Perspektywy polepszenia zaopatrzenia w w wodę środowiska miejskiego

ZESZYTY N A U K Ot/E POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

Seria: INŻYNIERIA SANITARNA z. 17 Nr kol. 305

______ 1971

Zbigniew Bruliński, Rita Rożałowska

PERSPEKTYWY POLEPSZENIA ZAOPATRZENIA W w onę ŚRODOWISKA MIEJSKIEGO

W ł a ś c i w a gospodarka surowcami naturalnymi jest podstawą rozwoju i po­

stępu ekonomicznego kraju. Najbardziej powszechnym, a jednocześnie zasad­

niczym i podstawowym surowcem naturalnym jest woda, ’warunkuje ona nie tyl­

ko życie,ale również rozwój przemysłu. Wraz z rozwojem przemysłu, urbani­

zacją kraju i intensyfikacją rolnictwa wzrasta zapotrzebowanie na wodę.

W naszych w a r unkach ma to tym w iększe znaczenie, że naturalne zasoby wod­

ne są niewielkie w porównaniu z potrzebami wynikającymi z perspektywiczne­

go rozwoju gospodarczego kraju. Zasoby wodne są też nierównomiernie roz­

mieszczone w poszczególnych częściach kraju, są rejony posiadające nadmiar wody oraz obszary deficytowe.

Szczególnie duże deficyty- w o d y zagęszczają się terenowo w miarę zbli­

żania się do działu wodnego Odry i Wisły, gdyż skupiają się tam potrze­

by komunalne i przemysłowe takich regionów gospodarczych jak Górnośląski Okręg Przemysłowy, Rybnicki Okręg Węglowy, Częstochowski Okręg Przemysłowy.

Miasto Gliwice wraz z powiatem stanowią zachodnią część GOP-u dlatego też problemy zaopatrzenia w wodę należy rozpatrywać w szerszym aspekcie,z po­

zycji zaopatrzenia w wodę całego GOP-u objętego zasięgiem wodociągu gru­

powego W o j e w ó d z k i e g o ’Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

Zasoby wodne GOP są bardzo ograniczone, stanowią je wody powierzchnio­

we i wgłębne. Wody powierzchniowe są silnie zanieczyszczone i w poważnej mierze nie'nadają się do użytkowania dla celów wodociągowych. Dodatkowo, zagadnienia wodne na terenie GOP komplikuje eksploatacja górnicza, ponie­

waż zakłóca warunki spływu powierzchniowego ze zlewni do rzek. Do bardzo częstych zjawisk należy również naruszenie przez górnictwo naturalnych pod­

ziemnych horyzontów wodonośnych, co doprowadza w konsekwencji do miesza­

nia się zasobów pitnych wód gruntowych z solankami*

Deficyt w o d y w GOP występuje od początków kopalnictwa na tym terenie.

Po wyczerpaniu zasobów wodnych na terenie województwa dla pokrycia wzra­

stających p otrzeb sięgnięto po w o d y Soły położonej już na terenie wojewódz twa krakowskiego. Przez założenie współpracy zespołu zbiorników zlewni Wi­

sły i Soły u zyskano możliwość łącznego poboru wody dla GOP i ROW w wyso- kości około 10,0 m-ys, jest to tzw. wodociąg "GO-Cza".Obecnie pobiera się wodę tylko z Wisły ze zbiornika Gocząbkowickiego w wysokości 2,8 ts? / s,jak z tego w y n i k a przewiduje się wzrost dostawy o 7,2 nr/s.

Należy zaznaczyć, że pomimo tak znacznego wzro s t u produkcji wody,Śląsk nie posiada żandych rezerw wody i ciągle uzupełnia się istniejący deficyt na tym terenie. Po pełnej rozbudowie w odociągu "Go-Cza" zostaną zaspoko­

jone potrzeby wodne Śląska tylko do roku 1985. Jako dalsze źródło wody dla Śląska przewidziana jest rzeka Skawa,a w dalszej kolejności Dunajec. Głów- n y m dystrybutorem wody n a terenie GOP jest Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, w zasięgu którego leżą Gliwice oraz część po­

wiatu.

Powiat i miasto Gliwice położone jest w zlewni dwu rzek Kłodnioy i Bie- rawki, które z uwagi n a zanieczyszczenia nie m o g ą być wykorzystane jako

źródła w o d y do picia, a w bardzo nieznacznym stopniu w o d y ich mogą być u - żyte do celów przemysłowych.

