Rozwój litologiczno-paleogeograficzny dewonu i dolnego karbonu w Niecce Nidziańskiej

UrKD 551.3.051/.053:551.35.06:551.24 :551. 734/. 735.1 :551.834/835.1 (438.13-13 Niecka Nidziańska)

Henryk JURKIEWICZ, Halina ŻAK OWA

Rozwój litologiczno-paleogeograficzny dewonu i dolnego u w Niecce Nidziańskiei

Realizacja progra<mu badań geologicznych 'ce'ntlI'alnej ,częśd Niecki Ni ...

dziańsIkiej, 'Opartego na pra1cach geofi'zY'CZllly'clh i głębokich wierceniach prowadzony;ch w 'z wi ą'zk u z poszukiwaniami naftowymi od 196,5 T. przez

Oddział Świętokrzyski IG, dostarczyła 'cennych informacji o budowie

wgłębnej tego regionu. W tym 'Czasie, a w poszC'~egó1nych plI'zypadka'ch

wcześniej, ana]ogiczne badania przeprowadzono w południowej ,częśd

Niecki, gdzie 'z wyjątkiem otworów Łoibzów i Słomnik:i po~ostałe głębokie

wiercenia wykonał przemysł naftowy. Wszystkie ot'wory nawierciły lub

przewierdły osady paleozoiczne, wśród których dominującą rolę odg\!'y-

wają utwory dewonu i karbonu.

Całość uzyskanych materiałów ddkumenta'cyjnych pozwala, zdaniem autorów, na omówienie tematu srfoT:mu~owanego W tytule 'Oraz na zesta ..

wienie dość sz'c'zegółowej 'mapy geologicznej podłoża podpemnsktiego (fig.

1). Do zelstawienia mapy wyko;rzystalllo sZ1kice strukturalno-geologiczne tego podłoża na południe od dysloka.cji Miechów - Chmielnik (J. Kicuła,

H. Zakowa, 1972; E. Jaw'Or, 1970). W niektórych miejs<ca:ch skorygowano je zg'Odnie z aktualną stratygrafią osadów z wier1ceń i ogólnym planem budowy wgłębnej. Interpretację mapy ,centralnej częś!ci Niecki Nidziań­

skiej oparto na oprac'Owanialchau:to~ów tej pracy, nawiązując do paleo- zoiku świętokrzyskiiego, 'wyników głębokich wierceń wza.chodnim 'Ob-

rzeżeniu Gór Święt:O!krzyskich (otwocry: Łopuszno, Ruda Straw'czyńsika) i uw<zględniają<c 's'Ugerowaną przez H. Jurikiewicza budowę podmezo.zoiez-

ną północnego obrzeżenia wSipomnianY'oh G6r.

Rozwój synwarrys>cyjskiego 'cyklu diastroficzno""\s'edymenta,cyjnego sta- rano się pr,zedstawić 'możJiwie rnajszerz'ej na mapach 'zestawionych w od- niesieniu do klI'ótkich odcinków <czasowych (pięter). Pozwoliło na to do- stateczne zbadanie pod względem stratygraficznym znacznej części osa- dów dewonu i karbonu IZ wierceń. Rozmiary artykułu zmuszają autorów do !podkreślenia tylko rnajhall'dziejistot:nyeh zlmian w TOZ:WOju 'tego Icyklu, a pOlninięcia S'zerregu lOłkałny;ch, już udowodnionych i częst,o dość waż­

ny,ch zjawisk ge'01ogi'cznych oraz argumentacji podziału warstw. Zamte- resowani znajdą 'Omówienie tych problemów w sz'czegółowych opracowa- niach następujących autocrów: W. Bednaa:czyk, K. Korejw'O, H. Łdbanow­

ski, L. Teller (19¹6¹8); K. Bojklorwski, S. Bukowy (1966); S. Bukowy (1964);

Kwartalnik Geologiczny, t. 16, nr 4, 1972 r.

818 Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

---

. . . .. . . .. .. . . . . .

. .. . . . . . .. . ... ^.. . . . .

... ·.Mi

EJ

^.

^.

^.

:3

5

Dewon a. karbon w Niecce Nidzi~ańskiej

Fig. 1

819

6

/ / t

/

e

9

'10

820 Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

M. Chorowska (19'7'2); S. Oz a1rnie cki, S. Kwiatkowski (1961); J. Czarnocki (1956); E. Jawor (1:9'70); K. Jaworowski, H. Jurkiewicz, Z. Kowalczewsfki (1967); H.Jurkiewicz (11965, 19'69); H. Jurkiewicz, H. Żakowa (19'69);

P. KarnkO'wsiki, E. Głowacki (1'961); J. Kicuła, H. Żak'Owa (196'6, 1972);

K. Korejwo, L. Teller (1968); S. Kwiatkowski, W. Moryc, H. Tomczyk (1966); J. Wdowiarz (1954); H. Żakowa (1969:a, b, c, 1970); H. Żak'Owa,

E. Gł'Owacki, H. Jurrkiewkz (1963). Interpreta,cja omawianego cyklu nie

byłaby jednakwystarczając'O uzasadn:i:ona bez podania podstawowegO'

materiału d'Okumentacyjnego, wyjściowego dla konstrukcji załączonych

map litologiczn'O"1Ja'leogeoglraficznych dewonu i karbonu. Zestawiono g'O 'wformie ta>beli na podstawie wytmienionych publikacji, a także częściowo 'Opracowań archiwalnych (tab. 1).

W metodyce sporządzania map staran.o się zastosować do dbowiązu ...

jących 'wytycznych w takim zakresie, jaki jest m'Ożliwy w odniesieniu dO' obszaru Ni'ecrki Nidziańskiej. Pewne odstępstwa d'Otyezą spoS'Obu zareje- str'Owania faktów dokumentacyjnych (Inp. miąższości i luk stratygraflkz- nych), a także wypływają z niezbędnej ostrożn'Oś'ci przy interpretacji schematu r'Ozw'Oju paleogeograficznegO' omawianych utworów w obsza- rach P'Ozbawi'Onych dokumentacji lub braku .osadów 'Ogniwa stratygra- ficzneg'O, dla którego sporządzana jest 'mapa. Pozostające do dyspozycji

mateiriały z wierceń li liezllle luki w profilach stratygrafi,cznych dewonu i karbonu ('tab. 1) nie up'Oważniają, z wyjątkiem eiflu, d'O wyznaczenia granic facji i bliższej ,charakterystyki !brzeżnych osadów m'Oa:-skkh. Przy- puszczalne granke zasięgów utworów .określano na ogół na podstawie osadów .stwierdzonych w najbliższym wier'ceniu. Gdy idzie 'O litologię,

przedstawiono 'wszystkie typy 'Osadów udowodn1onych danym pun]{tem rejestracyjnym, bez uwzględnienia procentoweg'O udziału w profilu P'O- szczególnych rodzajów skał i ikolejnośrci ich występowania. W sumie uła­

twia t'O ,czyteln'Ość 'map 1 ·w przedstawionej skali, a błędy sP'OwodO'wane tym ujęciem nie zmieniają 'w sposób 'zasadniczyS'chema'tu .ogólnego TOZ-

1 Ze względu na format czasopisma mapy zostały przecięte, w zwią~ku z tym na styku cięć Uległa zniekształceniu lOkalizaCja otworów wiertniczych oraz częściowo czytelność map.

