ie ” , J u v e n t u s C h r is tia n a , K o ł a M isy jn e ). P r z e s ta ły is tn ie ć k a to lic k ie z w ią z k i z a w o d o w e , c h r z e ś c ija ń sk ie u n iw e r s y t e ty ro b o tn ic z e i c h ło p sk ie . U s ił u je s ię j e m o z o ln ie re k o n str u o w a ć . K s ię ż a p r z e z la t 50 z a t r a ­ c ili u m ie ję t n o ś ć w sp ó łp r a c y z o r g a n iz a c ja m i św ie c k ic h k a to lik ó w . P r z e sta n o o d c z u w a ć n a w e t ich p o trz e b ę . D o ty c z y to t a k k s ię ż y j a k i św ie c k ic h k a t o ­ lik ó w . T e n s t a n rz e c z y je s t b a r d z o n ie k o r z y stn y d la s p r a w y u p o d m io to w ie n ia lu d z i św ie c k ic h w n a s z y m k r a ju . N ie m a t a k ż e d o tą d c h r z e ś c ija ń sk ic h p a r t ii p o lity c z n y c h ( ja k n p . C h r z e ś c ija ń s k a D e m o k r a c ja ), k tó r e d o p ie r o tr z e b a od p o d st a w m o z o ln ie o d b u d o w a ć . D u żo się n a d ty m d y s k u t u je w o k r e sie w y b o ró w p a r la m e n t a r n y c h .

W z w ią z k u z b r a k ie m o r g a n iz a c ji k a to lic k ic h , n a m ię d z y n a r o d o w e k o n ­ g r e s y i ró ż n e s p o t k a n ia k a to lic k ie n ie b y ło m o ż n a w y s y ła ć a u te n ty c z n y c h r e p r e z e n ta n tó w z P o lsk i. C z a s e m K o m is ja E p is k o p a tu d s. A p o s to ls t w a d e le ­ g o w a ła k o g o ś do r e p r e z e n ta c ji. D o o sta tn ie g o c z a su n a k o n g r e s y św ia to w e la i k a t u je ź d z ili p r a w ie ci s a m i „ d e le g a c i” , w y z n a c z a n i p r z e z h ie r a r c h ię . J e s t to n ie n o r m a ln y s ta n rz e c z y . B u d z i on d u ż e z d z iw ie n ie z a g r a n ic ą . P o w o d u je te ż n ie p r z y je m n e p y t a n ia s ta w ia n e n a sz y m d e le g a to m .

I n ie ty lk o w s to su n k a c h z z a g r a n ic ą , a le ta k ż e w P o lsc e n ie m a r e p r e z e n ­ ta n tó w z o rg a n iz o w a n e g o a p o s to ls t w a św ie c k ic h z d o ln eg o d o d ia lo g u z h ie r a r ­ c h ią . T a k i j e s t a k t u a ln y s t a n rz eczy .

K o n ie c z n a j e s t w ię c w P o lsc e s z y b k a o d b u d o w a sie c i k a to lic k ic h o r g a n i­ z a c ji la ik a t u o r a z w sz e lk ic h ru c h ó w o d n o w y . O r g a n iz a c je te i ru c h y z a c z y n a ją u n a s sto p n io w o p o w sta w a ć . N a p a w a to n a d z ie ją n a p rz y sz ło ść .