Wody wgłębne występują w formacjach triasowych na północy GOP i eks­

ploatowane są w granicach swych maksymalnych możliwości. W rejonie Gliwic zlokalizowane są ujęcia WPWK oraz ujęcie administrowane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Gliwice. Woda z ww. ujęć dostar­

czana jest w 50% do Gliwic około 10% do miejscowości powiatu gliwickiego i 40% dostarczane jest do Zabrza.

Ilości te jak wiadomo nie pokrywają potrzeb miasta i powiatu, występu­

jący obecnie deficyt szacuje się w mieście w wysokości około 15%> a w po­

wiecie około 35%. Największe braki w dostawie wody w Gliwicach odczuwa się w śródmieściu i południowych dzielnicach miasta.

Trudności te powodują dwa czynniki!

- niedostateczna dostawa wody do miasta, - mała przepustowość sieci miejskiej.

W powiecie, największe niedobory w dostawie w o d y występują w południo­

wej i zachodniej części powiatu, w miejscowościach gdzie są wodociągi lo­

kalne. Spowodowane one najczęściej są niewystarczającą wydajnością stud­

ni oraz nierozbudowaną siecią wodociągową.

Trudności w zaopatrzeniu w wodę jakie obserwuje się w rejonie Gliwic występują w e wszystkich miejscowościach GOP jak również w większości miej­

scowości kraju. Poprawa zaopatrzenia w wodę miast i osiedli stanowi jedno z podstawowych zadań resortu gospodarki komunalnej. Ostrość tego proble­

mu wynika nie tylko z silnego tempa urbanizacji i uprzemysłowienia, ale i także z niedoceniania wagi tego zagadnienia przez niektóre, czynniki admi­

nistracji państwowej.

P a m i ę t a ć b o w i e m n a l e ż y, ż e i n w e s t yc j i w o d o c i ą g o w e j n i e m o ż n a b u d o w a ć

w y r y w k o w o w m i a r ę n a r a s t a j ą c y c h p ot r z e b l e c z n a l e ż y r o z w i ą z y w a ć k o m p l e k ­

s o w e n a o k r e s d o c e l o w y . R o z w i ą z a n i a d o r a ź n e i p o ł o w i c z n e n i e d a j ą n a o g ó ł

z a m i e r z o n y c h e f e k t ó w i s t w a r z a j ą t y l k o z ł u d z e n i e r o z w i ą z a n i a p r o b l e m u , a

n a k ł a d y f i n a n s o w e s ą n a o g ó ł n i e w s p ó ł m i e r n i e w y s o k i e d o u z y s k a n y c h e f e k ­

t ó w . B a r d z o i s t o t n y m m o m e n t e m , k t ór y n a l e ż y b r a ć p o d u w a g ę j es t f a k t d ł u ­

g i e g o c y k l u p r z y g o t o w a n i a i r ea l i z a cj i i n w e s t y c j i w o d o c i ą g o w y c h , k t ó r y d l a

Perspektyw y p o le p s z e n ia z a o p a t r z e n i a .. 57

wodociągów wynosi około 10 lat, w związku z tym o rozbudowie wodociągów nie można myśleć dopiero wtedy, gdy zaczyna brakować wody w kurkach, lecz dużo wcześniej.

Dodatkową trudnością w rozwiązywaniu problemu zaopatrzenia w wodę są coraz większe koszty doprowadzenia wody, n a skutek stałego wzrostu zanie­

czyszczenia wód oraz wyczerpywania się "tańszych" zasobów miejscowych co pociąga za sobą konieczność sprowadzania wody z coraz to dalszych odle­

głości.

Przy konieczności ograniczania i koncentrowania środków finansowych na inwestycje szybko rentujące, trudno czasami podjąć decyzję wcześniejszego wydatkowania m i lionowych sum n a inwestycje, które nie dają bezpośrednie­

go zysku, a efekt jest widoczny dopiero za parę lat. Takie postępowanie jest jednak krótkowzroczne, przynoszące w konsekwencji duże straty w gos­

podarce narodowej, gdyż występujące w wyniku nieprzygotowanie obiektów w o ­ dociągowych deficyty w o d y hamują normalny tok produkcji lub nawet unie­

m ożliwiają rozbudowę niektórych zakładów przemysłowych.

