"Polskie prawo rolne u progu Unii Europejskiej", red. S. Prutis, Białystok 1998 : [recenzja]

Marta Błąd

"Polskie prawo rolne u progu Unii

Europejskiej", red. S. Prutis, Białystok

1998 : [recenzja]

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 1, 180-183

w idoczne - staranność doboru zagadnień, ich w łaściw e uporządkowanie, dogłębność tem atyki.

Szczególnym w alorem tej publikacji je s t poszerzenie zakresu om aw ianych zagadnień poprzez liczne odniesienia do m ateriałów źródłow ych, czyli praw a pierw otnego - Traktatów Założycielskich, Jednolitego Aktu E uropejskiego i U kładu z M aastricht oraz do tworzonego w oparciu o nie obfitego praw a wtórnego.

K olejnym atutem książki je s t zawarcie w ostatnim rozdziale użytecznych inform acji i adresów instytucji w Polsce, jak i w Unii, które dysp on ują publikacjam i i danymi statystycznym i o W spólnotach (wśród nich adresy instytucji UE, przedstaw icielstw dyplom atycznych i handlow ych krajów UE i w Polsce, europejskich centrów dokum entacji w Polsce i adresy instytucji odpow iedzialnych za realizację programu PHARE). D odatkow o, każdy rozdział książki zakończony je st obszerną bibliografią, zarów no w językach obcych, jak i w języku polskim. Sprzyja to m ożliw ości pogłębienia konkretnej tematyki przez osobę zainteresow aną.

Ze w zględu na w ym ienione walory, pośród wielu książek o integracji europejskiej, proponuję wybrać w łaśnie tą. M am także nadzieję, że w przyszłości zespół IK CH Z przygotuje kolejną pozycję książkową, na bazie recenzow anej, poszerzoną ju ż o nowe zagadnienia, a w szczególności o efekty aktualnie odbywającej się Konferencji M iędzyrządow ej M aastricht II i jej wpływ ie na negocjacje Polski z Unią Europejską.

M arta Błąd

S . P r u t i s ( r e d . ) : Po l s k i e p r a w o r o l n e u p r o g u Un i i

E u r o p e j s k i e j, B i a ł y s t o k 1 9 9 8

K siążek o tem atyce takiej ja k ta, na polskim rynku wydawniczym ukazało się niew iele. W łaściw ie to dopiero druga publikacja w tej dziedzinie na przestrzeni kilku ostatnich lat. Pierwsza z nich to w znowiona w 1997 r., zaktualizow ana pozycja: Polskie pra w o rolne na tle

ustaw odaw stw a Unii E uropejskiej autorstw a P. C zechow skiego, M. K orzyckiej-Iw anow , S. Prutisa i A. Stelm achow skiego. Druga - to recenzow ana w łaśnie publikacja P olskie pra w o rolne u p ro g u Unii

Re c e n z j e io m ó w i e n i a 181

Prezentow ana pozycja to ow oc ogólnopolskiego zjazdu Katedr i Zakładów P raw a R olnego, który odbył się pod auspicjam i W ydziału Prawa U niw ersytetu w B iałym stoku w dniach 16-19 w rześnia 1997 r To dobrze, że treść konferencji u jrzała światło dzienne i nie zam knęła się tylko w obrębie uczestników . D zięki tem u zapoznanie się z dorobkiem naukowym tej konferencji stało się m ożliw e dla szerszego kręgu osób zainteresow anych.