~.~---

Fig. 1. Mapa geologiczna utwm:6w podcechsztyńskich

Geologlic map of sub-Perrmian deposits

l - prekambr; 2 - kambr; 3 - ordowik i sylur; 4 - dewon; 5 - kiarbon (w zasięgu

paleozoiku świętoklrzyskiego zaznaczony na cza:rno); 6 - otwory wiertnicze: BiW IG-l

= Biała Wi.elka IIIG-l, BoW :IG-l = Boża Wola 10-1, Br IG-l = Brzegi IG-l, Do 1 =

= Dobiesławice 1, Gi 1 = GidIe 1, Gi 5 = GidIe 5, Gr 1 = Grobla 1, Im = Imbra- mowice 1, Ja IG-l = Jaronowice IIIG-l, Jd-l = Jędrzejów IG-l, Ka 1 = K,alina l, KI 1 = Klonów, K,aW 1 = Kazimierz'a Wielka 1, KaW 4 = Kazimierrza Wie·łka 4, KaW 10 = Kazimder.za Wielka 10, Kb 1 = Kobylniki 1, Ko 1 = Koniusza 1, Kw 1 =

= Kwikó,w 1, KSW IG-l = Książ Wielka. IG-l, Li 1 = Lipówka 1, Ło IG-l = Łobzów liG-l,

Łp IG-l = ^Łopuszno IG-l, Ma 1 = Marszowice 1, Mi IG-,l = Mi1ianów IG-l, Md 1

= Mędrzechów 1, Mn 16 = Mnis'zów 16, Op l = Opatk'owice 1, P,a 1 = Pacanów 1.

Pg IG-l = Pągów IG-l, PM IG-l = Potok Mały lIG-l, Rc 2 = Racławice 2, Rd 2 =

= Radzanów 2, Rd 4 = Radzanów 4, RS IG-l = Ruda Strawczyńslka IG-l, Ru 1 =

= Rudno 1, Se 10-1 = ,sece'min 10-.1, Sk 3 = Sk.a,lbmierz 3, Slk 4 = !Skalbmierz 4, Sł IG-l = 'Słomniki IG-l, St 5 = Stlrożyska 5, Tr 2 = TrlZonów 2, Wc 1 = Węchadłów l, WI IG-l = Węgleszyn IG-l, Wg IG-l = Węgrzynów liG-l, WŁ 10-1 = Wloszczowa IG-l, Zi 1 = Z!ielona 1, Za 1 = Załucze 1; 7 - dyslO\kacje; 8 - g,rani:ce geołQgiczne;

9 - zasięg wychodni paleozoiku święt,O\k,rzyskiego; 10 - zasięg kredy; 11 - zasięg

miocenu

1 - Precambrian; 2 - Cambrian; 3 - Ordov1cian and Silurian; 4 - Dev'oni,an; 5 - Carboniferous (within the Palaeoz·oi,c of the SwiętokrzY'skie Mountains marked wLth blackcolour); 6 - bore holes; 7 - dislocations; 8 - geologica,l boundar.ies; 9 - extent of the Palaeozoic ou:tcrop of the Swiętokrzyskie Mountains; 10 - extent of Oreta·ceous; 11 - extent of Miocene

Dewon i dolny karbon w Niecce Nidzi~ańskiej 821 Wo.ju litologicznego. 'Osadów. L~nie równych miąższoś'Ci ustalono na pod- stawie danych 'z wie~ceń i r'Ozwo.ju sedymenta.cji pos~C'zególnych pięter

stratygraficznych w lrbżnych :strefach basenów. Brano tu pod uwagę roz- 'miesz!czeni:e S'tarych struktUir i ['Ch wpływ na kształtowanie się sedymen- tacji wolk'reś}onym czasie. W przypadku nie stwierdzenia !osadów oma- wianego. piętra w jakimś [punkcie, gdzie spodziewany 'był rozwój sedy- mentacji, pa:leoizopac'hyty :zaznaczono w sposób przypus.z:czalny.

Z analizy materiałów geologicZ1nych i geofizycznych uzyskanych z ob- szaru Niecki Nidziańskiej wynika jej piętrowy charakter budowy geolo- gicznej. W obrębie cokołu orogenkznego występuje piętro 'małopolskie

(W. Pożaryski, H. Tom'Czyk, 19'69)dbe'j'mują'ce młodszy proterozoik, pię­

tro sandomierlslkJie - reprezentowane tylko fragmentaryeznie przez utwo- ry wendu, leżące ponad zlepieńca'mi arkO'zo.wymi Potoku MałegO' (H. Jur- kiewicz, Z. Kowalcze'wski, 1968; vide wypowiedzi tych au'tiOTówW Opra- cowaniu zbiorowym, 1970) i Opatkowic (J. Kkuła, T. Wieser, 1970) - oraz piętro młodokaledońskiie, w któreg'O składw,chodzą utwory ordowiku i syluru zachowane tylko w niektórych depresyjnych obszara'Ch 'Cokołu

orogenicznego. BTak tu górnych ogllli:w piętra sandomierskiego, które na:

obszarze Gór S'więtokrzyskirc!h reprez,entowane j1est przez utwory kambru.

Piętro młodokaledońsikie je:st 'Ostatnim orogenicznym piętrem strwktural- nyn1 w obszarze Nieeki Nidziańskiej. Kaledoński megacykl geosynklinal- ny pod koniec syluru dobiegł końca (J. Znosko, 1965), przy >czy,m tak w 'Obszarze ,Niecki Nidziańskiej, jak 'i 'śląsk!cr&rakowski'm izakońC'zyły go osady molalsowe typu zlepieńców z Łapczycy, Wydąży, MikluBizowic i Ja- ronowic (K. Łydka, S. Siedlecki, H. Tomczyk, 19'63; K. Jawor'Owski, H. Jurkiewicz, Z. Kowalczewski, 1967; E. Jawor, 1970).

