Congres Energiebesparing & Milieu in de Binnenvaart, Inleidingen Milieu

P1994-16-2

CONGRES

ENERGIEBESPARING & MILIEU IN

DE BINNENVAART

WOENSDAG 23 NOVEMBER 1994

CONGRESGEBOUW AHOY TE ROTTERDAM

INLEIDINGEN MILIEU

filmpremière

"Enetgtebesparing in de binnenvaart

Het scheeit ook in de portemonnee"

VERENIGING

Congres: "Energiebesparing & Milieu in

de Binnenvaart "

Inleiding door Mr. A.H. Oevering

"Milieübeleid en Scheepvaart"

Rotterdam, 23 november 1994

Vereniging

CONGRES BNERGilEdEISPARING EN MILISU IN DE BINNENVAART VOORDRACHT VAN MR. A.H. OEVBRING, MINISTERIE VAN VROM IMr.EIDIWt3

Dames en Heren

M i j n c o l l e g a van V&W h e e f t u een a a n t a l sprekende voorbeelden genoemd van wat op h e t gebied van milieü en e n e r g i e b e s p a r i n g gedaan wordt, ook door het rainiaterie van VROM.

Vbor i k daar e n l p l e voorbeelden stan toevoeg, w i l i k met ü naar het Nationaal l i l i e u b e l e i d s p l a n (NMP) kijJcen, de moeder van allé milieüplamien.

m£

Samen met V&W &ti overigens ook LNV en EZ en Ontwikkelingssa-menwerking hee£ts VRCM4 het NMP (nu alweer d e e l II) Opgesteld. Hoo£ddoelstellin|r; duursame o n t w i k k e l i n g

Citaat, u i t I en p l ( z i e p.7)

E x p l i c i e t wordt ; d a a r i a genoemds 'Open oog voor i n t e r n a t i o n a l e aspecten en vboio econbniiache o n t w i k k e l i n g '

Welke r o l h e e f t Ö l e overheid? U h e e f t a l een en ander van m i j n c o l l e g a van VÏW kunnen horen. Ik zeg het hem i n algemene termen, i n NMP-t&al nat

( c i t a a t ) Overheib e t e l t de kaders v a s t : Z i j doet dat i h ae vorm van d o e l s t e l l i n g e n

Doèlsteilingen vbor wat i n het j a r g o n hëet: thetna's. ü kent het r i j t j e dat o n v e r a n d e r l i j k met VER... b e g i n t .

(zoals dat aitdete 'grote p i a n ' dat steeds b e g i n t met: G i j z u l t . G i j z u l t n|.et....).

THEMARS

Probeert u z i c h Woor de geeet t e toveren of u i n uw beroep aan die thema's een boodschap hebt, a l e i k met u het r i j t j e a f g a :

-klimaatvrahderiAg. — (de enige vreemde eend)

- v e r z u r i n g . . ... (lys dänmr et our systemen in. de tankyaart/zwavel-gèhaltë I n de b u n k e r o l i e / e n e r g i e v e r b r u i k ) -vermesting... Tataar hee£t M n i e t v e e l mee t s maken)

- v e r s p r e i d i n g . . (>v; aangroeiwerende verven)

- v e r w i j d e r i n g . . (ï^v: a l l e s o o r t e n a f v a l s t o f f en/preventie/ver wijdering/handhaving)

- v e r s t o r i n g , . . . (4vi g e l u i d h i n d e r op bepaalde p l a a t s e n of van bepaalde t^^ee v a a r t u i g e n )

-verdroging.,. (4ete voor u a l s huishouden?) - v e r s p i l l i n g . . {4at gaat ons a l l e m a a l aan)

A l s u aandachtig f hebt g e l u i s t e r d dan h e e f t u gemerkt dat u met v e e l van d i e zgd. thema' s t e maken hebt b i j uw b e d r i j fsvoe-r i n g . Eb d a t k à o ook n i e t andefsvoe-rs. Die thema's kofsvoe-róèn n i e t u i t de lücht v a l l e n D i e z i j n weliswaar bedacht door ambtnaren z o a l s i k , maar d i j s l u i t e n aan b i j wat e r i n de maatschas^ij omgaat, met een < pen oog, weet u nog?

En ze worden n i e E plompverloren opgelegd, maar z i j n t o t stand gekomen i n het politiekê p r o c e s . Soms v a l l e n e r k a b i n e t t e n ovér; weet u n o g l t o e n de WD n i e t het relsköatejifo'rfait w i l d e a f s c h a f f e n ?

Voor e l k thema z i j n duo enkele d o e l e t e l l i i ^ e n bedacht, hoog-dravend dat wel en voor de langere t e r m i j n dat wel, maar samen weerspiegelen z-.j een leefomgeving waarin het goed toeven i s voor ons en vooi onze kinderen.

Doélstellingn' d j e passen i n de de h o o f d d o e l s t e l l i n g : duurzaam^ b e i d

Maar hét b l i j f t a l l e m a a l nog p a p i e r . Het b l i j v e n l o s s e bouw-stenen

DCiEIiGR<^PEN

Daarmee raken wé - n a a s t de thema's - aan de tweede c a t e g o r i e bouwstenen van dat n a t i o n a l e m i l i e u b e l e i d : de doelgroepen. Het

cement

( c i t a a t ) D e f i n i t i e ; Bën v a n u i t milieü-obgpmit homogene g i r o ^ veroorzakers, van m i l i e u b e l a s t i n g

Kort gezegd dat z i j n w i j z e l f , dat böa i k a l s .., dat bent u a l s s c h i p p e r s . V a l s s c h i p p e r s bent t e beschouwen a l s een groep d i e op eer* ver geiljJcbare manier het m i l i e u b e l a s t .

Nu z u l t u zeggeii; daar heb i k n o o i t van geweten dat i k l i d van een doelgroep WEB, dat 'heeft niemand mij o o i t v e r t e l d . A l s o f u zonder uw medëwiten l i d wordt gemaakt van .... J a dat komt wel h e e l d i c h t op j d h u i d he.

Maar t r o o s t u. In zo'n r i j k geschakeerd l a n d a l s Nederland z i j n e r z o v e e l homogene-groepen denkbaar dat het NMP daal^

een zekere o r g a n i s a t i e i n heeft moeten aanbrengen. In sneltreinvaaz|t (excuus voor deze beeldspraak) : -Landbouw - I n d u s t r i e - R a f f i n a d e r i j e n -Energlebedei j yelii - D e t a i l h a n d e l -Consumenten I -BpUw -Afyalvcrwijderihgebedrijvén 'Drinkvraterbedf i | vën - R i o l e r i n g en w a t a r z u i e r i n g De officiële l l j ^ t

-En voor degenen d i e a l v e r l i c h t adem haalden, moet i k e r e c h t e r nog een tijevoegéh:

-Verkeer en vervber. J a pok dat wordt a l s zo'n homogène groep g e z i e n . I

A l l e d0elgroept.£ii hebben gemeen dat z i j voorwerp van overheids-fiibz^ z i j n op miljLeugebied

D i t komt daarin tót u i t d r u k k i n g dat de t h e m a - d o e l s t e l l i n g e n moeten worden v e r t a a l d naar de doelgroepen. Br moeten m.a.w. t a a k s t e l l i n g e n worden geformuleerd. D i t gebeurt i n g e s t r u c t u -r e e -r d o v e -r l e g . Samen p -r a t e n ove-r de v o l l e b-reedte van het b e l e i d , weet u n>g; a l d i e V E R - c o n s t r u c t i e s ?

gp VKRKtfBR BN VfeiRVÜER

OhdarBchèldén % orden d a a r i n : persbhen-vérvber/goederenver-voer/lücht vaart itl . . . I. soheepvaarL.