j e s t u a k ty w n ie n ie w sz e lk ie g o t y p u r a d k o śc ie ln y c h , z w ła sz c z a n a te r e n ie p a r a ii i . K o ś c ió ł w P o lsc e j e s t p o d t y m w z g lę d e m m o cn o z a p ó ź n io n y . N ie f u n k c jo n u ją n a w e t te r a d y , k tó r e s ą ś c iś le n a k a z a n e p r z e z n o w e p r a w o k a n o ­ n ic z n e . T a k w ię c , w e d łu g K P K , k a n . 573: „W k a ż d e j p a r a f i i p o w in n a b y ć r a d a do s p r a w ek o n o m ic z n y c h , k t ó r a rz ą d z i s ię n ie ty lk o p r z e p is a m i p r a w a p o w ­ sz e c h n e g o , le c z ta k ż e n o r m a m i w y d a n y m i p rz e z b is k u p a d ie c e z ja ln e g o . W iern i w y b r a n i z g o d n ie z ty m i n o r m a m i św ia d c z ą p ro b o sz c z o w i p o m o c w a d m in is t r o ­ w a n iu d o b r a m i p a r a fia ln y m i, z z a c h o w a n ie m k a n . 532” . — Z a te m s y t u a c ja w t e j d z ie d z in ie m u s i u le c s z y b k ie j z m ia n ie . P r z e s ta ły b o w ie m u n a s istn ie ć w a r u n k i u n ie m o ż liw ia ją c e ja w n e d y sp o n o w a n ie fu n d u s z a m i k o śc ie ln y m i. P o d ty m w z g lę d e m w y p rz e d z iły n a s c h y b a w sz y stk ie K o śc io ły e u r o p e js k ie . U tw o ­ r z e n ie r a d y e k o n o m ic z n e j m o ż e m ie ć o b e c n ie ta k ż e te n d o b r y s k u t e k , że w ie r n i w n o w e j s y t u a c ji k o śc ie ln e j p o c z u ją s ię b a r d z ie j o d p o w ie d z ia ln i z a fu n d u sz e p a r a f ii . U c z e stn ic tw o b o w ie m w r a d z ie p o c ią g a za s o b ą o d p o w ie d z ia ln o ść w s p r a w a c h fin a n so w y c h p a r a f ii. D łu g ą i m o z o ln ą u n a s h is to r ię m a ją p a r a f ia ln e r a d y d u s z p a s t e r s k ie . I s t n ie ją o n e ty lk o w b a r d z o n ie w ie lu d ie c e z ja c h i p a r a f ia c h . O p o ry k się ż y w o b e c r a d d u s z p a s t e r s k ic h w y n ik a ły w p r z e sz ło śc i z n ie b e z p ie c z e ń stw a s w o is ­ t e j — j a k m ó w io n o — „ so w ie t y z a c ji” K o ś c io ła . N ie b e z p ie c z e ń stw o to w w ie lu p r z y p a d k a c h n ie b y ło ilu z o ry cz n e . Z m ie n iła się je d n a k s y t u a c ja K o ś c io ła w P o lsc e . O b e c n ie to n ie b e z p ie c z e ń stw o „ s o w ie t y z a c ji” K o ś c io ła j e s t ju ż p o z a n a m i. W p r a c a c h p r z y g o to w a w c z y c h do K r a jo w e g o S y n o d u w ie le u w a g i p o św ię ­ con o u a k ty w n ie n iu c h o ry c h w p a r a f i i. C h o rz y — w e d łu g w sk a z a ń a d h o r ta c ji C h r i s t i f i d e l e s l a i c i — s ą n ie ty lk o p r z e d m io te m d u s z p a s t e r s k ie j t r o s k i k a p ła n ó w , a le ta k ż e p r z e d m io te m d u s z p a s t e r s tw a . P a p ie ż J a n P a w e ł I I b a r d z o lic z y n a p o m o c c h o ry c h i c ie r p ią c y c h w p a p ie sk im p o słu g iw a n iu . W p r o je k ta c h p r z e d - s y n o d a ln y c h p o stu lo w a n o u sta n o w ie n ie o d r ę b n e j K o m is ji E p is k o p a t u (ob ok K o m is ji C h a r y t a t y w n e j) d la s p r a w y a p o sto lsk ie g o u a k t y w n ie n ia lu d z i c h o ry c h i c ie r p ią c y c h .

W e w sp ó łp r a c y św ie c k ic h z k a p ła n e m w ie lk ą ro lę do s p e łn ie n ia m a ją lu d z ie s t a r z y i e m e ry c i. D y s p o n u ją on i b o w ie m d u ż y m z a so b e m w o ln e g o c z a ­ s u i d o b r e j w o li. A k ty w p a r a f i a ln y m a w ie le do z a w d z ię c z e n ia w ła ś n ie lu d z io m s t a r y m i e m e ry to m . W a rto t u n a d m ie n ić , że w Z S R R K o ś c ió ł p r z e tr w a ł i o b e c n ie o d r a d z a s ię g łó w n ie d z ię k i lu d z io m s ta r y m . W ielu k s ię ż y t a k ż e s w o je fiz y c z n e p r z e tr w a n ie w c z a sie p r z e ś la d o w a ń w Z S R R z a w d z ię c z a s ta r u sz k o m . T o n a m w ie le m ó w i. A le to t a k ż e i z o b o w ią z u je .

* * *

W sp ó łp r a c a św ie c k ic h z k a p ła n a m i d o k o n u je się n a w ie le sp o so b ó w . M a w ie le tw a r z y . T o , co t u t a j p o w ie d z ia n o , sta n o w i z a le d w ie z a sy g n a liz o w a n ie p r o b le m u . P r o b le m te n śc iś le s ię w ią ż e z z a g a d n ie n ie m u p o d m io to w ie n ia ś w ie c k ic h w K o śc ie le . J e s t to p r o b le m sz e r o k i i w ie lk i j a k r z e k a . T a r z e k a d o p ie r o so b ie z a c z y n a to r o w a ć w ła s n e k o ry to . O d u r u c h o m ie n ia i u d r o ż n ie ­ n ia t e j rz e k i z a le ż y , b e z w ą tp ie n ia , p r z y sz ło ść K o ś c io ła w n a d c h o d z ą c y m t r z e ­ c im ty s ią c le c iu . Z a le ż y te ż r e e w a n g e liz a ja E u r o p y i „ n o w a e w a n g e liz a c ja ” św ia ta .

k s . E u g e n i u s z W e r o n S A C , O lt a r z e w

i i . l u d z i e Św i e c c y w k o m u n i j n e j w s p ó l n o c i e k o ś c i o ł a

W E D Ł U G A D H O R T A C JI A P O S T O L S K I E J « C H R I S T I F I D E L E S L A I C I » C a ło śc io w y z b ió r n a u c z a n ia K o ś c io ła n a t e m a t p o w o ła n ia i a p o s to ls t w a lu d z i św ie c k ic h z o st a ł z a w a r t y w p o s y n o d a ln e j a d h o r t a c ji a p o s t o ls k ie j J a n a P a w ła II C h r i s t i f i d e l e s la ic i.