Pokrywowe piętro epikaledońskie sformowane zosta1ow 'C'zasie wa-

ryscyjsko-ałpejskiego megacyklu sedymentaeyjno-diastToificmego. Tema- te'm :niniejszego opracowania jest tylko ffragmelITt tego piętra w ;zaikresie nadkompleksu waryscyjskiego, ,obejmującego 'Osady dewonu :i dolnego karhonu, a w pr.zypadku Milianowa, Słomnik, Marszowie i Zielonej tak-

że spągową C'zęść namuru.

Rozwój sedymentacji powyższego n adkO'mp leks u warunkowany był

morfologicznym zróżnicowaniem omawianego obszaru po rucha!ch młodo­

kaledońskich i denudacji predewońskiej. Głównym czynniktiem wpływa­

jącym i powodują1cym zmiany UKształtowania powierzdlni predewońskiej,

jak również działającym w 'C'zasie t'rwania sedymentacji 'cyJklu synwary- scyjskiego była aktywność wypiętrzeń pr,ekambryjskich, wyraźnie zary- sowanych nawet w powierz,chni pTzedcechsztyńskiej na li!liach: Skała -

Wyciąże - Puszcza, Opa1Jkowlce -Książ Wielki - Zaroowiec 'Oraz Chmielnik - Jędrzejów. W obniżeniach zawartych pomiędzy wy.mienio- nym'i wypiętrzenia'mi powstawały ciągłe osady nie tylko 'megacyklu kale-

dońskiego, ale także waryscyjsko-alpejskiego. Duży wpływ na ['ozwój sedymentacji 'cyklu wary1scyjslkiego miały również elewacjie t'ranswersal- ne, a w szczególnoś{!ii zdaniem H. Jurkiewkza (OpracowIanie zbiorowe, 1970) elewacja Miechów' - Książ Wielki - Chomentów. Elewa,cja ta w różnych ,okr'esach czasu, w zależności od nasilenia Tuchów, głównie

322

~~

Zawiercie

O

Halina Żakowa

Dewon i karbon w Niecce Nidziańskiej 823

11

I )29 112

13

I

C

10

1B

I

19

20

Fig. 2

8'24 Henryk Jurkiewicz, Hailina Zakowa

epejrogenicznych, mogła utrudniać kontakt basenów ~najd'Ujących się po ' ohu jej stronach (np. w famenie, niższym dolnym karbonie), wpływać decydująco na kształtowanie się lito- li biofacji w kierunku pół.nocno­

-zachodni,m i południowo-wschodnim (tak w dewonie, jak i w karbonie)~

a także determinować w ,znaeznym stopniu powstawanie w jej sąsiedzt'wie

stref depresyjnych. Przypuszczać należy, 'że rozwinięte na obS'zarz'e oma- wianej ,elewacji !fa'cje 'morskie (np. w dewonie śTodkowym, niższym wiz'e- nie) miały głównie charakter płytkowodny ze zredukowanymi miąiiszo­

ściami osadów.

W emsie tworzyły się os'ady lądowe 'w facji oldredu, leżą one niezgod- nie na utworach starszych. Powstały w obniżenia'ch ukształtowanych

przede wszystkim pomiędzy 'wypiętrzeniami predewońskimi (fig. 2), które

stanowiły najprawdopodobniej główne źródło materiału klastycznego.

Strefy zwiększonej suibsydencji zarysiQwały się po obu s'Urona'ch elewacji transwersalnej Miechów - Chomentów, a więc w obszarze Potoku Ma-

łego - Białej Wielkiej oraz Kofby}niJk, gdzie :wykształcen!ie li to lo g iezn e i miąższości osadów są '~bliżone. WyJkształoerrie emsu ku północy ohara- kteryzuje znaczny udział materiału piaszczystego (piaskowce kW31r'cyto- we, kwar!cyty) podobnie jak o1dredu południowejczęśd 'Gór Swięto­

krzy,Skich (M. Pa jchlowa , 19¹68). Znane z Gór Świętokrzyski,ch wkładki

tufitów pojawiają się t'akż,e 'w emsie rejonu Białej Wi,e1kiej i JalroniQwic.

Ich obecność 'w !rejonie Jar_onoWlic w pozycji stra'tygTaficznej zbliżonej do rejonu Barczy w Górach Swiętokrzyskich może sugeriQwać podział emsu na część dolną i górną (K. Jawor oWSIki , H. JurkiewiC'z, Z. Kowalczew- ski, 1967). W'zrost 'zapias:zczenia osadów e'ffiSU zaznacza się także w po- łudn:iowo-zachodniej części Ni,eocki Nidziańskiej, podczas gdy w ohszarach Skalbmierza notowano ,większy udział materiału ilastego,związanego

z okresowymi jeziorzyskami.

Z poC'zątkiem eiflu prawie na 'cały 'obszar N~ecki Nidziańskilej wkra- cza morze t'ransgredują1c 'Od 'zachodu i północy (fig. 3). Przyjęcie trans- gresji również w :południowo-ws,chodniej 'C'zęści Nieocki wynikło z 'Opinii badaczy przyjmujących możliwośćwy'^różnienia 'eiflu w wier,ceniach (tab.

1), gdzie w spągowejczęśei osadów węglanowych :zaHczanY'ch do żywe,tu

(J. Kicuła, H. Z akowa , 1972) obserwowaniQ wkładki klastyeZllle i wpryś­

nięcia siarczanów. W ipłytkim n ery tyk u zasiedlanym miejscami fauną

~---

Fig. 2. Mapa litol'Oglii i ^zasięgów osadów ems:u

Map of lithology and extents of Emslia!n depoStits

l - kwar,cyty: 2 - piaskowce kwa1rcytowe; 3 - płask,owce; 4 - muŁowce z prze- wa,rstwieniami piaSkowców; 5 - mułowce; 6 - brekcje; 7 - tUf,ity; 8 - iłowce, iły, łupki ilaste; 9 - ,obsza,ry prawdopodobnej sedyme,ntacj.i emsu; 10 - wy>chodnie de- wonu w obrębie paleozoiku ŚwiętOkrzyskiego; 11 - miąz.szość niepeJlna (nie prze- wiercona); 12 - miąższOIść niepełna, przypusz'cz'aLne rozmycie lub luki tektoniczne w górnej części profilu; 13 - otwo["y w których stwierdzQnoosa:dy emsu; 14 - otwory w których brak osadów emsu; 15 - ii:zopa,chyty; 16 - przypuszczalny zasięg emsu;