Publikacja ta m a szereg zalet. Jej w alorem jest: po pierw sze - aktualność tem atyki, przedstaw ionej w sposób zw ięzły i przejrzysty; po drugie - um ożliw ienie dostępu do najnow szych danych (zważyw szy na datę konferencji - 1997, ja k i w ydania tej książki - 1998 r. ); po trzecie - waga przedstaw ianych zagadnień, a w szczególności zainteresow anie się praw nym i problem am i integracji polskiego rolnictw a z U nią Europejską (U E). Jest to o tyle cenne, iż integracja rolna je st najbardziej kontrow ersyjnym tem atem negocjacyjnym Polska - U nia Europejska ze w zględu na znaczenie i potencjał rolnictw a w Polsce oraz z uwagi na problem y finansow e, jak ich może przysporzyć Unii objęcie Polski w sp ó ln ą polityką ro ln ą w je j obecnej formie. Ponadto dostosow anie do standardów Unii odbyw a się przede wszystkim w sferze prawnej (przyjęcia i zaakceptow ania dorobku praw nego UE, tzw. acquis com m m unautaire), stąd też zasadne je s t zaznajom ienie się z zagadnieniam i poruszanym i w książce, a dotyczącym i harm onizacji prawa rolnego.

Pew nym m ankam entem pracy w ydaje się brak całościow ego ujęcia problem atyki polskiego praw a rolnego u progu UE i wrażenie niejednorodności zagadnień poszczególnych rozdziałów. Takie zróżnicow anie nie w ynika jed n ak z zaniedbań autorów , ale z natury samej konferencji, której zadaniem było przecież odzw ierciedlenie głównych nurtów badaw czych polskiego praw a rolnego, a nie jeg o kom pleksowe przedstaw ienie.

Praca składa się z siedm iu części. Część pierw sza dotyczy teorii praw a rolnego, ze szczególnym uw zględnieniem czynników rozwoju praw a rolnego (ekonom iczno-ustrojow y, m iędzynarodow y, historyczny). W drugiej części zaw arty je s t dom inujący nurt badawczy, a m ianowicie - integracja polskiego rolnictw a z U nią Europejską, który właściw ie był m yślą przew o dnią konferencji, (to on nadał tytuł książkow ego jej ujęcia). W tym rozdziale znalazły się w ystąpienia osób, które nie od dziś zajm ują się tą tem atyką. U m ieszczono tu referat P. C zechow skiego i koreferat A. Stelm achow skiego na tem at harm onizacji praw a w obliczu integracji polskiego rolnictw a z U E oraz referaty A. Jurcew icz, E. Tom kiew icz i B. K ozłow skiej, dotyczące zagadnień w spólnej polityki rolnej. Istotne jest

przedstaw ienie w tej części kierunków przem ian strukturalnych polskiego rolnictw a w kontekście dostosow ania do standardów UE. W związku z nadm iernym rozdrobnieniem , ja k i niekorzystnym i relacjami czynników produkcji w rolnictw ie polskim , w celu popraw y struktury agrarnej, proponow ane je s t podjęcie następujących działań w ramach polityki strukturalnej:

- w yłączenie m arginalnych gruntów rolnych na cele nierolnicze; - koncentrację i scalanie gruntów ;

- w ielofunkcyjny rozwój wsi;

- uw zględnianie różnic regionalnych;

- w spieranie m odernizacji produkcji rolnej i przetwórstwa;

- prom ow anie alternatyw nych form działalności w regionach w iejskich;

- w spieranie doradztw a i poradnictw a, przyuczania do zawodu, działalności badaw czo-rozw ojow ej.

Część trzecia dotyczy gospodarstw a rolnego jak o podstawowej jednostki w ytw órczej w rolnictw ie i koncentruje się w okół zagadnień struktury obszarow ej indyw idualnych gospodarstw rolnych w okresie transform acji ustrojow ej i dylem atu: gospodarstw o rodzinne czy gospodarstwo rozw ojow e.

P rzekształcenia w łasnościow e i gospodarka gruntami (restrukturyzacja i pryw atyzacja rolnictw a państw ow ego oraz repryw atyzacja w łasności rolniczej) to kolejny nurt badań i zainteresowań doktryny praw a rolnego. Zaw arty je s t on w rozdziale czwartym . Kolejna część pracy obejm uje natom iast tem atykę ochrony gruntów i ochrony środow iska, a w szczególności: zasady prawnej ochrony gruntów rolnych, relacje m iędzy produkcją rolną a praw ną ochroną środow iska oraz regulacje praw ne ekologicznych podstaw ochrony powierzchni ziemi. N astępny rozdział zaś to m iejsce dla głosów w dyskusji i kom unikatów przedstaw ionych na konferencji.