V II Z w y c z a jn y S y n o d B is k u p ó w w R z y m ie (w 1987 r.) b y ł p o św ię c o n y lu d z io m św ie c k im . O jc o w ie sy n o d a ln i g łó w n ie o p a r li s ię n a n a u c e S o b o r u W a ty k a ń sk ie g o I I ; p e w n ą p o m o c ą słu ż y ły im ta k ż e d o św ia d c z e n ia i u z g o d n ie ­ n ia p o d ję t e p o d c z a s I I N a d z w y c z a jn e g o S y n o d u B is k u p ó w z 1985 r. B e z p o ś r e d ­ n io p r z e d V II Z w y c z a jn y m S y n o d e m B is k u p ó w z o st a ły z r e d a g o w a n e p rz e z G e n e r a ln y S e k r e t a r ia t S y n o d u d w a d o k u m e n ty L i n e a m e n t a o r a z I n s t r u m e n t u m la b o r i s . T e d o k u m e n ty s t a ły s ię p o d s t a w ą p r a c O jc ó w sy n o d a ln y c h к O p ró c z n ic h w s w e j h o m ilii, w y g ło sz o n e j p o d c z a s M sz y św . n a ro z p o c z ę c ie V II S y n o ­ d u B is k u p ó w , O jc ie c S w . z a a k c e n to w a ł, iż „ t a p r a c a — p r o w a d z o n a n a s e s ja c h p le n a r n y c h i w g r u p a c h p r o b le m o w y c h — b ę d z ie o d z a c z a ć s ię zło ż o n o śc ią te m a tó w , a p r z e d e w sz y stk im d u c h e m m o d litw y . B ę d ą to d łu g ie g o d z in y p o ś ­ w ię c o n e s łu c h a n iu , d ia lo g o w i, stu d iu m , ro z w a ż a n io m , w y m ia n ie p o g lą d ó w i p o sz u k iw a n io m ; b ę d z ie p r a c ą w y m a g a ją c ą z a a n g a ż o w a n ia , n a k t ó r ą s p o g lą d a B ó g i c a ły K o ś c ió ł” 2. A d h o r t a c ja C h r i s t i f i d e l e s l a i c i z o s t a ła n a z w a n a p r z e z a b p a J a n a S c h o tte — s e k r e t a r z a S y n o d u — V a d e m e c u m , c z y li p o d rę c z n ik ie m lu d z i św ie c k ic h . P o w ie d z ia ł, że m a b y ć on to w a r z y sz e m n a k a ż d y d z ie ń d la w sz y stk ic h ś w ie c ­ k ic h , k tó r z y p r a g n ą z n a le ź ć o d p o w ie d ź n a w e z w a n ie C h r y s t u s a 3. A le n ie t y l­ k o d la lu d z i św ie c k ic h . T e n p a p ie s k i d o k u m e n t a d r e s o w a n y j e s t b o w ie m do b isk u p ó w , k a p ła n ó w i d ia k o n ó w , z a k o n n ik ó w i z a k o n n ic o r a z w sz y stk ic h k a to lik ó w św ie c k ic h . J u ż t a k ie z a a d r e s o w a n ie d o k u m e n tu a k c e n t u je w z a je m n ą w ię ź k o śc ie ln y c h sta n ó w ż y c ia w e w sp ó ln o c ie K o ś c io ła . G łó w n y m c e le m n in ie js z e j a d h o r ta c ji j e s t p r z e d e w sz y st k im p o b u d z e n ie i o ż y w ie n ie św ia d o m o śc i d a r u o r a z o d p o ­ w ie d z ia ln o śc i w sz y stk ic h św ie c k ic h i k a ż d e g o z o so b n a w k o m u n ii i p o s ła n ­ n ic tw ie K o ś c i o ł a 4. 