(1)Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego  mniej poprawnie mniej poprawnie Organizacja Paktu Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego Północnoatlantyckiego (ang

(1)

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

 mniej poprawnie mniej poprawnie Organizacja Paktu Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego

Północnoatlantyckiego (ang. (ang. North Atlantic Treaty North Atlantic Treaty Organisation

Organisation, NATO, fr. , NATO, fr. Organisation du Traité de Organisation du Traité de l'Atlantique Nord

l'Atlantique Nord, OTAN), w skrócie , OTAN), w skrócie NATONATO, potocznie , potocznie Pakt Północnoatlantycki

Pakt Północnoatlantycki, organizacja polityczno-, organizacja polityczno- wojskowa powstała w wyniku podpisania 4 kwietnia wojskowa powstała w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 roku Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 1949 roku Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10

krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej

(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami

(Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz (Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz

USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia

organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była

obrona militarna przed atakiem ZSRR.

(2)

 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja,

Turcja,

 5 maja 1955 r. RFN, 5 maja 1955 r. RFN,

 30 maja 1982 r. – Hiszpania. 30 maja 1982 r. – Hiszpania.

 12 marca 1999 roku do NATO przystąpiły 12 marca 1999 roku do NATO przystąpiły

pierwsze państwa należące dawniej do Układu pierwsze państwa należące dawniej do Układu

Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska,

 29 marca 2004 r. Bułgaria, Estonia, Łotwa, 29 marca 2004 r. Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia.

Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia.

Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są

Albania, Chorwacja, Macedonia.

(3)

(4)

CzłonkowieCzłonkowie

 Etapy rozszerzania NATO w Etapy rozszerzania NATO w Europie

Europie

 Belgia Belgia

 Bułgaria (od 2004 r.) Bułgaria (od 2004 r.)

 Czechy (od 1999 r.) Czechy (od 1999 r.)

 Dania Dania

 Estonia (od 2004 r.) Estonia (od 2004 r.)

 Grecja (od 1952 r.) Grecja (od 1952 r.)

 Hiszpania (od 1982 r.) Hiszpania (od 1982 r.)

 Holandia Holandia

 Islandia Islandia

 Kanada Kanada

 Litwa (od 2004 r.) Litwa (od 2004 r.)

 Luksemburg Luksemburg

 Łotwa (od 2004 r.) Łotwa (od 2004 r.)

 Niemcy (od 1955 r.) Niemcy (od 1955 r.)

 Norwegia Norwegia

 Polska (od 1999 r.) Polska (od 1999 r.)

 Portugalia Portugalia

 Rumunia (od 2004 r.) Rumunia (od 2004 r.)

 Słowacja (od 2004 r.) Słowacja (od 2004 r.)

 Słowenia (od 2004 r.) Słowenia (od 2004 r.)

 Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone

 Turcja (od 1952 r.) Turcja (od 1952 r.)

 Węgry (od 1999 r.) Węgry (od 1999 r.)

 Wielka Brytania Wielka Brytania

 Włochy Włochy

(5)

(6)

 Najmłodszych członków NATO: Litwę, Najmłodszych członków NATO: Litwę, Łotwę, Estonię, Słowację, Słowenię, Łotwę, Estonię, Słowację, Słowenię,

Rumunię i Bułgarię zaproszono do Rumunię i Bułgarię zaproszono do członkostwa na szczycie w Pradze członkostwa na szczycie w Pradze (listopad 2002 r.). Kraje te stały się (listopad 2002 r.). Kraje te stały się

członkami NATO 2 kwietnia 2004.

Oficjalnymi kandydatami do członkostwa Oficjalnymi kandydatami do członkostwa

są Albania, Macedonia i Chorwacja.

(7)

 Państwa członkowskie nie uczestniczące Państwa członkowskie nie uczestniczące w strukturach wojskowych NATO:

w strukturach wojskowych NATO:

 Grecja – od 14 sierpnia 1974 do 20 Grecja – od 14 sierpnia 1974 do 20 października 1980,

października 1980,

 Francja – wystąpiła w 1966 roku, Francja – wystąpiła w 1966 roku, częściowo powróciła w 1995 roku, częściowo powróciła w 1995 roku,

 Hiszpania – od momentu przystąpienia do Hiszpania – od momentu przystąpienia do 1997.