N a w spom nianej konferencji doszło do utworzenia stow arzyszenia o nazw ie Polskie Stow arzyszenie Praw ników Agrarystów. Jego statut przedstaw iony je s t w ostatnim rozdziale. Jest to budujące, że w spólne zainteresow ania naukow e przybrały form ę instytucjonalną i należy m ieć nadzieję, że dzięki tem u nastąpi w sparcie dla integracyjnych działań rolnych.

Ze w zględu na szereg zalet, polecam tą książkę wszystkim , którzy zainteresow ani są procesam i integracyjnym i Polski z U nią Europejską, a szczególnie tym , którzy zajm ują się najbardziej problem ow ym elementem tego procesu, czyli rolnictw em . Zapoznanie się z naukow ym dorobkiem

Re c e n z j e io m ó w i e n i a 183

przedstaw ionym w tej publikacji z pew n o ścią pogłębi w iedzę i przyczyni się do pełniejszego obrazu zagadnień integracji rolnej.

M arta Błąd

W. W.

F.

EKONOM ETRIA, PRZEKŁAD

E. M.

PWE,

Przem iany polityczne i gospodarcze w Polsce lat 90 oraz nadzieja na w ejście do Unii Europejskiej w yw ołały m iędzy innymi potrzebę innego niż dotychczas analizow ania zjaw isk gospodarczych i rozbudziły wśród m łodzieży ogrom ne zainteresow anie studiam i ekonom icznym i oraz im pokrew nym i, a głów nie m etodam i organizacji i zarządzania podmiotami gospodarczym i. W konsekw encji tego w istniejących ju ż uczelniach rozbudow ano lub utw orzono, odpow iadające na to zapotrzebow anie, kierunki studiów , zaś przede w szystkim pow stały dziesiątki wyższych szkół niepaństw ow ych, oferujących kształcenie w tym zakresie. N ow ocześnie w ykształcony ekonom ista lub m agister musi orientować się w m atem atyczno - statystycznych m etodach opisyw ania i analizowania zjaw isk gospodarczych i społecznych, a co za tym idzie - musi być zorientow any przynajm niej w niektórych m etodach ekonom etrycznych. W odpow iedzi na to zapotrzebow anie zaczęto drukow ać w iele opracowań i podręczników z ekonom etrii i zw iększyła się w yraźnie liczba nauczycieli akadem ickich nauczających i zajm ujących się tą dziedziną wiedzy. Trzeba tu otw arcie napisać, że część tych pracow ników wcześniej nie zajmowała się profesjonalnie tymi zagadnieniam i, zaś wielu m łodych nauczycieli z pow odów oczyw istych mogło dotychczas poznać niewiele więcej niż na kursowym w ykładzie w czasie studiów . N a szczęście w kraju mieliśmy, co praw da nieliczne, zespoły zaw odow ych ekonom etryków o dużym dorobku naukow ym i dośw iadczeniu dydaktycznym , które przygotow ały kilka dobrych podręczników . Przetłum aczono rów nież parę ważnych i uznanych pozycji z tego zakresu. M am y w ięc sytuację korzystną, w której wiadomo z czego, ja k i co przekazyw ać studentom . Tak więc lata 90 - t e stały się w Polsce złotym okresem propagow ania ekonom etrii. W naukach ścisłych nowe rozw iązania i pom ysły w y m agają na ogół znajom ości rozwiązań i pom ysłów w cześniejszych. Ta hierarchiczność poznaw ania niektórych treści je st pow ażną przeszkodą m erytoryczną i dydaktyczną w nauczaniu, naw et na poziom ie akadem ickim . W przypadku ekonom etrii jest ona