17 -zasięg wychodnd paleOlz,oiku świętokrzyskie,go; 18 - zasięg kiredy; 19 - zasięg

miocenu; 20 - występowanie fLQry

1 - quartlzites; 2 - qua,rtzite ,sandstones; 3 - sandstones; 4 - siLtstones with dJnter- calations of sandstones; 5 - 'siltstones; 6 - bre'ccias; 7 - tuffites; 8 - claystOllles, clays, shales; 9 - areas olf prQbable Emsian sedime'lltation; 10 - DevQnian Qutc¹r'OIps within the Palaeozoic Oli the Swiętokrzyskie Mts.; 11 - incomplete thictkness (not drilled through); 12 - [tllcomplete thickness (probabie erQsion or tectorri,c gaps in the upper pa,rt of the section); 13 - bore hQles in which Emsian deposits have been ascertained; 14 - bore hcle:s lacking the Ems:ian de.posits; 15 - istOtpachous lines;

16 - probable extent 'OIf the Em.sian deposits; 17 - eXitent cf the PalaeQzoic outcr,ops of the Swiętckrzyskie Mountatins; 18 - extent Qf the Cretaceous deposits; 19 - extent of the Miocene deposits; 2(1 - flora occurrences

Dewon i dolny karbon w Niecce Nidziańskiej 8'25

(ramienionogi, iS'tromatopO'roidy, tentakuHty - obszar JarDnowic) pD-

wstają osady węglanowe, często z siar'czanam:i oraz okresowo utwary klastyozne, zwiąrzane z dopływem ,mate1riału terygenicznego z pDbliskich

lądów. Naprzermianległość tych osadów świadczy D pewnej ruchliwośd

dna 'm'OrskiegD, sz!czeg 6ltni e w stref Je położonej w sąsiedztwiewypiętrze­

nia Ksią'ż Wi'elki - Opatkowice. Spłycanie zbi'Ornika dokumentują gip:sy i anhydryty (wkładki, w'pryski) wyraźnie ,zazna'czone w rejonie W ęgrrzy­

nowa (H. Jurkie'w'kz, H. Za1k,;'0wa, 19,69). Strefa bardziej stabilnego morza obejmuje obszar północny. Char_akter 'Osadów, również w rejDnie Bożej

Woli, zrbHżony j'est do eiilu Gór Swiętokrzyskich. Strefawięrkszych ,miąż­

szości eiflu zaznacza się naza'chód od elewacji Miechów - Choment6w i ogrrankzonra jest wyrpiętrz,eniem Jędrzejowa i Książa WieIJkiegD. Szyhs'ze osiadanie zbiornika cechuje też Dbsrzar pomiędzy wyniesieniem Książa

Wielkiego - Opa1Jkowic i pDłDżonym dalej na pDłudnie grzbietem podło­

żO'wym Skała - WyrCii.ąże - Pusz'Cza.

W żywecie zwiększa się zasięg 'morza spDwodDwany, zdaniem 'auto- rów, zalaniem egzystujących dDtąd obszarów alimentacyjnych (rfig. 4).

Układ paleogeograficzny umożliwia IbeZ1poŚTednie kontakty z, innymi 'czę­

ściami morza żywetu: Gór ŚwiętDkrzyski'ch i Wyżyny Śląsko-Krakowsikiej

wraz 'ze Iswobodną migracją fauny. Wyraża ,się tDm. in. analogicZIllymi biotopami, które cechuje liczny udział osiadłegD bentosu (np. stromatopo- roidy, ezęściowo ramienionog:i), a także występowanie wspólnych gatun- ków (np. Amphipora ramosa (P h i 11 i P s), w otworze Wł'Osz'Czowa IG-l

ławic z Amphipora pervesiculata L ec o ,m Ip t e i Bornhardtina sca- lenis B i e rr n a t). Mi!mo że 'Ogólnie dochodzi do wyrównania warun- ków sedymentacji (osady węglanDwe), tD wydaje się, że w dalszym 'Ciągu

w kształtowaniu tych wraruników pewną rolę odgrywają "pDdł'Ożowe" wy-

piętrzenia prekambryjskie ora'z wspomniana elewacja Miechów - ChD- mentów. Wskazuje na to usytuowanie rstref depresyjnych po obydwu strD- nach tej elewacji, a więc w obszarze Węgrzynowa li. Strożysk. Duża miąż­

szość żywetu 'w tych strefach spDwodowana jest nie głębokością zb10lrni- ka, ale okresowo intensywniejszą subsydencją, szczególnie w wyższym żywecie. Świadczą też o tym zmrienne typy osadów - do1omity, wapienie, wapienie do1omityczne, 'wapienie organogeniczne. Należy jeszcze 'wyjaś­

nić, że występDwanie w rejonie Włoszc'Z'owej tylko facji wapiennej żywe­

tu może być spowDdowane redukcją tektoni'czną żywetu niższego, który w innych oIbs:zarach scharakteryzow'any jest 'Obecnością utwO'rów dolo- mi tycznych.

We frranie ,charakter zbiornika, jak i ogólne usytuowanie stref depre- syj'nych nd.e ulega większym zmianom (fig. 5). W dalszym dągu kiontynuo- wana jest :znaozma subsydencja zbiornika w rejonie WęgrzynDwa, a pD

pDłudniO'rwo-ws1chodniej stronie elewacji Miechów - ChDmentów :w ob- szarach: Strożyska - Radzanów oraz Kazimierza Wielka - Dobiesławice.

Tu jednak 'miąższości iranu rw stosunku dO' rejonu W ęgrzynow1a .są mniej-

S'Z€, cO' mrOż,e być !związane z wynoszeniem grzbietów prekambTyjskich w crejonie Kwikowa i Szczucina oraz Chmieln1ka - Starszowa. Zauważa się też peWlIle różni'ce w wykształceniu litologicznym franu, a mianowi- cie w obszarze południowym obecnDść oSradów litDfacji dolomityczno-mar- glistej, natomiast w obszarze północnym - osadów litof.acji wapienno- -m·arglistej. Jak Iwskazują dane z 'Otworu Pągów IG-l (H. Zakowa, 1969·c),

826

3

5

g

10

11

He.nryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

larki

©

Zawiercie

©

Olkusz

O

Dewon' d '1 olny karb on w N' lecce Nidziańsk' leJ .

Fig. 3

iBl

I

191

I

zol

I

I

I _!

828

i

l2I9 ^z

r·mN:\i:::§}~{19

~10

l , Zakowa J . kiewicz Ha lna

Henryk Uf . '

Radomsko

Żarki o

0:

Z awiere i(Z o

9

aoo

Olkusz.

o

1,0 Wkm _I

Dewon ¹ .. do.lny karbon w NIecce · ^J. Nidzi!ańskiej 829

13

C

16

19

830 Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

w zasięgu tej fa,cji występują stos~nkowo bogate zespoły koralowców, analogiczne dOI znanych 'z franu Gór Swiętokrzyskich.