Hoe s t a a t het ' nét d i e doel groep-onderdelen van v e r k e e r en v e r v o e r ? Komt da i r nog wat van?

Ik z e i u äl dàt de o v e r h e i d n i e t a l l e e t e g e l i j k e r t i j d kan behappen. Het N M P bevat v e e l over auto-vervoer. Laten we e e r l i j k z i j n dalsir i s toch ook de meeste eer op m i l i e u g e b i e d mee t e behÄlen.

De s e c t o r s c h e e ^ a a r t (evenals trouwens de l u c h t v a a r t ) i s t o t

op heden b u i t e n schot gebleven, nog n i e t s t r u c t u r e e l betrokken b i j de b e l e i d s y c ^ r b e r e l d i n g en het doelgroepen-overleg.

U a l s doelgroep was even van mindere zorg u i t een obgfpunt vah m i l i e u , z u l l e n »e maar zec^en. A l s u w i l t tï«g u d i t p o s i t i e f opvatten. De b e l a s t i n g v i e l r e l a t i e f wel mee. Maar j u i c h t u n i e t t e Vroeg, jbe e e r s t e tekenen z i j n e r dat daar v e r a n d e r i n g i n gaat komen.

Het NMP I I z ^ t ( c i t a a t ) dat i n de planperiode i n o v e r l e g met de doelgroep ta^Lketellingen z u l l e n worden geformuleerd Vobr de scheepvaart. Eeq. h e l e k l u s , o v e r de v o l l e breedte.

Dat u nog geen a f f i c i a l e doelgroep bent volgens h e t NMP. w i l n i e t zeggen dat i r n i k s gebeurt, integendeel..

Èr i s n a t u u r l i j k a l h e e l wat gebeùrd/gaande/vbor de toekomst u i t g e z e t , op dc e l t e r r e l n e n van het b e l e i d dié r e l e v a n t z i j n v o o r de scheepvaart.

Sn daar w i l i k tiot s l o t even b i j s t i l s t a a n . OP WEG HAAR EEHIBCHTE .DQELCSROEP SOHEEPVAART Enkele vborbéêldéh

d i e een weeroljag z i j n van de groe iende samenwerking op mi -l i e u g e b i e d en

- d i e passen b i j het motto: 'dat s c h e e l t ook i n de portemonnee' -Voorbeeld 8AB . ( s u b s i d i e r i n g R i j k etc.)

Voorbeeld V a M i l s u b s i d i e •• • (huidige en toeldwnstige m o g e l i j k -heden uitleggen)

-Voorbeeld Ladingrestantën (convenahten, aünvb, CCR)

(A propos. Aanèal exanrolaren V a M i l - r e g e l i n g en Samenvatting NMP v o o r de s n u l l e b e s l i s s e r s en studïebollen onder u, H i a -s c h l e n moeten w i een-s een v i d e o daarvan Uitbrengen dan kunt u hem i n uw kajuiü op r e i s bekijken.)

Dames en hereii, d i t waren enkele sprekende voorbeelden. Hat z i j met naoié hebben o p g e l e v e r d i s i

- Samenwierking tussen de branchegenoten

Daar kun j a óoöc j e v o o r d e e l mee doen op andere t e r r e i n e n ; l a a t s t e weken wjser een a a n t a l mooie voorbeelden: BVB-congres. Ook d i t congres^

Die groeiende samenwerking i n een branche i s i n a l l e o p z i c h t e n een v e z t e t e r i n g ^

- voor de b r a n d e/ ook op andere gebieden dan m i l i e u ; tarnen s t a a t u, verdeed d v a l t u....

voor de overheid; debranche wordt daarmee een e c h t e p r a a t -p a a l én door hqt o v e r l e g l e r e n de overheden ook b e t e r samen-werken (...}

Die groeiende skmenwerking p a s t ook heel goed i n wat het NMP zegt : ( c i t a a t ) ^ r moet een v e r s c h u i v i n g optreden van

régule-r i n g van boven a f naarégule-r z e l f régule-r e g u l e régule-r i n g ; meerégule-r aandacht voorégule-r u i t v o e r i n g (en nandhaving)

En t e n s l o t t e lè d i e seunehwérking ook goed voor het m i l i e u . En daar s t a i k )(hier) per s l o t yan rekening vbor.

'Ik dank u vopr iiw aandacht en hoop dat d i t congres een i n v e l e opzichtöTi leerzame e r v a r i n g mag b l i j k e n t e z i j n geweest.

Congres: "Energîebespariing & Milieu in

de

Binnenvaart "

Inleiding door Pfof.lr. S. Hengst:

"Afvalstoffen machinekamer:

preventie en verwijdering"

Rotterdam, 23 november 1994

Vereniging

LEZING lîINNENVAARTGONGRES 1994

"AF^ALSTÖFFm «aCHXKBKÄÄÄR, PÉB^BBTIE SB VEmXJDERXmS'

P r o f . i r ffengst

Een t e r i ^ l i k over 10 j a a r l a a t i n g r i jpende veranderingen z i e n i n de gehele maritieme s e c t o r , d i e soms gepaard gingen net een t e r u g v a l , soias met g r o e i .

Ook de Dinnehvaart kende zowel g r o e i a l s s t a g n a t i e a f h a n k e l i j k van de laarkt.

De mark'-eh van de birmerivaart veranderen k e n n e l i j k . Veranderingen roepen vragen op.

Waardoo;: worden d i e veranderingen, en daarmee de toekomst van de Nede:rlandse binnenvaart i n Europa, bepaald?

Hoé kari de binnenvaart i n s p e l e n op de veranderingen i n de markt?

Wat zij;*! de randvoorwaarden voor eên gezonde b e d r i j f s t a k ? Op welk'B w i j z e kan de concurrentiérpositie worden verbeterd? I s het spoor eén echte concurrent o f betekent de aanleg van de Betuwel i jn j u i s t een v d c s t e r k i n g vbor dë pösitie van de binnenvaart i n Europa?

Wat z i j n dë r e l a t i e v e voordelen van de binnenvaart t e n o p z i c h t 3 van andere transportmiddelen? Wat z i j n de nadelen? Xs de binnenvaart van 1994 i n s t a a t de r e l a t i e v e voordelen u i t t e b u l t e n en de nadelen op t e heffen?

Ànders ^^^ezegd: otiderkent de binnenvaart de veranderlhgën i n de markt s p e e l t de binnenvaart daar op i n ?

D a a r b i j s p e l e n meerdere f a c t o r e n een r b l o.m.s

- de m.irkt{en), d.w. z. de l a d i n g èn de veranderingen i n de vorm en de verpakking waarin de l a d i n g wordt aangeboden,

- de sarzCTStelling van de v l o o t , scheepstypen en g r o o t t e , - de fi.ianclöie p o s i t i e van de b e d r i j v e n ,

- de d^niamiek van de b e d r i j v e n ^ dat w i l zeggen f l e x i b i l i t e i t om de varanderingen t e volgen en vernieuwingen i n t e voeren; - de e i s e n waaraan het s c h i p moet voldoen, d i e yoor êen d e e l worden bepaald doör nieuwe r e g e l g e v i n g ( b i j v o o r b e e l d m i l i e u -e i s -e n -en ARBO-w-ett-en),

- de mate waarin de binnenvaart i n srtaat i s de d i e n s t v e r l e n i n g t e v e r t ^ t e r e n w e l l i c h t meer meedenlcen met de k l a n t

(kehnis-i n t e n s (kehnis-i a f ) , of s p e c (kehnis-i a l (kehnis-i s t (kehnis-i n t r a n s p o r t , - de k w a l i t e i t van de bemanning,

enz. enz.