1997.

(8)

 17 marca 1948: Benelux, Francja, oraz Wielka Brytania 17 marca 1948: Benelux, Francja, oraz Wielka Brytania podpisały Układ Brukselski, będący prekursorem

podpisały Układ Brukselski, będący prekursorem Paktu Paktu Północnoatlantyckiego

Północnoatlantyckiego. .

 4 kwietnia 194: Został podpisany 4 kwietnia 194: Został podpisany Pakt PółnocnoatlantyckiPakt Północnoatlantycki w w Waszyngtonie.

Waszyngtonie.

 14 maja 1955: Podpisanie Układu Warszawskiego w 14 maja 1955: Podpisanie Układu Warszawskiego w

Warszawie przez Związek Radziecki oraz państwa bloku Warszawie przez Związek Radziecki oraz państwa bloku wschodniego, w celu stworzenia przeciwwagi dla NATO.

wschodniego, w celu stworzenia przeciwwagi dla NATO.

NATO i Układ Warszawski stanowiły opozycję względem NATO i Układ Warszawski stanowiły opozycję względem siebie w czasie zimnej wojny. Po upadku żelaznej kurtyny w siebie w czasie zimnej wojny. Po upadku żelaznej kurtyny w 1989 roku, Pakt Warszawski został rozwiązany.

1989 roku, Pakt Warszawski został rozwiązany.

 1966: Charles de Gaulle podjął decyzję o wycofaniu Francji ze 1966: Charles de Gaulle podjął decyzję o wycofaniu Francji ze struktur militarnych NATO, aby kraj ten mógł rozwijać własny struktur militarnych NATO, aby kraj ten mógł rozwijać własny program obrony jądrowej. Doprowadziło to do przeniesienia program obrony jądrowej. Doprowadziło to do przeniesienia głównej siedziby NATO z Paryża do Brukseli w Belgii 16

głównej siedziby NATO z Paryża do Brukseli w Belgii 16

października 1967 roku. O ile w Brukseli mieści się od tamtej października 1967 roku. O ile w Brukseli mieści się od tamtej pory siedziba polityczna Sojuszu, główne dowództwo

pory siedziba polityczna Sojuszu, główne dowództwo wojskowe osadzone zostało na południu od Brukseli, w wojskowe osadzone zostało na południu od Brukseli, w mieście Mons.

mieście Mons.

(9)

 31 marca 1991: Układ Warszawski został rozwiązany 1 lipca 31 marca 1991: Układ Warszawski został rozwiązany 1 lipca 1991 roku.

1991 roku.

 8 lipca 1997: Trzy podległe niegdyś Związkowi Radzieckiemu 8 lipca 1997: Trzy podległe niegdyś Związkowi Radzieckiemu państwa – Węgry, Czechy i Polska – zostały zaproszone do państwa – Węgry, Czechy i Polska – zostały zaproszone do

przystąpienia do NATO. Akcesja nastąpiła w 1999 roku.

 24 marca 1999: NATO zaangażowało się w pierwszy konflikt 24 marca 1999: NATO zaangażowało się w pierwszy konflikt zbrojny w Kosowie. 11-tygodniowa akcja militarna, związana z zbrojny w Kosowie. 11-tygodniowa akcja militarna, związana z

bombardowaniem Jugosławii, zakończona 11 czerwca 1999 bombardowaniem Jugosławii, zakończona 11 czerwca 1999

roku. W wyniku nalotów, śmierć poniosło ok. 2000 roku. W wyniku nalotów, śmierć poniosło ok. 2000

mieszkańców Jugosławii. Działania NATO doprowadziły do mieszkańców Jugosławii. Działania NATO doprowadziły do

zaprzestania czystek etnicznych, dokonywanych przez armię zaprzestania czystek etnicznych, dokonywanych przez armię

serbską w Kosowie.

 12 września 2001: Po raz pierwszy w historii NATO uruchomiło 12 września 2001: Po raz pierwszy w historii NATO uruchomiło procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że

atak na dowolne państwo, należące do NATO, równe jest z atak na dowolne państwo, należące do NATO, równe jest z atakiem na cały Sojusz. Stanowiło to odpowiedź na atak na atakiem na cały Sojusz. Stanowiło to odpowiedź na atak na

Stany Zjednoczone, który miał miejsce 11 września 2001 roku.