1. C h a r a k t e r y s t y k a d o k u m e n t u C h r i s t i f i d e l e s l a i c i j e s t t e k s te m d łu ż sz y m o d p o p rz e d n ic h p o sy n o d a ln y c h a d h o r t a c ji a p o sto lsk ic h . N a to z a p e w n e w p ły n ą ł f a k t , iż z a w ie r a o n a c z ę ste i d łu g ie c y ta ty t e k stó w so b o ro w y c h . „O d p ie r w sz e g o p a r a g r a f u p ie rw sz e g o n u m e r u i p o p rz e z c a ły t e k s t C h r i s t i f i d e l e s l a i c i c e c h u je g łę b o k i d u ch b i b li j­ n y . D o k u m e n t r o z w ija s ię n a je d n o lity m m o ty w ie b ib lijn y m , k t ó r y p r z e b ie g a i łą c z y c a łe d zieło , n a d a ją c m u z n a m ię s p ó jn o ś c i d o k tr y n a ln e j i s ty lis ty c z n e j. C h o d z i o o d n ie sie n ie s ię d o e w a n g e lic z n y c h o b ra z ó w la t o r o śli, w in n ic y i p r a ­ c o w n ik ó w w w in n ic y ” 5. P is m o S w . s ta n o w i w ię c tło d la u k a z a n ia n a u k i s y ­ n o d a ln e j i o b fic ie n a s y c a te n d o k u m e n t. S z c z e g ó ln ą c e c h ą t e j a d h o r t a c ji j e s t w łą c z e n ie ró ż n y c h te m a tó w p o r u ­ sz o n y c h i p o g łę b io n y c h p rz e z O jc ó w sy n o d a ln y c h w je d e n t e k s t o r g a n ic z n y i s p ó jn y ; łą c z n ie z lic z n y m i c y t a t a m i P is m a S w ., O jc ó w K o ś c io ła , d o k u m e n tó w I I S o b o r u W a ty k a ń sk ie g o i w c z e śn ie jsz y c h sy n o d ó w u k a z u je p r a g n ie n ie O jc a S w ., b y d a ć w t e j p o s y n o d a ln e j a d h o r t a c ji a p o s t o ls k ie j p e w n ą c a ło ś ć , k t ó r a n a ś w ie t la w sz y st k ie w a ż n e a s p e k t y p o w o ła n ia i m is ji św ie c k ic h ». P o d s ta w o w ą m y ś lą , k t ó r a p r z e n ik a c a łą tr e ś ć d o k u m e n tu , j e s t id e a K o ś ­ 1 P o r. E . W e r o n, P o w o ł a n ie i p o s ł a n n ic t w o lu d z i ś w i e c k i c h w ś w i e t l e d o k u m e n t ó w k o ś c ie ln y c h , P o z n a ń 1989, 13— 104. 2 H o m ilia J a n a P a w ła I I p o d c z a s M sz y św . i n a u g u r u ją c e j p r a c e V II Z g r o ­ m a d z e n ia G e n e r a ln g o S y n o d u B is k u p ó w , w : E . W e r o n, P o w o ł a n i e i p o s ł a n ­ n ic t w o , d z. c y t., 107. 3 P o r. J . S c h o t t e , C h r i s t i f i d e l e s l a i c i — p r e z e n t a c j a d o k u m e n t u , A K N r 487, 363. 4 P o r. C h L , n. 2. 5 J . S c h o t t e , a r t . c y t ., n. 487, 361. 6 P o r. t a m ż e , 363.