E C O M Q M I S C H E BW POLlTTmCB V E R A W D E R Ï H G R M .

De v e r s c h u i v i n g van de economische g r o e i , dë handel, de technologische ontwikkelingen van Europa naar de gebieden rond de Pacifz'.c beïnvloeden, met de veranderingen i n Oost-Êuropa, de p b s i t i e van de haven van Rotterdam en de binnenvaart.

De e f f e c t e n z i j n merkbaar i n v r i j w e l a l l e a c t i v i t e i t e n van h e t b e d r i j f s l e v e n i n West-Europa en z i j n o.m. t e r u g t e vinden In de roep cm p r o t e c t i o n i s m e .

Protecticnüsme z a l geen o f weinig g r o e i de wereldhandel inhouden en een teruglopende vraag naar t r a n s p o r t middelen, d.w.z. Etcheepsrüimte. Omdat de scheepvaart 85% van de wereldhandel en i n Europa 70% vah hét volume van h e t î n t ernat i ona l e t r a n s p o r t i n volitrae v e r v o e r t , vormt de ze vorm van bescliezming een b e d r e i g i n g voor de t r a n s p o r t en t r a n s i t o s e c t o r i r Nederland en de p o s i t i e van een haven a l s Rotterdam. Het wel ïn wee van de haven van Rotterdam ^ de binnenvaart z i j n nauw verbonden, z o a l s u i t t a b e l I b l i j k t .

Raming btyy vao de rharitienie soh-sectorcn

1987 1991 1999 Zeevisserij

Zeevoart

Aardolie- en gas^yinning op zee Ba|g;eriiidustrlfi 636 1.447 3-390 282 698 1J18 4.267 354 875 ij>a5 4.967 525 Cluster 1 5.755 6.637 8.272 Scheepsbouw en -reparatie Zeehavens Veem- en Pakhiilzeïi I.OU 383 1.132 2.182 452 1J89 3.1S3 634 Ouster 2 3.420 3.766 5.376 Btrïuen vaart

Bihnênyaart verwante bedryven Expeditie Maritieme toeleverlngsindustrie - schéepshouw - offshore 970 100 6$2 LOIS UOO 1.093 146 751 1.132 3.1^ 1.622 217 1.055 L5S9 3.673 Cluster 3 4.050 6,277 8.156 Totaal maritieme sector 13.225 16.680 21.864

Ta bel L

Het u i t b u i t e n vah de g e o g r a f i s c h e p o s i t i e van Nederland houdt i n d a t àllë t r a n s p o r t m o d a l i t e i t e n beechikbaar eh concurrerend moeten z i j n voor Rptterdasi om "mainport" t e kunnen b l i j v e n . A l l e e n dàn h e e f t h e t t r a n s p o r t over water een v o o r d e e l t e n opzidiite van de ons omringende c o n c u r r e n t i e voor de vertsïnding

met het achterland en z a l de zeevaart Rotterdam a l s eindhaven kiezen.

Een pos.itie waarvoor geknokt z a l moeten worden wxl ni3

behouden b l i j v e n . Ih West-Europa l i g t de c o n c u r r e n t i e op körte a f s t a n d verschuiven de vervoerstromen naar e l d e r s a l s geen v o l l e d i g e d i e n s t v e r l e n i n g kan worden geboden.

DE KARIT::EME SECTOR

Het economische belang b l i j k t u;.t t a b e l 11.

van de maritieme s e c t o r i n Nederland

firehsoverschrijdeiid transport io OECD Earopa transport mode Cargo carried

(iiiln.tpns p.a.) Sea transport

Inlaad waterways Railways

Road transport

(of which 230 mla in de CC)

650 200 6 300 53 16 5 25 Tabel IL

De maritieme seçtpr h e e f t k e n n e l i j k een samenhang, de sector-is; veelonvattend en maakt een sterke indruk.

Dé s a m e n s t e l l i n g van h e t maritieme wereldje i n Néderland i s p l u r i f om, het aandeel i n de wereldmarkten i s i n sommige g e v a l l e n groot (bagger), v r i jwel o v e r a l i s sprake van hét gebruik van geavanceerde tedtïnieken. De pröduktiviteit l i g t i n verhbudiiig t o t de o v e r i g e E.U.-landen op een hoog niveau (b«v. de schee]^bouw).

DE P0SIT::E V A H D E BÏingENVAART

De binnenvaart vormt, 'mits voldaan wordt aan de eerder genoemde concurrentie-^factoren, één van de s t e r k s t e troeven voor de tiransport- en t r a n s i t o p o i s i t i e van Nederlemd • Rotterdan dankt z i j n s t e k t e voor een b e l a n g r i j k d e e l aan de mogelijklieden van het t r a n s p o r t over binnenwateren.

De binnenvaart mpet met de veranderingen i n de markt mee. V o o r a l i n de i n t e g r a t i e van t r a n s p o r t e n . De l e v e r i n g van deur-tot-deur., op t i j d , met een hoge k t ^ l t e l t i s een voorwaarde om mee t e kunnen doen. Zn bepaalde onderdelen van de binnenvaart i e d i t aZ. vanzelfsprekend.

De markti>ositie wordt g e i l l u a t r e e r d door de f i g u r e n 1,2,en 3. Figuur 1 l a a t de e f f e c t e n z i e n van de c o n c e n t r a t i e van de

inter-continent;aie viervoeretromen, v a n u i t een "mainport» wordt de l a d i n g g e d i s t r i b u e e r d naar h e t achtierland. A l l e modalite:.ten z i j n n o d i g pm een p o s i t i e a l s mainport t e kunnen handhaveit.

TÏÏE CIWNGING MARKÉT (1)

(hut) and spokes)

i5

FIG 1

4

F i g u u r 2 l a a t z i e n dat v a n u i t de zeehavens h e t binnenland met één a twee dagen wegtransport beperkt wordt afgedekt.

THE aiA14GING MARKËT a) (one day tt ticking)

Figuur 3 l a a t de bereiJcbaarbeid door middel van de binnenvaart met de combinatie wegtransport z i e n .

R a i l en water behoeven zeker n i e t i n a l l e opzichten e i k a a r s concurrentén t e z i j n .

CHAtlÇmG MARKET (3) (effect intotd waterway

Iransportaiion) I

mc 3

Wat z i j n de s t e r k e en de zwakke z i j d e n van de binnenvaart. Wat z i j n de kansen en de

bedreigingen-Sterke p t z n t ^ van de birmenvaart z i j n o.m-:

- de c a i i a c i t e i t van de beschitóiare i n f r a s t r u c t u u r , e r kan nog v e e l meer over h e t water,

- de ca;3aciteit van het vervoermiddel s c h i p en het daarvoor gevraagde r u i m t e b e s l a g , t a b e l l l l s p r e e k t boekdelen.