W famenie intensywniej działające ruchy epejrogeniczne zmienIaJą zasięg morza na korzyść obszarów alimentacyjnych (fig. 6). Strefa W ę­

grzynowa podlega nadal tendencjom obniżającym, przy niewie1kiej zmia- nie osi na bardziej równoleżnikową w stosunku do kierunków obserwowa- nych w dewonie środkowym i franie. Zmienia się również usytuowanie stref większej subsydencji w połudn1owej 'części Niecki Nidziańskiej. Po-

wodują to wypiętrzenia obszarów Książa Wielkiego - Opatkowic oraz Chmielnika - Jędrzejowa. Pomiędzy nimi, najprawdopoddbniej w rejo- nie Rad'Z'anowa, utrzymuje się dość wąska strefa depresyjna, przy czym prawdopoddbny jest kontakt egzystują,cego tu zalewu ,ze strefą 'morską

rejonu Węgrzynowa. Intensywne osiadanie z'biornikazaZ1nacza się w tej

części niecki w strefie Kazimierzy Wielkiej - Dobiesławl:c, gdzie noto- wano największe poza rejonem Węgrzynowa miążs'Zoś'cifamenu. Pod-

krreślić należy, że szybkość sedymentacji w czasie famenu, przynajmniej w obszarach Węgrzynowa oraz Dobiesław:l:c, jest zmienna. Badania Dparte

~---

Fig. 3. Malpa litologii i zasięgów osadów eiflu

Map of lithology and extents 'Of Eifelian deposits

1 - dolomity; 2 - wapienie dolomityczne; 3 - wapienie; 4 - margle dO'lomityczne;

5 - mułowce; 6 - iłowce, łupki ilaste; 7 - gipsy; 8 - anhydryty; 9 - ob:sza'ry praw- dopodohnej sedymentacji eiflu; 10 -obsz.ary prawdopodobnej sedymenta,cji a następ­

nie il"ozmycia względnie te'ktO'nicznej redukcji eiflu; 11 - wychodnie dewonu w obrę­

bie paleozoiku świętokrzyskiego; 12 - miąższość ll'iepełna (nie pr'zewiercona); 13 -

miąższość niepelna, pTZY'Puszcza1ne rozmycie lub luki te'ktoniclZne w górne,j względnie

dOlnej części profilu; 14 - otwory w których stwierdzono osady eiflu; 15 - otwory w których brak osadów eiflu; 16 - granica facji; 17 - izopachyty; 18 - przypusz- czalny zaSięg eiflu; 19 - zasięg wychodni paleozoilku świętOkrzyskiego; 20 - zasięg

kredy; 21 -zasięg miocenu; 22 - kierunki transgresji; 23 - występowanie fauny 1 - dolomites; 2 - dolomitic limestones; 3 - limest,ones; 4 - dolomitic marls; 5 - siltstones; 6 - clays, clay,stones, shales; 7 - gypsums; 8 - anhydrites; 9 - areas of pr'Obable :Eifelian sedimentation; 10 - areas ofprobable sed,imentation and then erosion, or te,ctonic reduc,tion 01: the Eifelian deposHs; 11 - Devonian outcrops within the Palaeoz,oic of the Swiętokrzyskie Mountains; 12 - incomple.te thilCkness (not pierced through); 13 - incomplete thickness (probabie er'Osi'on or tectonk gaps in the upper O'r lowe,r partof the ,section); 14 - bore holes in whtch EifeUan deposits have been ascertained; 15 - bore holes lacki,ng the Eifelian deposit,s; 16 - facies boundary; 17 -isopachous lines; 18 - probabie extent of the Eifelian deposits;

19 - extent of the Palaeozoic outcrops of the Swiętokrzyskie Mountains; 20 - extent of the Creta,ceous deposits; 21 - extent of the Mi'o.cene deposits; 22 - directions of transgre,ssion; 23 - fauna occurrences

Fig. 4. Mapa litologiii i zasięgów osadów ^żywe tu

Map of lithol'ogy and extents OI Givetian deposits

1 - dolomity; 2 - wa,pienie dolomityczne; 3 - margle dolomity,cz,ne; 4 - iłowce

dOlomityczne; 5 - wa,pie'nie; 6 - anhydryty; 7 - obszary prawdopodobnej sedymen- tacji żywetu; 8 - obsz,ary prawdopodObnej sedymentacji a nasitępnie rozmycia

względnie tektonicZ!nej redUkcji żywetu; 9 - wychodnie dewonu w 'Obrębie paleozoiku

ŚWiętokrzyskiego; 10 - miąŻ!szość niepełna (nie przewiercona); 11 - miąższość niepelna, przypuszc'zalne rozmycie lub luki tektoniczne w górnej części profilu; 12 - otwory w których stwierdzono osady żywetu; 13 - otwory w których brak osadów żywetu;

14 - izopa'chyty; 15 - przypuszczalny zasięg żywetu; 16 - zasięg wychodni paleozoiku

śWiętok,rzys:k:ie.go; 17 - z,asięg kredy; 18 - za,s,ięg miocenu; 19 - wy,stępowanie

makro- i mikrOfauny; 20 - występowanie makro-i mikroflory

1 - dolomites; 2 - dolomitic limestones; 3 - dolomitic m:arls; 4 - dolomitic claystones; 5 - limestones; 6 -anhydrite,s; 7 - areas 'Of probabie Givetian sedimen- tation; 8 - areas of probabie sedimentation and then erosion, o,r tectonic reduction of the Givetian deposits; 9 - Devonian outcrops within the Palaeozoic of the

Swiętokrzyskie Mountains; 10 - incomplete thickness (not pierced through); 11 - incomplete thkknesg (probabie e,rosion or tectonic gaps in the upper part 'Olf the section); 12 - bore holes in which Givetian deposits have been alscert,ained; 13 - bOll"e holes la,cking the Givetian deposits; 14 - isopachous lines; 15 - probabIe extent 01: the Givetian deposits; 1'6 - extent 01: the Palaeozoic outcrops of the SwiętOkr:zyskie

Mountatns; 17 - extent cf the Cretaceous deposits; 18 - extent of the Miocene deposits; 19 - mic'rofauna and macrofauna occurrences, 20 - microflo.ra and macro- flora occur,rences

Dewon i dolny karbon w Niecce Nidziańskiej 8'31 na konodontach, ramienionogach i głowonogach (H. Jurkiewicz, H. Żako­

wa, 19,69; M. Chorowska, 197,2; J. Kicuła, H. Żakowa, 1972) udowadniają, że n1iąższość najniższego piętra famenu (cheilocerasowego) prz,e1wyższa

kHkakrotnie miąższość wyższych pięterfamenu. Sz'czególnie sdlnie zjawi- sko to zaakcen:towane jest w strefie depresyjnej W ęgrzy1llowa. Wykształ­

cenie facjalne fa'menu jest dość jednolite, z tym że w 'części południowo­

-wschodniej Niecki Nidziańskiej notuje się .obecność wapieni dolomitycz- nych9 a W części 'centralnej i północnej znaczny udział osadów margli- stych? a lokalnie też iłow'cowY1ch.

