j I 'i GETIJCENTRALE OOSTERSCIIELDE ' n o t a W-75.060 j i I i
GETIJCENTRALE OOSTERSCHËLDE INHOUD INLEIDING» 1 . GETIJENERGIE, l . a . I n l e i d i n g . l . b . Algemene p r o b l e e m s t e l l i n g . l . c . P r o b l e e m s t e l l i n g m . b . t . de O o s t e r s c h e l d e l . d . H e t e n e r g e t i s c h vèrmogen v a n h e t g e t i j i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e . I . e . De r a n d v o o r w a a r d e n s 1 . f . B e r e k e n i n g e n en r e s u l t a t e n , 2. DE CENTRALE 2. a, De t u r b i n e s . 2.b. De t u r b i n e b e h u i z i n g .
3 . UITVOERING EN OVERIGE WERKEN. 4. KOSTEN - BATEN. 4.a. K o s t e n . 4.b. B a t e n . 4.C. P r i j s b e p a l i n g . 5. M I L I E U . 6. GETIJVERSCHIL TE YERSEKE 2,60 M. 7. SAMENVATTING EN CONCLUSIES. LITERATUURLIJST. L I J S T VAN BIJLAGEN. APPENDIX A.
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 1 N O T A W - 7 5 . 0 6 0R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L P A G I N A ' S : 3 5 N O T A W - 7 5 . 0 6 0R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L B I J L A G E N : 1 3 N O T A W - 7 5 . 0 6 0 V R A A G B E S T E L D D O O R ; i r . J . F . Agema V A H : T E : M O N D E L I N G , .,. T E L E F O N I S C H ^'^'^ ' i ' ' - Kooman B I J S C H R I J V E N N R . : V R A A G : O n d e r z o e k t o e p a s b a a r h e i d g e t i j d e c e n t r a l e i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e , R E D E N : B I J L A G E N : z i e b i j l a g e n l i j s t b l z . 3 5 G E Z . E N A C C . A A N G E B O D E N M E T Z O N D E R B I J S C H R . H R . : O P M E R K I N G E N V A N H E T H O O F D V A N D E W A T E R L O D P K Ü N D I G E A F D E L I N G A N T W O O R D INLEIDING Nu de d i s c u s s i e met b e t r e k k i n g t o t de a f s l u i t i n g v a n de O o s t e r -s c h e l d e een z o d a n i g e r i c h t i n g i -s o p g e g a a n , d a t een d o o r l a t e n d e , a f s l u i t b a r e dam a l s w e n s e l i j k w o r d t g e z i e n , i s o o k h e t i d e e v a n de bouw v a n e e n g e t i j c e n t r a l e i n h e t D e l t a g e b i e d w e e r n a a r v o r e n gekomen. D i t i d e e i s n i e t n i e u w , g e t u i g e h e t f e i t d a t r e e d s i n 1 9 1 7 de bouw v a n een w a t e r k r a c h t w e r k i n d i t g e b i e d b e s p r o k e n i s , z i j h e t v a n v e e l k l e i n e r e a f m e t i n g e n dan w a a r a a n n u g e d a c h t w o r d t , D i v e r s e a r t i k e l e n i n de " I n g e n i e u r " , u i t de d e r t i g e r j a r e n t o n e n UI _ J ^ . ,4. J . ,a a n , a a t aan üit omiex'weip ±ii i v e u e i x a u u v u u i u u u r c i i d d e n k w e r k i s b e s t e e d , z i j h e t n i e t op g r o t e s c h a a l . I n 1 9 4 8 e c h t e r i s d o o r i r . F . J . de Vos een s t u d i e r e i s n a a r F r a n k -r i j k onde-rnomen t e n e i n d e z i c h t e v e -r d i e p e n i n de p -r o b l e m a t i e k t e n a a n z i e n v a n w a t e r k r a c h t w e r k e n i n h e t a l g e m e e n en v a n g e t i j d e c e n t r a -l e s i n h e t b i j z o n d e r ( -l i t t . -l ) . Deze v o o r t r e f f e -l i j k e en d e g e -l i j k ej s t u d i e i s g e v o l g d d o o r een o n d e r z o e k n a a r de m o g e l i j k h e d e n v a n een g e t i j c e n t r a l e i n de O o s t e r s c h e l d e . H i e r b i j z i j n a l l e e n de t e c h n i s c h e en e c o n o m i s c h e a s p e k t e n i n b e s c h o u w i n g genomen. Van d i t o n d e r z o e k i s i n 1 9 5 4 een r a p p o r t t . b . v . de D e l t a c o m m i s s i e v e r s c h e n e n ( l i t t . 2 ) , Z o a l s bekend i s de d o o r i r . de Vos o n t w o r p e n c e n t r a l e n i e t g e r e a l i -s e e r d . Het b e -s c h i k b a r e v e r v a l b l e e k t e g e r i n g om een r e n d a b e l e e n e r g i e p r o d u k t i e t o t s t a n d t e k u n n e n b r e n g e n , z e k e r b i j de t o e n m a l i g e r e l a t i e f l a g e b r a n d s t o f p r i j z e n m . b . t . c o n v e n t i o n e l e c e n t r a -l e s .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 I n 1967 i s n o g m a a l s een o n d e r z o e k n a a r een g e t i j c e n t r a l e u i t g e v o e r d en w e l door de P r o v i n c i a l e Zeeuwse E l e k t r i c i t e i t s M a a t s c h a p p i j ( l i t t . 4 ) . D i t o n d e r z o e k was g e r e c h t v a a r d i g d omdat de t u r b i n e t e c h n i e k s i n d s 1954 een z o d a n i g e o n t w i k k e l i n g had d o o r g e m a a k t , v o o r a l d a n k -z i j de f r a n s e o n d e r -z o e k i n g e n t . b . v . de g e t i j c e n t r a l e i n de R a n c e , d a t g e h e e l n i e u w e m o g e l i j k h e d e n o n t s t o n d e n . De b e l a n g r i j k s t e o n t w i k k e l i n g was w e l de m o g e l i j k h e i d v a n d o o r s t r o -m i n g van de t u r b i n e s i n t w e e r i c h t i n g e n , z o d a t v r i j w e l de g e h e l e ge-t i j c y c l u s b e n u ge-t k a n w o r d e n v o o r e n e r g i e o p w e k k i n g . Ook d i ge-t o n d e r z o e k e c h t e r had a l s r e s u l t a a t , d a t de bouw van een g e t i j d e c e n t r a l e op e c o -n o m i s c h e g r o -n d e -n a f g e w e z e -n m o e s t w o r d e -n .Het o p n i e u w aan de o r d e s t e l l e n van h e t g e t i j c e n t r a l e p r o b l e e m h e e f t v i e r o o r z a k e n :
1 . I n de v o r i g e s t u d i e s i s nog nimmer een b e k k e n b e s c h o u w d t e r g r o o t t e van v r i j w e l de g e h e l e O o s t e r s c h e l d e . g e r e l a t e e r d aan de h u i d i g e t u r b i n e t e c h n o l o g i e . I r . de Vos h e e f t w e l i s w a a r d i v e r s e m o g e l i j k h e d e n o n d e r z o c h t en kwam t o t een r e n d a b e l e c e n t r a l e , i n d i e n deze b i j B a t h i n de W e s t e r s c h e l d e g e s i t u e e r d z o u z i j n , doch deze m o g e l i j k h e d e n w a r e n a l l e g e b a s e e r d op e n k e l w e r k e n d e t u r b i n e s en op de k o l e n p r i j s van d i e t i j d . 2. De b r a n d s t o f p r i j z e n m . b . t . c o n v e n t i o n e l e c e n t r a l e s z i j n de l a a t s t e j a r e n s t e r k g e s t e g e n . 3. De g e t i j c e n t r a l e k a n f u n g e r e n a l s a f s l u i t b a r e d o o r l a t e n d e dam, w a a r b i j de t u r b i n e s a l s a f s l u i t m i d d e l k u n n e n f u n g e r e n .
4. De economie v a n een g e t i j d e c e n t r a l e komt i n een g e h e e l n i e u w l i c h t t e s t a a n i n d i e n op de s t i c h t i n g s k o s t e n een b e d r a g i n min-^l d e r i n g mag w o r d e n g e b r a c h t t e r grootté v a n de s t i c h t i n g s k o s t e n : van een d o o r l a t e n d e , a f s l u i t b a r e c a i s s o n d a m w e l k e a l s a n d e r e mo-i l i j k h e i d g e l d t om t o t een gedempt g e t i j d e b e k k e n t e komen.