Do bardzo ważnych elementów zapobiegania powstawania deficytów wody na leży zaliczyć zaostrzenie kryteriów oceny wniosków zakładów przemysłowych o przydział wody n i e zgłoszony wcześniej. Należy tu przyjąć zasadę, aby dostawca w o d y był odpowiednio wcześniej informowany o odbioraoh nie uję­

tych w zapotrzebowaniu wody, aby mógł przedsięwziąć na czas odpowiednie kroki zmierzające do nie uszczuplenia dostawy wody do aktualnych użytkow­

ników.

Punktem wyjścia do określenia prawidłowych kierunków działania w roz­

wiązywaniu zagadnienia zaopatrzenia w wodę jest ocena kształtowania się obecnych i przyszłych potrzeb poszczególnych odbiorców wody. Głównymi u- żytkownikami wody jest ludność, przemysł i rolnictwo. Każdy z tych maso­

wych odbiorców różni się pod wzglę d e m wielkości poboru wody, sposobu u- żyłkowania oraz dynamiki wzrostu zapotrzebowania na wodę.Przemysł w chwi­

li obecnej jest największym użytkownikiem wody. Pobór wody przez przemysł wzrasta i będzie wzrastał w tempie zbliżonym do tempa rozwoju przemysłu.

U s t a l e ni e w ł a ś c i w e j w i e l ko ś c i z a p o t r z e b o w a n i a w o d y p r z e z m i a s t o c z y o —

s i e dl e j e s t j e d n y m z n a j o dpo w i e dz i a l n i e j s z y c h p r o b l e mó w d o r o z w i ą z a n i a n a

e t a pi e p r o j e k t o w a n i a , r z u t u j ą c y m j u ż z g ó r y n a pó ź ni e j s z ą e ks pl o a t a c j ę w y ­

b u d o w a n e g o w o d o c i ą g u . P o m o c n e p r z y o bl i c z a n i u w i e l koś c i z a p o t r z e b o w a n i a

s ą us t a l o ne n a o k r e s p e r s p e k t y w i c z n y p r z e w i d y w a n i a na t u r y g o s p o d a r c z e j r z u ­

t uj ą c ej n a p r z e wi d y w a n ą l i c z bę m i e s z k a ń c ó w o r a z n o r ma t y w y u s t al a j ą c e j e d­

n o s t k o w e z a p o t r z e b o w a n i e n a m i e s z k a ń c a w d o b i e . N a p o d s t a w i e o b s e r w a c j i

d o k o n a n y c h w c i ą g u m i n i o n e g o 2 5- l e c i a s t w i e r dz i ć n a l e ż y, ż e w i e l ko ś c i j e d ­

n o s t k o we g o z a p o t r z e b o w a n i a w o d y s ą w n a s z y c h n o r m a t y wa c h z a n i ż o n e . Wp r a w ­

d z i e n o r m a t y wy t e ul e g a j ą c i ą g ł y m m o d y f i k a c j o m z m i e r z a j ą c y m d o p o d n o s z e ­

n i a w s k a ź n i k ó w, l e c z n a o g ó ł t e m p o ż y c i a p r z e g a n i a p r o g n o z o w a n i a w n o r m a —

tywach i niejednokrotnie wielkość zapotrzebowania ustalona na okres pers­

pektywiczny zaniżona jest już dla pierwszych lat rozpatrywanego okresu.

Rie znaczy to, by wielkość zapotrzebowania wody dla miasta czy rejo­

nu u stalać w sposćb nieprzeanalizowany czy rozrzutny. Dokładna analiza przy jego opracowaniu jest absolutnie potrzebna, ale oszczędności należy szukać tylko tam, gdzie to jest możliwe i celowe. W analizie tej powinni brać udział wszyscy - zarówno projektanci ustalający wielkość zapotrzebo wania, władze udzielające potrzebnych danych względnie zatwierdzające o- pracowanie jak też ankietowani niejednokrotnie przyszli użytkownicy wody.

Wszyscy wymienieni winni dać maksymalny wysiłek zmierzający do ustalenia zapotrzebowania najbardziej zbliżonego do prawdy, która znana będzie do­

piero za lat kilka lub kilkanaście i spowodować może spełnienie lub nie­

spełnienie przez wybudowany wodociąg pokładanych w nim nadziei.