Pod koniec 'famenu na skutek mocno już zaawHnsowanej działalności

bretonidów :morze wycofuje ,się ze znacznych obszarów Niecki Nidziań­

skiej, co. wa'runkuje akcentowanie dz:iałalności denudacyjnej o różnym

nasileniu. Znaczną aJktywność wykazują grzbiety prekambryjskie, głów­

nie wizdłuż podłużnych stre1f dyslokacyjnych, 00 w:pływa na wypiętrzanie

pevvn)71ch obszarów i na 'zróżnicowanie facji w obręlbie późni'ejszych 'zale- wów karbońskich. Zjawiska regresji morza Z'achodzą lokalnie w,c:ześniej,

np. w obręłbie górnego dewonu w rejonie Załuczy (J. Kicuła, H. Zakowa, 1972) i, być ;może, też w obszarze Skalbmierza (J. Kicuł'a, H. Żakowa, 1966). Istnieją jednak stre'fy, w których pełne wykształcenie famenu su-

gerujeciągłość sedymentacyjną do karbonu w reliktowych zalewa'ch mor- skich. Poza obS'zarem Kobylnik - Radzanowa należy do nich zaliczyć wyraźne w górnym dew.onie strefy depresyjne Węgrzynowa oraz Kazimie- rzy VVJelkiej - Dobiesławi'c.Obecny brak 'w ostatniej strefie osadów turnejskich, a w Węgrzynowie utworów niższego turneju (M. ChOTowska, 1972) może hyć spowodowany ich degrada'cją w turneju wyżs'zym lub w okresa,ch późniejszych,względnie, gdy idzie o rejon Węgrzynowa, w bardzo 'krótkim czasokresie erozji bretońskiej.

Opracowanie materiałów wskazuje, że w rC'zasie turneju zna'czne .ob- szary lądowe usytuowane były :zaróW1Ilo w 'centralnej, jak i południow.o­

-zachodniej części Niecki Nidziańskiej (fig. 7). Po południowo..;wschod­

niej stronie elewacji Miechów - Ch.omentów poszerza się stopniowo

zasięg morza o siLnie roz,członkowanej linii brzegowej. Możliwy jest swobodny, le,cz nieco okrężny kontakt tego zalewu z morzem turneju

Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, skąd zaznacza się główny kierunek ingresji m.orskiej. Równocześnie dochodzi do połączenia ze zbiornikiem 'morskim

w'cześniej już transgredują'cym, a mianowi'cie w strunie, na olbszHr Zału­

czy (fig. 6). Morze turneju icharakteryzują fa'cje płytkowodne o 'Os'adach bardziej wapienno-marglistych na za'chodzie, a wapienno-dolomityoznych na w,schodzie. Jest prawdopodobne,że w północno...Jzachodniej 'C'zęści Niec- ki Nidziańskiej litofacje turneju są klastyczne, piaszczysto-ilaste względ­

nie krzemionkowo-ilaste, analogi'czne do osadów turneju stwierdzonych w otworze Ruda Strawczyńska i w zbiorniku świętokrzyskim (warstwy

zarębiańskie, H. Zakowa, 1970). Rewizja konodontów do In ok arbo ńs!ldch

z .otworu Węgrzynów IG-1 (M. Chorowska, 1972) wska'zuje, że 'cykl dolno-

karboński zaczyna :się tu od górneg.o turneju, przy czy,m to ogniwo Litolo- giczno-stratygrafkzne wykształcone jest podobnie jak wizen niższy.

W wizenie niższym (dolny

+

prowadzące d.o ich zmniejszania, oraz 'Osiadanie strefy Słomnik - Koniu- szy, którą zajmuj,ewtkraczający od zachodu zalew morski. Poszerza się

832

~

5

6

r=Jl

8

9

Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

100

I ~rki

'i,.'Vf:;;

la wie rcie.

Cli 300

tOO

Olkusz

O

y Wf' 1

\ I

D2 Se

IG-~

@p

/ t52?

l 'Olny karo

_ ________ .Dewon . d on w Niecce Nidzi'ańs'k" leJ .

Fig. 5

@ 12

C

1'-

\. ...

"'15

'16

&

't

834

1~7fiW}f.{Y;~19

Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

Radomsko

<O

Żarki

©

Zawiercie

©

Olkusz.

<§)

p __ --,:-__ 1,-P _ _ _ _ _ ~~O km

. Nidziańskiej

w Nlecce __ _

. dolny karbon __ _

Dewon ^{l __ _} 835

Fig. 6

836

E52j1

- , ,,2

3

t==-::::::J 5

g

10

Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa

Radomsko

©

I

i

Olkusz.

©

Re

lj~ T@

St IG-1 :

@C1(wizen~

O; ran){Q\l

".

fi"-..

fł

Dewon' d il olny karb on w Nie cce Nidziańskiej

~1Z·

l >30 1¹³ 14

I

( 16

"18

Fig. 7

838 Henryk Jurkiewicz, Halina Zakowa Fig. 5. Mapa litologii i zasięgów osadów f'ranu

Mapof lithology and extents od: Fra'Snia:n deposits

1 - dolomity; 2 - wapienie dolomttyczne; 3 - ma,rgle do.lomityczne; 4 - wapienie;

5 - margle; 6 - obszary prawdopodobnej sedymentacji franu; 7 - obsza1ry prawdo- podobnej sedymentacji a następnie ro.zmycia względnie tektonLcznej redukcji franu;

8 - wycho.dnie dewonu w o.brębie pal,eozoiku świętok,rzyskiego; 9 - miąższość nie-

pełna (nie przewie,rco.na); 10 - miąższość niepełna, przypuszczalnie rozmycie lub luki tektoniczne w górnejc'zęści prof>ilu; 11 - o.twory w których stwiel'dzono osady franu; 12 - o.twory w których brak osadów f,ramu; 13 - izopachyty; 14 - przy- pusz,czalny zalsięg f.ranu; 15 - za'sięg wychodni paleozo.iku śWiętokrzYSkiego; 16 -

zasięg kredy; 17 -zasięg miocenu; 18 - występo.wanie mak,ro.- i mikrofauny; 19 -

występo.wanie makro.flo.ry

1 - d o.łomit es; 2 - dolomitlc limesto.nes; 3 - do.lo.mitic marls; 4 - limestones; 5 - ma'rls; 6 - areas 'Of pr'obable Frasniam sedimentatio.n; 7 - areas olf pro,bable sedi- memtatto.n and then e1ro.s10.n, o.r tectonic reduction of the Frasnian deposltsj 8 - Devo.nian outcrops within the Palae,ozoi,c of the Swiętokrzys'kie Mo.untains; 9 - in- cOlmplete thLckness (no.t pierced thro.ugh); 10 - inco.mplete thickmess (probabie ero.Sio.n, or tecto.nic gaps in the upper pairt o.f the section); 11 - bo.lI.'e holes ,in which Frasnian deposits have been ascertained; 1,2 - bo,re ho.les lacking Frasnia,n deposits;