I n h e t h i e r n a v o l g e n d e z a l w o r d e n n a g e g a a n o f deze p u n t e n v o l d o e n d e | a a n l e i d i n g z i j n om een p o s i t i e v e b e s l i s s i n g m . b . t . de bouw v a n een g e t i j c e n t r a l e i n de mond van de O o s t e r s c h e l d e ( z i e b i j l a g e l ) t e r e c h t v a a r d i g e n .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 3 A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W- 7 5 . 0 6 0 A A N T A L B I J L A G E N : 1 . GETIJENERGIE l . a . I n l e i d i n g G e t i j e n e r g i e w o r d t r e e d s s e d e r t eeuwen g e b r u i k t v o o r h e t a a n d r i j v e n van a l l e r h a n d e w e r k t u i g e n . H i e r b i j i s s p r a k e v a n e n e r g i e o m z e t t i n g van potentiële en k i n e t i s c h e e n e r g i e . v a n h e t w a t e r i n b e w e g i n g l n s e n e r g i e van h e t w e r k t u i g ; de e n e r g i e w o r d t düs g e b r u i k t i n de o n -m i d d e l l i j k e o -m g e v i n g v a n de " G e t i j -m o l e n " . O -m z e t t i n g van g e t i j e n e r g i e i n t r a n s p o r t a b e l e e n e r g i e c . q . e l e k t r i s c h e e n e r g i e , v i n d t p a s s i n d s de l a a t s t e t i e n j a a r p l a a t s . Op d i t moment z i j n t w e e g e t i j c e n t r a l e s i n b e d r i j f en w e l één i n de Rance i n B r e t a g n e i n F r a n k r i j k ( z i e b i j -l a g e 5 ) , w e r k e n d o n d e r een g e m i d d e l d v e r v a l v a n 8,2 m met een g e i n e s t a l l e e r d v e r m o g e n v a n 2 4 0 MW v e r d e e l d o v e r 24 e e n h e d e n ; de t w e e d e i s een e x p e r i m e n t e l e R u s s i s c h e g e t i j d e c e n t r a l e i n de K i s l a y a b a a i , w e r k e n d o n d e r een g e m i d d e l d v e r v a l v a n 3 , 3 m met een g e i n s t a l l e e r d vermogen v a n 400 kW, u i t g e v o e r d a l s een d r i j v e n d c a i s s o n e n a f g e -z o n k e n t e r b e s t e m d e r p l a a t s e .V e r d e r z i j n v e l e o n d e r z o e k i n g e n g e d a a n , z o a l s t . b . v . h e t Passamaquody E s t u a r i u m op de g r e n s v a n de V.S. en Canada aan de A t l a n t i s c h e O c e a a n , de B a a i van F u n d y i n Canada, Cook I n l e t i n A l a s k a , San José i n A r g e n -tinië. S i n d s k o r t i s wéderom een g e t i j d e c e n t r a l e i n h e t e s t u a r i u m v a n de S e v e r n i n h e t K a n a a l v a n B r i s t o l i n s t u d i e genomen n a d a t op e e r d e r e s t u d i e s op e c o n o m i s c h e g r o n d e n een n e g a t i e v e b e s l i s s i n g was g e v o l g d . Nog e n k e l e a n d e r e s t u d i e s z i j n b e k e n d maar v o o r a l z a l i n de t o e k o m s t v e e l v e r w a c h t k u n n e n w o r d e n v a n R u s s i s c h e z i j d e w a a r , n a d a t de " n o r m a l e " w a t e r k r a c h t w e r k e n t e c h n i s c h e g e z i e n amper meer p r o b l e m e n o p -l e v e r d e n , v e e -l a a n d a c h t w o r d t b e s t e e d t a a n de g e t i j d e c e n t r a -l e . Wat de bouw v a n t u r b i n e s b e t r e f t i s R u s l a n d t o t v e e l i n s t a a t , g e t u i g e h e t f e i t d a t r e e d s i n de v i j f t i g e r j a r e n s e r i e s v a n t i e n t a l l e n K a p l a n t u r -b i n e s ( z i e h o o f d s t u k 3 "de c e n t r a l e " ) met w a a i e r d i a m t e r s v a n 9,3 m w e r d e n v e r v a a r d i g d t e n b e h o e v e van een w a t e r k r a c h t v v ^ e r k i n de r i v i e r de W o l g a . l . b . Algemene p r o b l e e m s t e l l i n g De o p - en n e e r g a a n d e b e w e g i n g v a n h e t w a t e r i n een g e t i j g e b i e d i s de o o r z a a k van h e t f e i t d a t t e n o p z i c h t e v a n een b e p a a l d n i v e a u a l t i j d een v e r v a l gecreëerd k a n w o r d e n , u i t g e z o n d e r d d i e momenten w a a r o p w a t e r s t a n d en genoemd n i v e a u aan e l k a a r g e l i j k z i j n . D o o r d a t h e t g e t i j een op en n e e r g a a n d e b e w e g i n g maakt k a n d i t v e r v a l z o w e l p o s i t i e f a l s n e g a t i e f z i j n , i n d i e n genoemd n i v e a u z i c h i n h e t i n t e r g e t i j -d e g e b i e -d b e v i n -d t .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : A A N T A L P A G I N A ' S A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 D i t v e r v a l v e r t e g e n w o o r d i g t een h o e v e e l h e i d potentiële e n e r g i e , w e l k e b e n u t kan w o r d e n v o o r de o p w e k k i n g v a n b e w e g i n g s e n e r g i e . Een g e t i j d e c e n t r a l e i s een d o o r l a a t o r g a a n w a a r o v e r e e r d e r g e n o e m d v e r v a l g e -creëerd w o r d t en w a a r i n t u r b i n e s en e l e k t r i s c h e g e n e r a t o r e n geïnstal-l e e r d z i j n t e n e i n d e d i t v e r v a geïnstal-l , v i a b e w e g i n g s e n e r g i e v a n de t u r b i n e s , om t e z e t t e n i n t r a n s p o r t a b e l e e l e k t r i s c h e e n e r g i e . Aan de éne z i j d e van de dam z i t d u s h e t g e t i j d e g e b i e d ( d e z e e ) , a a n de a n d e r e k a n t een b e k k e n , a l dan n i e t met een c o n s t a n t n i v e a u . H e t i s a a n n e m e l i j k d a t i n e e r s t e i n s t a n t i e h e t p r o b l e e m z i c h z a l t o e s p i t s e n op h e t g e d u r e n d e e e n zo l a n g m o g e l i j k e t i j d een zo g r o o t m o g e l i j k e h o e v e e l h e i d e n e r g i e t e p r o d u c e r e n . A a n g e z i e n e r aan de z e e z i j d e n i e t s v a l t t e r e g e l e n , komt h e t p r o b l e e m n e e r op h e t z o d a n i g r e g e l e n v a n h e t b e k k e n n i v e a u , d a t zo l a n g m o g e l i j k e e n g r o o t v e r v a l ( l i e f s t zo c o n s t a n t m o g e l i j k ) o v e r de dam a a n w e z i g i s - Deze p r o b l e e m s t e l l i n g k a n l e i d e n t o t een e n k e l o f d u b b e l bekken s y s t e e m , w a a r v a n dan één b e k k e n met een h o o g n i v e a u en één bekken met e e n l a a g n i v e a u , w e l k e n i v e a u ' s g e r e g e l d w o r d e n met t u r b i n e s o f s l u i z e n . De b e k k e n s k u n n e n ook n o g o n d e r l i n g v e r b o n d e n w o r d e n met s l u i z e n , z o d a t m e e r v o u d i g e r e g e l i n g m o g e l i j k i s . T e r r e g e -l i n g v a n de p r o d u k t i e g r o o t t e k u n n e n ook a -l dan n i e t g e k o p p e -l d e meer-v o u d i g e b e k k e n s j ^ s t e m e n g e h a n t e e r d w o r d e n , z o d a t h e t d u i d e l i j k i s , d a t v e l e m o g e l i j k h e d e n o p e n s t a a n . E c h t e r b e p e r k t h e t p r o b l e e m z i c h n i e t t o t a l l e e n de b e p a l i n g v a n h e t v e r v a l . U i t a l l e v o o r g a a n d e s t u d i e s b l e e k d a t de s t i c h t i n g s k o s t e n v a n d o o r s l a g g e v e n d e a a r d z i j n m . b . t . de economie v a n e e n g e t i j d e c e n t r a l e . H e t t e i n s t a l l e r e n v e r m o g e n aan t u r b i n e s en g e n e r a t o r e n i n r e l a t i e t o t h e t v e r v a l z a l d e r h a l v e een o p t i m a l i s e r i n g s p r o b l e e m w o r d e n . Een op m a x i m a l e e n e r g i e p r o d u k t i e g e d i m e n s i o n e e r d e c e n t r a l e k a n zo k o s t b a a r w o r d e n i n r e l a t i e met de e n e r g i e o p b r e n g s t e n , d a t e e n k l e i n e r e c e n t r a l e , w e r k e n d o n d e r h e t z e l f d e v e r -v a l , ondanks een g e r i n g e r e -v e r m o g e n s o p s t e l l i n g e c o n o m i s c h e r k a n z i j n : h e t v e r b a n d t u s s e n e n e r g i e p r o d u k t i e en s t i c h t i n g s k o s t e n i s n i e t l i -1 n e a i r . j l . c . P r o b l e e m s t e l l i n g m . b . t . de O o s t e r s c h e l d e E s s e n t i e e l i s , zo b l i j k t u i t h e t v o o r g a a n d , de r e g e l i n g v a n h e t n i v e a u v a n h e t b e k k e n . T e n a a n z i e n v a n h e t O o s t e r s c h e l d e p r o b l e e m t r e e d t h i e r nu een w e z e n l i j k v e r s c h i l op met de e e r d e r g e s c h e t s t e s i t u a t i e s . H e t h o o f d d o e l v a n e e n d o o r l a t e n d e dam i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e i s h e tR I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 5 A A N T A L PAGINA'S : A A N T A L B I J L A G E N ; N O T A W - 7 5 . 0 6 0 i n s t a n d h o u d e n v a n e e n k w a l i t a t i e f g o e d a q u a t i s c h m i l i e u . H i e r ¬ v o o r d i e n t een z o d a n i g gedempt g e t i j i n h e t b e k k e n z e l f a a n w e z i g t e z i j n , d a t e e n b e p a a l d g e m i d d e l d g e t i j v e r s c h i l t e Y e r s e k e ( b v . 