Pamiętać zawsze należy, że na podstawie ustalonego docelowego zapotrze1 bowania w o d y oblicza się i ustala rozmiary wszystkich urządzeń wchodzą­

cych w skład wodociągu i ich współpracę, że jedne z nich łatwiej etapować w budowie jak np. pompownie, zbiorniki niektóre elementy sieci miejskiej inne zaś, jak np. ujęcia, rurociągi dosyłowe, magistralne w sieci miej­

skiej, winne być od razu wymiarowane n a zapotrzebowanie docelowe, gdyż w przeciwnym razie stanowić będą wąskie gardła wodociągu względnie spowo­

dują konieczność bardzo trudnej technicznie i pociągającej znaczne koszty przebudowy.

0 stosowaniu w yższych norm jednostkowego zużycia szczególnie należy pa*

miętać n a Śląsku, gdzie zapylanie atmosfery przekracza wielokrotnie normy dopuszczalnych stężeń. A jest rzeczą chyba bezsporną, że czystość atmos­

fery w zasadniczy sposób wpływa na wielkość zużycia wody.

Wzrost procentowy zapotrzebowania w o d y Q mak. dob. w Gliwicach w sto­

sunku do obecnego zużycia,które przyjęto jako 100% wyniesie:

Odbiorca 1970 r. 1975 r. 1980 r. 1985 r. 2000 r.

Ludność 100% 159% 182% 195% 315%

Przemysł 100% 125% 165% 170% 170%

R a z e m 100% 144% 175% 185% 250%

Analizując powyższą tabelkę widać, że zapotrzebowanie wody przez mieszkań*

ców wzrasta w sposób równomierny, co wynika z założonego przyrostu miesz­

kańców oraz przyjętego wzrostu zużycia wody.

Perspektyw y p o le p s z e n ia z a o p a t r z e n i a .. 59

Wzrost wskaźnika jednostkowego zużycia wody przez ludność przedstawiać się będzie następująco:

1975 1980 1985 2000

300 l/m/d 310 l/m/d 320 l/m/d 375 l/m/d

Biorąc pod uwagę, że miasto Gliwice jest ośrodkiem społeczno-usługowym zachodniego zespołu miast GOP-u a drugim po Katowicach w województwie mia­

stem co do ważności pełnionych funkcji oraz dużą koncentrację otdektów nau­

kowo-technicznych, wskaźnik jednostkowego zużycia w o d y w litrach na miesz­

kańca jest n a pewno realny.

Jeśli chodzi o zapotrzebowanie wody dla przemysłu widać wyraźny wzrost w okresie lat 1975-1980, natomiast w następnych latach zapotrzebowanie u- trzymuje się na poziomie r o k u 1980. Można z tego wysnuć wniosek, że prze­

mysł będzie się rozwijał tylko do roku 1980, a potem nastąpi stagnacja.

Tak chyba jednak nie jest. Nie wykazanie zwiększonych potrzeb przemysłu w latach 1980-2000 wyni k a raczej z braku danych co do wielkości zapotrze­

bowania wody przez poszczególne zakłady. Wielkość zapotrzebowania woĄr dla przemysłu ustalona została na podstawie ankiet dostarczonych przez zakła­

dy przemysłowe. N a podstawie doświadczeń u z y skanych z innych tego typu przeprowadzonych ankietyzacji stwierdzić należy, że ankiety wypełniane są bez dokładnego rozeznania potrzeb danego zakładu przemysłowego.

Po wybudowaniu obiektów w odociągowych w wielkości, których uwzględnio­

no potrzeby zgłoszone przy projektowaniu, okazuje się, że zakłady przemy­

słowe zwiększają swoje pobory. Stwarza to duże komplikacje w eksploatacji i powoduje powstawanie deficytów wody w mieście. Dlatego konieczne jest ty- gorystyczne przestrzeganie przyznanych limitów w o d y zgodnie z opracowa­

n y m projektem.

Pakt ten można zaobserwować nie tylko w Gliwicach lecz w całym w o j e ­ wództwie co stwarza podstawową trudność w ustalaniu globalnego zapotrzebo­

wania wody na r o k 2000 dla całego województwa.