13 - isopa,cho.us line,s; 14 - proba,ble extent o.f the FrasnJan depo.sits; 15 - extent of the Palaeozoic o.u,tcro.ps of the Swiętok,rzyskie Mountai,ns; 16 - extent ot the Cretalceous deposits; 17 - extent ,o.f the Mioceme depo.sits; 18 - macrofauna and mic·ro.fauna occur,reuces; 19 - ma,croflora o.c,curence

~---

Fig. 6. Mapa litologU i zasięgów osadów famenu

Map 'Of lithology and extents od: Famennian deposits

1 - wapienie do.lomityczne; 2 - wapienie; 3 - margle; 4 - łupki margliste; 5 -

iłowce, łupki ilaste; 6 - gipsy (wpryśnięcia); 7 - obszary prawdopo.dobnej sedymen- tacji f'amenu; 8 - obs'z,a'ry prawdopodobnej sedymentacji i następnie rozmycia

względnie tekto.ni,cznej redukcji fame.nu; 9 - wychod,nie dewonu w obrębie paleozoiku

świętokrzyskiego; 10 - mią.ższoŚć niepełna, przypuszczalne rozmycie lub luki tekte-

lTI'i:c~ne w .górnej częśc1i profilu; 11 - ot,wo.ry w których stwiell.'ldzoiTI!o. o.sady .famenu;

12 - otwory W których brak osadów f,amenu; 13 - iz'opachyty; 14 - przY'Puszcza,lny

zasięg famenu; 15 - zalsięg wychodni paleozoiku święto.krzys'kiego.; 16 - zalsięg kredy;

17 - zasięg ,mio.cenu; 18 - kierun!ki tr1alnsgresji; 19 - występowanie makro- i mikro- fauny; 20 - występowanie makro- i mi.kro.flory

1 - do.lomitic Hmesto.nes; 2 - limesto.nes; 3 - ma.rls; 4 - mady shales; 5 -daystones, shale,s; 6 - gypsums (insets); 7 - axeas of probabie Famennialn sedimentation; 8 - areas of probabie sedimentatio.n, and then erosion o.r tectolnic reduction of the Famennian deposits; 9 - Devorua,n o.utCl"OPS w,i:thin the Palaeozoi,c of the Ś,więto~

krzy,skie Mo.untains: 10 - -tnc,o.mplete thickmess (pro.bable erOlSio.n, o.r tecronic gaps in the U'pper part 01: the secition); 11 - bore ho.les in whLch Famennian delpooits have been 'a,scertai'ned; 12 - bore ho.les laleking the Famennian deposits; 13 - isopachous l1nes; 14 - 'probabie extent o.f the Famennialn deposits; 15 - extent ,olf the Palaeozoic outcrops o.f the Swiętokrzyskie Mountains; 16 - extent od: the Cretaceo.us deposits;

17 - extent o.f the Mio.cene deposits; 18 - dtr,ectłons o.f transgressio.n; 19 - micro- fauna and ma,crofaunao.ccur,rences; 20 - maclJ.'oflo.ra and microflora occurrenrces

~---

Fig. 7. Mapa litol^logii i zasięgów osadów .turneju

Map OIf lithology and extents of Tourna.isian deposits

1 - dolomi,ty; 2 - wapienie do.lom1tyczne; 3 - wa,pienie; 4 - maX'gle; 5 - iłowce, łupki ilaste, iło.łupki; 6 - skały krzemi,o.nk,o.we z ko.nkrecjami fosforytowymi; 7 - tufity; 8 - zlepieńce; 9 - ,o.bszary prawdo.podo.anej sedymentacji turneju; Hl - ob- szary prawdopo.dobnej sedymentacji. i następnie r,o.zmycia wz,ględnie tektonicznej redUkcji turneju; 11 - wychodnie dolnego karbo.nu w obrębie paleozo.iku świętokrzys­

kiego; 12 - miąższość niepełna (nie przewiercona); 13 - miąższość niep:ełna, przy- puszczalne ro.zmycie lub luki tekt'o.niczne w górnej części profilu; 14 - otwo.ry w któ,rych stwierdzono. osady turneju; 15 - o.twory w których brak osadów turneju;

16 - izopachtYi 17 - przYPuszcz'alny zasięg turneju; 18 - zaSięg wychodni paleozoikU

święto.kr,zyskiego.; 19 - z.asięg kredy; 20 - zasięg mio.cenu; 21 - kierunki tra'ns~resji;

22 - występowanie makro- i mi.k'f'o.fauny; 23 - występowanie ma'kro- imikroflo.ry 1 - doilomites; 2 - do.il:omi'bic limestones; 3 - li:mestones; 4 - maJ.'ls; 5 - c1aysto.nes, shales, clay slates; 6 - siliceous rocks with phospho.rite c,o.ncretions; 7 - tu..ffites;

8 - conglomerates; 9 - ail'eas of pro.bable Tourna:isian sewmentation; 10 - .a,reas of probabie sediment'atlo.n, and then erosi,o.n, or te,ctonic reducti,on of the Tour:naisian depoSits; 11 - Lo.wer Ca,rbonifeil"ous o.ut,crQPs witMn the Palaeo.zoo:c o.f th:e święto­

k,rzyskie Mo.unta,i,ns; 1,2 - incomplete thid~ne'ss (no't pierced through); 13 - incomplete thickness (probabie erosi,on OlI.' tectonic ga,ps in the upper part of ;the section); 14 bore holes in whi,Ch T'o.urnaisdan deposits have been ascertained; 15 - bare ho.le,s lacki'ug the Tournaisian delposits; 16 - iSQpa1chous 1ines, 17 - probabIe :extent 0.1:

the T,o.urlnais[an de1posdtsj 18 - extent o.f the Palaeo.zoic outcrops of tha święto­

krzyskie Mountains; 19 - extent of the Cretaceous depo.sdts: 20 - extent of the Mlo.cene depos1ts; 21 - di:rections o.i transgre'SS1on; 22 - macr,ofauna and mic!',ofauna occurrences; 23 - mac,ro.flora and micro.f1ora oceur,rences