2,30 m) a a n w e z i g i s . Deze v o o r w a a r d e i s e e n z o d a n i g s t r e n g e e i s , d a t geen e n k e l e r u i m t e | g e l a t e n w o r d t v o o r h e t z o d a n i g r e g e l e n v a n h e t n i v e a u v a n h e t O o s t e r s c h e l d e b e k k e n , d a t v e r g r o t i n g v a n h e t v e r v a l o p t r e e d t . D i t i m p l i c e e r t , d a t v e e l a l g e b r u i k gemaakt z a l m o e t e n w o r d e n v a n e e n v e r v a l o v e r de dam, d a t i n g e n e n d e l e h e t m a x i m a a l h a a l b a r e i s . D i t j d o o r de " n a t u u r " g e g e v e n v e r v a l i s o o k n i e t c o n s t a n t t e maken, z o d a t | h e t t e b e n u t t e n v e r m o g e n v o o r t d u r e n d v e r a n d e r d . De p r o b l e m e n w e l k e j z i c h h i e r d o o r z u l l e n v o o r d o e n b i j de b e l a s t i n g v a n h e t e l e k t r i s c h n e t , [ dus b i j de e n e r g i e - a f g i f t e z u l l e n h i e r n i e t i n b e s c h o u w i n g w o r d e n g e - • nomen. De o p t i m i s t i s c h e r e s u l t a t e n v a n de s t u d i e v a n de P.Z.E.M. \ met b e t r e k k i n g t o t d i t p r o b l e e m , r e c h t v a a r d i g e n deze s i m p l i f i c a t i e s h e t l a n d e l i j k k o p p e l n e t s c h i j n t h i e r v o o r e e n a a n v a a r d b a r e o p l o s s i n g t e kunnen b i e d e n . i I Het v o o r l i g g e n d e p r o b l e e m l i j k t e e n v o u d i g e r v a n a a r d dan de g e b r u i k e -l i j k e p r o b -l e e m s t e -l -l i n g b i j g e t i j d e c e n t r a -l e s . E r d o e t z i c h e c h t e r een v r e e i i d v e r s c h i j n s e l v o o r . De e i s e n w e l k e g e s t e l d w o r d e n t . a . v . een b e p a a l d v e r v a l v e r l o o p i m p l i c e r e n , d a t o o k geëist w o r d t , d a t een b e p a a l d , d a a r b i j b e h o r e n d d e b i e t v e r l o o p gecreëerd w o r d t . Z o a l s i n de v o l g e n d e p a r a g r a a f z a l w o r d e n b e s p r o k e n , w o r d t h e t a r b e i d s - | vermogen b e p a a l d d o o r h e t v e r v a l en h e t d e b i e t . I n h e t o n d e r h a v i g e g e v a l l i g t , vanwege de e e r d e r g e n o e m d e e i s e n , h e t a r b e i d s v e r m o g e n b l i j k b a a r g e h e e l v a s t . H e t e n i g e p r o b l e e m d a t n o g o v e r b l i j f t , i s de b e p a l i n g van h e t a a n t a l en de g r o o t t e v a n de t e i n s t a l l e r e n t u r b i n e s , z o d a n i g d a t aan de g e s t e l d e e i s e n w a t v e r v a l en d e b i e t b e t r e f t , w o r d t v o l d a a n . De t o t a l e " t u r b i n e c a p a c i t e i t " w e l k e geïnstalleerd d i e n t t e w o r d e n l i g t e c h t e r v a s t : a a n t a l g e r e l a t e e r d aan de g r o o t t e van de t u r b i n e s i s g e e n e n e r g e t i s c h e k w e s t i e meer. H e t t e i n s t a l l e r e n g e n e r a t o r v e r m o g e n l i g t d u s o o k v a s t . B l i j k b a a r i s h i e r s p r a k e v a n e e n éénduidig o p l o s b a a r p r o b l e e m . E r z i t e c h t e r n o g een a d d e r o n d e r h e t g r a s . De e l e k t r i s c h e e n e r g i e d i e g e p r o d u c e e r d w o r d t , d i e n t een c o n -s t a n t e w i -s -s e l -s p a n n i n g -s f r e q u e n t i e t e h e b b e n v a n 50 Hz. D i t b e t e k e n t d a t de r o t o r v a n de g e n e r a t o r met een c o n s t a n t e s n e l h e i d z a lR I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 6
A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 A A N T A L B I J L A G E N :
moeten d r a a i e n . Ook de t u r b i n e a s z a l d e r h a l v e een c o n s t a n t e s n e l - i
h e i d moeten h e b b e n . Deze w o r d t t o t s t a n d g e b r a c h t d o o r r e g e l i n g v a n j de s t a n d d e r s c h o e p e n v a n de t u r b i n e w a a i e r en v a n s t r o o m g e l e i d i n g s -s c h o e p e n z o d a n i g d a t h e t k o p p e l d a t u i t g e o e f e n d w o r d t d o o r de -s t r o o m op de as z o v e e l a f n e e m t o f t o e n e e m t d a t de s n e l h e i d v a n de as d e -z e l f d e b l i j f t . D i t b e t e k e n t , d a t u i t g a a n d e v a n een " o n t w e r p v e r v a l " I e r s p r a k e v a n i s d a t d e b i e t e n , w e l k e b e h o r e n b i j v e r v a l l e n w e l k e g r o t e r z i j n dan h e t o n t w e r p v e r v a l n i e t d o o r g e l a t e n z u l l e n w o r d e n . H e t o n t w e r p v e r v a l i s h e t v e r v a l d a t b e p a l e n d i s v o o r de m a x i m a l e v e r -m o g e n s o p b r e n g s t v a n de i n s t a l l a t i e . T e n z i j h e t o n t w e r p v e r v a l z e e r g r o o t w o r d t genomend z a l d i t m e e r d e r e m a l e n k u n n e n v o o r k o m e n . D i t } zou e c h t e r i n h o u d e n d a t de c e n t r a l e g e d i m e n s i o n e e r d z o u m o e t e n w o r d e n | op een vermogen d a t s l e c h t s z e l d e n b e s c h i k b a a r i s . U i t m i l i e u k u n d i g o o g p u n t i s h e t g e w e n s t d a t h e t g e h e l e s c a l a a a n g e t i j - 1 v o r m e n , z i j h e t g e r e d u c e e r d , o p t r e e d t . U i t e r a a r d i s d i t a a n g r e n z e n g e b o n d e n , maar e e n s t a n d w e l k e zo h o o g i s , d a t éénmaal p e r j a a r de i s c h o r r e n w o r d e n o v e r s t r o o m d s c h i j n t t o c h w e l a l s e i s t e gelden«(1itt. 2 1 ) . Met een " c o n v e n t i o n e l e " c a i s s o n d a m i s d i t e e n v o u d i g t e r e a l i s e r e n . Een g e t i j d e c e n t r a l e z a l e c h t e r een a a n de m i l i e u e i s e n a a n g e p a s t e i n s t a l l a t i e d i e n e n t e h e b b e n . I n f e i t e i s h i e r s p r a k e v a n een " o v e r b e -p a a l d " -p r o b l e e m i n -p l a a t s v a n een éénduidig o -p l o s b a a r -p r o b l e e m . De o p l o s s i n g k a n g e z o c h t w o r d e n i n de o n d e r g e s c h i k t h e i d v a n de e n e r g i e p r o d u k t i e aan de g e t i j d e m p i n g : z o d r a h e t o n t w e r p v e r v a l w o r d t o v e r -s c h r e d e n w o r d t de t u r b i n e l o -s g e k o p p e l d v a n de g e n e r a t o r , w a a r d o o r de e i s v a n de c o n s t a n t e s n e l h e i d v e r v a l t en de d e b i e t d o o r l a a t c a p a c i t e i t g r o t e r w o r d t . V / e l i s w a a r i s d i t n i e t z o n d e r p r o b l e m e n maar i n i e d e r g e -v a l kunnen g r o t e r e -v e r -v a l l e n dan h e t o n t w e r p -v e r -v a l o p t r e d e n en de d a a r b i j b e h o r e n d e d e b i e t e n d o o r g e l a t e n w o r d e n . l . d . H e t e n e r g e t i s c h v e r m o g e n v a n h e t g e t i j i n de mond Van de O o s t e r s c h e l d e H e t e n e r g e t i s c h v e r m o g e n w o r d t g e d e f i n i e e r d a l s de h o e v e e l h e i d t e v e r -r i c h t e n a -r b e i d p e -r e e n h e i d v a n t i j d . Een v o l u m e e e n h e i d w a t e -r b e v a t aan e n e r g i e 1 2 3 <>g + + ^ 1 / 2 g ) Nm/m . Een l a g e r g e l e g e n h o e v e e l h e i d w a t e r w o r d t g e a c h t aan e n e r g i e t e b e -z i t t e n :
R I J K S W A T E R S T A A T " D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N ; NOTA W- 7 5 . 0 6 0 I n d i e n geen v e r l i e z e n o p t r e d e n z i j n deze h o e v e e l h e d e n e n e r g i e g e -l i j k . D i t b e t e k e n t d a t 2 ( h j - h 2 ) + ( P i - =<?g - 2g V 2 - v ^H e t l i n k e r l i d g e e f t de afname van de potentiële e n e r g i e w e e r en h e t r e c h t e r l i d de t o e n a m e van de k i n e t i s c h e e n e r g i e a l s de h o e v e e l -h e i d w a t e r v a n 1 n a a r 2 g a a t . -h ^ en -h ^ s t e l l e n de w a t e r s t a n d e n v o o r , z o d a t de h o e v e e l h e i d a r b e i d , w e l k e d o o r een e e n h e i d w o r d t v e r r i c h t gaande van 1 n a a r 2 , g e l i j k i s aan ^ g ( h ^ - h ^ ) fim/m^, a l s 1 en 2 p l a a t s e n met v r i j e w a t e r s p i e g e l z i j n ; immers i s d a a r de d r u k p g e -l i j k aan de a t m o s f e r i s c h e , w e -l k e g e -l i j k n u -l g e s t e -l d w o r d t , z o d a t a l l e e n o v e r - en o n d e r d r u k k e n i n r e k e n i n g g e b r a c h t w o r d e n . V o o r een v o l u m e V w o r d t d i t ^ g V ( h ^ - h ^ ) Nm. W o r d t nu een h o e v e e l h e i d w a t e r beschouwd w e l k e p e r t i j d s e e n h e i d van 1 n a a r 2 g a a t , dan h e e f t d i e h o e v e e l h e i d een v e r m o g e n ; P - ^ g ( h ^ - h^),V Nm/s = | ^ g ( h ^ - h^) Nm/s ( = W a t t ) . S t e l h e t v e r v a l ( h ^ - h ^ ) = A h , z o d a t P = ^ g Q A h = Vermogen i n W a t t . H i e r i n i s : (> - s o o r t e l i j k e massa v a n ( z o u t ) w a t e r i n kg/m^ g = v e r s n e l l i n g t . g . v . z w a a r t e k r a c h t i n m/s = v e r v a l i n m Q = d e b i e t i n m'^/s De toename v a n de k i n e t i s c h e e n e r g i e , w e l k e z o u o p t r e d e n b i j a f
-w e z i g h e i d van de t u r b i n e i s dus de h o e v e e l h e i d e n e r g i e d i e opgenomen w o r d t door de t u r b i n e , a f g e z i e n v a n de v e r l i e z e n . De k i n e t i s c h e e n e r g i e - h o e v e e l h e d e n v o o r en na de t u r b i n e m o e t e n dus zo m o g e l i j k aan e l k a a r g e l i j k z i j n . D i t s t e l t u i t e r a a r d e i s e n a a n de s t r o o m b u i z e n , w a a r i n de t u r b i n e s g e p l a a t s t w o r d e n . H i e r o p w o r d t n a d e r t e r u g g e k o m e n b i j de b e s p r e k i n g v a n de t u r b i n e b e h u i z i n g e n i n h e t h o o f d s t u k "De c e n t r a l e " . De d i v e r s e o p t r e d e n d e v e r l i e z e n w o r d e n i n r e k e n i n g g e b r a c h t d o o r h e t i n v o e r e n van een f a k t o r w e l k e h e t u i t e i n d e l i j k b e s c h i k b a r e v e r m o g e n