Ruimtebeslag voor transport van 800 TEü^

Aantal eenheden Benodigde lengte (m) Vrachtwagens (AGV) ca S80 ^00 Wagocs (trein) ca 380 ca 6 60O buw-eenheid (4 baks) 1 180 Tabel m. 5. JlBB^, Bimimitaug:^ ]S94

- het -ransport over water kan voor een deel de c o n g e s t i e op de weg verminderen,

- h e t l a g e energie v e r b r u i k per tbn/km l a d i n g , - de l e g e b e l a s t i n g van het m i l i e u ,

- geen h i n d e r voor d i c h t bevolkte gebieden,

- de near verhoiKÜng l a g e p r x j s voor het t r a n s p o r t , - de f l e a c l b i l l t e i t i n de d i e n s t v e r l e n i n g e t c - e t c . A l s zwelcke punten worden o.m. génoemd:

- de gefragmenteerde s t r u c t u u r (door v e e l k l e i n e ondernémingen 1 i j k t :iet b i j v o o r b e e l d l o o e i l i j k pm afspraken over geregelde verbindingen en vaste v e r t r e k - en aankomsttijden t e maken), - de r e l a t i e f lage s n e l h e i d , d i e gecompenseerd moet worden dobr p r i j s en massa, waardoor t i j d - g e v o e l i g e markten n i e t b e r e i k t e a r z i j n ,

- (nog) geen vasté d i e n s t r e g e l i n g voor v e l e l a d i n g s o o r t e n , - beschadigingen b i j hét laden eh l o s s e n ,

- de hege kosten b i j bp- en o v e r s l a g ,

- de railigheid b i j het t r a n s p o r t van grote hoeveelheden g e v a a r l i j k e s t o f f e n e t c . e t c .

A l s becreigingen voor de binnenvaart kunnen worden genoemd: - )^ótterdan kan z i j n p o s i t i e a l s mainport n i e t behouden,

- de b«ïschikbare c a p a c i t e i t b l i j f t voor bepaalde l a d i n g s o o r t e n g r o t e r dan de vraag ; voor een d e e l i s d i t een min o f meer n a t m x r l i j k v e r s c h i j n s e l a l s gévolg van v e r s c h i l l e n i n vraag en aanbod, bi:Jv. t.g.v. de waterstanden,

- onvoldoende samenwerking om de markt t e kuxuien bedienen, - onvoldoende ontwikkeling i n laad-^en lossystemen, waardoor de op- en overs lagkosten hoog b l i j v e n ,

- onvoldoende óntwikkelihg op m i l i e u g e b i e d waardoor de h u i d i g e voorsprong verlóren kan gaan,

- een aehterblijvënde i n f r a s t r u c t u u r ,

- de a a n s l u i t i n g op nieuwe markten b l i j f t achter omdat geen d i e n s t v e r l e n i n g op niveau wordt aangeboden/ e t c . e t c .

N.B.

De oorsaken van dé o v e r c a p a c i t e i t z i j n :

1. ächzialvergroting, de toename de c a p a c i t e i t per eenheid 2. rêndeanentsverbétering, d.w.z. een g r o t e r e p r e s t a t i e p e r eenheitf. (betere schepen),

3. eerdere vervanging dan economisch of bedrijfstéchni&ch n o o d z a k e l i j k i s b i j v o o r b e e l d t.g.v. s u b s i d i e s , t e r w i j l de oude c a p a c i t e i t i h de markt b l i j f t ,

4. verkteterdé b e d r i j f s v o e r i n g , a l s gevolg van de mogelijkheden van de nieiwe technologieën.

De kansen z i j n h e t s p i e g e l b e e l d van de bedreigingen, enkele voorbeelden z i j n :

- h e t b ^ o u d van de voorsprong op m i l i e u gebied, d.w.z. h e t b e e l d van een m i l i e u - v r i e n d e l i j k transportmiddel v e r s t e r k e n ,

- geconbineerd t r a n s p o r t weg-water,

- inpansing i n l o g i s t i e l c e transportsystemen, - binnenvaart t e r m i n a l s i h het a c h t e r l a n d ,

- v e r b e t e r i n g d i e n s t v e r l e n i n g en meer

spëcialisatie-De s l a g v a a r d i g h e i d van de i n d i v i d u e l e ondernemer kan groot z i j n . :-tet (grote) aandeel van de nederlandsé binnenvaartvioot i n de i n t e r n a t i o n a l e markt w i j s t daarop. E r z u l l e n e c h t e r samenwerkingsvormen gevonden moeten worden om een sterke i n t e r n a t i o n a l e positJ.e t e )cunnen behouden.

De wi jze waarop een ohdetneming op de voortdurende verandcïringen van de omgéving r e a g e e r t kan weergegeven worden door het b e g r i p "dYnamiek"- De dynamiek b l i j k t o.m. u i t de maatrecfelen d i e worden genomen om de c o n c u r r e n t i e p o s i t i e t e verbetciren en de f l e x i b i l i t e i t waarmee aanpassingen, d i e het gevolg z i j n van de vißranderende omgevingscondities, worden doorgé\'oerd.

DE OMGEVINGSCONDTTTgS

De ondernemingan d i e in Nederland g e v e s t i g d z i j n hebben t e maken rnet nederlandsé omstandigheden. Déze z i j n soms g u n s t i g (de gc^ograf i s c ^ e l i g g i n g met goede v e r b i n d i n g e n naar h e t a c h t e r l a n d , de aanwezigheid van 's werelds g r o o t s t e haven, n a t u u r l i j k e rijkdomoen op het gebied van e n e r g i e , r e d e l i j k s t a b i e l e s o c i a l e verhoudingen e t c ) , soms minder g u n s t i g (hoge loonkos-ten, een v e e l h e i d aan r e g e l g e v i n g , hoge s o c i a l e l a s t e n , strenge m i l i e u - e i s e n e t c . ),

De i n i t i a t i e v e n i n andere s e c t o r e n , op h e t gebied van de t e c h n o l o g i e , de i n t e g r a t i e van t r a n s p o r t - en d i s t r i b u t i e , met a l s doel k o s t e n r e d u c t i e s t e r e a l i s e r e n en de beheersing van de markt t e vergroten e i s t een v o o r u i t z i e n d e b l i k b i j de b i r n i e m a a r t *

B i j vei-der a f k a l v e n van een n r a r k t p o s i t i e wordt een s n e l en op maat geeneden antwoord op nieuwe ontwikkelingen steeds m o e i l i j k e r ,

oe aanpassingen d i e nodig z i j n om aan t e paesen z i j n meestal eenyou<£igér gezegd dan gedaan.

Soms ÏE. e r sprake van g e l e i d e l i j k e veranderingen ( a l s de markt het tocilaat) naar eoms z i j n i n g r i j p e i ^ e aanpassingen nodig. De t h e o r e t i s c h meest gewenste o p l o s s i n g i s een voortidurend proces van g e l e i d e l i j k e veranderingen.

Dë praltti j k i s vaak een t e l a t e aanpassing,, e r wordt op een vraag af e i s géreagéerd. Haar ean vernieuwing kan ook een voordee 1 i n de epncürrentie p o s i t i e o p l e v e r e n . Voorkomen i s b e t e r dan genezen.

V e m i e t v i n g e n dienen een permanent onderdeel U i t t e maken van de s t r a t e g i e van dë onderneming en hebben b e t r a k k i n g op a l l e f a c e t t e n van d i e ondem^d.ng (marJct, t e c h n o l o g i e , o r g a n i s a t i e , d i e n s t v e r l e n i n g , e t c ) . Ze z i j n nodig om de kansen op de continuïteit van e ^ onderneming zo g r o b t m o g e l i j k t e maken.

VOiDRKOMIlN I S BETER DAN GENEZEN

A f v a l s t o f f e n i n de machinekamer i n de vorm van een combinatie van b l l g e - w a t e r , o l i e - en v e t r e s t e n , z i j n een r e g e l m a t i g voorkomend v e r s c h i j n s e l i h de binnenvaart. De i d e a l e machinekamer i s de diroge en schone machinekamer. Water komt n i e t b i . ^ e n , o l i e en v e t t e n worden opgevangen en kunnen op regelmatige t i j d e n en p l a a t s e n worden afgegeven.