Dewon i dolny Ikarbon w Niecce Nidziańskiej 839

ląd w północnej 'częś'ci Niecki NidZliańskiej obej'mując również południo­

wQ-'zachoooi kraniec Gór Świętokrzyskich (Gałęzice). Strefy depresyjne Kobylnik - ZałuC'zy oraz, Skalbmierza - Kazimierzy Wielkiej uformo-

wały się w wąskiich hasenach pomiędzy grz'bireta'mi S'tarszegQ podłQża, skąd dQpływał materiał klastyczny .obserwQwany w posta'ci wkładek w 'Ob-

rębie osadów 'wapienno-dolomitycznych tych stref. BezPQśredniQ po pół­

nocno-zaohodniej stronie elewacji Miechów -:- ChO'mentów, w obs'zarze

WęgrzynQwa i ŁQbzowa (H. Jurki1ewicz, H. ZakQwa, 19169^1; S. Bukowy, 1964), powstają grubQ\klastyczne 'Osady diastrQ:ficzne w postaai ławic zle-

pieńców z udziałem 'Otoczaków Iskał sylurskich, dewońskich :i prekambryj- skich. Złe obtoczenie 'Okruchów świadczy Q bliskim transporcie bądź to ze

wstpomni'any;ch grzbietów starszego podłQża południowej części niecki,

bądź też 'z lądu p'OłożonegQ na północ od Węgrzynowa. Prawdopodobne jest powstawanie podobnych osadów d:iastroficznych także pO' południo­

wo-wschodniej stronie elewacji Miechów - Ohomentów, lecz za wyjąt­

kiem SłQmnik nie zostałO' to dQtąd udQwodniQne. Przegradzające zlepień­

ce wkładki walpienne powstały w okresie :zahalmowania niepokoju tekto- nieznegQ. Niewykluczone,że w tym 'czasie 'oraz już w turneju górnym

płytkowodny zalewmQrski przekraczał kilkakrQtnie wspon1nianą elewa.cję ingredując 'Od pQłudniowego wschodu w 'Obszar W ęgrzynQwa. W zachod- ni1m i północnym ohrzeżeniu lądu centralnej .ezęści Niecki Nidziańskie.i rozwijają się litofaeje piaS'zczysto-mułowcQwo-ilaste o typie fliszQwym, scharakteryzowane dużymi miąższośeia1mi, ogólnym eharakterem zbliżone

do litofa'cji wi'zenu nawiercQnego ^'W otworz,e Radoszyce 3. Sugeruje się występowaJn:i1e w 'wizenie niższym małych roz,miarów "wyspy" w obsza- rze DO'bromierza, WQkół której mogły sedymentować analDgkzne utwory.

W w'izenie górnym postępująee ruchy wznoszące na Pogórzu Karpat i w pQłudniowej ,części Niecki Nidziańskiej powodują 'zmniejszenie za-

sięgu mQrza, a 'zarazem znaczną subsydencję sti',efy SłQmnik - Marszowic - Kon:ruszy, gdziemtiąższość górnego wizenu dochodzi dO' 1000 m (fig.

9). Powstają tu osady klastyczne i 'Okresowo wapjenno-margHste z wkład­

kami tufitów, 'CD ś'wiadczy o pewnym niepokoju 'sedymentacyjnym. W dal-

szymciągu, 'choć w mniejszym zakresie trwa w niższym wizenie górnym sedymentacja diastroficzna w .obszarach ŁQbzowa i Węgrzynowa, lecz dochodzi ^IW końcu dO' stabilizacji 'warunków Jśrodowislkowych wyrażonych wy,stępowanie.m płytkowodnej facjiwaJpiennej, sprzyjającej egzystenc.ii bentQsu. Na przełomie pDziomów Go~ i ,Goy ma miejsce zmiana facji na

klastyczną, związaną z przegłębieniem 'zbiDrnika swobodnie kontaktują­

cego się 'zIDorzem 'Otwartym. Świadezy .o tym pełnomorski nekton (H.

Jurkiewicz" H. Żakowa, 1969). W tym sa'mym czasie zmiana facji wa- piennej ;na klastyczną za,ch'Odzi też w pQłudniowo-,za'chodnim krańcu Gór Świętokrzyskich, w rejonie 'Gałęzk (H. Ż alkowa , 1970), a więc w północ­

nym obrzeżeniu nieco zmniejszonego w gÓI'iIlym wizenie lądu centralne.i

częś'ci Niieclki Nidziańskiej. Fae.ia klastyezna 'Poziomu GO"{ występuje w re- jonie Łopuszna i Pąg.owa (H. Zakowa, 1969a, b). Dalej na zachód powsta-

ją identyczne utwDry jak w wizenie niższym, z tym że dbecność "ZielTI stygmariowych" {otwór Milianów - H. Żakowa, 1969c), jak i 'mniejsza

miąższość utwQrów sugerują 'Okresowe spłycanie Z'biornika oraz zwo}nioną,

przynajmniej w tej częś'ei :z1biornika, suibsydencję basenu górnQwlzeńskie­

go. Dodać uależy, że klastyc'Z1lly górny wrzen stwierdzono też w okO'licy

IG-1

Dewon i dolny karbon w Niecce Nidzxańskiej

©

Chmielnik

Fig. 8

841

'15

16

C

^ił

18

19

'zo

Z2

23

842

~.'::~

~

/-v-v-v-Ia

[I]1D ^I

LJ11

Żarki o

lawl o

o

k " icz Halina Z .. oa::k=-ow~a=-_ _ _ _ Henryk Jur lew, __

Olku

o

10

!

JY~

WIIG-1

@Ef"' pc

'Ja IG-1

@I

-... .. @ ."... T

... - Dz ....

2

Dewon i dolny karb .

_ _ _ _ _ _ _ .. ' on w NIecce Nidziańskiej

~IG-1'~' I

.'.>115~

~'~p

/VV /VV C~(turnej)

~rvv~.~/VV.I'VV 'V~

r.r..,,/..

/ ~",

PĄL~

, P ^I'V'\.- .r""" _ y _ y _ 6;) O .. :;.:-:) ' .

~

<

~~~ ~ ~ IC~

/GD'RKIELCE

~ Ą/y

Op 1

@'T pS

... '

~

... Sw, -

~ łrt~Z..". _S ~

I( 'GB

©

Chmielnik

Fig. 9

,'e ,It

"'- -..

-...

_...

la 1 ...

T ej)

_ _ _ _ ,,-'"843

~12

I >202 114

15

@

( 11

100

/""-

'... 18

"19

, 20

@ 22