Jeśli chodzi o określenie potrzeb wodnych powiatu gliwickiego,to spra­

wa jest tu o tyle trudniejsza, że brak jest dla powiatu-kompleksowego o- pracowania na ten temat. Szacunkowo można stwierdzić,że procentowy wzrost zapotrzebowania wody dla powiatu wyniesie w roku 1985 ok. 3 0 0 % , a w ro­

ku 2000 ok. 400%, w stosunku do obecnego zużycia,które przyjęto jako 1 0 0 &

Zestawiając potrzeby wodne mia s t a i powiatu otrzymamy procentowy wzrost zapotrzebowania wody 0 ^ ^ . przyjmując obecne zużycie jako 100% w na­

stępujących wielkościach:

c k r e s

1970 1975 1980 1985 2000

Miasto

Gliwice 100$ 144% 175% 185% 250%

Powiat

Gliwice 100% 167% 236% 300% 400%

' R a z e m 100% 126% 183% 205% 285%

Wynika z powyższej tabelki, że większy wzrost zapotrzebowania wody wy­

stąpi w powiecie gliwickim niż w mieście. Spowodowane to jest przede wszystkim tym, że w powiecie jest duży procent budynków nie podłączonych do sieci wodociągowej oraz występuje większy deficyt wody niż w mieście.

Tak duży wzrost zapotrzebowania w o d y jest całkowicie uzasadniony jeśli się weźmie pod uwagę następujące momenty*

- likwidację obecnego deficytu.

- rozwój Dzielnicy Akademickiej,

- rozwój miasta i powiatu, przyrost mieszkańców ujęty w planach urbani­

stycznych do roku 1985 w wysokości 120.000, a będącą jeszcze do dyspozy­

cji chłonność terenu do roku 2000 określono w wysokości 270.000 miesz­

kańców,

- budowę na terenie Pławniowic ośrodka rekreacyjnego na 30.000 użytkow­

ników.

Podejmowane prace przy rozwiązaniu zagadnienia pełnego zaopatrzenia w wodę powinny zmierzać w dwu kierunkach*

- zapewnienia źródeł dostawy wody,

- przebudowy i modernizacji sieci rozdzielczej.

Koncepcje dostawy wody do Gliwic uległy w ciągu m inionych lat wielu zmianom. Przez dłuższy okres czasu jako główne dodatkowe źródło wody dla Gliwic przewidywano zbiornik powstały w wyrobisku popiaskowym. Ze zbior­

nika tego W P W K miało dostarczać wodę do Gliwic. Po wykonaniu jednak szcze­

gółowego rozeznania hydrologicznego okazało się, że możliwa ilość wody do ujęcia jest mniejsza niż przewidywano, a ponadto zgodnie z uchwałą PWRN zbiornik ten m a być wykorzystany do celów rekreacji, a więc ujęta woda mo­

że być wykorzystana tylko jako przemysłowa, gdyż obowiązujące przepisy sa­

nitarne wykluczają rekreację na zbiornikach służących jako źródło wody do picia.

Warunki życia środowiska Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego,a w szcze­

gólności wysoki stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego oraz nie­

dostateczne ilości terenów zielonych i rekreacyjnych czynią problem wypo­

czynku człowieka w e współczesnym świecie jedną z podstawowych potrzeb spo-

P erspektyw y p o le p s z e n ia z a o p a t r z e n i a ..

łecznych. Wykorzystanie jednak zbiorników wodnych dla rekreacji pociąga za sobą zmniejszenie dyspozycyjnej ilości w ody dla potrzeb komunalnych.

Można jednak pogodzić te dwa cele przez odpowiednie zaprojektowanie u—

jęcia. Istnieje więc pilna potrzeba opracowania zasad współużytkowania zbiorników równocześnie dla potrzeb komunalnych jak też dla rekreacji.Pro-' blem ten jest szczególnie istotny w przypadku racjonalnego wykorzystania wód ze zbiorników w rejonie Gliwic.

Zgodnie z założeniami przewiduje się, że część wody s zasobów dyspozy­

cyjnych p obiorą Zakłady Mechaniczne w Łabędach a pozostała Hoś5 wody skie­

rowana m a być do zakładów przemysłowych na terenie Gliwic.

Z uwagi na długi transport w o d y oraz konieczność budowy drugiej sieci do zakładów wydaje się, że należałoby rozważyć czy nie ekonomiczniej bę­

dzie ująć wodę przemysłową dla Gliwic jako sztuczne wody gruntowe dla po­

trzeb północno-zachodniej części powiatu gliwickiego.

Warto nadmienić, że istnieje jeszcze jedno wyrobisko popiaskowe leżące już na terenie województwa opolskiego, które moż n a by wykorzystać do ce^- lćw wodociągowych.