De voorzieningen d i e nodig z i j n om eén droge en schone machlhe}tâmer t e r e a l i s e r e n z i j n b i j nieuwbouw v r i j eenvoudig en met i i i n i m a l e esctra kosten aan t e brengen. E r i s e c h t e r ook nagezet: t over oudere schepen en de soorten i n s t a l l a t i e s d i e i n deze schepen worden aangétröffeh.

Een i n v e s t e r i n g d i e geen rendement opbrengt zóu een e e r s t e r e a c t i e kunnen z i j n .

Daar v a l t wel i e t s op aan t e merken.

1. Het V7ater op het v l a K , gemengd met o l i e - en v e t r e s t e n t a s t coatings en s t a a l aan. De toevoegingen aan o l i e en vetten z i j n , or.danks het v o o r t s c h r i j d e n van de t e c h n o l o g i e , soms v r i j a g r e s s i e f s Het wegteren van het v l a k , kattesporen en f u n d a t i e s i n de machineXamer kan de oorzaak z i j n van l:>ehoorli j k i n g r i j p e n d e r e p a r a t i e s en dus t i j d v e r l i e s . Het idee dat afgewerkte o l i e nog steeds ec?i goed conserveringsmiddel zöu z i j n , meet naar het r i j k der f a b e l e n worden verwezen.

2. Het voorkomen van water op het v l a k i s t e n a l l a n t i j d e b e t e r dan het moeten verzamelen en afgeven van

bilge-water-3. I n t e r n a t i o n a a l z u l l e n i n de komende twee a d r i e j a a r afspraken worden gemaakt om het machinekamer a f v a l van " s l e c h t e " ongeveer 1^ 00 O schépen t e gaan beheersen en c o n t r o l e r e n .

4. Het werken aan de voortdurende v e r b e t e r i n g van een reeds m i l i e u - v r i e n d e l i j k e b e d r i j f s t a k i s een s t e r k e promotie voor de p o s i t i e van de binnenvaart, zeker a l s d i t gebeurt i n h e t kader van "Zorg vbor kwaliteit*'.

5. I n i t i a t i e v e n d i e v a n u i t de b e d r i j f s t a k worden genomen zouden .-laar mi j mening gepaard moeten kunnen gaan met een nader t e bepalen vorm van s t i m u l e r i n g a l s bepazadé maatregelen z i j n g e t x o f f e n en de I c w e i i t e i t van hel: oxtderhpud naar behoren wordt gehandhaafd.

Technisch gesproken z i j n de problemen d i e z i c h voordoen met de a f v a l s t o f f e n u i t de macbihekanër oplosbaar zonder grot;e problemen.

De o p l o s s i n g e n z u l l e n i n natnr o v e r l e g met de b e t r o k k e n ^ i n de binnenvaart uitgewerkt moeten worden om de kosten t e kunnen beperkén. Soms z a l een stcuidaard o p l o s s i n g m o g e l i j k z i j n , i n andere cevallén z a l de o p l o s s i n g t o e g e s p i t s t moeten worden op bijzondére omatandighedeh.

Het kunnen t r e f f e n van de j u i s t e maatregelen v r a a g t i n de e e r s t e p l a a t s om een goede v a s t s t e l l i n g , opsomming en bebordetling van de bronnen- (Figuren 4, 5, 6, 7; z i e b i j l a g e ) . Oorzaken van water i n de machinekamer z i j n b i jvoorbeeld de schroel'asleidingen, waarvan v e r s c h l 1 lende u i t v o e r i n g ^ op de schepen voorkomen, de wlerbak, lëJckages i n l e i d i n g e n e.d. Naast tie afgewerkte o l i e kunnen o l i e ën v^^ inëërdere bronnen i n de nachlnekamer hebbén waar lekkages o f v e r l i e z e n op kunnen trëdeh.

VervblçFéns kurnien v e r s c h i l l e n d e oplossingen voor de problemen naast e l k a a r worden g e p l a a t s t , worden beoordeeld en vergeloJcfen, Op deze w i j z e o n t s t a a t een o v e r z i c h t van problemen en beschikbare o p l o s s i n g e n voor mogelijke aanpassingen. D i t onderzoek v r a a g t om een t o e t s i n g i h de p r a k t i j k omdat een t h e o r e t i s c h probleem i n de p r a k t i j k l i i e t voorkomt o f omdat de Eurakt i^-.che p r o b l emen andérs z i j n dan t i i e o r e t i sch werd verondtkrsteld.

pe i n v t m t a r i s a t i e van bronnen en oplossingen z a l voor kerstmis 1994 p l a a t s v i n d e n t e r w i j l eveneens i n deze periode met de d a g e l i j k s e p r a k t i j k z a l worden o v e r l e g d .

Sommige» b e d r i j v e n a n t i c i p e r e n overigens op dë të verwachten aanpassingen i n de wet Vervroegde A f s c h r i j v i n g M i l i e u investciringen en brengén b i j v b o r b e e l d mllièuvriendeli jke a f d i c h t i n g e n en schroefas l a g e r s , g e s c h i k t voor inbouw i n bestaande scäiepen, op de markt.

Prof- ;.r S. Hengst novembitr 1994

10

B i j l a g e

Bestaand vaartuiQ

- afUj olie en v. iter t.p.v. de machinekamer wordt m.b.v. een dompélpomp tn een verzamettantc gepompt

- de ópvangbakken <mder de motoren en de verrameKank worden gocreëerd door het didtmaken van wrangen

- biï ie wlerbak of tïet koelwaterfilter wordt ook éen opvanQbak gecreëerd

- ailc opvan^iakkOT en de verzarneltarik worden voorzien van een niveaualarmering - de tank wordt voorzieri van een Vechter, hierdoor ksh de tank gepeild worden met

eeri peilstok, tevens kan die en water handmatig afgevoerd worden - de schroefas wordt d.m.v. water of vet gesmeerd

- de ekbak bi] da schroefas wordt gecreëerd djn.v. een waterdichte wrang

- In c B ruimte aichter de wätenttäite wrang wordt ook een nhreaualarm aange^jractrt - de 3verige ruimte van de maehrakarnè' w d t In rtoodgevallen leeggepompt via het

lenüsysteem (verplicht volgens de eisein van schîaepvâartinspectie)

^ de .3f\/alolle var) da aggregaat wonit verzameid in eeri vat, blivoorbaald een olievat

Q

i

3

-

5

22-NOV.'g^llDIN) 12:44 P. 07

£:tlciiitng StheecsBfvatalofllm Binnenvàait

Eestaand vaartuio

- alte ofîe en water wordt in twee verzarnettanks gepompt één tp.v het voorscfi^ en één ip.v. het achtetsditp

- de o'pvanijDakken onder de motoren worden gecreösrd dopr het dichlni^en van wrangen - aUe opvangbekken en de verzamettankstanks woidevi voorzien yén een niveaucdarmerïng - de pompen kunnen aütortatisch worden bijgezet wanneer ; «et niveau ïn de opvangbekken

te hoog wordt

- de tanks worden vooTTjen van een trechter, waardoor olie en waler hamJn^ <an worden, tevens is op iedere tank een peOglas aangebracht

* ie fichroeäs wordt d jn.v. water of vet gesmeerd

- ie läibak bij de schroefas wordt gecteeerd d.m.v. een waientichté wrang

- in de ruimte achter de waterdichte wrang wordt ook een nWeauaiarm aangebracht - lie overige njimte van de machinekamer wordt in noodgev^ten leeggepompt via het