c io ła ja k o k o m u n ii osób , k t ó r a z o s t a ła z o b r a z o w a n a m o ty w e m p r z y p o w ie śc i 0 k r z e w ie w in n y m i la t o r o śla c h . „ O b r a z K o ś c io ła , ja k o C i a ł a M isty c z n e g o 1 sz c z e p u w in n e g o , u k a z u je g łę b o k ą , o r g a n ic z n ą , c z y li w ła ś n ie « k o m u n ijn ą » w ię ź , ł ą c z ą c ą c z ło n k ó w K o ś c io ła m ię d z y so b ą . J e s t to w ię ź w z a je m n e g o p r z e ­ n ik a n ia s ię o só b i w z a je m n e j g łę b o k ie j, b o o r g a n ic z n e j so lid a r n o ś c i (...) M a o n a t u t a j (id e a so lid a r n o śc i) s w o ją m o c n ą , b o n a P iśm ie Ś w ię t y m o p a r tą , p o d b u d o w ę ” 7.

N a tle id e i k o m u n ii o só b u k a z a n e z o sta ły z a d a n ia św ie c k ic h w p o s ła n ­ n ic tw ie K o śc io ła .

2. P o ję c i e k o m u n i jn e j w s p ó ln o t y K o ś c i o ł a

W so b o ro w e j n a u c e o K o ś c ie le n a c z e ln e m ie js c e z a jm u je id e a K o ś c io ła ja k o L u d u B o ż e g o — W sp ó ln o ty . O b e c n ie w y d a je s ię b y ć b a r d z ie j n a c z a sie p o g łę b io n a id e a K o ś c io ła - K o m u n ii. „ P o z w a la to b o w ie m z r o z u m ie ć le p ie j n ie ty lk o K o ś c ió ł ja k o c a ło ść , a le i ró żn e e le m e n ty s k ła d o w e je g o ta je m n ic y , a w śr ó d n ic h s p r a w ę la ik a t u , i to t a k w a s p e k c ie je g o s t r u k t u r y o n to lo g ic z n e j, j a k i z a a n g a ż o w a n ia w ż y c ie i d z ia ła ln o ść K o ś c io ła ” 8. O k re śle n ie m ie js c a la ik a t u w K o ś c ie le — K o m u n ii j e s t is to t n y m z a d a ­ n ie m te g o d o k u m e n tu p o sy n o d a ln e g o . P r z e z t ę n o w ą id e ę z o s t a ł a u b o g a c o n a n a u k a S o b o r u W a ty k a ń sk ie g o II. A d h o r t a c ja c h a r a k t e r y z u ją c la i k a t w K o ś ­ c iele b a r d z o m o cn o i w y r a ź n ie p o d k r e ś la je g o k o m u n ijn o - w sp ó ln o to w y c h a ­ r a k t e r , co s p r a w ia , że j e s t p r z e n ik n ię ta e k le z jo lo g ią — k o m u n ii.

T a je m n ic a K o ś c io ła z o s t a ła u k a z a n a n a p r z y k ła d z ie p r z y p o w ie śc i o k r z e ­ w ie w in n y m : „ J a je s t e m p r a w d z iw y m k r z e w e m w in n y m , a O jc ie c m ó j je s t ty m , k tó r y u p r a w ia . (...). W y tr w a jc ie w e M n ie, a j a (b ę d ę t r w a ł) w w a s ” ( J 1 5,1.4). „ T e p r o s te sło w a o b ja w ia ją n a m t a je m n ic z ą w ię ź , j a k a łą c z y P a n a J e z u s a i J e g o u czn ió w , C h r y s t u s a i o ch rzcz o n y ch . J e s t to k o m u n ia ż y w a i o ż y w ia ją c a , k t ó r a s p r a w ia , że c h r z e ś c ija n ie n ie n a le ż ą d o sie b ie , a le s ą w ła s n o śc ią C h r y s tu s a , t a k j a k la to r o śle , k tó r e s ą w sz c z e p io n e w w in n y k r z e w ” 9.

A d h o r t a c ja w y ja ś n i a ją c z n a c z e n ie sło w a c o m m u n io o d n o si je g o s e n s do p r z e n ik a n ia s ię O só b T r ó jc y Ś w ię t e j o r a z do z je d n o c z e n ia lu d z i z B o g ie m p r z e z C h r y s t u s a w D u c h u Ś w ię ty m , k tó r e d o k o n u je się w S ło w ie B o ż y m i s a k r a m e n t a c h . „ C h r z e st j e s t b r a m ą i fu n d a m e n te m « k o m u n ii» i K o ś c io ła ; E u c h a r y s t ia je s t ź r ó d łe m i sz c z y te m c a łe g o ż y c ia c h r z e ś c ija ń sk ie g o ” 10. D la te g o K o ś c ió ł j e s t s a n c t o r u m c o m m u n io z r a c ji w łą c z e n ia je g o c z ło n k ó w w z b a w c z ą t a je m n ic ę C h r y s tu s a . B a r d z o w y r a ź n ie ta je m n ic ę K o ś c io ła - K o m u n ii p o d k r e ­ ś l a j ą s ło w a m sz a ln e g o p o z d ro w ie n ia : „ Ł a s k a P a n a J e z u s a C h r y s tu s a , m iło ść B o g a i d a r je d n o ś c i w D u c h u Ś w ię t y m n ie ch b ę d ą z w a m i w sz y st k im i” (2 K o r 13,13). W sp ó ln o tę w ie r n y c h w K o ś c ie le c h a r a k t e r y z u je ró ż n o ro d n o ść i k o m p le - m e n ta r n o ść . A d h o r t a c ja w y ja ś n i a ją c tę o r g a n ic z n ą i k o m u n ijn ą str u k t u r ę w sp ó ln o ty , o d w o łu je s ię d o n a u k i św . P a w ła o C ie le M isty c z n y m C h r y s tu s a (p o r. 1 K o r 12,12). T a a n a lo g ia K o ś c io ła do lu d z k ie g o c ia ła c h a r a k t e r y z u je się w sp ó łistn ie n ie m w ie lo r a k ic h p o w o ła ń i sta n ó w , ta je m n ic , c h a ry z m a tó w i z a d a ń , k tó r e , ch o ć ró ż n e , s ą w sto su n k u d o s ie b ie k o m p le m e n t a r n e ll. T a k

7 E . W e r o n, P o w o ła n ie i p o s ł a n n ic t w o lu d z i ś w ie c k ic h w ś w i e t l e d o k u ­ m e n t ó w k o ś c ie ln y c h , P o z n a ń 1989, 275.

I S t . N a g y , Ś w i e c c y w k o m u n i jn e j w s p ó ln o c ie K o ś c i o ł a , A te n e u m K a ­ p ła ń s k ie , n r 487, 378. C y to w a n y z e sz y t (n r 487) p o św ię c o n y z o sta ł k o m e n t a ­ rz o w i a d h o r t a c ji C h L .