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 8 A A N T A L P A G I N A ' S ; N O T A W - 7 5 . 0 6 0 A A N T A L B I J L A G E N : v a n de g e n e r a t o r r e p r e , s e n t e e r : , z o d a t P = (> g Q A h W a t t , 1*^ b e s t a a t u i t t u r b i n e - e n g e n e r a t p r v e r l i e z e n . V o o r t u r b i n e v e r l i e z e n g e l d t a l s g e m i d d e l d e 0,85 en v o o r g e n e r a t o r v e r l i e z e n 0,98, z o d a t /| ^ 0,85 X 0,97 = 0,83. Met ^ g = 10000 K/m^ v o l g t : P = 8300 Q A h W a t t = 8,3 Q Ah kW. U i t g e t i j b e r e k e n i n g e n i s b e k e n d hoe g r o o t A,h en Q z i j n , z o d a t P a l s f u n k t i e v a n de t i j d t e b e p a l e n i s . I . e . De r a n d v o o r w a a r d e n De b e r e k e n i n g e n w e l k e a n t w o o r d m o e t e n g e v e n op de v r a g e n b e t r e f f e n d e e n e r g i e p r o d u k t i e z i j n g r o o t i n a a n t a l vanwege h e t v o o r t d u r e n d v e r -a n d e r e n v-an de g e t i j b e w e g i n g e n en o m v -a n g r i j k -a l s h e t b e s c h o u w d e b e k k e n g r o o t i n o p p e r v l a k t e i s . De g e t i j b e w e g i n g s t a a t o n d e r i n v l o e d v a n a l l e r -l e i f a k t o r e n z o a -l s d a g e -l i j k e o n g e -l i j k h e i d , véertiendaagse p e r i o d i c i t e i t v a n s p r i n g en d o o d t i j , o p w a a i i n g s v e r s c h i j n s e l e n , s t o r m v l o e d e n met b e p a a l d e o v e r s c h r i j d i n g s f r e q u e n t i e s en v e r a n d e r i n g e n v a n de b a n e n v a n a a r -de en maan. Ook v e r a n d e r i n g e n i n -de b o d e m c o n f i g u r a t i e c o m p l i c e r e n h e t v r a a g s t u k a a n z i e n l i j k . A a n g e z i e n deze s t u d i e s l e c h t s a l s een e e r s t e oriëntatie b e d o e l d i s , w o r d t h e t v r a a g s t u k z o d a n i g g e s i m p l i f i c e e r d , d a t s l e c h t s u i t g e g a a n w o r d t v a n e n k e l e g e m i d d e l d e g e t i j d e n , t e w e t e n de s l o t g e m i d d e l d e n v a n de 1 0 - j a r i g e p e r i o d e 1 9 5 1 - 1 9 6 1 , v a n g e m i d d e l d s p r i n g - , g e m i d d e l d - en g e m i d d e l d d o o d t i j . Eén v a n deze s l o t g e m i d d e l d e n i s i n g r a f i e k v o r m w e e r g e g e v e n op b i j l a g e 2 en w e l h e t g e m i d d e l d g e t i j t . p . v . de R o o m p o t . De r e s u l t a t e n v a n d e z e b e r e k e n i n g e n g e v e n , g e z i e n de b e p e r k i n g e n , g e e n v o l l e d i g j u i s t b e e l d v a n de e n e r g i e o p b r e n g s t , d o c h de w e r k e l i j k e o p b r e n g s t e n z u l l e n z e k e r n i e t meer dan 1 0 % h i e r -van v e r s c h i l l e n . Ten behoeve v a n h e t O o s t e r s c h e l d e o n d e r z o e k z i j n c o m p u t e r b e r e k e n i n g e n u i t g e v o e r d met i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e een dam g e d a c h t , w a a r-i n o p e n -i n g e n o n d e r w a t e r v a n z o d a n -i g e a f m e t -i n g e n , d a t t e Y e r s e k e een b e p a a l d g e t i j v e r s c h i l o p t r e e d t . Onder meer z i j n b e r e k e n i n g e n u i t g e -v o e r d met een O o s t e r s c h e l d e b e k k e n g e c o m p a r t i m e n t e e r d -v o l g e n s m o d e l C3, dus met O e s t e r en P h i l i p s d a m en e e r d e r g e n o e m d e g e t i j d e n a l s r a n d -v o o r w a a r d e n op zee en z o d a n i g e o p e n i n g e n , d a t t e Y e r s e k e g e m i d d e l d e g e t i j v e r s c h i l l e n o p t r e d e n v a n 1,85 m, 2,30 m en 2,60 m. Deze b e r e k e
-R I J K S W A T E -R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : A A N T A L P A G I N A ' S A A N T A L B I J L A G E N N O T A W - 7 5 . 0 6 0 n i n g e n geven, o n d e r m e e r , a l s r e s u l t a a t h e t g e t i j v e r l o o p aan w e e r s -z i j d e n van de dam. O v e r de h o e d a n i g h e i d van de dam i s dan v e r d e r n o g n i e t s b e k e n d , b e h a l v e de h o e v e e l h e d e n w a t e r , d i e de dam z u l l e n m o e t e n p a s s e r e n om e e r d e r g e n o e m d g e t i j v e r s c h i l t e Y e r s e k e t e v e r o o r z a k e n . Z o a l s r e e d s e e r d e r g e s t e l d z a l aan deze d e b i e t e n n i e t g e t o r n d mogen w o r d e n . De t u r b i n e s v a n de g e t i j d e c e n t r a l e z u l l e n d e z e h o e v e e l h e d e n dus ook B o e t e n l a t e n p a s s e r e n ; van d e b i e t r e g e l i n g t . b . v . een o p t i m a l e v e r m o g e n - s r e g e l i n g z a l dan ook geen s p r a k e k u n n e n z i j n .De b e r e k e n i n g e n g e v e n dus w a t e r s t a n d e n en d e b i e t e n , w a a r u i t de verv v a l l e n t e b e p a l e n z i j n . V o o r de v e r m o g e n s b e r e k e n i n g e n z i j n dus a l l e b e n o d i g d e g e g e v e n s v o o r h a n d e n . A l s e x t r a b e r e k e n i n g i s aan d e z e n o t a t o e g e v o e g d een a n a l y t i s c h e b e r e k e n i n g s m e t h o d e , w e l k e v o o r de M2compon e M2compon t ( d e h o o f d c o m p o M2compon e M2compon t ) v a M2compon h e t g e t i j op e e M2compon v o u d i g e w i j z e de e M2compon e r g i e o p b r e n g s t en h e t t e i n s t a l l e r e n v e r m o g e n l e v e r t . De a f l e i d i n g e n en b e -r e k e n i n g e n s t a a n v e -r m e l d i n de a p p e n d i x . De n a u w k e u r i g e r b e r e k e n i n g e n van de e n e r g i e o p b r e n g s t e n m.b.v. de com-p u t e r b e r e k e n i n g e n w o r d e n h i e r v e r d e r a l s u i t g a n g s com-p u n t e n genomen. l . f B e r e k e n i n g e n en r e s u l t a t e n Aangenomen i s , op g r o n d v a n de l i t e r a t u u r , d a t e n e r g i e g e l e v e r d kan w o r d e n i n d i e n h e t v e r v a l g r o t e r i s dan 50 cm. B i j k l e i n e r e v e r v a l l e n d r a a i e n de t u r b i n e s u i t e r a a r d w e l , doch de r e n d e m e n t e n z i j n dan zo l a a g , d a t de dan g e p r o d u c e e r d e h o e v e e l h e d e n v e r w a a r l o o s d k u n n e n voorden. De e n e r g i e o p b r e n g s t i s b e r e k e n d p e r h a l f u u r • omdat de c o m p u t e r b e r e -k e n i n g e n de w a t e r s t a n d e n en d e b i e t e n op i e d e r h a l f u u r a l s r e s u l t a a t g e e f t - Deze d e b i e t e n en v e r v a l l e n w o r d e n g e d u r e n d e d i t h a l v e u u r c o n s t a n t v e r o n d e r s t e l d . De e n e r g i e o p b r e n g s t p e r h a l f u u r i s d a n : 1800 E P A t = 8,3 X 1800 X Q X Ah kV/s = 8,3 x 3 6 0 0 x Q x Ah kWh. E = 4,15 Q A h kWh met Q i n m / s en A h i n m. D i t g e e f t h e t v o l g e n d e r e k e n s c h e m a : P i n kW P^: A h 50 cm Pg: A h > 50 cm,
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 10 A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N : NOTA W- 7.5.060 E = . P P^ + P. _ ^ ^ — + ^ -At + ...= ( l P j + + P3 + + * P g ) A t = i?^ . P^ ^ P3 ^ ^^6 2 n - 1 = (h\ + P j + *p„) X 1 1=2 kWh o f a l g e m e e n ; ( m e t A t = 2^ u u r ) kWh. Het v e r m o g e n , d a t geïnstalleerd d i e n t t e w o r d e n i n de g e t i j d e c e n t r a l e om deze e n e r g i e o p b r e n g s t t e r e a l i s e r e n , i s u i t e r a a r d g e l i j k aan P = 8, 3 ( Q x A h ) . max ' max De r e s u l t a t e n v a n de b e r e k e n i n g e n z i j n a l s v o l g t : G e t i j : s l o t g e m i d d e l d e n 1961.0 ( z i e b i j l a g e n 2 en 3 ) C o m p a r t i m e n t e r i n g : 03 Gem.getij-v e r s c h i l t e Yerseke G e m i d d e l d g e t i j S p r i n g t i j E b o d t i j Gem.getij-v e r s c h i l t e Yerseke P max E p.er g e t i i E. n e r j f f a r P eq P max P max 1,85 m 478 MW 1793 MWh 1265 GWh 144 MW 677 MW 3 1 1 MW 2,30 m 4 9 7 MW 1 7 6 1 MWh 1243 GWh 141 MW 730 MW 309 MW 2,60 m 4 3 1 MW 1195 MWh 844 GWh 96 MW 673 MW 243 MW De b i j b e h o r e n d e m a x i m a l e d e b i e t e n t i j d e n s s p r i n g t i j z i j n 4 5 . 0 0 0 m / s , 55.000 m^/s r e s p . 7 1 . 0 0 0 ÏÏP/S. Een j a a r h e e f t g e m i d d e l d 706 g e t i j d e n .Onder P w o r d t v e r s t a a n , h e t v e r m o g e n d a t geïnstalleerd zou m o e t e n worden i n een c o n v e n t i o n e l e c e n t r a l e om i n een g e h e e l j a a r ( 8 7 6 0 u r e n ) , een g e l i j k e h o e v e e l h e i d e n e r g i e t e p r o d u c e r e n a l s de g e t i j c e n t r a l e zou doen. T e n e i n d e een v e r g e l i j k i n g m o g e l i j k t e maken met b e s t a a n d e t h e r m i s c h e c e n t r a l e s d i e n e n deze w a a r d e n met o n g e v e e r 2 0 % r e s e r v e c a p a c i t e i t v e r h o o g d t e w o r d e n , z o d a t een t h e r m i s c h e c e n t r a l e v a n 170 MW gebouwd z o u m o e t e n w o r d e n om d e z e l f d e h o e v e e l h e i d e n e r g i e t e k u n n e n p r o d u c e r e n a l s een g e t i j c e n t r a l e z o u doen b i j een g e d e m p t g e t i j t e Y e r s e k e van 2,30 m.