/. •94(DIN) 12:44

22-NOV.'941DINI 12:45 P. 09

Bèstsaod-vaartuig - nieuwe hoofdmotór

- alle ofte en water wordt in toee verzameltanks gépqrnpt. één tp.v Kat vocKischÏp en één t.p.v. het achterschip

- de tipvangbakken onder de motoren worden gecreëerd door hst dldhlmaken van wrangen - bij vernieuwing van een motor wordt cSrect opvangbak aange^adit

- alle opvangbakkenen deverzameltankstanks warden voorzien van een niveauaiarmêring - cte [tompen kunnen automatisch worden bijgezet wanneer het niveau in de opvangbakk^

te h'Xig woncä

-detanks worden voorzien van een trechter, waardoor oüe en wader handmatig arfgevoerd kan worden, tayens is op iedere tank een peilglas aangebracht

' de schroefas wordt djn.y. water of vet g^rneerd

- de It3kbak bi] de schroefas worctt gecreëerd dni.y, €^n walerdtdhba wrang

- in dis rtimie acfttarde waterdichte wrang wordt ook een rtiveaiLialarm aangebracht - de c verige ruimte van de machinekamer wordt in noodgevallen leeggepompt via het

-NOV.'94(DIN] 12:49

22-NûV.'94(DiN) 12:49

P. 02

Nieuwbouw vaartuiQ

- de o te en het %vater wcM-den gesdieklen afgegeven - alle < ifre en water wordf in tanks gepornpt

' aile I ^Idingen en pompen, alsmede de tanks worden ta] de nteuwtojw direct aangebracht - alla < tpvangbakken, vuttoKe- en vulwatertank worden voorzien van een niveauaiarmêring - de nks worden voorzien van een trechter, hierdoor kunnen de ^aiiks gëpeOd wórden met

een \ )edstokv tevens kan otte én wabsr handmat^ s^esvçefd worden

- de p »mpen kunnen automatisch worden bijgezet wanrtear hét niveau in de opvangbakken te ho Dg wordt

- de SI hroebs wonlt d jn.v. water gesmeerd

- de Ie (bak bij de sdhroéfès wordt gecreëerd d.rn.v. een waterdichte wrang

- in de ruimte achter de waterdichte wrang wordt ook een nïveauatarrri aangebracht - de O' enge mimte van de machinekamef woràt ßt noodgevatloi teeggefiompt via het

-NOV.'94{DiNl 12:49

P. 03

SLANGKOPPELINGEN

V e e l s e b r u l k t â k o p p e l i n g op bux)kerboten en b i j tankwesena V r o w i e l i j k d e e l v o o r z i e n van m b b e r r i n g : alsoede Z scuks s l u t i ^ e n d e l t j e e . H a r t n ë i i j k d e e l v o o r z i e n van g r o e f om t e v e r g r e n d e l e n . h u i s

: alQBlnlum

KAHUIk SNELKOPFSUVa HET SLAiKTTUl^

v r o ü t r è l i j k o f matmitlijk d e e l V - d e e l V - d e e l V - dïMïl V - d u e l V - ditel V - d « e l V - dciel V - Atiel V ' drsel H- diael M- disel d a e l M- d s e l H- d g e l H- d&el H" d s e l H- d s e l M* d s e l

tiile

l.l/if"

B l

project:

AFGIFTE AFVALSTOFFEN

betreft

opdrachtgever STICHTINQ SCHEEPS AFVALSTOFFEN BINfŒNVAART

adres: POSÏBÜS 23041-3001 KA ROTTERDAM

Congres: "Energiebesparing & IVIilieu In

de Binnenvaart "

Inleiding door C.B. Langendoen:

"Milieucontrole op de binnen- en Icustwateren"

Rotterdam, 23 november 1994

Vereniging

LEZING BINNENVAART EN VISSERIJ

CONGRES 23 NOVEMBER 1994

C.B. Langendoen

Korps Landelijke Politiediensten Divisie IVlobiiiteit

Afdeling Rivieren

THEMALEZING

MHJEUCONTROLE VAN DE

SG^EPVAART DOOR HET KLPD

(EN SAMENWERÉJNG MET ANDERE

Ö V ^ H E D : ^

A) WAT DOET HET KLPD AAN

MILIEU-CONTROLE OP HET

WATER

blz.1

Dames en heren,

Het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan en tk begin deze lezing met enkele opmerkingen die ons als allemaal aangaan en alles te maken hebben met het thema van deze dag.

Ik heb tenslotte iéts met water.Ik ben werkzaam als coördinator bij het Korps Landelijke politiediensten, afdeling Rivieren te Dordrecht. Dat betekent iri voor U duidelijke taal, de politie te yvater. Ik heb vele functies doorlopen bij de voormalige Rijkspolitre te water. Ik ben afkomstig uit de provincie waar"zee en land" onverbrekelijk met elkaar zijn verbonden. Water is overduidelijk een bron van leven. Orize hersenmassa b.v. onze inteli-gentie, bestaat voor 85% uit water.De mens wordt ook letterlijk in het water geboren. De eerste maand van zijn bestaan heeft het embryo een watergehalte van circa 90%. Sinds onheuglijke tijden vyordt het vyater door de mens ge-bruikt als pure noodzaak om te overleven.

Het aqüatisch milieu is ons heden en toekomst. Tenslotte draait de hele wereld op water, zelfs de olie-industrie.

Het water kent vele functies en wordt gebruikt voor vele doeleinden, variërend van drinkwater tot vaarwater.

Water creerde beschavingen en was verantwoordelijk voor hun ondergang. Afhankelijk van schoon water zijn wij allemaal. De schipper zowel als de

visserman. Echter als het op vervuilen van dat water aankomt ligt de "schuld" veelal bij die ander.

Met het bewustwordingsproces op het milieugebied, ontstond tevens een veelheid van regels .

Zónder een adequate handhaving is het beoogde effect van al die regels echter betrekkelijk.

Het KLPD, heeft daar als onderdeel van de Nederlandse politie een niet gering aandeel in. Hoewel nog vrij jong als huidige organisatie, is zij deels voortgeko-men uit o.a> de voormalige Rijkspolitie te water, sterk betrokken bij het maritieme milieu.

Deze dienst heeft de handhaving van de milieuwetgeving van oudsher zich eigen gemaakt en trachten te maken. Ook deze dienst was een kind van zijn tijd en onderging de bewustwording van het milieu als ieder ander.

C o n g r u Binnenyaart en Visserij d.d, 23-11-1994

blz.2

Ik noern een voorbeeld:

bij de controle aan boord van een vaartuig, werd in de machinekamer prioriteit gegeven aan de veiligheid. Olie op de platen in de machinekamer was gevaarlijk voor de yverknerner, maar een effect op het milieu ?

of afval van het schip afkomstig, werd achterop in een leeg olievat gedaan. Was dit vat vol, ja soms werd het aan de wal maar vaker ( in ruim water) dat wel ja, geleegd, of zo gezegd over de muur gezet.

Gelukkig is in dit opzicht het bewust worden van de milieu-aspecten veel sterker geworden en wordt steeds meer nagedacht bij iedere handeling.

Wettelijk we^rd een en anrder zo rortd 1970 rnet de Wet Verontreiniging

Opper-vlakte water, de W V O , een duidelijk keerpunt.

Vooral in de scheepvaart en met name in de binnenvaart, is de slogan milieu-vriendelijk vervoer, van toepassing géworden.Het opschrift op dit binnenschip uit Berlijn, spreekt boekdelen.