9 C h L , n. 18. 19 T a m ż e , n . 19. II P o r. t a m ż e , n. 20.

w ię c c h a r y z m a ty , u r z ę d y , f u n k c je i p o s łu g i ś w ie c k ie g o k a to lik a is t n ie ją w e w sp ó ln o c ie i d la w sp ó ln o ty 12

3. M i e j s c e ś w i e c k i c h w k o m u n i jn e j w s p ó ln o c ie

O b o w ią z e k z a a n g a ż o w a n ia s ię w sz y stk ic h c z ło n k ó w K o ś c io ła w r e a liz a c ję d z ie ła z b a w ie n ia w y n ik a stą d , iż „ w s z y s tk ie p o s łu g i is t n ie ją c e i sp e łn ia n e w K o ś c ie le s ta n o w ią z r ó ż n ic o w a n e fo r m y u d z ia łu w p o słu d z e J e z u s a C h r y ­ s tu s a , d o b r e g o P a s t e r z a , k t ó r y d a je ży cie s w o je z a o w ce (p o r J 10, I I ) ” 13.

T e k s ty z listó w św . P a w ła , n a k tó r e p o w o łu je s ię a d h o r t a c ja — o r a z in n e z N o w e g o T e s t a m e n tu ś w ia d c z ą o ró ż n o ro d n o śc i d a ró w , z a d a ń i c h a ry z m a tó w w K o śc ie le . „W K o ś c ie le is t n i e ją p r z e d e w sz y st k im p o słu g i u rz ę d o w e , czy li te, k tó r e w y w o d z ą się z s a k r a m e n t u k a p ł a ń s t w a ” 14, o r a z p o słu g i, u r z ę d y i f u n k ­ c je św ie c k ic h , „ k tó r z y n a m o c y C h rz tu i sp e c y fic z n e g o p o w o ła n ia u c z e stn i­ c z ą — k a ż d y w so b ie w ła ś c iw y m sto p n iu — w k a p ła ń s k im , p r o r o c k im i k r ó ­ le w s k im u r z ę d z ie C h r y s t u s a ” 15. S k o r o w ie r n i św ie c c y n a m o cy e k le z jo lo g ii k o m u n ijn e j m a ją c z y n n ie w łą c z a ć s ię w ży c ie i d z ia ła ln o ść K o ś c io ła , to w j a ­ k i sp o só b m o g ą to c z y n ić ? M ie js c e m ich d z ia ła n ia j e s t p r z e d e w sz y stk im K o ś ­ c ió ł p a r t y k u la r n y , n a k tó r y p a tr z y s ię p r z e z p r y z m a t d ie c e z ji i p a r a fii. J e d ­ n a k t a k ie s p o jr z e n ie m u s i u w z g lę d n ić t a k ż e i ten f a k t , że „ K o ś c ió ł p o w sz e c h ­ n y ż y je i u k a z u je s ię w K o ś c io ła c h p a r t y k u la r n y c h ” 16. S o b ó r W a ty k a ń sk i II b a r d z o z a c h ę c a św ie c k ic h , b y w so b ie r o z w ija li d u c h a „ k a t o lic k o ś c i” , k tó r y m a p r z e ja w ia ć się w g o to w o śc i o t w a r c ia s ię n a p o tr z e b y K o ś c io ła p o w sz e c h ­ n ego . S z c z e g ó ln y m i p o d sta w o w y m te r e n e m d z ia ła ln o ś c i la i k a t u j e s t p a r a f ia , k t ó r a „ je s t n ie ja k o o sta te c z n y m u m ie jsc o w ie n ie m K o ś c io ła , a p o n ie k ą d s a ­ m y m K o ś c io łe m z a m ie sz k u ją c y m p o śr ó d sw y c h sy n ó w i c ó r e k ” 17. O b e cn ie s t r u k t u r a p a r a f i i w ja k im ś s to p n iu m o ż e b y ć z a g r o ż o n a p r z e z ro z w ó j w ie l­ k ic h m ia st, m ig r a c ję lu d n o śc i c z y in n e je sz c z e czy n n ik i, je d n a k p o z o sta n ie o n a z a w sz e „ r o d z in ą B o ż ą ja k o b r a c i o ż y w io n y c h d u c h e m je d n o ś c i” , „ d o m e m ro d z in n y m ” , „ w s p ó ln o t ą w ie r n y c h ” 18. W p a r a f i i w z a je m n a w ię ź j e j czło n k ó w i w sp ó ln o to w y c h a r a k t e r m o ż liw y j e s t d z ię k i E u c h a r y s tii „ b ę d ą c e j ż y w y m ź r ó d łe m j e j w z r o stu i s a k r a m e n t a ln y m w ę z łe m d o sk o n a łe j k o m u n ii z c a ły m K o ś c io łe m ” ls. U w z g lę d n ia ją c c h o c ia ż b y ty lk o p o w y ż sz e r a c je d o strz e c m o ż n a f a k t , że „ p a r a f i a s p e łn ia n ie z a s t ą p io n ą i w ie lc e a k t u a ln ą m i s ję ” 20. W c e lu o d n o w y w sp ó ln o ty p a r a f i a ln e j a d h o r t a c ja p r o p o n u je tw o r z e n ie n ie w ie lk ic h p o d st a w o ­ w y c h w sp ó ln o t k o śc ie ln y c h , z w a n y c h ta k ż e w sp ó ln o ta m i ży w y m i, w k tó r y c h w ie r n i m o g ą p r z e k a z y w a ć so b ie n a w z a je m S ło w o B o ż e o r a z s łu ż y ć in n y m i p r a k ty k o w a ć m i ł o ś ć 21. Ś w ie c c y a n g a ż u ją c się w tw o r z e n ie m a ły c h w sp ó ln o t p o d sta w o w y c h n ie p o w in n i c z y n ić te g o b e z p o m o c y k a p ła n a , g d y ż je g o o b e c ­ n o ść w śr ó d n ic h je s t b a r d z o w sk a z a n a . A le ró w n ie ż i o d w ro tn ie , „ w e w sp ó l­ n o ta c h k o śc ie ln y c h d z ia ła ln o ść ic h (św ie c k ic h ) je s t d o t e g o s to p n ia k o n ie c z n a , że b e z n ie j a p o s to ls tw o s a m y c h p a s te r z y n ie m o ż e z w y k le b y ć w p e łn i s k u ­ 12 P o r. J a n P a w e ł II, U r o c z y s t a h o m ilia n a z a k o ń c z e n ie V I I Z w y ­ c z a jn e g o Z g r o m a d z e n i a S y n o d u B i s k u p ó w — 30.10.1987 r. 13 C h L , n. 21. 14 T a m ż e , n . 22. 15 T a m ż e , n. 23. 13 T a m ż e , n. 25. 17 T a m ż e , n . 26. 18 P o r. t a m ż e , n. 26. 19 T a m ż e , n. 26. 20 T a m ż e . 21 T a m ż e .