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 1 1 A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 T e r v e r g e l i j k i n g de v o l g e n d e c i j f e r s .Den Haag: geïnstalleerd v e r m o g e n 180 MW, e c h t e r g e k o p p e l d i n n o r m a l e b e d r i j f s t o e s t a n d a a n a n d e r e c e n t r a l e s v i a h e t l a n d e l i j k k o p p e l n e t . T h e o r e t i s c h k a n Den Haag z i c h z e l f b e d r u i p e n . V r i j w e l u i t s l u i t e n d l e v e r i n g a a n b e w o n e r s . G e b i e d e n met meer i n d u s t r i e . D o r d r e c h t : 530 MW. R o t t e r d a m : geïnstalleerd 1500 MW, u i t b r e i d i n g b i n n e n e n k e l e maanden met 1080 MW ( M a a s v l a k t e ) . U i t deze c i j f e r s b l i j k t w e l , d a t de o p b r e n g s t v a n e e n g e t i j c e n t r a l e i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e s l e c h t s t e v e r g e l i j k e n i s met de o p b r e n g s t van een k l e i n e c o n v e n t i o n e l e c e n t r a l e , t e r w i j l de v e r m o g e n s -i n s t a l l a t -i e m -i d d e l g r o o t d -i e n t t e z -i j n . H i e r b i j komt n o g h e t n a d e e l v a n de met h e t g e t i j v e r l o p e n d e p r o d u k t i e . D i t v e r e i s t e x t r a v o o r z i e n i n g e n i n v e r b a n d met de a f n a m e , v o o r a l omdat d o o r d i t v e r l o o p o v e r de d a g p e r i o d e m a x i m a l e o p b r e n g s t e n ook ' s - n a c h t s , a l s de v r a a g h e t k l e i n s t i s , z u l l e n p l a a t s v i n d e n . Z o a l s u i t de b e r e k e n i n g e n v o l g e n s de a n a l y t i s c h e m e t h o d e , v e r m e l d i n de a p p e n d i x , b l i j k t i s h e t m a x i m a l e v e r m o g e n v a n h e t g e m i d d e l d e g e t i j 264 MW, z o d a t p e r g e t i j a a n e n e r g i e g e l e v e r d w o r d t 13'?5 MWh. P e r j a a r i s dan de g e m i d d e l d e p r o d u k t i e 970 GWh. Qua o r d e v a n g r o o t t e s t e m t d i t o v e r e e n met de e e r d e r g e n o e m d e r e s u l t a t e n .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : A A N T A L P A G I N A ' S A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 2. DE CENTRALE 2.a. De t u r b i n e s De t u r b i n e s v o r m e n een o n d e r d e e l van de c e n t r a l e d a t u i t e r s t k o s t b a a r i s i n v e r g e l i j k i n g met de o v e r i g e o n d e r d e l e n . D u i t e n l a n d s e o n d e r -z o e k i n g e n g e v e n a a n , d a t v o o r de e n e r g i e o p w e k k i n g s i n s t a l l a t i e g l o b a a l 30 t o t 40-b van de t o t a l e i n v e s t e r i n g g e r e k e n d moet w o r d e n . D i t b e d r a g omvat de f a b r i c a g e en i n s t a l l a t i e van t u r b i n e s en g e n e r a t o r e n , alèmede de o v e r i g e e l e k t r i s c h e u i t r u s t i n g van de c e n t r a l e z e l f z o a l s t r a n s f o r -m a t o r e n , H e e t - en r e g e l a p p a r a t u u r , l e i d i n g e n e n z . H e t i s dus z a a k , ook b i j een g l o b a l e b e s c h o u w i n g , d i t o n d e r d e e l van h e t t o t a l e o n t w e r p z o r g v u l d i g t e b e n a d e r e n . Z o a l s r e e d s e e r d e r g e s t e l d , d i e n t d o o r s t r o m i n g van de t u r b i n e s i n t w e e r i c h t i n g e n t e g e s c h i e d e n . Deze e i s s l u i t r e e d s een g r o o t a a n t a l t u r b i n e t y p e n u i t , omdat de e i s v e r s t e l b a r e s c h o e p e n i m p l i c e e r t . F r a n c i s - , P e l t o n - , S t r a i g h t F l o w - , T u b e - en v a s t e P r o p e l l e r t u r b i n e s v a l l e n a f a l s m o g e l i j k e t y p e n . I n f e i t e b l i j f t de k e u s b e p e r k t t o t K a p l a n en B u l b t u r b i n e s . K a p l a n t u r b i n e s ( z i e b i j l a g e 4 ) z i j n p r o p e l l e r -t u r b i n e s Fie-t v e r s -t e l b a r e s c h o e p e n maar me-t een v e r -t i k a l e a s . V o o r a l b i j g r o t e a f m e t i n g e n g e e f t d i t p r o b l e m e n b i j de i n b o u w . V e r d e r i s d e z e op-s t e l l i n g ook o n t o e l a a t b a a r i n v e r b a n d met v i op-s p a op-s op-s a g e e.d. B u l b t u r b i n e op-s hebben de v o o r d e l e n van de K a p l a n t u r b i n e s m . b . t . de v e r s t e l b a r e s c h o e-h o r i z o n t a l e a s . De c o n s t r u c t i e i s z e l f s z o d a n i g t e maken, d a t de s c h o e p e n de o p e n i n g v r i j w e l g e h e e l a f s l u i t e n , z o d a t h i e r m e e aan de e i s van a f s l u i t b a a r h e i d zou k u n n e n w o r d e n v o l d a a n . I n r i v i e r c e n t r a l e s z i j n B u l b t u r b i n e s a a n g e b r a c h t w e l k e g e s l o t e n k u n n e n w o r d e n onder v e r v a l l e n t o t 20 m. De g e n e r a t o r i s b i j B u l b t u r b i n e s o n d e r -g e b r a c h t i n de z -g n . " b u l b " , een v e r d i k t -g e d e e l t e van de t u r b i n e a c h t e r de w a a i e r ( z i e b i j l a g e 5 ) . T u r b i n e s worden o n d e r v e r d e e l d i n " h o g e d r u k t u r b i n e s " en " l a g e d r u k -t u r b i n e s " . Een g l o b a l e i n d e l i n g i s , d a -t l a g e d r u k -t u r b i n e s w e r k e n o n d e r v e r v a l l e n van 0,5 t o t 50 m en h o g e d r u k t u r b i n e s o n d e r g r o t e r e v e r v a l l e n , w a a r b i j maxima b e r e i k t w o r d e n t o t 530 m. U i t deze o n d e r v e r d e l i n g b l i j k t d a t b i j g e t i j d e c e n t r a l e s u i t s l u i t e n d l a g e d r u k t u r b i n e s t o e g e p a s t k u n n e n w o r d e n . Ook de B u l b t u r b i n e i s een l a g e d r u k t u r b i n e . Deze t u r b i n e s k u n n e n s l e c h t s een b e h o o r l i j k v e r m o g e n o n t w i k k e l e n i n d i e n ook v e e l w a t e r v i a
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g ea f d e l i n g
P A G I N A N R . : 1 3R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g ea f d e l i n g
A A N T A L P A G I N A ' S ; N O T A W - 7 5 . 0 6 0R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g ea f d e l i n g
A A N T A L B I J L A G E N : de t u r b i n e g e t r a n s p o r t e e r d w o r d t ; k l e i n e l a g e d r u k t u r b i n e s w o r d e n dan ook v r i j w e l n i e t gebouwd- Lage d r u k en g r o t e d e b i e t e n z i j n j u i s t de v o o r w a a r d e n v^aaraan i n een g e t i j g e b i e d w o r d t v o l d a a n . I n d e z e g l o b a l e s t u d i e w o r d t i n h e t v e r v o l g u i t g e g a a n van B u l b t u r b i n e s a l s m e e s t ge-e i g ge-e n d ge-e t y p ge-e v o o r ge-e ge-e n ge-e v ge-e n t u ge-e l ge-e g ge-e t i j d ge-e c ge-e n t r a l ge-e i n dge-e O o s t ge-e r s c h ge-e l d ge-e . B i j de k o s t e n b e p a l i n g v a n de t u r b i n e i n s t a l l a t i e s p e l e n a a n t a l en a f m e t i n g e n van de t e p l a a t s e n t u r b i n e s een g r o t e r o l i H e t a a n t a l d a t g e p l a a t s t moet w o r d e n h a n g t a f v a n h e t t o t a l e maximum d e b i e t w a t d o o r g e -l a t e n moet k u n n e n w o r d e n en de a f m e t i n g e n v a n de t u r b i n e s . A a n g e z i e n h e t d e b i e t b e k e n d i s , d i e n e n a a n t a l en a f m e t i n g e n v a n de t u r b i n e s g e -o p t i m a l i s e e r d t e w -o r d e n aan de hand van k -o s t e n v e r g e l i j k i n g e n .I n h e t v o o r l i g g e n d e O o s t e r s c h e l d e p r o b l e e m l i g t h e t p o t e n t i e e l t e l e -v e r e n -vermogen g e h e e l -v a s t . H e t i s dus z a a k h e t -v e r e i s t e -v e r -v a l z o -v e e l m o g e l i j k t e g e b r u i k e n v o o r e n e r g i e t r a n s f o r m a t i e . V e r t r a g i n g s en w r i j v i n g s v e r l i e z e n i n de l e i d i n g e n d i e n e n d e r h a l v e z o v e e l m o g e l i j k v e r m e -den t