"Schiffahrt tut not, sonst ist die Umwelt tot", hetwelk wil zeggen Scheepvaart is noodzaak voor behoud yoor ons milieu, of Het is de scheepvaart die ons Milieu spaart"

Bij de milieu-regelgeving is niet alleen de handhaving van essentieel belang, maar ook en vooral de vdôrbeeJdfunctië van de overheid.

De controle van de scheepvaart laat zich niet direct vergelijken met andere transportmiddelen. De scheepvaart is een gecompliceerde vervoerstak met hoog gekwalificeerd personeel en modern materieel.

Het is een boeiende bedrijfstak, die daiï ook eén eigen benadering behoeft middels een gespecialiseerde politiedienst.Voorheen werd deze dienst door de schipperij wel de eigen schipperspolitie génoernd. Heel concreet zegt rneri dan je moet de taal spreken.

De handhaving door deze dienst op seheepvaartgebied,specïfiek milieu, spitst zich toe op een aantal onderdelen;

1 e- combi.

2e- projectmatig. 3e- innoverend 4e- zelfzorg.

Congres Binnenvaart en Visserij d.d. 23-11-1994

Wz.3

le De combicontrole houdt in dat bij iedere controle van een vaartuig, een

standaard deel gericht is op milieu.

De controles beslaan een vrij kort tijdsbestek en hebben o.a. tot doel bij alle

controles het milieuaspect te (leren) zien.

Het hele vaartuig wordt daarbij "meegenomen".Relevante zaken worden

vastgelegd in het mutatiesysteem aan boord van het pojitievaartuig. De schipper

wordt geïnformeerd en geïnstrueerd en indien nodig geverbaliseerd.

Het schip is ate het ware een varend eiland, waarbij zoyvet de milieuaspecten van

de "wal", als specifiek die voor een schip aan de orde komen.

Het be^angrijkste aspect van deze controles is, zo dit nog niet aanwezig is, het

broodnodige draagvlak te creëren bij de beroepsgroep.

Bij de controle wordt o.a.onderzoek gedaan op:

de algehele staat van het schip (bijv gebruikte verfsoorten,

onderwater-schip geteerd of anders geconcerveerd etc.)

lading en ladingresten

drums aan dek of elders

machinekamer, zoals bilgewater, lenspompen, olieafscheiders.

inhoud kofferdammen

open tankdeksels,

schroefasafdichting

Zeker uit de gesprekken met de opvarende krijgt men een vrij goed beeld van al

dit soort zaken. Uit recent onderzoek is bv gebleken dat de schroefasafdichting

op jaarbasis voor een behoorlijke milieubelasting zorgt.

Preventie en informatie zijn een belangrijk onderdeel.De politie te water is in

deze zaken behalve de "wetsdjenaar" ook het zichtbare deel van de overheid en

kan zaken die verbetering behoeven aanbrengen, met als uiteindelijk doel;

verbetering te verkrijgen waardoor een hoog mïjieurendement wordt verkregen.

Komende tijd kunnen de ervaringen en de acties in dit opzicht veel bijdragen tot

realisatie van dit gegeven.

Bij de opsporing Van rhilieudelicten is een belangrijke ondersteuning de

hJcht-waarrreming.

Deze wordt uitgevoerd door éigen waarnerhers, bemanningsleden van de boten

die het nautisch en maritieme milieu door en door kennen. Op geregelde

momen-ten wordt tevens nauw samengeyverkt met de Rijkswaterstaat, zodat beheer en

opsporing hand in hand gaan.

Het opsporen met de "ogen" hoog in de lucht, geeft de bemanningen op de

schepen onvermeende mogelijkheden;.

Congres Binnenvaart en Visserij d.d: 23-11-1994

blz.4

Een voorbeeld in deze zijn de sterk verontreinigende "ZELLINGEN" in dit geval

langs de Hollandse IJssel.

Zellingen zijn ondiepten langs de rivieren waar schepen b.v. kunnen worden

droog gezet. Deze "zellingen" zijn in de jaren zestig opgehoogd met allerlei zeer

sterk verontreinigend afval.

Deze sluimerende bron van verontréiniging wordt gesignaleerd door de politie die

hier een aanjaagfunctie heeft. Deze verontreinigingen worden niét door de

scheepvaart veroorz:aakt, maar belasten wel hetzelfde maritieme milieu.

Gelijke situaties doen zich voor in de uiterwaarden langs de grote rivieren.

2ê Projectmatig

Indien uit o.a. de combi-controles of andere ervaringen en wensen vanuit de

omgeyirig, blijkt dat zaken gerichte aanpak behoeven, wordt er projectmatig

gewerkt.

In de afgelopen twee jaren zijn diverse projecten uitgevoerd waarbij vooral het

milieu-rendement bepalend vyas en ook nog steeds is.

In dit kader noem ik b.v.:

GONTAINERVAART

Deze vorm van "verpakking" is op het oog eén schone wijze van vervoer.Echter

is niet altijd bekend wat zich nu werkelijk JTL de container bevindt.

In dit project werden alle schepen beladen met contairiers gecontroleerd op de

noord/zuid en wést/Oost route. Dit gedurende een vastgestelde tijd.

Heel nauw werd samengewerkt met de Rijksverkeersinspectie (RVI) in verband

met extra kennis en bevoegdheden m.b.t. gevaarlijk stoffen. Je noemen o.a.

ontzegelen en inspecteren van de inhoud.

In totaal werden 55 transporten onderzocht, met 4500 containers.

De geconstateerde overtredingen, 15 ingetal, waren in hoofdzaak "papieren"

overtredingen.

Daarbij bevonden zich echter ook overtrédihgén waarbij geen of zeer summiere

gegevens aanvyezig waren. Letterlijke "opening Van zaken" gaf aan dat de

lading uit giftige en andere gevaarlijke stoffén bestond die niet werden vermeld

op de certificaten, noch zichtbaar waren in de séihvoerihg van het betreffende

containerschip.

Geregelde herhaling van dit soort projecten is dan ook alleszins gerechtvaardigd.

Juist op die momenten blijkt tevens dat samenwerking gepaard niet de eigen

specifieke kennis, de handhaving vergemakkelijkt en het miJieu-rendement

daaraan relevant is.

Congres Binnenvaart en Visserij d.d. 23-11-1994

blz.5

MILIEUBELASTING BEROEPSHAVENS

Dit project richt zich met name op die havens waar de beroepsvaart gebruik van

maakt. Zeer nauw wordt sannengewerkt met Rijkswaterstaat,äfdeling

handha-ving en de betrokken dienstkring.

leder jaar komt een deel van de waterweg aan de beurt, teneinde het project

beheersbaar te houden. De vaste lozingspunten en andere milieu-belastingen

van het oppervlaktewater van deze havens worden onderzocht.

Om een indruk te geven; Op 47 lokaties werden 17 onregelmatigheden

gecon-stateerd, die verder vverden afgehandeld in overleg met bestuur en justitie.

De gegevens werden verwerkt middels de computer aan boord van dë

sur-veillancêvaartUigên.

Opvallend vyas dat juist vanaf hét water deze zaken zeer goed gelocaliseerd

konden worden.

Een zeer opvallend voorbeeld was een waterverontreiniging die geregeld werd

waargenomen.De oorzaak was steeds niet te achterhalen. Totdat bleek dat niet

de scheepvaart de veroorzaker was, maar een centrale afvoerpijp van 65

bedrij-ven. Deze lozing was officieel niet bekend.