te c z n e ” 22 — p o u c z a a d h o r t a c ja z a so b o ro w y m D e k re te m o a p o s to ls t w ie ś w ie c ­ k ich .

W obec teg o , b y m o ż n a m ó w ić o w ła ś c iw ie z o r g a n iz o w a n e j p r a c y d u sz ­ p a s t e r s k ie j w p a r a fii, p o tr z e b n a j e s t w z a je m n a , ś c is ła , tzn . k o m u n ijn a w sp ó ł­ p r a c a d u c h o w ie ń stw a i la ik a t u . W n ik liw a le k t u r a n u m e ró w 27— 29 o m a w ia n e g o d o k u m e n tu p o z w a la d o jść d o w n io sk u , że d u s z p a s t e r s k ie fu n k c jo n o w a n ie p a r a f i i b e z o so b iste g o z a a n g a ­ ż o w a n ia w n im św ie c k ic h j e s t n i e p e łn e 23. N a czy m w ię c m a p o le g a ć z a a n g a ­ ż o w a n ie la ik a t u w p a r a f i i ? U c z e stn ic tw o św ie c k ic h w ż y c iu K o ś c io ła m a d o ­ k o n y w a ć s ię p r z e z in d y w id u a ln e a p o s to ls tw o o r a z p r z e z a p o s to ls tw o ze sp o ło w e w y r a ż a ją c e się p o p rz e z ro z m a ite b r a c t w a , trz e c ie z a k o n y i sto w a r z y sz e n ia . D o a p o s to ls t w a in d y w id u a ln e g o z o b o w ią z a n i s ą b e z w y ją t k u w sz y sc y św ie c c y . J a k p o w ie S t . N a g y : „W w y m ia r z e a p o s to ls t w a in d y w id u a ln e g o la i k a t u z w r a ­ c a s ię u w a g ę n a to, co m o ż n a b y n a z w a ć a p o sto lstw e m ż y c ia c o d z ie n n e g o . O b e jm u je ono u św ię c e n ie p r a c y , c ie r p ie n ia , r a d o ś c i i c a łą g a m ę sto su n k ó w m ię d z y lu d z k ic h k sz ta łto w a n y c h n a g r u n c ie i w p e r sp e k t y w ie g łę b o k o p r z e ­ ż y w a n e j «k o m u n ii z B o g ie m i lu d ź m i» . J e s t to p o p r o s tu a u te n ty c z n e ży cie c h r z e ś c ija ń sk ie z je g o o r ie n t a c ją n a p r z y ja ź ń z B o g ie m i p r a k t y k ą m iło śc i b liź n ie g o ” 24. N a t o m ia s t a p o sto lstw o z rz e sz o n e p o le g a n a p r o w a d z e n iu w sp ó l­ n o to w e j d z ia ła ln o śc i k a to lik ó w św ie c k ic h , p r z e z k t ó r ą w sp o só b o d p o w ie d z ia l­ n y u c z e stn ic z ą o n i w ż y c iu i m i s ji K o ś c io ła 2S. W c z a sa c h w sp ó łc z e sn y c h p o w s t a ją n o w e f o r m y u c z e s tn ic tw a zrzeszo n eg o , j a k ró ż n o r a k ie s to w a r z y sz e n ia , g r u p y , w sp ó ln o ty i ru c h y . D o k u m e n t p o sy n o ­ d a ln y w y m ie n ia p o z y ty w n e w a r to ś c i w y n ik a ją c e z e z r z e sz a n ia s ię św ie c k ic h . T e r o z m a ite fo r m y z r z e sz o n e j d z ia ła ln o ś c i św ie c k ic h , w ła ś n ie w św ie c ie z se k u la r y z o w a n y m , sta n o w ią w y ją t k o w o c e n n ą p o m o c d la w ie lu lu d z i w p r o ­ w a d z e n iu c h r z e ś c ija ń sk ie g o ż y c ia z g o d n e g o z w y m a g a n ia m i E w a n g e lii o r a z w z a a n g a ż o w a n iu m is y jn y m i a p o s t o ls k im 2e.