e w o r d e n . I m m e r s d r a a g t i e d e r v e r l i e s b i j h e t o n t s t a a n v a n een v e r v a l , t e r w i j l h e t i d e a a l i s h e t v e r v a l u i t s l u i t e n d t e l a t e n o n t s t a a n t . g . v , de a a n w e z i g h e i d v a n een d r a a i e n d e t u r b i n e . H e t i s d u i d e l i j k , d a t d i t hoge e i s e n s t e l t aan de s t r o o m b u i z e n w a a r i n de t u r b i n e s g e p l a a t s t z i j n . De genoemde e i s e n w i j z e n i n de r i c h t i n g v a n s t r o o m b u i z e n met v e n t u r i v o r m , w a a r b i j de t u r b i n e i n de k e e l v a n de v e n t u r i b u i s g e -p l a a t s t i s . I n t w e e r i c h t i n g e n d o o r s t r o o m b a a r h e i d e i s t h y d r a u l i s c h o v e r e e n k o m s t i g e e i g e n s c h a p p e n aan w e e r s z i j d e n v a n de t u r b i n e . D i t i m -p l i c e e r t d a t de g r o o t t e v a n de d o o r s t r o o m o -p e n i n g aan w e e r s z i j d e n v a n de t u r b i n e v r i j w e l i d e n t i e k moet z i j n . Een g e v o l g h i e r v a n i s , d a t v a n h e t b e s c h i k b a r e e n e r g i e v e r v a l , z i j n d e h e t v e r s c h i l v a n ( P _ + l ! ) ^ ^ g 2g^ v o o r en na de t u r b i n e , a l l e e n de d r u k v e r s c h i l l e n b e s c h i k b a a r z i j n , omd a t omde s r e l h e omd e n v o 6 r en na omde t u r b i n e g e l i j k z u l l e n z i j n . H e t o n t s t a a n van o n d e r d r u k k e n i s dan v r i j w e l n i e t t e v o o r k o m e n en k a n p r o b l e m e n o p l e v e r e n t e n a a n z i e n v a n o n t o e l a a t b a r e c a v i t i a t i e v e r s c h i j n s e -l e n .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . 1 4 A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N ; Schema e n e r g i e h u i s h o u d i n g w a t e r k r a c h t w e r k . N O T A W - 7 5 . 0 6 0 B e k k e n z i j d e t u j - b i i v e d r u k l i j n = e n e r g i e l i j n = = d r u k v e r v a l A H = e n e r g i e v e r v a l o v e r de t u r -b i n e ( n e t t o ) v e n t u r i b u i s ! H = e n e r g i e h o o g t e z = p l a a t s h o o g t e = d r u k h o o g t e V 2 g = s n e l h e i d s h o o g t e A l s van een v e n t u r i b u i s de c a p a c i t e i t b e t r o k k e n w o r d t op de k e e l -d o o r s n e -d e , k a n -de w a a r -d e v a n -de afvoercoëfficiënt w a a r -d e n b e r e i k e n v a n t e n m i n s t e 1,5. I n d i e n v e r n a u w i n g e n i n de k e e l w o r d e n a a n g e b r a c h t d a a l t deze afvoercoëfficiënt^afhankelijk v a n de g r o o t t e en de v o r m v a n de v e r n a u w i n g . B i j e e n s c h u i f b . v . , d i e de o p e n i n g met 2 0 % v e r -m i n d e r d , -moet g e r e k e n d w o r d e n op een coëfficiënt v a n o n g e v e e r 1 . H i e r v a n u i t g a a n d e l e v e r t de v e n t u r i . e e n d e b i e t b e p a a l d d o o rQ
n e t t o \/2 gah n e t t o
V o o r h e t o n d e r h a v i g e p r o b l e e m d i e n t g e r e k e n d t e w o r d e n met een d o o r s n e d e v e r k l e i n i n g t . g . v . de t u r b i n e van 2 0 % ( i n d i e n t e n m i n s t e t u r -b i n e s worden g e i n s t a l l e e r d met w a a i e r d i a m e t e r s g r o t e r dan 5,5 a 6 m). Deze d o o r s n e d e v e r m i n d e r i n g i s s a m e n g e s t e l d u i t 1 0 % v o o r de b l a d e n en een n a a f d i a m t e r v a n 1/3 D, z o d a t
n e t t o 0,9
I (D^ - 1 D^)
= 0,8J D ^
= 0,8 A b r u t oA a n g e z i e n nog e n i g e w r i j v i n g s v e r l i e z e n i n r b k e n i n g m o e t e n w o r d e n g e -b r a c h t w o r d t i n h e t v o l g e n d e de f o r m u l e g e h a n t e e r d :
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : I 5 1R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W - 7 5 . 0 6 0R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L B I J L A G E N ; = 0,75 ^ A / ^ g A h T 7^ ' b r u t o V ° b r u t oOpm. D i t b l i j k t met p r a k t i j k g e v a l l e n o v e r e e n t e komen. Ook h o g e r e w a a r d e n t o t 0,84 z i j n g e m e t e n . Voor v r i j d r a a i e n d e t u r b i n e s , dus l o s g e k o p p e l d v a n de g e n e r a t o r , z i j n nog h o g e r e w a a r d e n g e m e t e n . V e r d e r vvorden de k o s t e n v a n de i n s t a l l a t i e beïnvloed d o o r de v e r -m o g e n s g r c o t t e v a n de t e i n s t a l l e r e n g e n e r a t o r e n . D i t t e i n s t a l l e r e n vermogen w o r d t b e p a a l d d o o r v e r v a l en d e b i e t . I n h e t v o o r g a a n d e w e r d r e e d s g e s t e l d , d a t h e t v e r v a l van h e t g e m i d d e l d s p r i n g t i j v o l l e d i g t o t z i j n r e c h t m o e t k u n n e n komen. D i t b e t e k e n t , d a t t u r b i n e s en g e n e -r a t o -r e n g e d i m e n s i o n e e -r d moeten w o -r d e n op een v e -r v a l v a n 1,60 -ra en een d e b i e t van 55.000 m'^/s. Voor de v r i j d r a a i s t a n d k a n dan g e r e k e n d w o r d e n op d e b i e t e n t o t ViD.OOO m / s . Het i s m o g e l i j k , a n a l o o g aan de "Rance c e n t r a l e " de t u r b i n e s o o k a l s pomp t e l a t e n f u n g e r e n . D i t e i s t u i t e r -a -a r d een -a -a n g e p -a s t o n t w e r p . N -a d e e l i s e c h t e r , d -a t de r e n d e m e n t e n om-l a a g gaan d o o r de v e r a n d e r d e s c h o e p v o r m , maar t e v e n s een h y d r a u om-l i s c h o n g u n s t i g e r vorm v a n de s t r o o m b u i z e n t o e g e p a s t z a l moeten w o r d e n , v e r -g e l e k e n a l t h a n s met de t o e s t a n d met u i t s l u i t e n d t u r b i n e w e r k i n -g ; pomp-w e r k i n g zou a a n t r e k k e l i j k z i j n t i j d e n s de p l a a t s i n g s f a s e , pomp-w a a r b i j meer w a t e r g e t r a n s p o r t e e r d moet k u n n e n w o r d e n dan i n de d e f i n i t i e v e f a s e . H i e r o p w o r d t n o g n a d e r t e r u g g e k o m e n . U i t g a n g s p u n t e n : Ah = 1,60 m; Q = 55.000 m"^/s. (geipw s p r i n g t i j ) a. T u r b i n e met w a a i e r d i a m e t e r D = 6 m. A^ ^ = 2 8 , 3 m^-«.Q. = 120 m ^ s . ( a f g e r o n d ) b r u t o t A a n t a l t e i n s t a l l e r e n t u r b i n e s 469 Te i n s t a l l e r e n g e n e r a t o r v e r m o g e n : 1,6 MW ( = 2170 p k ) T o t a a l t e i n s t a l l e r e n : P, . = 734 MW (ê l.OOO.OOÖpk) t o t De b e n o d i g d e i n b o u w b r e e d t e i s g l o b a a l 2 m a a l de d i a m e t e r v a n de , w a a i e r ( i s v u i s t r e g e l u i t l i t e r a t u u r ) z o d a t l e n g t e van de g e t i j -de c e n t r a l e g l o b a a l d i e n t t e w o r d e n : 5500 m. b. D = 10 m, A^^^^^ = 78,5 m^ Q = 330 m V s e c ; P, = 4,4 MW {= 6000 p k ) A a n t a l t u r b i n e s : ^^^^^ = 167 s t u k s I n b o u w l e n g t e : 3 3 3 0 m P^^^^^ 734 MW (= 10 p k )