Lokalisatie van de pijp was alle mogelijk tijdens Laag Laag Water

Spring,oosten-wind en lage rivierafvoer.

Veel projecten vvorden in een s.arnenwerkingsverband uitgevoerd, wat vvil

zeggen met anderé overheidsdiensten en het bestuur. ,

Met dat laatste wordt yporkprrien dat het strafrecht als een soort sluitpost wordt

beschouwd, een zalfje dat overal goed voor is. Juist als bestuurlijk,

beleidsma-tig. VOORKOMEN kan worden dat het stafrecht in werking nioet treden zijn wij

als samenleving op de goede wég.

De verantwoordelijkheid hoort te liggen bij degene die er ook verantwoordelijk

voor

Milieuregels, welke geen direct herkenbaar doel dienen, zijn vrijwél niet

hand-haafbaar. Sterker nog, zii breken het milieudraagvlak af.

beeld 18

tekst

3e Innoverend

De milieucontrole van de scheepvaart richt zich niet alleen op de bestaande

wetgeving.

Juist ook het hoofdstuk préventje en innoverend denken zijn heel belangrijk.

In dit kader wordt niet nartié samen met het bedrijfsleven

gezocht naar en uitvoering gegeven aan methodes die het milieu minder belasten

in de scheepvaartwereld.

C o T ^ s Binnenvaart en Visserij d.d. 23-11-1994

blz.6

Ideeën en mogelijke oplossingen uit alle lagen van de maatschappij verdienen het

onderzocht te worden en vooral serieus te worden genomen.

Zo is o.a. op initiatief van de politie te water onderzoek verricht naar een wijze

van milieu-vriendelijk bunkeren van schepen.

Aantallen processen-verbaal, hoge boetes bij zgn "overlopers" hadden niet het

gewenste rhilieurenderhent.

Er wérd gévoelsmatig steeds achter de feiten "aangehobbeld".

Contacten wérden gelegd met justitie, bedrijfsleven en de doelgroep orn te

komen tot een strategie.

Het bedrijfsleven speelde hierop in en er werd gezocht naar

techni-sche middelen om de "overloper' te voorkomen.

Er werd een tijdpad uitgezet, waarin onder andere gebruik werd gemaakt van de

publiciteit. Belangrijk hierbij was het economisch rende-dement te koppelen aan

het milieu-rendement orn het broodnodige draagvlak te creëren.

Door de beroepsgroep is hierop ingespeeld en thans is langzaam maar zeker een

net van bunkerstations ontstaan op de grote riviérén waar (bijna) voor 100%

een overloper tijdens het bunkeren kän worden voorkómen.

Globaal korrit de werking van het systeem hierop neer,

sensoren, gemonteerd aan boord van de te bunkeren schepen;

en stuur/béwakinoselektronica aan boord van de bunkerschepen.

Na aansluiting van de kabel, controleerd het systeem zichzélf, zonder dat de

mens daarop invloed kan uitoefenen. Bij maximale vulling of bij technische

storing, stopt de bunkering.

Het ihstalleréh iis echter nog steéds op Vrijwilligé basis gestoeld-Wettélijke is er

nog geen régeling. Motivatie bijbrengen én een draagvlak creëren is thäris het

belangrijkste.

Er ligt naar mijn mening hier nog steeds een terrein braak. Vandaar mijn stellrrig

deze beveliliging via de Wet Milieubeheer in de vergunning in te kaderen.

Voorbeeldfunctie en informatie juist vanuit de overheid is hier essentieeL

Vandaar dat een groot deel van de vloot van ónze dienst zelf reeds is uitgerust

met een beveiliging en de bemanning dus zelf kan laten zien hoe het moet.

Het is toch eigenlijk vreemd dät terwijl op de wél, ieder benzinestation enorme

irivösteringeh rnoet doen, (op straffe van weggesanering) öp hét water dit nog

steeds voor een groot deel vrijblijvend is?.

Congres Binnenvaart en Visserij d.d. 23-11-1994

Wz.7

Eén ander purtt bij innoverend denken is de wetgeving in het nautische-milieu

m.b.t.lozingen en afgifte.

Onze duitse collega,s kunnen bijv bij de controle van de

bilge, vän de schipper verlangen aan te tonen waar het

bilge-water is afgégeven. Kan de betrokken schipper dat niet dan

heeft hij een probleem.

De preventie die hier vanuit gaat is niet gering.

In ons land kan de politie alleen optreden als de bilge geleegd wordt op het

oppervlaktewater, dus een WVO eh als er niét wordt afgegeven aan een erkend

inzarhelingstation.

Ook hier zijn stappen gezet om:

a. wetgeving aan te passen en

b. aanfïassingen in de machinekamer uit te voeren

Een en ander zou in Europees verband moeten geschieden. De

binnen-vaart is tenslotte niet grensgebonden.

Het is allemââl niet bepaald de makkelijkste weg om iets te bereiken, soms lijkt

het eenvoudiger om alleen maar een proces-verbaal te schrijven.

De taak van de politie stopt daar echter niet,Het gaat toch vooral pm het

milieu-rendement en het uiteindelijke doel dat wij allen het besef krijgen dat het anders

moet? en niét alleen om dat het je werk is ?

4e Zelfzorg B.I.M.

Als laatste onderdeel wil ik aanhalen de zelfzorg op milieugebied, als uitvloeisel

van het NMP en yvet Milieubeheer.

Het belang van de al eerder genoemde voorbeeldfunctie van de overheid is ook

hier onveriet. Het is gewoon en normaal, dat een ieder zichzelf respecterend

bedrijf, of dat nu een particuliere schipper of visserman is, een fabriek, of een

overheidsinstelfing betreft, een eigen regéling hééft voor zijn bedrijfsafval.

Hoe gaan wij zelf met de regels en ons afval orn. Hoe kunnen vyij zelf zorgen om

de kwantiteit van het bedrijfs en ander afval te verrninderen. Weten wij, yveet U

wat er geproduceerd wordt aan afval op Uw schip, hoeveel en vervolgens hoe

wii daar mee omoaan en de hoeveelheid kunnen verminderen ?.

Het lijdt daarom geen tvyijfel; "Bedrijfsinterne Milieuzorg (BIM) pure noodzaak".

Alleen al bij de nederlandsé politie wordt jaariijks ongeveer 1400 ton

bedrijfsaf-val geproduceerd. Ortigerekend in vrachtauto,s van 10 ton is dat een file van

140 auto,s van 1.5 km.

(tongres Binnenvaart en Visserij d.d, 23-11-1994

sSfsSssSliffi

blz.8

In scheepvaartlading is dat overigens de lading van een flink binnenschip,

vandaar de slogan "vervoer over water de milieu-vriendelijkste weg".

In alle redelijkheid, het blijft een hoeveelheid, die minder moet en ook minder

kan.

Analoog bij de controles van de scheepvaart géldt ook daar het informeren en

voorbeeld stellen, tén einde de bedrijfsinterne milieuzorg handen en voeten té

geven.

Het elkaar en anderen stimuleren tot een ander en duurzaam gebruik van

middelen \n de scheepyaart behoort eveneens bij dit onderdeel.

Ik wil besluiten met de stellino:

MILIEU VRAAGT AANPASSING, WAARDOOR OFFERS GEBRACHT MOETEN WORDEN

MIJN CONCLUSIE ;

HANDHA VEN VAN DE MIU^REGELS S\f NALEVING DAARVAN IS

INVESTERB\I IN JE BGEN TOEKOMST

Dordrecht november 1994

C.B. Langendoen

Congres Binnenvaart en Visserij d.d. 23-11-1994