(10)

 21 listopada 2002: Podczas szczytu w Pradze (Czechy), 21 listopada 2002: Podczas szczytu w Pradze (Czechy), siedem nowych państw otrzymało zaproszenia do

siedem nowych państw otrzymało zaproszenia do

rozpoczęcia negocjacji odnośnie ich przystąpienia do rozpoczęcia negocjacji odnośnie ich przystąpienia do

Sojuszu. Były to: Estonia, Łotwa, Litwa, Słowenia, Sojuszu. Były to: Estonia, Łotwa, Litwa, Słowenia,

Słowacja, Bułgaria i Rumunia. Przystąpiły one do NATO Słowacja, Bułgaria i Rumunia. Przystąpiły one do NATO

29 marca 2004 roku. W 2002 roku rozmowy odnośnie 29 marca 2004 roku. W 2002 roku rozmowy odnośnie swojego członkostwa w NATO rozpoczęła Chorwacja.

swojego członkostwa w NATO rozpoczęła Chorwacja.

 10 lutego 2003: W NATO nastąpił kryzys po tym, jak 10 lutego 2003: W NATO nastąpił kryzys po tym, jak Francja i Belgia zawetowały uruchomienie specjalnych Francja i Belgia zawetowały uruchomienie specjalnych

procedur mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa procedur mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa

Turcji na wypadek wojny w Iraku. Niemcy odmówiły Turcji na wypadek wojny w Iraku. Niemcy odmówiły

skorzystania z przysługującego im prawa zablokowania skorzystania z przysługującego im prawa zablokowania

procesu, ale poparły weto.

(11)

 16 kwietnia 2003: NATO wyraziło zgodę na przejęcie w sierpniu 16 kwietnia 2003: NATO wyraziło zgodę na przejęcie w sierpniu dowództwa nad Międzynarodowymi Siłami Wspierającymi

dowództwa nad Międzynarodowymi Siłami Wspierającymi

Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie. Decyzję taką podjęto Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie. Decyzję taką podjęto

na prośbę Niemiec i Holandii, które dotychczas dowodziły na prośbę Niemiec i Holandii, które dotychczas dowodziły

operacją ISAF. 19 ambasadorów NATO podjęło decyzję operacją ISAF. 19 ambasadorów NATO podjęło decyzję

jednomyślnie. Przekazanie dowództwa nastąpiło 11 sierpnia.

Była to pierwsza w historii sytuacja w której NATO prowadziło Była to pierwsza w historii sytuacja w której NATO prowadziło

operację poza regionem północnego Atlantyku. Pierwotnie operację poza regionem północnego Atlantyku. Pierwotnie

kontrolę nad misją ISAF miała przejąć Kanada.

 19 czerwca 2003: Nastąpiła znacząca restrukturyzacja 19 czerwca 2003: Nastąpiła znacząca restrukturyzacja dowództwa NATO.

dowództwa NATO.

 29 marca 2004: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, 29 marca 2004: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia,

Słowacja i Słowenia stały się państwami członkowskimi NATO.

 26 kwietnia 2005: NATO przychyla się do prośby Unii 26 kwietnia 2005: NATO przychyla się do prośby Unii Afrykańskiej o wsparcie logistyczne misji w Darfurze.

Afrykańskiej o wsparcie logistyczne misji w Darfurze.

(12)

Organizacja i działanieOrganizacja i działanie

 W ramach ustaleń na konferencji NATO w W ramach ustaleń na konferencji NATO w

Pradze w 2003 roku, zmianie uległa struktura Pradze w 2003 roku, zmianie uległa struktura

ośrodków decyzyjnych sojuszy. Nowa struktura ośrodków decyzyjnych sojuszy. Nowa struktura

odchodzi od geograficznego podziału dowództw odchodzi od geograficznego podziału dowództw

na rzecz podziału kompetencyjnego. Funkcje na rzecz podziału kompetencyjnego. Funkcje

operacyjne zostały podzielone pomiędzy nowo operacyjne zostały podzielone pomiędzy nowo powołane Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO powołane Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO

ds. Operacji (ACO) i Dowództwo Sił ds. Operacji (ACO) i Dowództwo Sił

Sojuszniczych NATO ds. Transformacji (ACT).