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 16 A A N T A L P A G I N A ' S A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7.1.060 U i t g e g a a n w o r d t d u s v a n een t o t a a l t e i n s t a l l e r e n v e r m o g e n v a n 734 MW. Een t u r b i n e met w a a i e r d i a m e t e r 6 m z o u dan e e n v e r m o g e n aan de g e n e r a t o r a f g e v e n v a n 1,6 MW. Een g e n e r a t o r v a n d i t v e r mogen moet g e z i e n w o r d e n a l s e e n " l i l l i p u t " g e n e r a t o r . T e r v e r g e -l i j k i n g h e t v o -l g e n d e : G e t i j d e c e n t r a l e " L a Rance": 0 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ) = 5,32 m; |(„rbine)= ^'^ Deze c e n t r a l e i s n u 8 j a a r i n g e b r u i k ; v e r v a l 8,5 t o t 10,5 m. G e t i j d e c e n t r a l e " F u n d y Bay"; n i e t u i t g e v o e r d u i t e c o n o m i s c h e o v e r -w e g i n g e n . T i j v e r s c h i l v a n 7,5 t o t 15 m. D = 7,50 m = 3 4 MW w t D = 10 n P, = 6 5 , 2 MW ' w t H i e r u i t b l i j k t d u i d e l i j k , d a t de e i s e n t . a . v . t o t a l e d e b i e t l e v e r i n g en g r o t e v e r m o g e n s o p b r e n g s t e n m o e i l i j k met e l k a a r t e c o m b i n e r e n z i j n i n h e t O o s t e r s c h e l d e g e b i e d . Het i s u i t e r a a r d i n h e t g e h e e l n i e t n o o d z a k e l i j k om a l l e e n t u r b i n e s van d e z e l f d e d i a m e t e r t e nemen. Aan de h a n d v a n de b i j l a g e 6 . ( a + b ) b l i j k t d a t z e l f s z e e r b e z w a a r l i j k t e z i j n , i n d i e n d i a m e t e r s v a n 10 m w o r d e n t o e g e p a s t . U i t g a a n d e v a n e e n h o o g t e l i g g i n g v a n de b o v e n z i j d e v a n de u i t s t r o m i n g e n op N.A.P. - 3 m en e e n t o t a l e b e t o n m a a t v a n 2,5 maal de k e e l d o o r s n e d e , g e e f t d i t v o o r de o n d e r z i j d e v a n h e t b e t o n w e r k een d i e p t e v a n N.A.P. - 2 8 m. Voor de k e e l d i a m e t e r v a n 6 m w o r d t d i t NA.P. - 18 m.I n de Roompot z o u de p l a a t s i n g v a n 0 10 m m o g e l i j k z i j n , t e r w i j l v o o r de S c h a a r van R o g g e p l a a t en de Hammen 0 6 de aangewezen maat i s .
T e n e i n d e de v e r e i s t e 5 5 . 0 0 0 m / s t e r e a l i s e r e n , z i j n dan e e n g r o o t a a n t a l c o m b i n a t i e s m o g e l i j k , w e l k e i e d e r een b e p a a l d e h o e v e e l h e i d g r o n d v e r z e t v e r g e n . A l s v o o r b e e l d w o r d e n h i e r d r i e g e v a l l e n genoemd. I ) Roompot
0
10 80 s t u k s Schaar0
6 158 s t u k s Hammen0
6 8 1 s t u k s I I ) Roompot0
10 98 s t u k s Schaar0
6 108 s t u k s Hammen0
6 8 1 s t u k s I I I ) Roompot0
10 116 s t u k s Schaar0
6 6 1 s t u k s Hammen 0 6 8 1 s t u k s z i e b i j l a g e n 6a en 6bR I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 17 A A N T A L P A G I N A ' S : A A N T A L B I J L A G E N : N O T A W - 7.5.060Dat h e t a a n t a l de Hammen c o n s t a n t g e h o u d e n w o r d t , h a n g t samen met de b e z w a r e n w e l k e a l d a a r a a n w e z i g z i j n m . b . t . de k w a l i t e i t van de o n d e r g r o n d en e v e n t u e e l g r o n d w e r k d a a r i n .
G e v a l I I k o m t , met i n a a n m e r k i n g genomen h e t b o v e n s t a a n d e met b e -t r e k k i n g -t o -t de Hammen, h e -t b e s -t v a n de d r i e beschom\rde g e v a l l e n o v e r e e n met de h u i d i g e d e b i e t v e r d e l i n g s - v e r h o u d i n g e n . 2.b. De t u r b i n e h e h u i z i n g Het g r o t e a a n t a l t u r b i n e s , d a t i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e geïnstalleerd z a l m o e t e n w o r d e n t e n e i n d e aan de g e t i j - e i s e n t e k u n n e n v o l d o e n , e i s t u i t e r a a r d e e n z e e r g r o t e h o e v e e l h e i d b e t o n w e r k . I e d e r v a n de t u r b i n e s z a l i n een v e n t u r i b u i s g e p l a a t s t m o e t e n w o r d e n . Deze v e n t u r i b u i z e n z u l l e n a a n s t r e n g e e i s e n m o e t e n v o l d o e n op h y d r a u l i s c h g e b i e d . W r i j v i n g s - , i n - e n u i t s t r o o m v e r l i e z e n d i e n e n t o t een minimum b e p e r k t t e w o r d e n . V o o r a l o o k de v e r t r a g i n g s v e r l i e -zen z u l l e n g e m i n i m a l i s e e r d m o e t e n w o r d e n . Daar z o w e l g e d u r e n d e de v l o e d - a l s de e b p e r i o d e e n e r g i e aan h e t s t r o m e n d e w a t e r o n t t r o k k e n z a l worden z u l l e n d e z e v e n t u r i b u i z e n v o l d o e n d e l a n g m o e t e n z i j n om z e e r g e l i j k m a t i g e s t r o o m b e e l d e n a a n w e e r s z i j d e n v a n de t u r b i n e moge-l i j k t e maken. Deze e i s e n w o r d e n i n f e i t e b i j a moge-l moge-l e w a t e r k r a c h t w e r k e n g e s t e l d , doch s p e l e n i n d i t g e v a l v o o r r e l a t i e f z e e r k l e i n e v e r v a l l e n g e z i e n de n o o d z a a k de v e r l i e z e n t o t een minimum t e b e p e r k e n , e e n o v e r h e e r s e n d e r o l . D i t l e i d t d a n i n i e d e r g e v a l t o t s t r o o m b u i z e n met r o n -de k e e l d o o r s n e d e t . p . v . -de t u r b i n e , met e e n l e n g t e v a n o n g e v e e r 10 m a a l de k e e l d i a m e t e r en e e n u i t s t r o o m o p e n i n g v a n o n g e v e e r t w e e m a a l de k e e l -d i a m e t e r . I n -d i e n -d e z e u i t s t r o o m o p e n i n g v i e r k a n t w o r -d t genomen i s h e t o p p e r v l a k v a n de u i t s t r o o m o p e n i n g o n g e v e e r v i j f m a a l h e t o p p e r v l a k van de k e e l v a n de v e n t u r i ( 4 D t . o . v . -^^ D ) . D i t k a n r e s u l t e r e n i n een v e n t u r i b u i s m e t e e n d o o r s n e d e z o a l s w e e r g e g e v e n op b i j l a g e 7, Per t u r b i n e v a n 10 m e t e r d i a m e t e r i s een v e n t u r i b u i s met de a f m e t i n g e n aan de u i t s t r o o m z i j d e v a n 2 5 m b u i t e n w e r k s n o d i g . V o o r de t u r b i n e s met een w a a i e r d i a m e t e r v a n 6 m i s d i t o n g e v e e r 15 m.
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . : 18 A A N T A L P A G I N A ' S A A N T A L B I J L A G E N ; H O T A W - 7 5 , 0 6 0 I n g e v a l met a f z i n k b a r e c a i s s o n s g e w e r k t w o r d t , z u l l e n p e r c a i s s o n van 75 n l e n g t e n i e t meer dan d r i e v e n t u r i ' s 0 10 m en v i j f v e n t u r i ' s0 6 m gemaakt k u n n e n w o r d e n . D i t v e r e i s t d a n i n de r e e d s e e r d e r ge-noemde d r i e g e v a l l e n : I
0
10 : 80 s t u k s : 27 c a i s s o n s .0
6 : 2 3 9 s t u k s : 48 c a i s s o n s . T o t a a l : 75 c a i s s o n s • I I0
10 : 98 s t u k s : 33 c a i s s o n s .0
6 : 189 s t u k s : 38 caissonö. T o t a a l 7 1 caissons„ I I I0
10 : 116 s t u k s : 39 c a i s s o n s .0
6 : 142 s t u k s : 28 c a i s s o n s . T o t a a l 67 c a i s s o n s .Deze c a i s s o n s z i j n s l e c h t s i n z e e r b e p e r k t e mate v e r g e l i j k b a a r met | de c a i s s o n s met v e n t u r i b u i z e n met r e c h t h o e k i g e d o o r s n e d e w e l k e t . b . v . i de O o s t e r s c h e l d e d a m z i j n o n t w o r p e n d o o r de D i r e c t i e S l u i z e n en S t u w e n | van de R i j k s w a t e r s t a a t . | Qua a f m e t i n g e n z o u d e n de c a i s s o n s v o o r de g e t i j d e c e n t r a l e o n g e v e e r ! twee maal zo d i e p z i j n i n de s t r o m i n g s r i c h t i n g en o n g e v e e r a n d e r h a l f maal zo h o o g , t e r w i j l de l e n g t e g e l i j k k a n z i j n . Mede g e z i e n de k o s t b a a r d e r e b e k i s t i n g t . b . v . de ( r o n d e ) v o r m v a n de | b u i z e n z u l l e n d e z e c a i s s o n s i n o r d e van g r o o t t e m i n s t e n s t w e e m a a l ; | zo duur z i j n a l s de o n t w o r p e n O o s t e r s c h e l d e d a m c a i s s o n s , zo h e e f t i eerdergenoemde D i r e c t i e v a n de R i j k s w a t e r s t a a t o p g e g e v e n . B i j de k o s t e n - b a t e n o p s t e l l i n g w o r d t met d e z e o r d e v a n g r o o t t e g e r e k e n d . | j ' { ! i i
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R . ; 19
A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 A A N T A L B I J L A G E N ;
3. UITVOERING EN OVERIGE V/ERKEN
Het a a n t a l c a i s s o n s t . b . v . de g e t i j d e c e n t r a l e i s o n g e v e e r t w e e m a a l zo g r o o t a l s v o o r de s t o r m s t u w c a i s s o n d a m . D i t b e t e k e n t , d a t a l s d e z e l f d e s t r e e f d a t u m v o o r h e t b e t o n w e r k g e l d t v o o r b e i d e o n t w e r p e n , de b o u w p u t t e n v o o r d e z e c a i s s o n s t w e e t o t d r i e m a a l zo g r o o t m o e t e n w o r d e n a l s de nu i n u i t v o e r i n g z i j n d e b o u w p u t t e n .