Z uwagi n a duży deficyt w o d y w GOP należy kontynuować starania aby ten zbiornik zabezpieczyć jako źródło wody do picia dla Gliwic.

N a podstawie obecnego rozeznania jako źródła częściowego pokrycia zwięk­

szonego zapotrzebowania wody przez Gliwice m o ż n a przyjąćs - rozbudowę istniejącego ujęcia,

- zwiększenie dostawy z Wojewódzkich Wodociągów przez realizowany ruro­

ciąg.

Przedsięwzięcia te pokrywają potrzeby mia s t a Gliwic do roku 1985 przy założeniu, że dostawa w o d y z u j ę ó WPWK nie ulegnie zmniejszeniu.

Ze zmniejszeniem dostawy z tego kierunku należy się jednak liczyć z uwagi na następujące powody:

- przeznaczenie zbiornika dla celów rekreacyjnych spowoduje, że W P W K prze­

stanie pobierać wodę dla potrzeb Komunalnych,

- zapotrzebowanie miejscowości powiatu gliwickiego położonych wokół ujęć W P W K będzie wzrastało.

Dla zapewnienia pełnego pokrycia potrzeb m ia s t a Gliwic należy przyjąć dostawę wody z rurociągu III etapu GO-Cza. Wybudowanie odgałęzienia z wy­

mienionego przewodu w kierunku Gliwic zapewni dostawę w o d y do roku 2000.

Podane wyżej możliwości dostawy w o d y z rurociągu W P W K są realne jedy­

nie w wypadku, gdy wodociąg wojewódzki będzie miał zapewnione zasilanie z źródeł woj. krakowskiego. Zgodnie z obecnym rozeznaniem wodociąg GO-Cza przy pełnej realizacji 3 etapów zapewni dostawę wody do GOP i ROW tylko do roku 1985.

W związku z tym władze miejscowe winny czynić starania o zabezpiecze­

nie poboru w o d y z ujęcia w województwie opolskim. Ujęcie to zapewniłoby zabezpieczenie potrzeb wodnych Gliwic do roku 2000, a równocześnie polep*

szyłoby sytuację w zaopatrzeniu w wodę GOP i RCW.

Drugim bardzo istotnym działaniem zmierzającym do poprawy zaopatrzenia w wodę jest rozbudowa i modernizacja sieci miejskiej, która powinna być prowadzona systematycznie przez cały okres, równolegle do rozbudowywanych ujęć.

Obecna sieć miejska Gliwic liczy już 40-60 lat, budowana była na in­

ne niż obecnie przepływy. Brak jest rurociągów magistralnych o większych średnicach, umożliwiających przerzut wody z jednego obszaru miasta do dru­

giego. Mała przepustowość sieci miejskiej spowodowana jest nie tylko ma­

łymi średnicami przewodów, lecz także stwierdzonym na w i e l u odcinkach sie­

ci zarastaniem przewodów bakteriami żelazietymi.

Obecnie realizowany jest odcinek przewodu od ulicy Zwycięstwa przez tereny Dzielnicy Akademickiej do ul. Kochanowskiego. Wodociąg ten polep­

szy znacznie dostawę w o d y do Dzielnicy Akademickiej i osiedli na Trynku i Sikorniku.

Należy tylko nie poprzestać na tym jednym rurociągu lecz konsekwentnie prowadzić dalszą rozbudowę sieci. Szczególnie jest tu ważna budowa ruro­

ciągu od stadionu miejskiego do ul. Portowej.

Istotnym i w ażnym elementem sieci, nie docenianym jednak należycie za­

równo przez projektantów jak i eksploatatorów,są zbiorniki wyrównawcze.

Gliwice praktycznie w chwili obecnej nie m a j ą takich zbiorników, bo dwa istniejące są nieczynne, co niezmiernie utrudnia właściwą eksploatację sieci,

W najnowszych opracowaniach n a temat rozbudowy sieci wodociągowej mia­

sta został przewidziany nowy zbiornik o dużej pojemności.Zbiornik ten za­

pewni wyrównanie szczytów godzinowych, zabezpieczy pewien zapas wody n a wy­

padek awarii ujęcia czy przewodu dosyłowego, stwarza możliwość bardziej ekonomicznego gospodarowania energią elektryczną przez ograniczenie pracy pompowni w godz. szczytu energetycznego.