(13)

 Rada Północnoatlantycka (NAC, czyli Rada Rada Północnoatlantycka (NAC, czyli Rada

Ministerialna) – jedyny organ traktatowy NATO Ministerialna) – jedyny organ traktatowy NATO

 Komitet Planowania Obronnego (DPC) Komitet Planowania Obronnego (DPC)

 Grupa Planowania Nuklearnego (NPG) Grupa Planowania Nuklearnego (NPG)

 Komitet Wojskowy NATO (MC) Komitet Wojskowy NATO (MC)

 Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji (ACO)

(ACO)

 Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds.

Transformacji (ACT) Transformacji (ACT)

(14)

 Wysoki Komitet Planowania Centralnego na Wysoki Komitet Planowania Centralnego na Sytuacje Nadzwyczajnych Zagrożeń (SCEPC) Sytuacje Nadzwyczajnych Zagrożeń (SCEPC)

 Zarząd planowania żeglugi oceanicznej (PBOS) Zarząd planowania żeglugi oceanicznej (PBOS)

 Zarząd planowania europejskiego transportu Zarząd planowania europejskiego transportu śródlądowego (PBEIST)

śródlądowego (PBEIST)

 Komitet planowania lotnictwa cywilnego (CAPC) Komitet planowania lotnictwa cywilnego (CAPC)

 Komitet planowania ds. żywności i rolnictwa Komitet planowania ds. żywności i rolnictwa (FAPC)

(FAPC)

(15)

 Komitet planowania przemysłowego (IPC) Komitet planowania przemysłowego (IPC)

 Komitet planowania ds. ropy naftowej Komitet planowania ds. ropy naftowej (PPC)

(PPC)

 Wspólny komitet medyczny (JMC) Wspólny komitet medyczny (JMC)

 Komitet planowania łączności cywilnej Komitet planowania łączności cywilnej (CCPC)

(CCPC)

 Komitet Ochrony Cywilnej (CPC) Komitet Ochrony Cywilnej (CPC)

(16)

 Sekretarze generalniSekretarze generalni

 Hastings Lionel Ismay (Wielka Brytania): 4 kwietnia 1952 – Hastings Lionel Ismay (Wielka Brytania): 4 kwietnia 1952 – 16 maja 1957

16 maja 1957

 Paul-Henri Spaak (Belgia): 16 maja 1957 – 21 kwietnia 1961 Paul-Henri Spaak (Belgia): 16 maja 1957 – 21 kwietnia 1961

 Dirk Stikker (Holandia): 21 kwietnia 1961 – 1 sierpnia 1964 Dirk Stikker (Holandia): 21 kwietnia 1961 – 1 sierpnia 1964

 Manlio Brosio (Włochy): 1 sierpnia 1964 – 1 października Manlio Brosio (Włochy): 1 sierpnia 1964 – 1 października 1971

1971

 Joseph Luns (Holandia): 1 października 1971 – 25 czerwca Joseph Luns (Holandia): 1 października 1971 – 25 czerwca 1984

1984

 Peter CaringtonPeter Carington (Wielka Brytania): 25 czerwca 1984 – 1 (Wielka Brytania): 25 czerwca 1984 – 1 lipca 1988

lipca 1988

 Manfred WörnerManfred Wörner (Niemcy): 1 lipca 1988 – 13 sierpnia 1994 (Niemcy): 1 lipca 1988 – 13 sierpnia 1994

(17)

 Sergio BalanzinoSergio Balanzino (Włochy): 13 sierpnia – 17 (Włochy): 13 sierpnia – 17 października 1994

października 1994

 Willy Claes (Belgia): 17 października 1994 – 20 Willy Claes (Belgia): 17 października 1994 – 20 października 1995

października 1995

 Sergio BalanzinoSergio Balanzino (Włochy): 20 października – 5 grudnia (Włochy): 20 października – 5 grudnia 1995

1995

 Javier Solana (Hiszpania): 5 grudnia 1995 – 6 Javier Solana (Hiszpania): 5 grudnia 1995 – 6 października 1999

października 1999

 George Robertson (Wielka Brytania): 14 października George Robertson (Wielka Brytania): 14 października 1999 – 1 stycznia 2004

1999 – 1 stycznia 2004

 Jaap de Hoop Scheffer (Holandia): 1 stycznia 2004 – . Jaap de Hoop Scheffer (Holandia): 1 stycznia 2004 – .