Ook de p l a a t s i n g v a n de c a i s s o n s z a l een c a p a c i t e i t aan m a t e r i e e l
v e r g e n welke g l o b a a l h e t d u b b e l e t o t d r i e v o u d i g e z a l m o e t e n z i j n v a n w a t v o o r h e t h u i d i g e o n t w e r p i s b e g r o o t . Het p l a a t s i n g s p r o b l e e m wan de c a i s s o n s b i j de g e t i j d e c e n t r a l e o m v a t ook de d o o r s t r o o m c a p a c i t e i t , w e l k e a a n w e z i g i s b i j de p l a a t s i n g v a n h e t l a a t s t e c a i s s o n , dus de g r o o t t e van h e t z o m e r s l u i t g a t . Op b i j l a g e 1 8 i s a a n g e g e v e n h o e v e e l m"^ g r o n d v e r z e t m i n i m a a l n o d i g i s om de e e r d e r j genoemde a a n t a l l e n c a i s s o n s t e kunnen p l a a t s e n . De dan a a n w e z i g e a a n
-t a l l e n c a i s s o n s , w a a r i n de -t u r b i n e s n o g n i e -t g e p l a a -t s -t z i j n , h e b b e n i u i t e r a a r d een c a p a c i t e i t w e l k e g e h e e l b e p a a l d w o r d t d o o r de c a p a c i t e i t 1 van de e n k e l v o u d i g e v e n t u r i b u i z e n . Worden w e e r de e e r d e r genoemde d r i e g e v a l l e n b e k e k e n , dan b l i j k t a a n w e z i g t e z i j n aan d o o r s t r o o m o p e n i n g :
I : 80 X 78,5 X iW = 6280 ƒ m^ 2 239 X 28,3 X = 6 7 6 0 > ' m
T o t a a l = 13040yM
A a n g e z i e n de afvoercoëfficiënt van deze v e n t u r i ' s z e k e r de w a a r d e 1,5 z a l h e b b e n , i s aan b r u t o d o o r s t r o o m o p e n i n g a a n w e z i g o n g e v e e r 2 0 . 0 0 0 ra^. I I 98 X 78,5 X = 7690yw m 189 X 28,3 X /* = 5350>u m' T o t a a l = 1 3 0 4 0 ^ m' 2 2 2 I I I 0 10 : 116 X 78,5 x = 9100yw m^ 0 6 : 142 X 28,3 x = 4020>» T o t a a l = 13120yW m
I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A NR.: 20 j A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W - 7 5 . 0 6 0 i A A N T A L B I J L A G E N ; U i t e r a a r d komen a l l e c o m b i n a t i e s o n g e v e e r op 20.000 m u i t , g e z i e n h e t f e i t d a t d o o r d e z e c o m b i n a t i e s v o l d a a n w o r d t aan de r a n d v o o r w a a r -3 den t . a . v . de d o o r s t r o o m c a p a c i t e i t van 5 5 . 0 0 0 m . . 2V e r e i s t i s e c h t e r een m i n i m a l e yxA van 3 0 , 0 0 0 m , w a a r b i j de JA b e t r o k -ken i s op g e h e e l a n d e r e c a i s s o n s , w a a r b i j d e z e een w a a r d e van o n g e v e e r 1 z a l hebben. Aan b r u t o o p e n i n g i s dus t i j d e n s p l a a t s i n g n o d i g o n g e v e e r 30.000 m^. D i t b e t e k e n t , d a t b i j de p l a a t s i n g van de v e n t u r i c a i s -sons e x t r a b a g g e r w e r k u i t g e v o e r d z a l m o e t e n w o r d e n . Een a a n g e p a s t e c o n s t r u c t i e van h e t c a i s s o n i s een a n d e r e o p l o s s i n g , w a a r b i j g e d a c h t kan worden aan open c o n s t r u c t i e s , w a a r b i j de k e e l v a n de v e n t u r i ( z i j n -de -de maatgeven-de en dus t e k l e i n e d o o r s n e d e ) l a t e r a a n g e b r a c h t w o r d t . D i t zou h e t e x t r a b a g g e r w e r k o v e r b o d i g maken, doch c o n s t r u c t i e f een z e e r m o e i l i j k e a a n g e l e g e n h e i d w o r d e n , w a a r v a n de m e e r p r i j s op geen s t u k k e n na t e s c h a t t e n i s . Het e x t r a b a g g e r w e r k t . b . v . de p l a a t s i n g zou g l o b a a l 15 m i l j o e n m"^ b e d r a g e n . M o g e l i j k e r w i j s zou d i t n i e t g e h e e l weggebaggerd b e h o e v e n t e w o r d e n , a a n g e z i e n de s t r o o m w e l een b i j d r a g e i n h e t t r a n s p o r t z a l g e v e n . Na de p l a a t s i n g z u l l e n de o n t s t a n e e x t r a d o o r s t r o o m o p e n i n g e n w e e r g e d i c h t m o e t e n w o r d e n .
R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
P A G I N A N R. • 2 1R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L P A G I N A ' S : N O T A W - 7 5 . 0 6 0R I J K S W A T E R S T A A T - D E L T A D I E N S T
w a t e r l o o p k u n d i g e a f d e l i n g
A A N T A L B I J L A G E N : 4. KOSTEN - BATEN i 4.a. K o s t e n I n h e t k a d e r v a n d e z e g l o b a l e s t u d i e l e v e r t h e t k o s t e n a s p e c t | p r o b l e m e n o p . De k o s t e n v a n t u r b i n e s v a n de e e r d e r genoemde a f m e t i n g e n \ en a a n t a l l e n z i j n s l e c h t s i n g r o v e b e n a d e r i n g t e s c h a t t e n . De t u r b i n e -k o s t e n z u l l e n g e s c h a t w o r d e n a a n de h a n d v a n de -k o s t p r i j s b e p a l i n g e n van de d i v e r s e t u r b i n e c o m b i n a t i e s t . b . v . de Fundy Bay c e n t r a l e .De g r o t e m o e i l i j k h e i d b i j h e t h a n t e r e n v a n de g e g e v e n s v a n h e t Fundy | Bay r a p p o r t i s , d a t de v e r m o g e n s v a n de g e n e r a t o r e n b i j deze t u r b i n e s | v e l e malen g r o t e r z i j n dan b i j de t u r b i n e s w e l k e i n de O o s t e r s c h e l d e - | c e n t r a l e g e p l a a t s t z o u d e n m o e t e n w o r d e n . Deze hoge v e r m o g e n s z o r g e n ; v o o r een l a g e p r i j s p e r geïnstalleerde KW. B i j l a g e 9 g e e f t een g r a - . f i e k u i t h e t e e r d e r genoemde r a p p o r t , w e l k e r e l a t i e s g e e f t t u s s e n de g e n e r a t o r c a p a c i t e i t en de p r i j s p e r geïnstalleerde KW v o o r d i v e r s e | w a a i e r d i a m e t e r s , a l l e s op b a s i s p r i j s p e i l 1969. De r e l a t i e s gaan e c h t e r n i e t v e r d e r dan t o t g e n e r a t o r e n v a n 40 MW v o o r t u r b i n e s 0 10 m. E x t r a -p o l a t i e v a n d e z e l i j n e n i s b e z w a a r l i j k d o c h z a l w e l t o e g e -p a s t m o e t e n | w o r d e n , wegens g e b r e k aan b e t e r e m e t h o d e n . U i t e e r d e r genoemd r a p p o r t z i j n de v o l g e n d e g e g e v e n s a f k o m s t i g : Opgegeven d o o r f a b r i k a n t e n op b a s i s v a n n a u w k e u r i g e c a l c u l a t i e s , B u l b t u r b i n e s , t w e e z i j d i g d o o r s t r o o m b a a r . B i j l a g e 1 0 . P r i j s p e i l 1 9 6 9 . i D i a m e t e r v / d w a a i e r : 2 0 , 6 7 f t = 6,3 m. G e n e r a t o r v e r m o g e n : 26 MW. [ P r i j s a l l e e n t u r b i n e : $ 2 9 , 5 / KW = $ 7 6 7 , 0 0 0 , - / t u r b i n e , ( e x c l . g e n e r a t o r e n , e t c . ) | I G e h e l e e e n h e i d geïnstalleerd : $ 51,10 / KW = S 1.330.000,- / e e n h e i d . I D i a m e t e r v / d w a a i e r : 32,83 f t S 10 m. j \ i 1 G e n e r a t o r v e r m o g e n : 65,2 MW. | P r i j s e n k e l e t u r b i n e : $ 2 5 , 9 / KW = $ 1.690.000,- / t u r b i n e , ( e x c l . g e n e r a t o r e n , e t c ) .