A p o sto lstw o z e sp o ło w e j e s t z n a k ie m w sp ó ln o ty i je d n o ś c i K o ś c io ła w C h r y s tu s ie эт. J e s t t a k ż e o d p o w ie d z ią n a w ie le z a p o trz e b o w a ń c z ło w ie k a . Z rz e sz a n ie się św ie c k ic h d o k o n u je s ię w w o ln o śc i, a le k o n ie c z n e s ą p e w ­ n e k r y t e r ia o c e n y i u z n a n ia ty c h z rz e sz e ń ze s tr o n y K o ś c io ła . S p o ś r ó d ty ch k r y te r ió w k o śc ie ln o śc i n a jw a ż n ie js z e to : — s t a w ia n ie n a p ie r w sz y m m ie js c u p o w o ła n ia k a ż d e g o c h r z e ś c ija n in a do św ię to ś c i; — o d p o w ie d z ia ln o ść w w y z n a w a n iu w ia r y k a to lic k ie j; — św ia d e c tw o t r w a ł e j i a u te n ty c z n e j k o m u n ii;

— z g o d n o ść z a p o s to ls k im c e le m K o ś c io ła i u d z ia ł w je g o r e a liz a c ji; — z a a n g a ż o w a n a o b e c n o ść w lu d z k ie j sp o łe c z n o śc i.

O b o w ią z k ie m w ła d z y k o śc ie ln e j j e s t o c e n a i w e r y f i k a c ja ty c h ż e k r y te r ió w w s to su n k u d o zrz e sz e ń ju ż is tn ie ją c y c h czy p o w s ta ją c y c h n o w y ch . W y m a ­ g a n e j e s t n ie k ie d y ró w n ie ż o f ic ja ln e u z n a n ie i w y r a ź n e z a tw ie rd z e n ie z rz e ­ sz e ń p rz e z k o m p e te n tn e w ła d z e k o ś c i e l n e 28. „ T a k oto ży cie w k o m u n ii K o ś ­ c io ła s t a je s ię z n a k ie m d la ś w i a t a i p r z y c ią g a ją c ą s iłą , k t ó r a p r o w a d z i do w ia r y w C h r y s t u s a ” 29. S ło w a te, s ta n o w ią c e z a k o ń c z e n ie d r u g ie g o ro z d z ia łu a d h o r ta c ji, s ą u k a z a n ie m i p o d k r e ś le n ie m teg o , c z y m je s t w ła ś c iw a r e a liz a c ja

22 T a m ż e , n. 27. 23 P o r. t a m ż e , n n . 27— 29. 24 S t. N a g y , a r t . c y t., 386. 25 P o r. C h L , n. 29. 22 T a m ż e , n. 29. 27 P o r. t a m ż e . 28 P o r. t a m ż e , n. 31. 28 T a m ż e .

p o w o ła n ia lu d z i św ie c k ic h d la ś w ia t a i K o ś c io ła w r a m a c h e k le z jo lo g ii k o ­ m u n ijn e j. 4. Z a k o ń c z e n ie I d e a K o ś c io ła - K o m u n ii i w y r a ź n e o k r e śle n ie w n im r o li o r a z z a d a ń lu d z i św ie c k ic h s p r a w ia , że te n p a p ie s k i d o k u m e n t j e s t b a r d z o m o cn o o sa d z o n y w ż y c o w e j p r a k ty c e . A d h o r t a c ja n ie j e s t w ię c ty lk o te o lo g ic z n y m w y k ła d e m n a u k i o św ie c k ic h , a le j e s t n a p r a w d ę j e j p o d rę c z n ik ie m — v a d e m e c u m . J a k o p o d rę c z n ik b ę d z ie o n a m ia ła s w o je c z ę ste o d n ie sie n ie i z a sto so w a n ie w ż y ­ c io w e j c o d z ie n n o ści.