(18)

OperacjeOperacje

 Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia 1996.

między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia 1996.

 Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między 21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.

między 21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.

 Kampania lotnicza przeciw Serbii i Czarnogórze od 24 marca Kampania lotnicza przeciw Serbii i Czarnogórze od 24 marca do 10 czerwca 1999 roku.

do 10 czerwca 1999 roku.

 Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca 1999 roku.

1999 roku.

 Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września 2001 Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września 2001 r. w ramach operacji Active Endeavour.

r. w ramach operacji Active Endeavour.

 Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających

Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od grudnia 2001 Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od grudnia 2001

roku.

 Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005 r. Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005 r.

(19)

Debata na temat przyszłościDebata na temat przyszłości

 Upadek "wroga świata zachodniego" w Europie Upadek "wroga świata zachodniego" w Europie Wschodniej oraz niezgoda państw członkowskich Wschodniej oraz niezgoda państw członkowskich

odnośnie decyzji o podjęciu interwencji w Iraku odnośnie decyzji o podjęciu interwencji w Iraku powoduje, iż często pada pytanie – zarówno w powoduje, iż często pada pytanie – zarówno w

Ameryce Północnej jak i w Europie – czy NATO jest Ameryce Północnej jak i w Europie – czy NATO jest

jeszcze potrzebne. Domniemane zagrożenie jeszcze potrzebne. Domniemane zagrożenie

terrorystyczne może stanowić podstawę dla terrorystyczne może stanowić podstawę dla

istnienia Sojuszu jeszcze przez kilka lat, ale wiele istnienia Sojuszu jeszcze przez kilka lat, ale wiele

osób sądzi, że to nowe wyzwanie wymaga osób sądzi, że to nowe wyzwanie wymaga

stworzenia nowych struktur politycznych i stworzenia nowych struktur politycznych i

wojskowych, oraz innych form walki niż te, na wojskowych, oraz innych form walki niż te, na podstawie których NATO zostało zbudowane.

podstawie których NATO zostało zbudowane.

(20)

 Wiele osób uważa także, że istnienie Wiele osób uważa także, że istnienie

NATO pozostaje w konflikcie z ewentualną NATO pozostaje w konflikcie z ewentualną

integracją Europy w zakresie polityki integracją Europy w zakresie polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach zagranicznej i bezpieczeństwa w ramach

Unii Europejskiej. Zwolennicy prowadzenia Unii Europejskiej. Zwolennicy prowadzenia

Wspólnej polityki zagranicznej i Wspólnej polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa (CFSP) chcą rozwiązania bezpieczeństwa (CFSP) chcą rozwiązania

NATO, oraz realizacji wspólnej polityki NATO, oraz realizacji wspólnej polityki

obronnej i zagranicznej przez istniejące obronnej i zagranicznej przez istniejące

instytucje Unii Europejskiej.

(21)

 W listopadzie 2004 po zwycięstwie Georga W. W listopadzie 2004 po zwycięstwie Georga W.

Busha w wyborach w Stanach Busha w wyborach w Stanach

Zjednoczonych, premier Norwegii Kjell Magne Zjednoczonych, premier Norwegii Kjell Magne

Bondevik poddał pod publiczną debatę Bondevik poddał pod publiczną debatę

kwestię, czy Norwegia zyskałaby w przypadku kwestię, czy Norwegia zyskałaby w przypadku

zwiększenia współpracy z Unią Europejską w zwiększenia współpracy z Unią Europejską w

zakresie obrony. Wielu norweskich analityków zakresie obrony. Wielu norweskich analityków

politycznych, jak i politycy w innych krajach, politycznych, jak i politycy w innych krajach,

uważa NATO za instytucję "martwą uważa NATO za instytucję "martwą

politycznie". Ten punkt widzenia z pewnością politycznie". Ten punkt widzenia z pewnością

znajdzie swoje odzwierciedlenie w znajdzie swoje odzwierciedlenie w

ewentualnej debacie na temat przyszłości ewentualnej debacie na temat przyszłości

NATO.

(22)

(23)

(24)

(25)