Należy już obecnie przystąpić do prac przygotowawczych do dokumentacji, aby istniała możliwość oddania do eksploatacji zbiornika w r oku 1976.

Poważne możliwości poprawy zaopatrzenia w wodę może przynieść zmniej­

szenie strat w sieci wodociągowej i w instalacjach domowych.Straty te są bardzo duże i wynoszą od 5 do 10% w sieci, a w instalacjach wewnętrznych szacowane są na 20-30%. Działania prowadzące do zmniejszenia strat wody w sieci miejskiej winny polegać przede wszystkim na:

- nasilaniu wymiany zużytej sieci wodociągowej, w ktćrej na skutek licz­

nych awarii wzrastają straty wody; jest to szczególnie ważne na terenie GOP, gdzie sprawę dodatkowo pogarszają szkody górnicze,

- zwracaniu większej uwagi n a jakość wykonywanych robót,

- stałym badaniu szczelności sieci i natychmiastowym likwidowaniu wszyst­

kich stwierdzonych przecieków,

Perspektyw y p o le p s z e n ia z a o p a t r z e n i a .. 63

Prace zmierzające do zmniejszenia strat w o d y w instalacjach domowych winny być prowadzone przezs

- poprawę jakości w y k onania nowych instalacji i ich remontów,

- poprawę jakości produkowanych u r z ądzeń instalacji domowych, a przede wszystkim płuczek dających około 80-9 0 % wszystkich strat,

- zwiększenie ilości produkowanych u r z ą d z e ń i części,

- powołanie punktu zajmującego się szybką naprawą zaistniałych uszkodzeń, - prowadzenie stałych przeglądów instalacji wewnętrznych i nakładanie dro­

gą administracyjną k a r za niezgłaszania uszkodzeń.

Poprawa zaopatrzenia w wodę mias t a i rejonu Gliwic, ten bardzo ważny dla ludności i przemysłu problem może być rozwiązany przy dużym zaangażo­

waniu i szerokiej współpracy w s z ystkich zainteresowanych instytucji i o- gniw gospodarczych.

Pamiętać należy, że wielkość spożycia w o d y u ważana jest za jeden z głów­

nych w s k aźników poziomu kultury i cywilizacji społeczeństwa.

LITERATURA

[1] MAJEWSKI JERZY - Problemy zaopatrzenia miast i osiedli.Gospodarka Wod­

na XX V I I str. 331 r o k 1967.

[2] BRULIKSKI ZBIGNIEW, ROŻAŁOWSKA RITA - Problemy zaopatrzenia w wodę po­

wiatu gliwickiego. Materiały z konferencji pt. "Gospodarka wodna i ściekowa a rekreacja w zachodniej części GOP" Gliwice 1970 r.

[

3

ki komunalnej województwa katowickiego. Materiały konferencji nauko­

wo-technicznej pt. "Problemy zaopatrzenia w wodę województwa katowic­

kiego". Katowice 1967 r. str.

67

S t r e s z c z e n i e

W referacie omówiono podstawowe'problemy związane z zaopatrzeniem w wo dę środowiska miejskiego. Przedstawione zostały trudności jakie występują w zaopatrzeniu w wodę rejonu Gliwic oraz podano możliwości poprawy istnie­

jącej sytuacji. Zwrócono uwagę n a szczególne znaczenie zasady komplekso­

wości w projektowaniu zagadnień zaopatrzenia w wodę.

E E P C H E K T K 3H y jiy 'ili lE H E h B O fiO G H A E K E H iiil rO P O flC K O h C P I f l H

P e 3 b u e

B pe$epaTe oecyxjeim ocHOBHue npodJieMH aosoCHaCxeHKfl ropojia. IloKa3aHH ipySHOCTu, B0 3HHKanmise npa BOsocHaCaceHHK ropofla Tmabwu, h nosamj n y m hx ycTpaHehaa. yica3aHo Ha ocofioe 3HaveHne npjtHiuuia KounaeiccHocTii b nxaHHpoBa

h h h npofiaeM BO;nocHa6)seHHH.

THE PERSPECTIVES OP IMPROVEMENT THE WATER SUPPLY OF THE MUNICIPAL CENTRES

S u m m a r y

The fundamental problems related w i t h the water supply of municipal centers have been discussed. The difficulties w i t h water supply of Gliwi- ce and its region and the possible ways of improvement of the situation have been described. Also the particular weightiness tents of complexity in design problems of water supply has been pointed out.